भारतातील महत्त्वाच्या नद्या: पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी | Important rivers in India: List of top ten longest rivers | Study Material for MPSC

Important rivers in India: List of top ten longest rivers: महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाने महाराष्ट्र दुय्यम सेवा, गट ब संयुक्त पूर्व परीक्षा 2021 साठी जाहिरात जाहीर केली आहे.  MPSC ने यावर्षी एकूण 666 रिक्त पदांसाठी ऑनलाइन अर्ज आमंत्रित केले आहे. MPSC गट ब संयुक्त पूर्व परीक्षा 2021 ही 26 फेब्रुवारी 2022 रोजी होणार आहे. तर आता आपल्याकडे MPSC गट ब च्या संयुक्त पूर्व परीक्षेसाठी पुरेसा वेळ मिळाला आहे. साधारणतः 3 – 3.5 महिने अभ्यासासाठी मिळत आहेत. या वेळेचा उपयोग योग्य रीतीने केला तर PSI, STI आणि ASO या तिन्ही पोस्ट साठीची पूर्व परीक्षा crack करता येईल. या वेळात जेवढा जास्त सराव आणि उजळणी करता येईल तेवढा जास्त सराव आणि उजळणी केली पाहिजे. MPSC परीक्षेसाठी उपयुक्त असे अभ्यास साहित्य म्हणजेच Study Material for MPSC 2021 Series, Adda247 मराठी तुमच्यासाठी घेऊन येत आहे. या अंतर्गत आपण दररोज सामान्य ज्ञान या विषयातील परीक्षेला उपयोगी असे विविध Topics चा अभ्यास करणार आहोत. तर चला आजच्या या लेखात आपण भूगोल या विषयातील भारतातील महत्त्वाच्या नद्या: पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी | Important rivers in India: List of top ten longest rivers यावर चर्चा करूयात.

MPSC गट ब संयुक्त पूर्व परीक्षा 2021 ची जाहिरात

Important rivers in India: List of top ten longest rivers | भारतातील महत्त्वाच्या नद्या- पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी

Important rivers in India: List of top ten longest rivers: MPSC घेत असलेले सर्व परीक्षांचे जुने पेपर पाहता भूगोल या विषयावरील भारतातील महत्त्वाच्या नद्या (Indian River) : पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी या topic वर प्रश्न आलेले आहेत. त्यामुळे येणाऱ्या MPSC च्या सर्व पूर्व परीक्षेत भारतातील महत्त्वाच्या नद्या: पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी या topic वर प्रश्न येण्याची दाट शक्यता आहे. त्यामुळे आजच्या लेखात आपण भारतातील महत्त्वाच्या नद्या: पहिल्या दहा लांब नद्यांची यादी याविषयी सविस्तर चर्चा करणार आहोत.

भारतात हिमालयीन आणि द्वीपकल्पीय नद्यांचे विशाल जाळे आहे म्हणून भारताला नद्यांची भूमी म्हणूनही ओळखले जाते. गंगा ही भारतातील सर्वात लांब नदी आणि जगातील तिसरी सर्वात मोठी नदी आहे. भारतातील नद्यांच्या काठावर अनेक प्राचीन संस्कृती आहेत. भारतात नद्यांची (Indian River) पूजा केली जाते कारण त्या प्रत्येक सजीवांची जीवनरेखा आहेत. भारतातील 90 टक्के नद्या बंगालच्या उपसागराला मिळतात आणि उर्वरित अरबी समुद्राला मिळतात. त्यांच्या मूळ स्रोतानुसार, भारतीय नद्यांना हिमालयीन नद्या आणि द्वीपकल्पीय नद्या म्हणून वर्गीकृत केले जाते. सिंधू, गंगा, यमुना, ब्रह्मपुत्रा या नद्या हिमालयातील नद्या आणि महानदी, गोदावरी, कृष्णा आणि कावेरी या द्वीपकल्पीय नद्या आहेत.

हिमालयातील महत्वाच्या खिंडी

List of top ten longest rivers | भारतातील पहिल्या 10 सर्वात लांब नद्या

Important rivers in India: List of top ten longest rivers: भारतातील महत्त्वाच्या पहिल्या दहा लांब नद्यांची (Indian River) यादी पुढीलप्रमाणे:

महाराष्ट्रातील वने व वनांचे प्रकार आणि अभयारण्ये- वने व वनांचे प्रकार 

Important rivers in India | भारतातील महत्त्वाच्या  पहिल्या दहा लांब नद्या

Important rivers in India: भारतातील महत्त्वाच्या पहिल्या दहा लांब नद्यांचा (Indian River) उगम, लांबी कोणत्या जिल्ह्यातून वाहते ते पुढीलप्रमाणे:

गंगा नदी : 2525 कि.मी.

गंगा ही भारतातील गंगा म्हणून ओळखली जाणारी नदी हिंदूंसाठी सर्वात पवित्र नदी आहे आणि गंगा देवी म्हणून त्याची पूजा केली जाते. दुर्दैवाने, ही जगातील सर्वात प्रदूषित नद्यांपैकी एक आहे. ही उत्तराखंडमधील गंगोत्री हिमनदीपासून उगम पावते आणि बंगालच्या उपसागराला मिळते, गंगा भारताच्या एक चतुर्थांश भागात वाहते आणि तिचे खोरे लाखो लोकांचा आधार आहे. गंगा ही भारतातील सर्वात लांब नदी आणि जगातील तिसरी सर्वात मोठी नदी आहे. या जलसंस्थेखाली समाविष्ट असलेली राज्ये उत्तराखंड, उत्तर प्रदेश, बिहार आणि पश्चिम बंगाल आहेत.  गंगेचा शेवटचा भाग बांगलादेशात संपतो.

गोदावरी नदी : 1464 कि.मी.

गोदावरी ही गंगानंतरची भारतातील दुसरी सर्वात लांब नदी आहे. गोदावरी ही दक्षिण भारतातील सर्वात लांब नदी असून तिला ‘दक्षिण गंगा’ असेही म्हणतात. ही नदी महाराष्ट्रातील त्र्यंबकेश्वर, नाशिक येथून उगम पावते आणि छत्तीसगड, तेलंगणा आणि आंध्र प्रदेशातून जाते आणि बंगालच्या उपसागरातून जाते.

यमुना नदी : 1376 कि.मी.

यमुना नदी ही गंगेची सर्वात लांब उपनदी आहे. उत्तरकाशी, उत्तराखंड मधील बंदरपूंछ शिखरातील यमुनोत्री हिमनदीपासून यमुनाचा उगम झाला. ही उत्तराखंड, दिल्ली, हिमाचल प्रदेश, हरियाणा आणि उत्तर प्रदेश राज्यातून 1376 किलोमीटर चे अंतर व्यापते.

नदीकाठच्या भारतीय शहरांची यादी

नर्मदा : 1312 कि.मी.

नर्मदा नदी (रेवा म्हणूनही ओळखली जाते) ही द्वीपकल्पीय भारतातील सर्वात मोठी पश्चिम प्रवाही नदी आहे. नर्मदा मध्य प्रदेशातील अमरकंटक पर्वतापासून उगम पावते. ही भारतातील सात पवित्र नद्यांपैकी एक आहे आणि हिंदूंच्या विविध प्राचीन लिपींमध्ये तिचा उल्लेख आहे. 1300 किलोमीटरपेक्षा जास्त अंतर पार केल्यानंतर नदी अरबी समुद्रात विलीन होते.

कृष्णा नदी : 1300 कि.मी.

कृष्णा नदीचा उगम (कृष्णवन म्हणूनही ओळखला जातो) महाराष्ट्रातील महाबळेश्वरजवळील पश्चिम घाटातून झाला आहे. महाराष्ट्र, कर्नाटक, तेलंगणा या राज्यांमधून जाणारी आणि शेवटी आंध्र प्रदेशातील बंगालच्या उपसागरात विलीन झालेली ही भारतातील सर्वात महत्त्वाची द्वीपकल्पीय नदी आहे.

सिंधू नदी : 1114 कि.मी.

सिंधू नदी ही प्राचीन सिंधू खोऱ्याच्या संस्कृतीचे जन्मस्थान असून, तिला मोठे ऐतिहासिक महत्त्व आहे. या नदीवरूनच भारताला नाव पडले. सिंधू नदी मानसरोवर तलावातून उगम पावते आणि लडाख, गिलगिट आणि बाल्टिस्तानला जाते. त्यानंतर ही नदी पाकिस्तानात प्रवेश करते. भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील सिंधू जल करारामुळे भारताला सिंधू नदीने केलेल्या एकूण पाण्याच्या 20 टक्के पाणी वापरण्याची परवानगी मिळते. सिंधू नदीच्या काही प्रमुख उपनद्यांमध्ये  काबूल (नदी), झेलम, चिनाब, रावी, बियास आणि सतलज नद्यांचा समावेश आहे. सिंधू नदीची एकूण लांबी 3180 किमी आहे. मात्र, भारतातील तिचे अंतर केवळ 1114 किमी आहे.

भारतातील शास्त्रीय आणि लोक नृत्य

ब्रह्मपुत्रा: 916 कि.मी.

भारतातील एक प्रमुख नदी ब्रह्मपुत्रा तिबेटमधील हिमालयाच्या अँगसी ग्लेशियरपासून उगम पावले. तेथे तिला यार्लुंग सांगपो नदी म्हणून ओळखले जाते. ही नदी अरुणाचल प्रदेशमार्गे भारतात प्रवेश करते. त्यानंतर ते आसाममधून जाते आणि शेवटी बांगलादेशात प्रवेश करते. ब्रह्मपुत्रा डेल्टा येथे 130 दशलक्ष लोक राहतात आणि नदीच्या बेटांवर 6,00,000 लोक राहतात आणि नदी आसामची जीवनरेखा म्हणून ओळखली जाते.

महानदी नदी: 890 कि.मी.

महानदी हे महा (“महान”) आणि नदी (“नदी”) या दोन संस्कृत शब्दांचे संयुग आहे ज्याचा अर्थ महान नदी आहे. ही नदी छत्तीसगडच्या सिहावा पर्वतांमध्ये उगम पावते आणि ओडिशा राज्यातून वाहते. महानदी नदी भारतीय उपखंडातील इतर कोणत्याही नदीपेक्षा जास्त गाळ जमा करते. जगातील सर्वात मोठे मातीचे धरण: ओडिशातील संबलपूर शहराजवळ महानदी नदीवर हिराकुंड धरण बांधण्यात आले आहे. हिराकुंड धरणाच्या मागे 55 किमी लांबीचा हिराकुंड जलाशय आहे जो आशियातील सर्वात लांब कृत्रिम तलावांपैकी एक आहे.

कावेरी: 800 कि.मी.

कावेरी ही तामिळनाडूतील सर्वात मोठी नदी आहे. कावेरी कर्नाटकातील कोडागु जिल्ह्यातील तळ कावेरी येथील पश्चिम घाटाच्या पायथ्यातून उगम पावतो. ही नदी कर्नाटक आणि तामिळनाडू राज्यांमधून दक्षिण-पूर्व दिशेला वाहते आणि तामिळनाडूच्या बंगाल उपसागरात विलीन होते. कोडगू टेकड्यांपासून डेक्कन पठारापर्यंतच्या प्रवासाने कावेरी नदी श्रीरंगपाटणा आणि शिवनासामुद्र येथे दोन बेटे तयार करते. कावेरी नदीला दक्षिणेची गंगा म्हणूनही ओळखले जाते.

तापी नदी : 724 कि.मी.

तापी नदी चा उगम तापी द्वीपकल्पी भारतात होतो आणि मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र आणि गुजरातमार्गे अरबी समुद्रात विलीन होते. पूर्वेकडून पश्चिमेकडे जाणाऱ्या भारतातील केवळ तीन द्वीपकल्पी नद्यांपैकी ही एक आहे. तापी नदी आपल्या समृद्ध वनस्पती आणि प्राणिजगतासाठी प्रसिद्ध असलेल्या मेळघाट जंगलात वन्यजीवांचे संगोपन आणि समर्थन करते.

महाराष्ट्रातील वने व वनांचे प्रकार आणि अभयारण्ये- वने व वनांचे प्रकार 

Study Material for All MPSC Exams |  MPSC च्या सर्व परीक्षांसाठी अभ्यास साहित्य

Study Material for All MPSC Exams: MPSC च्या परीक्षा पास व्हायला मुलांना बरेच वर्ष लागतात कारण MPSC चा अभ्यासक्रम खूप आहे आणि प्रश्न नेमके कशातून येतात हे समजायला वेळ लागतो. तुमच्या अभ्यासाच्या तयारीला गती देण्यासाठी Adda247 मराठी सर्व विषयातील महत्वाचे टॉपिक कव्हर करणार आहे. त्याच्या सर्व लिंक तुम्ही खालील तक्त्यात पाहू शकता आणि दररोज यात भर पडणार आहे. त्यामुळे तुम्ही Adda 247 मराठी च्या अधिकृत वेबसाईट ला भेट द्या. यामुळे तुम्हाला MPSC राज्यसेवा पुर्व परीक्षा 2021 व तसेच आगामी MPSC च्या सर्व स्पर्धा परीक्षेत जास्त गुण मिळवण्यास मदत होईल.

तुम्हाला हेही बघायला आवडेल

Latest Job Alert:

MPSC गट ब संयुक्त पूर्व परीक्षा 2021 ची जाहिरात निघाली

राज्यसेवा पूर्व परीक्षा 2021 ची जाहिरात निघाली

राज्यसेवा पूर्व परीक्षा 2021 च्या रिक्त पदसंख्येत वाढ

IBPS Clerk 2021 अधिसूचना जाहीर | IBPS Clerk 2021 Notification Out

SBI PO अधिसूचना 2021 | SBI PO Notification 2021

IBPS PO 2021 अधिसूचना जाहीर

FAQs Important rivers in India: List of top ten longest rivers

Q 1. कोणत्या नदीला दक्षिण गंगा म्हणून ओळखले जाते?

Ans: गोदावरी नदीला दक्षिण गंगा म्हणून ओळखले जाते

Q 2. खालीलपैकी कोणत्या नद्यांमध्ये ताज्या पाण्याचे डॉल्फिन आहेत?

Ans: गंगा नदीमध्ये गोड्या पाण्यातील डॉल्फिन आहेत.

Q 3. भारतातील सर्वात लांब नदी कोणती आहे?

Ans: गंगा नदी ही भारतातील सर्वात लांब नदी आहे

Q 4. सिंधू नदीची एकूण लांबी किती आहे?

Ans: सिंधू नदीची एकूण लांबी  3180 किमी आहे.

Q 5. द्वीपकल्पात पश्चिमेकडे वाहणारी सर्वात मोठी नदी कोणती आहे?

Ans: नर्मदा नदी (रेवा म्हणूनही ओळखली जाते) ही द्वीपकल्पीय भारतातील सर्वात मोठी पश्चिम प्रवाही नदी आहे.

.YouTube channel- Adda247 Marathi

Adda247 मराठी App | Add247Marathi Telegram group

Sharing is caring!