Table of Contents
भारताचा एकत्रित निधी
ज्या निधीमध्ये सर्व पावत्या आणि खर्च जमा आणि डेबिट केले जातात तो भारताचा एकत्रित निधी म्हणून ओळखला जातो. भारतीय राज्यघटनेच्या अनुच्छेद 266(1) ने भारताच्या एकत्रित निधीची स्थापना केली. भारतीय राज्यघटनेत केंद्र सरकारच्या आर्थिक तीन वेगवेगळ्या रूपांचा उल्लेख केला आहे: भारतीय सार्वजनिक लेखा (अनुच्छेद 266), भारताचा आकस्मिक निधी (अनुच्छेद 267), आणि भारताचा एकत्रित निधी (अनुच्छेद 266). भारताचा एकत्रित निधी हा भारतीय राजकारणाचा महत्त्वाचा भाग आहे जो MPSC अभ्यासक्रमातील महत्त्वाचा विषय आहे.
भारताचा एकत्रित निधी म्हणजे काय?
भारताचा एकत्रित निधी म्हणजे आयकर, सीमाशुल्क, केंद्रीय उत्पादन शुल्क आणि इतर स्त्रोतांकडून मिळालेल्या भारत सरकारच्या एकूण पावत्या, तसेच त्याचा परिव्यय, वजा असामान्य वस्तूंचा संदर्भ आहे. भारतीय संविधानाच्या अनुच्छेद 266(1) मध्ये त्याची स्थापना करण्यात आली आहे.
भारत निर्मितीचा एकत्रित निधी
- भारताचा एकत्रित निधी हा भारत सरकारच्या सर्व पावत्या, ट्रेझरी बिले, कर्जे किंवा इतर प्रकारची आगाऊ रक्कम जारी करून मिळवलेली सर्व कर्जे आणि कर्जाच्या परतफेडीत मिळालेले सर्व पैसे यांचा बनलेला आहे.
- हा निधी वापरून सर्व कायदेशीररित्या अनिवार्य पेमेंट भारत सरकारच्या वतीने केले जातात.
- आकस्मिकता निधी किंवा सार्वजनिक खात्यातून भरलेल्या असाधारण वस्तू वगळता, सर्व सरकारी खर्च या निधीतून दिले जातात.
- या निधीतून निधीचे वाटप (इश्यू किंवा काढणे) करण्यासाठी संसदीय कायदा पास करणे आवश्यक आहे.
- भारतीय राज्यघटनेच्या अनुच्छेद 266 (1) नुसार याची स्थापना करण्यात आली. प्रत्येक राज्याला समान गुणांसह भारताचा एकत्रित निधी तयार करण्याची परवानगी आहे.
- भारताचे नियंत्रक आणि महालेखा परीक्षक यांच्याकडून एकत्रित निधीच्या व्यवस्थापनाबाबत योग्य विधानमंडळांना अहवाल मिळतात, जे पैशाचे ऑडिट देखील करतात.
निष्कर्ष
दैनंदिन कामकाजासाठी भारतीय संविधानाने स्थापित केलेले भारतीय एकत्रित निधी (अनुच्छेद 266), भारतीय आकस्मिक निधी (अनुच्छेद 267), आणि भारतीय सार्वजनिक लेखे (अनुच्छेद 266) हे तीन निधी महत्त्वपूर्ण आहेत. भारत सरकारचे कारण ते सरकारचा महसूल आणि खर्च धारण करतात.
भारताचा एकत्रित निधी PDF डाउनलोड करा
महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.
अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप
