दैनिक चालू घडामोडी: 6 आणि 7 जून 2021
चालू घडामोडी हा सर्वात महत्वाचा विषय आहे आणि जर आपण आपला वेळ मनापासून समर्पित केला तर आपण या विषयातून खूप चांगले गुण मिळवू शकता. चालू घडामोडींच्या संबधीत MPSC State Service, MPSC Group B, MPSC Group C, Saral Seva Bharati, Talathi, UPSC, SSC, RRB अशा अनेक स्पर्धापरीक्षांमधे बरेच प्रश्न विचारले जातात. हा विषय असा आहे ज्या बदल माहिती असेल तरच आपल्यला परीक्षेत उत्तर देता येतात आणि ते पण खूप कमी वेळात आणि तो वेळ आपण दुसऱ्या प्रशांसाठी लावता येतो. म्हणून या विषयात चांगले गूण मिळवण्यासाठी आपल्यला देशात आणि जगात काय चालले आहे याची माहिती असणे खूप गरजेचे आहे.
येथे आम्ही सर्व वर्तमानपत्रांमधून समकालीन समस्यांचा सारांश आपल्यासमोर सादर करतो, ज्यामुळे आपला वेळ वाचतो आणि आपले ज्ञान वाढते. तर चला 6 आणि 7 जून 2021 चे सर्व महत्वाचे चालू घडामोडी पाहुयात.
राष्ट्रीय बातम्या
- भारताने जागतिक ऊर्जा उपक्रम “मिशन इनोव्हेशन क्लीनटेक एक्स्चेंज” सुरू केला
- भारतासह 23 राष्ट्रांच्या सरकारने एकत्रितपणे मिशन इनोव्हेशन 2.0 नावाची एक नवीन योजना सुरू केली आहे, जेणेकरून स्वच्छ उर्जा संशोधन, विकास आणि प्रात्यक्षिकांमध्ये जागतिक गुंतवणूकीसाठी देशभरातील नाविन्यपूर्ण कार्याला चालना मिळेल.
- मिशन इनोव्हेशन 2.0 हा जागतिक मिशन इनोव्हेशन उपक्रमाचा दुसरा टप्पा आहे, जो 2015 च्या सीओपी 21 परिषदेत पॅरिस करारासोबत सुरू करण्यात आला होता.
- चिलीने आयोजित केलेल्या इनोव्हेटिंग टू नेट झिरो समिटमध्ये हा नवीन उपक्रम सुरू करण्यात आला होता.
2. पंतप्रधान मोदींनी पुण्यात तीन ई -100 इथनॉल वितरण केंद्रे सुरू केली
- पेट्रोलियम व नैसर्गिक वायू मंत्रालय आणि पर्यावरण, वन व हवामान बदल मंत्रालयाने संयुक्तपणे आयोजित केलेल्या जागतिक पर्यावरण दिन कार्यक्रमास पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी संबोधित केले.
- या कार्यक्रमादरम्यान पंतप्रधान मोदींनी “2020-2025 मध्ये इथेनॉल मिश्रित करण्यासाठी रोड मॅपवरील तज्ज्ञ समितीचा अहवाल” जाहीर केला. अहवालाची थीम म्हणजे ‘चांगल्या वातावरणासाठी जैवइंधनांची जाहिरात’.
- पंतप्रधान मोदींनी देशभरात इथेनॉलचे उत्पादन आणि वितरण यासाठी तीन ठिकाणी ई-100 इथेनॉल डिस्पेंसींग स्टेशन्सचा प्रोजेक्टदेखील सुरू केला, कारण पर्यावरणावर तसेच शेतकर्‍यांच्या जीवनावर इथेनॉलचा चांगला परिणाम झाला आहे.
- 2025 पर्यंत पेट्रोलमध्ये 20 टक्के इथॅनॉल मिसळण्याचे उद्दिष्ट सरकारने पुन्हा सेट केले आहे. यापूर्वी 2030 पर्यंत हे लक्ष्य पूर्ण केले जायचे होते.
- डब्ल्यूईडी 2021 चा एक भाग म्हणून, भारत सरकारने एक ई -20 अधिसूचना जारी केली आहे, तेल कंपन्यांना 01 एप्रिल 2023 पर्यंत इथेनॉलच्या टक्केवारीसह इथेनॉल-मिश्रित पेट्रोल विक्री करण्याचे निर्देश दिले; आणि उच्च इथेनॉल मिश्रित E12 आणि E15 साठी बीआयएस वैशिष्ट्य.
राज्य बातमी
3. केरळमध्ये ‘नॉलेज इकॉनॉमी मिशन’ सुरू
- केरळ सरकारने ज्ञान कामगारांना आधार देऊन नोकरीच्या संधींना चालना देण्यासाठी ‘नॉलेज इकॉJनॉमी मिशन’ सुरू केली आहे.
- या उपक्रमाची घोषणा 4 जून रोजी राज्य अर्थसंकल्पात करण्यात आली होती. याची अध्यक्षता केरळ विकास व नाविन्यपूर्ण धोरण समिती (के-डीआयएससी) करीत आहे आणि ते 15 जुलैपूर्वी सर्वसमावेशक प्रकल्प अहवाल सादर करतील.
- सुशिक्षित लोकांना रोजगार उपलब्ध करुन देण्याचे सुरू असलेले प्रयत्न आणि एकाच कार्यक्रमांतर्गत ‘नौलेज असलेल्या कामगारांना’ आधार देण्यासाठी हा प्रकल्प सुरू केला जाईल.
- कामगारांसाठी मूलभूत सुविधा आणि सामाजिक सुरक्षा प्रणाली उपलब्ध करुन देण्याची योजना तयार केली जाईल.
- अंमलबजावणी आणि निधीच्या उद्देशाने, ‘नॉलेज इकॉनॉमी फंड’ तयार केला जाईल.
- कौशल्यांना चालना देण्यासाठी आणि उच्च शैक्षणिक प्रणालीला बळकटी देण्यासाठी आणि तंत्रज्ञान परिवर्तनासाठी, नॉलेज इकॉनॉमी फंड 200 कोटी रुपयांवरून 300 कोटी डॉलर करण्यात आला.
नेमणुका
4. रणजितसिंह डिसाले यांची जागतिक बँकेच्या शिक्षण सल्लागारपदी नियुक्ती
- जून 2021 ते जून 2024 या कालावधीत रणजितसिंह डिसाले यांची जागतिक बँकेच्या शैक्षणिक सल्लागार म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे.
- 2020 मध्ये ग्लोबल टीचर अवॉर्ड मिळालेला तो पहिला भारतीय असून आता जागतिक बँकेने मार्च 2021 मध्ये सुरू केलेल्या कोच प्रकल्पात काम करणार आहे.
- या प्रकल्पातील उद्दीष्ट म्हणजे ‘शिक्षकांना व्यावसायिक विकासात सुधारणा करून देशांना शिक्षणास गती देण्यास मदत करणे.’
- डिसाळे हे महाराष्ट्रातील सोलापूर जिल्ह्यातील परातेवाडी गावचे आहे. त्यांना सुरुवातीला अभियंता व्हायचं होतं, पण नंतर त्यांनी शिक्षकांचा प्रशिक्षण कार्यक्रम हाती घेतला.
- 2020 मध्ये त्यांना जागतिक शिक्षक पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आलेला पहिला भारतीय खेळाडू आहे. मुलींच्या शिक्षणाला चालना देण्याच्या या कार्याचा गौरव म्हणून त्यांनी हा पुरस्कार जिंकला.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे टेकवे:
- जागतिक बँकेचे मुख्यालय: वॉशिंग्टन, डी.सी., युनायटेड स्टेट्स.
- जागतिक बँकेची निर्मितीः जुलै 1944
- जागतिक बँकेचे अध्यक्ष: डेव्हिड मालपास
5. आरबीएल बँकेने विश्ववीर आहुजाच्या आरडीएल बँकेच्या एमडीपदी नियुक्ती करण्यास मान्यता दिली
- रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने विश्ववीर आहुजाची 30 जून 2021 पासून एक वर्षाच्या कालावधीसाठी आरबीएल बँकेचे व्यवस्थापकीय संचालक आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी म्हणून नियुक्ती करण्यास मान्यता दिली आहे.
- 30 जून २०१० पासून ते आरबीएल बँकेचे व्यवस्थापकीय संचालक आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी आहेत. आरबीएल बँकेपूर्वी आहुजा बँक ऑफ अमेरिका, इंडियाचे व्यवस्थापकीय संचालक आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी होते.
करार बातम्या
6. सीबीएसई अभ्यासक्रमात कोडिंग, डेटा सायन्स सादर करेल
- सेंट्रल बोर्ड ऑफ सेकंडरी एज्युकेशन (सीबीएसई) ने मायक्रोसॉफ्टशी भागीदारी केली आहे. 2021-2022 शैक्षणिक सत्रामध्ये 6 ते 8 वीच्या विद्यार्थ्यांसाठी कोडिंग आणि डेटा सायन्स हा ८-12 च्या वर्गासाठी नवीन विषय येणार आहेत.
- हे दोन्ही नवीन स्किलिंग विषय राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण (एनईपी) 2020 नुसार लाँच केले जात आहेत.
- कोडिंग आणि डेटा विज्ञान अभ्यासक्रमात गंभीर विचार, संगणकीय कौशल्ये, समस्या सोडवण्याची कौशल्ये, सर्जनशीलता आणि नवीन तंत्रज्ञानाच्या संपर्कात लक्ष केंद्रित केले आहे.
- एनईपी 2020 ठेवून, या अभ्यासक्रमांच्या सुरूवातीस विद्यार्थ्यांमध्ये पुढील पिढीची कौशल्ये विकसित करणे हे आहे.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे:
- सीबीएसई अध्यक्ष: मनोज आहूजा;
- सीबीएसई मुख्य कार्यालय: दिल्ली;
- सीबीएसई स्थापना: 3 नोव्हेंबर 1962.
- मायक्रोसॉफ्टचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी: सत्य नाडेला;
- मायक्रोसॉफ्ट मुख्यालय: रेडमंड, वॉशिंग्टन, युनायटेड स्टेट्स.
योजना आणि समित्यांच्या बातम्या
7. लद्दाख एलजी आरके माथुर यांनी “युनटॅब योजना” सुरू केली.
- लडाखचे लेफ्टनंट गव्हर्नर आर के माथुर यांनी ‘युनटॅब’ नावाची योजना सुरू केली, त्याअंतर्गत केंद्रशासित प्रदेशातील 12300 टॅब्लेट्स विद्यार्थ्यांमध्ये वाटल्या जातील.
- युनटॅब योजनेच्या पहिल्या टप्प्यातील भाग म्हणून श्री माथुर यांनी 9 ते 12 वी च्या वर्गातील विद्यार्थ्यांना टॅब्लेट्स वाटल्या.
- शासकीय शाळांमधील इयत्ता सहावी ते बारावीच्या एकूण 12,300 विद्यार्थ्यांना याचा फायदा होणार आहे.
- टॅब्लेट, व्हिडिओ व्याख्यान आणि ऑनलाइन वर्ग अनुप्रयोगांसह, टॅब्लेट ऑनलाइन आणि ऑफलाइन सामग्रीसह पूर्व लोड केले जातील.
- युनटाब योजनेचे मुख्य उद्दीष्ट म्हणजे डिजिटल शिक्षणाला प्रोत्साहित करणे, कनेक्ट केलेले आणि जोडलेले क्षेत्रांमधील डिजिटल फूट कमी करणे आणि कोविड सर्व देशभर असलेल्या आजारामुळे होणारे व्यत्यय कमी करणे हे आहे.
अर्थव्यवस्था
8. मेसाठी जीएसटी संग्रहण 1.03 लाख कोटी रुपये आहे
- वस्तू व सेवा कर संकलनात मे मध्ये 1,02,709 कोटी रुपयांचा निधी जमा झाला आणि 1 लाख कोटी रुपयांचा आकडा ओलांडणारा हा सलग आठवा महिना ठरला.
- कोविड साथीच्या आजारामुळे बरीच राज्ये लॉकडाऊनमध्ये असूनही, त्याच महिन्यात जीएसटीच्या उत्पन्नाच्या तुलनेत संग्रह 65% जास्त झाला आहे.
- मे जीएसटीच्या संग्रहात एप्रिल महिन्यात 1.41 लाख कोटी रुपयांच्या रेकॉर्ड रकमेपेक्षा 27.6 टक्के घसरण झाली होती, जी देशव्यापी कर लागू झाल्यानंतरची सर्वाधिक मासिक संग्रह होती.
मागील महिन्यात जीएसटी संकलनाची यादीः
- एप्रिल 2021: ₹ 1.41 लाख कोटी
- मार्च 2021: ₹ 1.24l लाख कोटी
- फेब्रुवारी2021 : ₹ 1,13,143 कोटी रुपये
- जानेवारी 2021: ₹ 1,19,847 कोटी
रँक आणि अहवाल बातम्या
9. 17 व्या टिकाऊ विकास लक्ष्याच्या अहवालात भारत दोन स्थान खाली घसरला
- 2015 मध्ये संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या सदस्य राष्ट्रांनी सन 2030 च्या अजेंडाचा भाग म्हणून स्वीकारल्या गेलेल्या 17 टिकाव विकास लक्ष्य (एसडीजी) मध्ये मागील वर्षाच्या तुलनेत भारताची क्रमवारी दोन स्थानांनी घसरून 117 वर आली आहे.
- भारत चार दक्षिण आशियाई देशांपेक्षा खाली आहे: भूतान, नेपाळ, श्रीलंका आणि बांगलादेश.
- भारतीय राज्याच्या पर्यावरण अहवालात 2021 मध्ये असे दिसून आले आहे की गेल्या वर्षी भारताची श्रेणी 115 होती आणि मुख्यत: उपासमार संपविणे आणि अन्न सुरक्षा (एसडीजी 2) मिळवणे, लिंग समानता (एसडीजी 5) मिळवणे आणि सर्वसमावेशक आणि टिकाऊ औद्योगिकीकरण आणि प्रोत्साहनात्मक नाविन्य (एसडीजी 9) यासारख्या प्रमुख आव्हानांमुळे दोन स्थानांनी घसरण झाली.
पुरस्कार बातम्या
10. थॉमस विजयनने वर्ष 2021 चा निसर्ग टीटीएल छायाचित्रकार जिंकला
- केरळमधील थॉमस विजयन, जो आता कॅनडामध्ये स्थायिक झाला आहे, त्याने एका झाडाला चिकटून राहिलेल्या ऑरंगुटानच्या फोटोसाठी 2021 चा निसर्ग टीटीएल फोटोग्राफी पुरस्कार जिंकला. या छायाचित्रांचे शीर्षक ‘द वर्ल्ड इज गोइंग अपसाइड डाउन’ आहे.
- 2021 सालच्या नेचर टीटीएल फोटोग्राफरसाठी 8000 पेक्षा जास्त एंट्रीएस मधून विजयनला स्पर्धेचे एकूण विजेते म्हणून निवडले गेले. या पुरस्कारासाठी 1500 पौंड (1.5 लाख रुपये) पुरस्काराची रक्कम आहे. नेचर टीटीएल जगातील आघाडीचे ऑनलाइन निसर्ग फोटोग्राफी संसाधन आहे.
पुस्तके आणि लेखक बातम्या
11. विनोद कापरी यांचे पुस्तकाचे शीर्षक ‘1232 किमी: दि लॉन्ग जर्नी होम’
- चित्रपट निर्माते विनोद कपरी यांचे ‘1232 किमी: द लॉन्ग जर्नी होम’ नावाचे नवीन पुस्तक बिहारमधील सात परप्रांतीय कामगारांच्या प्रवासाचा इतिहास आहे ज्यांनी आपल्या सायकलवरून घरी परत प्रवास केला आणि सात दिवसांनी त्यांच्या गंतव्यस्थानावर पोहचले.
- हार्पर कॉलिन्स यांनी हे पुस्तक प्रकाशित केले आहे. मार्च 2020 मध्ये देशव्यापी लॉकडाऊनने हजारो प्रवासी कामगारांना हजारो किलोमीटर पायी जावून मूळ गावी परत जाण्यास भाग पाडले.
- रितेश, आशिष, राम बाबू, सोनू, कृष्णा, संदीप आणि मुकेश या सात प्रवासी कामगारांसह उत्तर प्रदेशातील गाझियाबाद ते बिहारमधील सहरसा या प्रवासात त्यांनी प्रवास केला.
- ही धैर्याची कहाणी आहे तसेच पोलिसांच्या लाठी व अपमानास्पद सात माणसांची तळमळ, त्यांच्या घरापर्यंत पोचण्यासाठी उपासमारीची आणि थकवा सहन करण्याची भीती आहे.
क्रीडा बातम्या
12. सर्जिओ पेरेझने फॉर्म्युला 1 चा अझरबैजान ग्रँड प्रिक्स जिंकला
- रेड बुलच्या सर्जिओ पेरेझने मॅक्स व्हर्स्टापेन आणि लुईस हॅमिल्टन हे दोघेही पूर्ण करण्यात अपयशी ठरल्याने अराजक अज़रबैजानचा ग्रँड प्रिक्स जिंकला.
- रेड बुलमध्ये सामील झाल्यानंतर पेरेझचा हा पहिला विजय होता. अ‍ॅस्टन मार्टिनसाठी सेबॅस्टियन व्हेटेल आणि अल्फा टॉरीसाठी पियरे गॅस्ली यांनी अनपेक्षित पोडियम पूर्ण केले. वर्साप्पेन पाच लॅप्स बाकी असताना क्रॅश झाला.
13. जर्मनीचा फिफा वर्ल्ड कप जिंकणारा सामी खेदीराने निवृत्ती जाहीर केली
- जर्मनीचा फिफा वर्ल्ड कप जिंकणारा सामी खेडीराने निवृत्ती जाहीर केली आहे. त्याने व्हीएफबी स्टटगार्ट येथे कारकीर्दीची सुरुवात केली आणि 2006-07 च्या हंगामात रिअल माद्रिद येथे जाण्यापूर्वी ट्रॉफी-लादेन स्पेल लीग आणि चॅम्पियन्स लीग जिंकण्यास त्यांना मदत केली.
- त्याने जर्मनीसाठी सात गोल नोंदवत 77 गेम खेळले आणि ब्राझीलमध्ये 2014 वर्ल्ड कप जिंकण्यास मदत केली.
महत्वाचे दिवस
14. जागतिक अन्न सुरक्षा दिन: 7 जून
- जागतिक अन्न सुरक्षा दिन 7 जून रोजी जागतिक स्तरावर साजरा केला जातो. दिवसाचे उद्दीष्ट म्हणजे अन्नजन्य विविध जोखीम आणि त्यापासून बचाव कसे करावे याविषयी जागरूकता वाढविणे.
- या मोहिमेद्वारे हे देखील जागरूकता पसरविली जाईल की अन्न सुरक्षा कशी अत्यंत महत्त्वाची आहे आणि मानवी आरोग्य, आर्थिक वाढ आणि इतर बर्‍याच जीवनातील इतर महत्वाच्या घटकांशी संबंधित आहे.
- तसेच, हा दिवस अन्नाची सुरक्षा आणि शेती, शाश्वत विकास आणि बाजारपेठ प्रवेश यासारख्या अन्य घटकांमधील संबंध निश्चित करणे सुनिश्चित करते.
- या वर्षाची थीम “निरोगी उद्यासाठी आज सुरक्षित आहार” आहे. हे सुरक्षित अन्नाचे उत्पादन आणि सेवन केल्याने त्वरित आणि दीर्घकालीन फायदे मिळतात.
- लोकांचे, जनावरांचे, वनस्पतींचे, पर्यावरण आणि अर्थव्यवस्थेचे आरोग्यविषयक संबंध ओळखून भविष्यातील गरजा भागविण्यास मदत होईल.
- संयुक्त राष्ट्र संघाच्या महासभेने डिसेंबर 2018 मध्ये जागतिक सुरक्षा दिन स्वीकारला होता. प्रथम अन्न सुरक्षा दिन 2019 ची थीम म्हणजे “खाद्य सुरक्षा, प्रत्येकाचा कर्तव्य”.
- या दिशेने, जागतिक आरोग्य संघटनेने (डब्ल्यूएचओ) संयुक्त राष्ट्रांच्या अन्न व कृषी संघटनेच्या (एफएओ) सहकार्याने 7 जून 2019 पासून 7 जून हा पहिला अन्न सुरक्षा दिवस म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेतला.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे:
- डब्ल्यूएचओचे डायरेक्टर जनरल: टेड्रोस आडॅनॉम; मुख्यालय: जिनिव्हा, स्वित्झर्लंड;
- अन्न व कृषी संघटनेचे मुख्यालय: रोम, इटली;
- अन्न आणि कृषी संघटना स्थापनाः 16 ऑक्टोबर 1945;
- अन्न व कृषी संघटनेचे महासंचालक: डब्ल्यू क्यू डोंग्यू.
15. जागतिक कीटक दिवस: 06 जून
- दरवर्षी, जागतिक कीटक दिवस (याला कधीकधी जागतिक कीड जागरूकता दिवस देखील म्हणतात) 06 जून रोजी साजरा केला जातो.
- या दिवसाचे मुख्य उद्दीष्ट सार्वजनिक आरोग्य, कीड व्यवस्थापन उद्योगाची व्यावसायिक प्रतिमा तयार करणे, वैज्ञानिक आणि व्यावसायिक कीटक व्यवस्थापनाचा वैज्ञानिक दृष्टीने उपयोग करण्यास प्रोत्साहित करण्यासाठी कीटक व्यवस्थापन संघटनांच्या महत्त्वाच्या भूमिकेविषयी जनजागृती, शासन आणि मीडिया जागरूकता वाढविणे आहे. आणि तसेच सामाजिकदृष्ट्या जबाबदार मार्ग आणि लहान कीटकांमुळे उद्भवणार्‍या मोठ्या धोक्यांकडे लक्ष देणे गरजेचे आहे.
- प्रथम जागतिक कीटक दिन 2017 मध्ये चिन्हांकित करण्यात आला. जागतिक कीड दिनाची सुरूवात चीनी कीटक नियंत्रण संघटनेने केली होती आणि फेडरेशन ऑफ एशियन अँड ओशनिया पेस्ट मॅनेजर्स असोसिएशन (एफओओपीएमए), राष्ट्रीय कीड व्यवस्थापन संघटना (एनपीएमए) आणि युरोपियन कीड व्यवस्थापन संघटना (सीईपीए) सह-प्रायोजित केली होती.
16. यूएन रशियन भाषा दिन: 06 जून
- यूएन रशियन भाषा दिन दरवर्षी 06 जून रोजी साजरा केला जातो. संयुक्त राष्ट्र संघटनेतर्फे वापरल्या जाणार्‍या सहा अधिकृत भाषांपैकी ही एक भाषा आहे.
- हा दिवस संयुक्त राष्ट्र शैक्षणिक, वैज्ञानिक व सांस्कृतिक संघटना (युनेस्को) यांनी 2010 मध्ये स्थापित केला होता.
- आधुनिक रशियन भाषेचाजनक मानल्या जाणार्‍या रशियन कवी अलेक्सांद्र पुष्किन यांच्या वाढदिवसानिमित्त 6 जूनला यूएन रशियन भाषा दिन म्हणून निवडले गेले आहे.
- 2010 मध्ये संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या सार्वजनिक माहिती विभागाने या सहा अधिकृत भाषांपैकी प्रत्येकाला बहुभाषिक आणि सांस्कृतिक विविधता साजरे करण्यासाठी तसेच संघटनेत सर्व सहा अधिकृत भाषेचा समान वापर प्रोत्साहन देण्यासाठी साजरा करण्याचा एक दिवस नियुक्त केला आहे.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे:
- रशियाचे अध्यक्ष: व्लादिमीर पुतिन.
- रशिया राजधानी: मॉस्को.
- रशिया चलन: रशियन रूबल.