पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd : पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd also named as समानार्थी शब्द which is important topic in Hindi Language section. पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd comes in all TET and teaching recruitment exams of Hindi Section which carries 3-4 marks for 3-4 questions.
As many recruitment Sarkari exams all piled up, पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd PDF will help candidate better exam preparation. पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd questions in teaching recruitment exam which always comes easy to crack for aspirants. Here we are going to learn in detail about पर्यायवाची शब्द की परिभाषा, उदाहरण
पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd
जिन शब्दों के अर्थ में समानता होती है, उन्हें हम पर्यायवाची शब्द अथवा प्रतिशब्द कहते हैं । हिन्दी में तत्सम पर्यायवाची शब्द ही अधिक पाए जाते हैं जो संस्कृत से हिन्दी में आए हैं । हिन्दी में तद्भव पर्यायवाची शब्दों का अभाव है।
अर्थ – एक जैसे अर्थ का बोध करने वाले शब्द एक दुसरे के पर्यायवाची कहलाते है इसे समानार्थी भी कहते है।
पयार्यवाची के दो प्रकार –
- पूर्ण पयार्यवाची :- वे शब्द जो ठीक वही अर्थ अथवा यथावत अर्थ का बोध करावे, पूर्ण पयार्यवाची है – पितृ- पिता
- अपूर्ण पर्यायवाची :- वे शब्द जो समान अर्थ का बोध कराए किन्तु अनेकार्थी होता है अपूर्ण पयार्यवाची या समानार्थी शब्द कहलाते है।
पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd
Here we are going to learn पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd examples of अ, आ, इ, ई, उ, ऊ, ऋ, ए, ऐ, ओ, औ
अ | आ |
|
|
इ | ई |
|
|
उ | ऊँ |
|
|
ऋ | ए |
|
|
ऐ | ओ |
|
|
औ | |
|
पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd क वर्ग
Here we are going to learn पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd examples of क वर्ग – क, ख, ग, घ, ङ
क | ख |
|
|
ग | घ |
|
|
पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd च वर्ग
Here we are going to learn पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd examples of च वर्ग – च, छ, ज, झ,ञ
च | छ |
|
|
ज | झ |
|
|
पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd ट वर्ग
Here we are going to learn पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd examples of ट वर्ग – ट, ठ, ड, ढ़, ण
ट | ठ |
|
|
ड | ढ |
|
|
पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd त वर्ग
Here we are going to learn पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd examples of त वर्ग – त, थ, द, ध, न
त | थ |
|
|
द | ध |
|
|
न | |
|
पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd प वर्ग
Here we are going to learn पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd examples of पवर्ग – प, फ, ब, भ, म
प | फ |
|
|
ब | भ |
|
|
म | |
|
पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd य – ह
Here we are going to learn पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd examples of य, र, ल, व, श, श्र, ष, स , ह
य | र |
|
|
ल | व |
|
|
श/श्र | ष |
|
|
स | ह |
|
|
पर्यायवाची शब्द के उदाहरण
In below table, you can see the most important and significant पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd collection. These पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd came multiples times in all kinds of govt teaching exams. You can also download पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd PDF. We have tried to add more than 500+ पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd in Hindi.
S. No. | शब्द | पर्यायवाची |
1. | उत्कर्ष | उन्नति, उन्मेष, उत्थान, अभ्युदय, आरोह, चढ़ाव |
2. | आकाश | शुन्य, अभ्र, द्यौ, पुष्कर, गगन, नभ, अम्बर, अनन्त, अन्तरिक्ष |
3. | आदरणीय | सम्मान, पूज्य, पूजनीय, मान्यवर, माननीय, श्रद्धेय, समादरणीय |
4. | इन्द्र | सुरपति, शचीपति, मघवा, शक, पुरन्दर, कौशिक, देवराज, मेघपति, सुरेन्द्र, सुरेश, सहस्राक्ष, अमरपति, जिष्णु, पुरहूत, वज्रधर |
5. | अपमान | अनादर, अवमान, बेइज्जती, अवज्ञा, तिरस्कार, उपेक्षा, निरादर |
6. | उदास | अप्रसन्न, विषण्ण, खिन्न, चिन्ताकुल, उद्विग्न, अन्यमनस्क |
7. | अग्नि | वैश्वानर, धूमकेतु, धनंजय, आग, अनल, पावक, वह्नि, जातवेद, हुताशन, वायुसख, कृशानु, रोहिताश्व, दहन, ज्वल |
8. | आनन्द | विनोद, आमोद, प्रमोद, हर्ष, आह्लाद, सुख, चैन, प्रसन्नता, मोद |
9. | अंग | वपु, देह, काया, शरीर, गात, बदन, कलेवर, तन, अवयव |
10. | ईश्वर | भगवान, परमेश्वर, परमात्मा, प्रभु, दीनानाथ, ईश, जगतप्रभु, अज, जगदीश, जगन्नाथ, परब्रह्म |
11. | पत्नी | भार्या, दारा, सहगामिनी, गृहिणी, वधू, प्राणप्रिय, अर्धांगिनी, वामांगी, वल्लभा, वामा, धरनी |
12. | परोक्ष | अप्रत्यक्ष, ओझल, गुप्त अगोचर, तिरोहित, अन्तर्हित, अलक्षित |
13. | पवित्र | पावन, पुनीत, साफ, विशुद्ध, पाक, शुचि, शुद्ध, स्वच्छ |
14. | असुर | दनुज, दानव, दैत्य, राक्षस, निशाचर, रजनीचर, तमीचर |
15. | आँख | लोचन, नयन, नेत्र, चक्षु, दृग, अक्षि, चख, दीदा, विलोचन, प्रेक्षण |
16. | आँगन | अँगना, अजिर, प्रांगण, अँगनाई, घर के भीतर का सहन |
17. | आदित्य | सूर्य, रवि, भानु, मित्र, भास्कर, दिवाकर, दिनकर |
18. | अनुपम | अद्भुत, अनूठा, अपूर्व, अद्वितीय, अप्रतिम, अनोखा |
19. | उदाहरण | उद्धरण, दृष्टान्त, मिसाल, नजीर, नमूना, निदर्शन |
20. | इनकार | प्रत्याख्यान, अनंगीकार, निषेध, अस्वीकृति, अनंगीकरण |
21. | उत्कण्ठा | आतुरता, चाव, उत्सुकता, लालसा, प्रबल इच्छा |
22. | उपयोगी | कार्यकर, इष्टकर, उपादेय, कामयोग्य, कामसाधक |
23. | उपेक्षा | लापरवाही, विरक्ति, उदासीनता, अनासक्ति, अवहेलना, विराग, तिरस्कार, उल्लंघन, अवज्ञा |
24. | उजाड़ | निर्जन, विरान, बियाबान, सुनसान, बरबाद, खण्डहर |
25. | उजह्ड़ | अभ्रष्ट, धृष्ट, लण्ठ, गँवार, अक्खड़, उद्धत, लम्पट |
26. | उपयुक्त | वाञ्छनीय, ठीक, वाजिब, मुनासिब, उचित, संगत |
27. | ऊँचा | उच्च, उत्तुंग, बुलन्द, ऊर्ध्व, ऊपर, तुंग, उन्नत, गगनचुम्बी |
28. | ऋतम्भरा | सदा एक रूप रहने वाली, सत्य का धारण-पोषण करने वाली |
29. | ऐश्वर्य | वैभव, सम्पदा, सम्पन्नता, समृद्धि, श्री, धनसम्पत्ति, ऋद्धि |
30. | ऐच्छिक | स्वेच्छाकृति, वैकल्पिक, अख्तियारी, इच्छा का |
31. | ऋद्धि | उत्कर्ष, वृद्धि, बढ़ती, बढ़ोतरी, सम्पन्नता, समृद्धि |
32. | ऐंठन | मरोड़, बल, तनाव, अकड़न, उमेठन, घुमाव, |
33. | दंग | हैरान, आश्चर्यचकित, हतप्रभ, चकित, विस्मित, हक्का-बक्का |
34. | दास | अनुचर, चाकर, किंकर, परिचायक, सेवक, भृत्य, नौकर, परिचर |
35. | दासी | किंकरी, परिचारिका, दासी, नौकरानी, अनुचरी, बांदी |
36. | दुःख | पीड़ा, व्यथा, कष्ट, क्लेश, वेदना, यातना, उद्वेग, खेद, विषाद, सन्ताप, क्षोभ, यन्त्रणा, संकट, शोक, उत्पीड़न |
37. | दुर्गा | चण्डिका, सिंहवाहिनी, कालिका, कल्याणी, कुमारी, कामाक्षि, सुभद्रा, महागौरी, नारायणी, भगवती, महामाया, भवानी, चण्डी |
38. | दुविधा | धर्मसंकट, उहापोह, कशमकश, आगापीछा, असमंजस |
39. | पति | आर्यपुत्र, ईश, स्वामी, भर्ता, वल्लभ, भर्तार, बालम, नाथ |
40. | देवता | देव, अमर, सुर, विबुध, आदित्य, निर्जर, गीर्वाण, त्रिदर्शक, अमर्त्य |
41. | द्रव्य | धन, वित्त, अर्थ, सम्पदा, विभूति, दौलत, सम्पत्ति |
42. | दक्ष | निपुण, निष्णात, पारंगत, होशियार, चतुर, प्रवीण, कुशल |
43. | निराधार | आधारहीन, बेबुनियाद, जड़हीन, निर्मूल, आधार रहित |
44. | निराला | अनोखा, विलक्षण, अद्भुत, अनूठा, बेजोड़, अद्वितीय, अप्रतिम |
45. | नदी | सरिता, निर्झरिणी, तरंगिणी, पयस्विनी, तरनी, स्रोतस्विनी, लहरी, अपगा, निम्नगा, तरिणी, कल्लोलिनी, सरी |
46. | नया | नूतन, नवीन, नव्य, अभिनव, आधुनिक, नव, ताजा, अर्वाचीन |
47. | नवल | अनोखा, विलक्षण, अजब, विचित्र, अद्भुत |
48. | नित्य | शाश्वत, अमर, अविनाशी, अमर्त्य, अनश्वर, सदा, सनातन, सर्वदा, सदैव, अहर्निश, प्रतिदिन, रोज, हमेशा |
49. | निरन्तर | बराबर, हमेशा, सदा, सर्वदा, लगातार, जारी, अनवरत |
50. | निस्सन्देह | जरूर, सचमुच, वाकई, बेशक, अवश्य, विलाशक |
Direct Link to Download पर्यायवाची शब्द PDF
The direct link to download पर्यायवाची शब्द pdf has been given below. Candidates can learn Paryayvachi Shabd easily through the below PDF.पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd can be downloaded with Paryayvachi Shabd types, Paryayvachi Shabd Examples in PDF Format. पर्यायवाची शब्द Paryayvachi Shabd PDF will help candidate in preparing government and TET Exams.
इन्हे भी पढ़िये
अव्यय | काल |
अलंकार | संधि |
क्रिया | वचन |
विराम चिह्न | वाक्य परिचय |
वाक्य | धातु |
लिंग | संज्ञा |