Right to Information Act 2005: The Right to Information Act, 2005 (RTI) is a law enacted by the Parliament of India to implement practical rules on citizens’ right to information. Generally, 02 questions on the RTI Act 2005 come in each shift of the Talathi Exam so this RTI component is very important for the Talathi Exam. In this article, you get detailed information about RTI (Right to Information), the Historical Background of the Right to Information Act 2005, When did RTI come into force, Right to Information Act 2005 – Background, Important Articles of RTI, and Mahiticha Adhikar Adhiniyam 2005 in Maharashtra.
ZP Revision Roadmap: Ace Your Exams with Confidence
Click here to view detailed information about ZP Exam Date 2023
The right to information is a fundamental right under Article 19 (1) of the Indian Constitution. Get an overview of the Right to Information Act 2005 in the table below.
Right to Information Act 2005: Overview | |
Category | Study Material |
Useful for | MPSC and Other Competitive Exams |
Article Name | Right to Information Act 2005 (RTI) |
Act Name in Marathi | Mahiticha Adhikar Ahdhiniyam 2005 (माहितीचा अधिकार अधिनियम 2005) |
RTI Act Come into Force | 12 October 2005 |
Right to Information Act 2005: माहितीचा अधिकार अधिनियम 2005 (Right to Information Act) व महाराष्ट्र लोकसेवा हक्क अधिनियम 2015 (Maharashtra Lokseva Hakk Adhiniyam 2015) हे दोन्ही अधिनियम फार महत्वाचे आहेत. याआधी आपण महाराष्ट्र लोकसेवा हक्क अधिनियम 2015 बद्दल माहिती पहिली. माहिती अधिकार अधिनियम (RTI) भारताच्या संसदेने 2005 मध्ये संसदेत मंजूर केला. माहितीचा अधिकार कायदा (RTI) हा एक भारतीय कायदा आहे जो नागरिकांच्या माहितीच्या प्रवेशासाठी नियम आणि प्रक्रिया स्थापित करतो. आगामी काळातील सरळ सेवा स्पर्धा परीक्षा जसे की, कृषी विभाग भरती 2023 राज्य उत्पादन शुल्क भरती 2023, पशुसंवर्धन विभाग भरती 2023 आणि इतर सर्व स्पर्धापरीक्षेच्या दृष्टीने हा टॉपिक फार महत्वाचा आहे. आज या लेखात आपण Right to Information Act 2005 बद्दल परीक्षेच्या दृष्टीने महत्वपूर्ण माहिती पाहणार आहोत.
Right to Information Act 2005: माहितीचा अधिकार कायदा (Right to Information Act)) हा एक भारतीय कायदा आहे जो नागरिकांना माहिती मिळवण्यासाठी नियम आणि प्रक्रिया स्थापित करतो. भारतातील कोणताही नागरिक माहिती अधिकार कायद्याअंतर्गत माहितीची विनंती “सार्वजनिक प्राधिकरणा” कडून करू शकतो ज्याला त्वरित किंवा तीस दिवसांच्या आत प्रतिसाद देणे अपेक्षित आहे. जर या प्रकरणामध्ये याचिकाकर्त्याच्या जीवनाचा किंवा स्वातंत्र्याचा समावेश असेल तर, 48 तासांच्या आत माहिती देणे आवश्यक आहे. या कायद्यानुसार प्रत्येक सार्वजनिक संस्थेने व्यापक प्रसारासाठी त्यांचे रेकॉर्ड संगणकीकृत करणे आणि काही विशिष्ट श्रेणीतील माहिती सक्रियपणे प्रसारित करणे आवश्यक आहे जेणेकरून नागरिकांना केवळ माहितीसाठी औपचारिक विनंती करावी लागेल. आज या लेखात आपण याबद्दल संपूर्ण माहिती पाहणार आहे.
RTI कायदा केव्हा अंमलात आला: RTI विधेयक भारताच्या संसदेने 15 जून 2005 रोजी मंजूर केले आणि 12 ऑक्टोबर 2005 रोजी ते लागू झाले. माहितीचा अधिकार हा भारतीय राज्यघटनेत मूलभूत अधिकार म्हणून सूचीबद्ध नसला तरी, ते संविधानाच्या अभिव्यक्ती आणि भाषण स्वातंत्र्याच्या मूलभूत अधिकारांचे तसेच जीवनाचा आणि वैयक्तिक स्वातंत्र्याच्या अधिकाराचे रक्षण करते. 2005 च्या (Right to Information Act) कायद्यात समाविष्ट असलेल्या प्राधिकरणांना सार्वजनिक प्राधिकरण म्हणून संबोधले जाते.
Right to Information act 2005 – Background: RTI (Right to Information Act) ची पार्श्वभूमी खालील मुद्द्यांवरून स्पष्ठ होते.
Right to Information- Important Acts: माहितीचा अधिकार कायदयाशी (Right to Information Act) संबंधित प्रमुख कलमे खालील प्रमाणे आहे.
Parliament of India: Rajya Sabha
RTI in Maharashtra: महाराष्ट्र राज्याने माहिती अधिकाराचा आदेश व त्या खालील नियम दिनांक 23 सप्टेबंर 2002 पासून लागू केला होता. दिनांक 15 जून 2005 रोजी केंद्र शासनाने माहितीचा अधिकार कायदा 2005 (Right to Information Act) लागू केला आणि हा कायदा महाराष्ट्र राज्याने 12 आक्टोंबर 2005 पासून लागू केला. या कायद्यामुळे महाराष्ट्र माहिती अधिकार अध्यादेश व नियम 2002 निरासित केला आहे. परंतू 12 आक्टो, 2005 पुर्वीच्या अर्जावर पूर्वीच्या कायद्याप्रमाणे म्हणजेच महाराष्ट्र माहितीचा अधिकार अधिनियम 2002 प्रमाणे कार्यवाही करावयाची आहे. 12 आक्टो 2005 पासूनच्या अर्जावर नविन माहितीचा अधिकार कायदा 2005 प्रमाणे कार्यवाही सुरू आहे. माहिती याचा अर्थ कोणत्याही स्वरूपातील, कोणतेही साहित्य असा असून त्यामध्ये अभिलेख, दस्ताऐवज, ज्ञापने, अभिप्राय, सूचना, प्रसिद्धीपत्रके आदेश, रोजवह्या, संविदा, अहवाल, कागदपत्रे, नमुने, प्रतिमाने कोणत्याही इलेक्ट्रानिक्स स्वरूपातील अधार, साधनसामुग्री आणि त्यावेळी अमंलात असलेल्या अन्य कोणत्याही कायद्यान्वये सार्वजनीक प्राधिकरणास मिळविता येईल अशी कोणत्याही खाजगी निकषाशी संबंधित माहिती याचा संबंध आहे. माहितीचा अधिकार याचा अर्थ कोणत्याही सार्वजनिक प्राधिकारणाकडे असलेली किंवा त्या नियंत्रणात असलेली व या अधिनियमाद्वारे मिळवता येण्याजोगी माहिती मिळविण्याचा अधिकार असा आहे.
त्यामध्ये खालील बाबी समाविष्ट आहेत.
How to get information under RTI Act: RTI कायद्यातील (Right to Information Act) तरतुदीनुसार माहिती मिळविण्याची इच्छा असलेल्या कोणत्याही व्यक्तीस विहित नमुन्यानुसार साध्या कागदावर रक्कम रू 10/- रोखीने किंवा डिमांड ड्राफ्ट ने भरून किंवा न्यायालयीन फी मुद्रांक चिकटवून अर्ज कारावा लागतो. एखाद्या व्यक्तीकडून अर्ज मिळाल्यापासून तीस (30) दिवसात माहिती देणे किंवा सकारण नाकारणे बंधनकारक आहे. अर्जदारास जी माहिती पुरवायची आहे त्यातील प्रत्येक प्रतिस (छायांकित प्रत) रूपये दोन (2) प्रमाणे शुल्क टपाल खर्च आकारण्यात येतो. माहितीच्या दस्ताऐवजाची किंमंत निश्चित केली असेल तर तेवढी किमंत तसेच फ्लॉपी डिस्क साठी रू पन्नास (50) असे शुल्क आकारले जाते. दारिद्र रेषेखालील (तसा पुरावा देणा-या) नांगरिकांना कोणतेही शुल्क आकारले जात नाही. मुदतीत माहिती न दिल्यास प्रत्येक दिवसाला रूपये दोनशे पन्नास (250) प्रमाणे जास्तीत जास्त रूपये 25000/- (पंचवीस हजार) पर्यन्त दंड व खातेनिहाय चौकशी होवू शकते. धारिणीची तपासणी करण्याचा अधिकार नागरिकांना आहे. पहिल्या तासासाठी फी नाही नंतरचे प्रत्येक मिनिटास रूपये 5 (पांच) शुल्क आकारण्यात येते. पहिले अपील मिळाल्यापासून 30 दिवसांच्या मुदतीत निकाल देणे व अपरिहार्य कारण असेल तर तसे नमुद करून 45 दिवसात निकाल देणे आवश्यक आहे. सदर कायद्यानुसार दुसरे अपील राज्य माहिती आयुक्त मुंबई येथे करता येईल. राज्य माहिती अधिकारी यांनी अपीलावर दिलेला निर्णय अंतिम व बंधनकारक असेल.
Right to Information Act 2005 pdf in Marathi: माहितीचा अधिकार कायदा (Right to Information Act) आम्ही आपणासाठी PDF स्वरुपात उपलब्ध करून देत आहे ज्याचा आपणास नक्की फायदा होईल. PDF डाउनलोड करण्यासाठी खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करा.
Right to Information Act 2005 pdf in Marathi
महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळवा.
सरळ सेवा जसे की, कृषी विभाग भरती 2023, जिल्हा परिषद भरती 2023, राज्य उत्पादन शुल्क भरती 2023, वन विभाग भरती 2023 व इतर सर्व परीक्षेचा पेपर देणाऱ्या विद्यार्थ्यासाठी Adda247 मराठी आपणासाठी सर्व महत्वाच्या टॉपिक वर महत्वपूर्ण लेखमालिका प्रसिद्ध करणार आहे. त्याच्या सर्व लिंक तुम्ही खालील तक्त्यात पाहू शकता आणि दररोज यात भर पडणार आहे. त्यामुळे तुम्हाला या Adda 247 मराठीच्या लेखमालिकेचा नक्कीच फायदा होईल.
लेखाचे नाव | लिंक |
चांद्रयान-3 शी संबंधित महत्त्वाचे प्रश्न आणि उत्तरे | |
चंद्रयान 3 | |
भारताची जणगणना 2011 | |
लोकपाल आणि लोकायुक्त | |
महाराष्ट्र समृद्धी महामार्ग | |
कार्य आणि उर्जा | |
गांधी युग | |
राज्य धोरणांची मार्गदर्शक तत्वे | पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा |
मूलभूत कर्तव्ये: कलम 51A | पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा |
चक्रवाढ व्याज (Compound Interest) | |
भारताचे नागरिकत्व | पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा |
भारतीय नागरिकांचे मूलभूत अधिकार | पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा |
भारतीय संविधानाची उद्देशिका | |
भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी | पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा |
महाराष्ट्राचे हवामान | पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा |
सिंधू संस्कृती | |
जगातील 07 खंड | पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा |
टक्केवारी सूत्र, टक्केवारी म्हणजे काय, कसे काढायचे आणि काही महत्त्वाचे प्रश्न | |
भारतातील कृषी अर्थव्यवस्था | |
भारताच्या पंचवार्षिक योजना (1951 ते 2017) | पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा |
गती व गतीचे प्रकार | पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा |
आम्ल व आम्लारी | पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा |
भारतातील सर्वात लांब पूल 2023 | |
रोग व रोगांचे प्रकार | |
महाराष्ट्रातील मंत्रिमंडळ | |
महाराष्ट्रातील लोकजीवन | |
सजीवांचे वर्गीकरण भाग 1: सूक्ष्मजीव आणि वनस्पती | |
वनस्पतीची रचना आणि कार्ये | |
भारतीय नागरिकांचे मूलभूत अधिकार | |
लोकपाल आणि लोकायुक्त | |
संगणकाशी संबंधीत शब्दांचे शॉर्ट आणि लॉंग फॉर्म्स | |
महाराष्ट्राचे प्रशासकीय विभाग | |
भारतातील राष्ट्रीय जलमार्ग | |
पृथ्वीवरील महासागर | |
महाराष्ट्राचे हवामान | |
भारताची क्षेपणास्त्रे | |
महाराष्ट्रातील शहरांची यादी | |
ब्रिटिश भारतातील प्रारंभीच्या काळातील गव्हर्नर जनरल (1857 च्या आधीचे) | |
महाराष्ट्रातील महत्त्वाच्या नद्या | |
ढग व ढगांचे प्रकार | |
नदीकाठच्या भारतीय शहरांची यादी | |
महाराष्ट्रातील वने व वनांचे प्रकार, राष्ट्रीय उद्याने आणि अभयारण्ये | |
गांधी युग – सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी अभ्यास साहित्य | |
गती व गतीचे प्रकार – संज्ञा, वर्गीकरण, आलेख आणि वर्गीकरण |
Latest Maharashtra Govt. Jobs | Majhi Naukri 2023 |
Home Page | Adda 247 Marathi |
Current Affairs in Marathi | Chalu Ghadamodi |
YouTube channel- Adda247 Marathi
Adda247 मराठी App | Add247Marathi Telegram group
RTI stands for Right to Information Act.
The Right to Information Act came into force on 12 October 2005 in India.
The Right to Information Act came into force on 12 October 2005 in Maharashtra.
On the official website of Adda 247 Marathi, you will find notifications of all competitive examinations, syllabus, previous year's question papers, and study materials.
Question of the Day (General Science) Q. The density of milk can be obtained by the use of: (a) Hydrometer…
भारतातील अभिजात भाषांमध्ये त्यांच्या गहन साहित्यिक आणि सांस्कृतिक वारशासाठी साजऱ्या केल्या जाणाऱ्या भाषांचा समावेश आहे, ज्यांचे ऐतिहासिक महत्त्व आणि शाश्वत…
Question of the Day (Current Affairs) Q. Who has launched the ‘Flash Pay’ RuPay smart key chain? (a) State Bank…
Weekly Marathi Vocab 29 April to 04 May बहुतेक स्पर्धा परीक्षा इच्छूकांसाठी, शब्दसंग्रह हे एक दुःस्वप्न आहे, परंतु प्रत्येक स्पर्धा…
FACT अप्रेंटीस भरती 2024 FACT अप्रेंटीस भरती 2024: फर्टिलायझर्स अँड केमिकल्स त्रावणकोर लिमिटेडने FACT अप्रेंटीस भरती 2024 जाहीर केली आहे.…
MPSC Shorts | Group B and C MPSC Shorts | Group B and C: MPSC परीक्षेची तयारी करणाऱ्या विद्यार्थी मित्रांनो, आपण…