Table of Contents
MPSC Shorts | Group B and C
MPSC Shorts | Group B and C: MPSC परीक्षेची तयारी करणाऱ्या विद्यार्थी मित्रांनो, आपण जर MPSC कॅलेंडर 2024 पाहिले असेल, तर आपल्याला माहितच असेल कि लवकरच MPSC दुय्यम सेवा अराजपत्रित गट ब संयुक्त पूर्व परीक्षा अधिसुचना 2024 जाहीर होणार आहे. त्यात भरपूर जागा असणार आहेत. त्यामुळे ही आपल्यासाठी एक सुवर्णसंधी असेल. MPSC दुय्यम सेवा अराजपत्रित गट ब संयुक्त पूर्व परीक्षेची तयारी करण्यासाठी आपल्याला योग्य मार्गदर्शनाची गरज आहे. त्यामुळे Adda247 आपल्यासाठी घेऊन येत आहेत MPSC Shorts | Group B and C. या मध्ये रोज आपल्याला परीक्षेच्या अभ्यासक्रमातील वेगवेगळ्या विषयांवर शॉर्ट नोट्स मिळणार आहेत. आज या लेखात आपण मंत्रिमंडळ आणि केंद्रीय मंत्री परिषद यातील फरक बद्दल थोडक्यात माहिती घेणार आहोत.
MPSC Shorts | Group B and C: विहंगावलोकन
खालील तक्त्यात संक्षिप्त रुपात आपल्याला MPSC Shorts | Group B and C चे विहंगावलोकन मिळेल.
| MPSC Shorts | Group B and C: विहंगावलोकन | |
| श्रेणी | अभ्यास साहित्य |
| उपयोगिता | MPSC गट ब आणि क परीक्षा |
| विषय | Polity (राज्यशास्त्र) |
| टॉपिक | मंत्रिमंडळ आणि केंद्रीय मंत्री परिषद यातील फरक |
कॅबिनेट मंत्री कोण असतात?
भारतात कॅबिनेट मंत्री हे सरकारचे ज्येष्ठ सदस्य असतात जे विशिष्ट सरकारी विभाग किंवा मंत्रालये चालवतात आणि सरकारच्या सर्वोच्च निर्णय प्रक्रियेचा भाग असतात. त्यांची नियुक्ती सरकारप्रमुख पंतप्रधान करतात आणि ते सरकारी धोरणे आणि कार्यक्रम तयार करण्यात आणि अंमलबजावणी करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
मंत्रिपरिषद कोण आहे?
भारतातील मंत्रिपरिषद ही सर्व मंत्र्यांची सामूहिक संस्था आहे, ज्यात कॅबिनेट मंत्री आणि राज्यमंत्री (MoS) समाविष्ट असतात, जे पंतप्रधानांना सरकार चालवण्यात मदत करतात. मंत्रिपरिषद, संपूर्णपणे, कार्यकारी अधिकारांच्या वापरावर भारत राष्ट्रपतींना सल्ला देण्यासाठी जबाबदार असते आणि ती सामूहिकरित्या भारत सरकारकडे जबाबदार असते.
मंत्रिमंडळ आणि केंद्रीय मंत्री परिषद यांच्यातील महत्त्वाचा फरक
मंत्रिमंडळ आणि केंद्रीय मंत्री परिषद यांच्यातील महत्त्वाचा फरक प्रत्येक पैलूवरून तपशीलवार येथे तपासा.
| पैलू | कॅबिनेट | मंत्री परिषद |
| व्याख्या | कॅबिनेट हा मंत्रिमंडळाचा उपसंच आहे. ही सरकारची मुख्य निर्णय घेणारी संस्था आहे, ज्यामध्ये पंतप्रधानांनी निवडलेल्या वरिष्ठ मंत्र्यांचा समावेश होतो. | मंत्रिमंडळात कॅबिनेट मंत्री, राज्यमंत्री (MoS) आणि उपमंत्र्यांसह सरकारच्या सर्व मंत्र्यांचा समावेश होतो. |
| रचना | त्यात ज्येष्ठ मंत्र्यांचा एक छोटा आणि निवडक गट असतो, सामान्यतः महत्त्वाच्या मंत्रालयांमधील. | यामध्ये सर्व मंत्री, त्यांचा दर्जा कोणताही असो, जे सरकारच्या विविध विभागांचे प्रमुख आहेत. |
| भूमिका | धोरणे तयार करणे, मोठे निर्णय घेणे आणि महत्त्वाच्या सरकारी कामांवर देखरेख करणे यामध्ये कॅबिनेट महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. | मंत्रिपरिषद पंतप्रधानांच्या नेतृत्वाखाली धोरण-निर्धारण, निर्णय घेणे आणि प्रशासनात एकत्रितपणे भाग घेते. |
| निर्णय घेणे | मुख्य मुद्द्यांवर आणि धोरणांवर गंभीर निर्णय घेण्यासाठी ते जबाबदार आहे. मंत्रिमंडळाने घेतलेले निर्णय हे सहसा संपूर्ण सरकारवर बंधनकारक असतात. | मंत्रिमंडळ निर्णय घेण्यास हातभार लावत असताना, तिच्याकडे मंत्रिमंडळासारखे अधिकार नसतील. कौन्सिलचे एकत्रित निर्णय हे सहसा कॅबिनेटला विचारात घेण्यासाठी शिफारसी असतात. |
| प्राधिकरण | कॅबिनेटकडे सरकारमध्ये महत्त्वपूर्ण अधिकार आणि अधिकार आहेत. | मंत्रिपरिषदेचे अधिकार सर्व सदस्यांच्या सामूहिक ताकदीतून प्राप्त होतात. |
| सभा | कॅबिनेट बैठका सहसा अधिक वारंवार आणि अधिक गोपनीय वातावरणात आयोजित केल्या जातात. | मंत्रिपरिषदेच्या बैठका कमी वेळा होऊ शकतात आणि त्यामध्ये अजेंडावर अवलंबून सर्व मंत्र्यांचा समावेश असू शकतो. |
| नेतृत्व | पंतप्रधान मंत्रिमंडळाचे नेतृत्व करतात. | पंतप्रधान मंत्रिमंडळाच्या अध्यक्षस्थानी असतात. |
| महत्त्व | मंत्रिमंडळ ही सरकारमधील सर्वात प्रभावशाली संस्था आहे आणि आवश्यक कार्यकारी कार्ये पार पाडते. | मंत्रिपरिषद मंत्र्यांच्या विस्तृत स्पेक्ट्रमचे प्रतिनिधित्व करते, जे देशाच्या कार्यक्षम कारभारात योगदान देते. |
| घटनात्मक तरतूद | मंत्रिमंडळासाठी कोणतीही विशिष्ट घटनात्मक तरतूद नाही, परंतु संसदीय लोकशाहीमध्ये ही परंपरागत प्रथा आहे. | केंद्रीय मंत्रिमंडळाची संकल्पना आणि तिची स्थापना भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 75 मध्ये केंद्र सरकारसाठी नमूद केलेली आहे. राज्य सरकारे कलम 164 अंतर्गत समान तरतुदींचे पालन करतात. |
महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.
अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप
