Marathi govt jobs   »   Study Materials   »   Indian Constitution

Indian Constitution: Framing, Sources, Parts, Articles and Schedules, भारताची राज्यघटना: मांडणी, स्रोत, भाग, कलमे आणि परिशिष्टे : MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 अभ्यास साहित्य

भारताची राज्यघटना: मांडणी, स्रोत, भाग, कलमे आणि परिशिष्टे 

Title Link  Link 
MPSC परीक्षा 2024 – अभ्यास योजना | MPSC Exam 2024 – Study Plan अँप लिंक वेब लिंक

Indian Constitution: Framing, Sources, Parts, Articles and Schedules | भारताची राज्यघटना: मांडणी, स्रोत, भाग, कलमे आणि परिशिष्टे

Indian Constitution: Framing, Sources, Parts, Articles and Schedules: संविधान सभेने 26 नोव्हेंबर 1949 रोजी भारतीय राज्यघटना स्वीकारली. 26 जानेवारी 1950 पासून ते पूर्ण कार्यान्वित झाले. राज्यघटनेत मुळात 22 भाग, 395 कलम आणि 8 परिशिष्ट होते. जे सध्या 25 भाग (4A, 9A, 9B, 14A जोडले), 465 कलमे (पण शेवटचे कलम आजही 395 वेच आहे.) आणि 12 परिशिष्ट्ये (9, 10, 11, 12 जोडले पण, भाग 7 वगळले) आहेत.

The largest and most written constitution in the world | जगातील सर्वात मोठी व लिखित राज्यघटना

The largest and most written constitution in the world: जगातील इतर देशांच्या तुलनेत आपली भारतीय राज्यघटना (Indian Constitution) ही मोठी राज्यघटना आहे. केंद्र आणि घटक राज्य सरकार यांच्या अधिकाराची स्पष्ट विभागणी यात आहे. तसेच नागरिकांचे मुलभत अधिकार मार्गदर्शक तत्वे, संसदीय शासनपद्धती न्यायदान व्यवस्था अशा सर्व घटकांचा उल्लेख यात आहे. 25 भाग, 465 कलमे आणि 12 परिशिष्ट्ये असलेली ही जगातील सर्वात मोठी लिखित स्वरुपाची राज्यघटना आहे.

Framing of the Constitution | राज्यघटनेची मांडणी

Framing of the Constitution:

  • भारतीय राज्यघटना मंत्रिमंडळाच्या मिशन योजनेअंतर्गत (1946) स्थापन करण्यात आलेल्या घटना सभेने तयार केली होती.
  • स्वतंत्र भारतासाठी संविधानाचा मसुदा तयार करण्याचे ऐतिहासिक कार्य पूर्ण करण्यासाठी घटना सभेला जवळजवळ 3 वर्षे (2 वर्षे, 11 महिने, 18 दिवस) लागली.
  • या काळात एकूण 165 दिवसांचा समावेश असलेले 11 सत्रे झाली. त्यापैकी राज्यघटनेच्या मसुद्यावरील चर्चेच्या विचारावर 114 दिवस खर्च करण्यात आले.
  • मंत्रिमंडळाच्या मिशनने शिफारस केलेल्या योजनेनंतर प्रांतीय विधानसभांच्या सदस्यांनी अप्रत्यक्ष निवडणुकीद्वारे सदस्यांची निवड केली. अशा प्रकारे विधानसभेचे एकूण सदस्यत्व 389 असणार होते.
  • तथापि, फाळणीचा परिणाम म्हणून पाकिस्तानसाठी स्वतंत्र संविधान सभा स्थापन करण्यात आली आणि काही प्रांतांचे प्रतिनिधी विधानसभेचे सदस्य राहिले नाहीत. त्यामुळे विधानसभेचे सदस्यत्व 299 पर्यंत कमी करण्यात आले.

The Cabinet Mission | कॅबिनेट मिशन

The Cabinet Mission: युरोपमधील दुसरे महायुद्ध 9 मे 1945 रोजी संपुष्टात आले. भारताच्या स्वातंत्र्याच्या प्रश्नावर तोडगा काढण्यासाठी तीन ब्रिटिश कॅबिनेट मंत्र्यांना पाठविण्यात आले. मंत्र्यांच्या या टीमला (लॉर्ड पेथिक लॉरेन्स, स्टॅफर्ड क्रिप्स, ए व्ही अलेक्झांडर) कॅबिनेट मिशन असे नाव देण्यात आले. हे मिशन मार्च 1946 ते मे 1946 पर्यंत भारतात होते. कॅबिनेट मिशनने घटनेच्या चौकटीवर चर्चा केली आणि संविधान मसुदा संस्था अनुसरण्याची प्रक्रिया काही तपशीलवार नमूद केली. असेंब्लीने 9 डिसेंबर 1946 रोजी काम सुरू केले.

First Interim National Government | पहिले अंतरिम राष्ट्रीय सरकार

First Interim National Government: 2 सप्टेंबर 1946 रोजी सरकारची स्थापना करण्यात आली. त्याचे नेतृत्व पंडित नेहरू यांनी केले होते. अंतरिम सरकारचे सर्व सदस्य व्हाइसरॉयच्या कार्यकारी परिषदेचे सदस्य होते. व्हाइसरॉय हे कौन्सिलचे प्रमुख राहिले. पंडित जवाहर लाल नेहरू यांना परिषदेचे उपाध्यक्ष म्हणून नियुक्त करण्यात आले.

The Constituent Assembly | घटना समिती

The Constituent Assembly:

  • भारतातील जनतेने प्रांतीय विधानसभांचे सदस्य निवडले, ज्यांनी घटना समिती निवडली.
  • फ्रँक अँथनी यांनी अँग्लो-इंडियन समुदायाचे प्रतिनिधित्व केले.
  • डॉ. सचिदान आणि सिन्हा पहिल्या बैठकीसाठी संविधान सभेचे अध्यक्ष होते. पुढे डॉ. राजेंद्र प्रसाद यांची घटना सभेच्या अध्यक्षपदी तर बी.आर.आंबेडकर यांची मसुदा समितीच्या अध्यक्षपदी नियुक्ती करण्यात आली.

Sources of our Constitution | आपल्या संविधानाचे स्रोत

Sources of our Constitution: भारतीय राज्यघटना जगातील जवळजवळ सर्व प्रमुख देशांकडून घेतली जाते परंतु त्याची स्वतःची वैशिष्ट्येदेखील आहेत. प्रमुख स्त्रोत असे आहेत:

  1. 1935 चा भारत सरकारचा कायदा – संघीय योजना, राज्यपाल कार्यालय, न्यायपालिका, लोकसेवा आयोग, आपत्कालीन तरतुदी आणि प्रशासकीय तपशील.
  2. ब्रिटिश राज्यघटना – संसदीय व्यवस्था, कायद्याचे राज्य, वैधानिक प्रक्रिया, एकल नागरिकत्व, कॅबिनेट प्रणाली, विशेषाधिकार रिट, संसदीय विशेषाधिकार आणि द्विकॅमेरावाद.
  3. अमेरिकेची राज्यघटना – मूलभूत हक्क, न्यायव्यवस्थेचे स्वातंत्र्य, न्यायालयीन आढावा, अध्यक्षांचा महाभियोग, सर्वोच्च न्यायालय आणि उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश आणि उपराष्ट्रपती पद.
  4. आयरिश संविधान- राज्य धोरणाची मार्गदर्शक तत्त्वे, राज्यसभेच्या सदस्यांचे नामांकन आणि राष्ट्रपती निवडीची पद्धत.
  5. कॅनेडियन संविधान- मजबूत केंद्र असलेले फेडरेशन, केंद्रात निवासी अधिकाराचे वेष्टन, सर्वोच्च न्यायालयाच्या केंद्र आणि सल्लागार कार्यक्षेत्राद्वारे राज्य राज्यपालांची नियुक्ती
  6. ऑस्ट्रेलियन संविधान- समवर्ती यादी, संसदेच्या दोन सभागृहांची संयुक्त बैठक, व्यापार स्वातंत्र्य आणि वाणिज्य आणि संभोग.
  7. जर्मनीची राज्यघटना- आणीबाणीच्या काळात मूलभूत हक्कांना स्थगिती.
  8. फ्रेंच राज्यघटना- प्रजासत्ताक आणि प्रस्तावनेतील स्वातंत्र्य, समानता आणि बंधुत्वाचे आदर्श.
  9. दक्षिण आफ्रिकन संविधान- राज्यघटनेच्या दुरुस्तीची प्रक्रिया आणि राज्यसभेच्या सदस्यांची निवड.
  10. जपानी संविधान- कायद्याने स्थापन केलेली प्रक्रिया.
  11. माजी यूएसएसआरची राज्यघटना : प्रस्तावनेत मूलभूत कर्तव्ये, न्यायाचे आदर्श (सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय).

Parts of the Indian Constitution |  घटनेत वर्णन केलेले भाग

Parts of the Indian Constitution:

भाग विषय कलम
भाग 1 संघ आणि त्याचा प्रदेश कलम 1 ते 4
भाग 2 नागरिकत्व कलम 5 ते 11
भाग 3 मूलभूत हक्क कलम 12 ते 35
भाग 4 निर्देश तत्त्वे कलम 36 ते 51
भाग 4 A मूलभूत कर्तव्ये कलम 51 A
भाग 5 द युनियन कलम 52 ते 151
भाग 6 राज्ये कलम 152 ते 237
भाग 7

संविधान (7 वा दुरुस्ती) अधिनियम 1956 द्वारे रद्द

भाग 8 केंद्रशासित प्रदेश कलम 238 ते 242
भाग 9 पंचायती कलम 243 ते 243 O
भाग 9A नगरपालिका कलम 243P ते 243 ZG
भाग 9B सहकारी संस्था कलम 243 ZH ते 243ZT
भाग 10 अनुसूचित आणि आदिवासी क्षेत्र कलम 244 ते 244 A
भाग 11 संघ आणि राज्यांमधील संबंध कलम 245 ते 263
भाग 12 वित्त, मालमत्ता, करार आणि सूट कलम 264 ते 300 A
भाग 13 व्यापार, वाणिज्य आणि आंतरराज्य संबंध कलम 301 ते 307
भाग 14 केंद्र आणि राज्यांतर्गत सेवा कलम 308 ते 323
भाग 14A न्यायाधिकरण कलम 323 A ते 323 B
भाग 15 निवडणुक कलम 324 ते 329 A
भाग 16 काही वर्गांशी संबंधित विशेष तरतुदी कलम 330 ते 342
भाग 17 अधिकृत भाषा कलम 343 ते 351
भाग 18 आपत्कालीन तरतुदी कलम 352 ते 360
भाग 19 संकीर्ण कलम 361 ते 367
भाग 20 राज्यघटनेची दुरुस्ती कलम 368
भाग 21 तात्पुरत्या/अस्थायी, संक्रमणकालीन आणि विशेष तरतुदी कलम 369 ते 392
भाग 22 लघु शीर्षक/ संक्षिप्त रूपे, प्रारंभआणि निरसने कलम 393 ते 395

Indian Constitution Schedules |  घटनेतील परिशिष्ट्ये

Indian Constitution Schedules: मूळ राज्यघटनेत 8 परिशिष्ट्ये होते आता सध्या 12 परिशिष्ट्ये आहेत.ते पुढीलप्रमाणे :

NO.  परिशिष्ट्ये (Schedules)
1 पहिल्या परिशिष्टात राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेश आणि त्यांच्या प्रदेशांची यादी आहे
2 दुसऱ्या परिशिष्टात राष्ट्रपती, राज्यांचे राज्यपाल, सभापती आणि सभागृहाचे उपसभापती आणि राज्य परिषदेचे अध्यक्ष आणि उपसभापती आणि विधानसभेचे अध्यक्ष आणि उपसभापती आणि एका राज्याच्या विधान परिषदेचे अध्यक्ष आणि उपसभापती अशा तरतुदी आहेत सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश आणि उच्च न्यायालये आणि आणि भारतीय नियंत्रक आणि महालेखा परीक्षक
3 तिसऱ्या परिशिष्टात शपथेचे किंवा प्रतिज्ञेचे प्रकार आहेत.
4 चौथ्या परिशिष्टात राज्य परिषदेत जागावाटपाच्या तरतुदी आहेत.
5 पाचव्या परिशिष्टात अनुसूचित विभाग व अनुसूचित जमातीचे प्रशासन व नियंत्रण यासंबंधीच्या तरतुदी आहेत.
6 सहाव्या परिशिष्टात आसाम, मेघालय, त्रिपुरा आणि मिझोरम या राज्यांमधील आदिवासी विभागांच्या प्रशासनाच्या तरतुदी आहेत.
7 सातव्या परिशिष्टात युनियन यादी, राज्य यादी आणि समवर्ती यादी आहे.
8 आठव्या परिशिष्टात मान्यताप्राप्त भाषांची यादी आहे.
9 नवव्या परिशिष्टात काही अधिनियम आणि नियमांच्या वैधतेच्या तरतुदी आहेत.
10 दहाव्या परिशिष्टात पक्षांतराच्या कारणास्तव अपात्रतेच्या तरतुदी आहेत.
11 अकराव्या परिशिष्टात पंचायतींचे अधिकार, पावर्स आणि जबाबदाऱ्या आहेत.
12 बाराव्या परिशिष्टात नगरपालिकांचे अधिकार, पावर्स आणि जबाबदाऱ्या आहेत.

MPSC परीक्षेसाठी इतर महत्वाचे लेख 

MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 : अभ्यास साहित्य योजना : सामान्य ज्ञान(GS) 
तारीख वेब लिंक  अँप लिंक 
31 डिसेंबर  2023 जालियनवाला बाग हत्याकांड जालियनवाला बाग हत्याकांड
1 जानेवारी  2024 गांधी युग गांधी युग
3 जानेवारी 2024 रक्ताभिसरण संस्था रक्ताभिसरण संस्था
5 जानेवारी 2024

 

प्राकृतिक महाराष्ट्र – कोकण किनारपट्टी   प्राकृतिक महाराष्ट्र – कोकण किनारपट्टी
  7 जानेवारी  2024 1857 चा उठाव 1857 चा उठाव
9 जानेवारी  2024  प्राण्यांचे वर्गीकरण -असमपृष्ठरज्जू प्राणी  प्राण्यांचे वर्गीकरण -असमपृष्ठरज्जू प्राणी
11 जानेवारी 2024 राज्यघटना निर्मिती राज्यघटना निर्मिती
13 जानेवारी 2024 अर्थसंकल्प अर्थसंकल्प
15 जानेवारी 2024 महाराष्ट्र – स्थान व विस्तार महाराष्ट्र – स्थान व विस्तार
17 जानेवारी 2024 भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसची स्थापना व वाटचाल भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसची स्थापना व वाटचाल
19 जानेवारी 2024 मूलभूत हक्क मूलभूत हक्क
21 जानेवारी 2024 वैदिक काळ वैदिक काळ
23 जानेवारी 2024 सामाजिक व धार्मिक सुधारणा चळवळी सामाजिक व धार्मिक सुधारणा चळवळी
25 जानेवारी 2024 शाश्वत विकास शाश्वत विकास
27 जानेवारी 2024 महर्षी कर्वे व त्यांचे कार्य महर्षी कर्वे व त्यांचे कार्य
29 जानेवारी 2024 1942 छोडो भारत चळवळ 1942 छोडो भारत चळवळ
31 जानेवारी 2024 भारतीय रिझर्व्ह बँक  भारतीय रिझर्व्ह बँक 

 

MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 : अभ्यास साहित्य योजना : सामान्य ज्ञान (GS)
तारीख वेब लिंक  अँप लिंक 
1 फेब्रुवारी 2024 भारतीय राज्यघटनेतील महत्त्वाची कलमे भारतीय राज्यघटनेतील महत्त्वाची कलमे
2 फेब्रुवारी 2024 स्वातंत्र्यापूर्वीची भारतीय अर्थव्यवस्था स्वातंत्र्यापूर्वीची भारतीय अर्थव्यवस्था
3 फेब्रुवारी 2024 रौलेट कायदा 1919 रौलेट कायदा 1919
4 फेब्रुवारी 2024 गारो जमाती गारो जमाती
5 फेब्रुवारी 2024 लाला लजपत राय लाला लजपत राय
6 फेब्रुवारी 2024 भारतीय राज्यघटनेचे कलम 15 भारतीय राज्यघटनेचे कलम 15
7 फेब्रुवारी 2024 भारतातील हरित क्रांती भारतातील हरित क्रांती
8 फेब्रुवारी 2024 मार्गदर्शक तत्वे मार्गदर्शक तत्वे
9 फेब्रुवारी 2024 गौतम बुद्ध : जीवन आणि शिकवण गौतम बुद्ध : जीवन आणि शिकवण
10 फेब्रुवारी 2024 भारतीय नियोजन आयोग आणि NITI आयोग भारतीय नियोजन आयोग आणि NITI आयोग
11 फेब्रुवारी 2024 भारतीय राज्यघटनेची मूलभूत रचना सिद्धांत भारतीय राज्यघटनेची मूलभूत रचना सिद्धांत
12 फेब्रुवारी 2024 महागाईचे प्रकार आणि कारणे महागाईचे प्रकार आणि कारणे
13 फेब्रुवारी 2024 श्वसन संस्था श्वसन संस्था
14 फेब्रुवारी 2024 अलैंगिक प्रजनन  अलैंगिक प्रजनन 
15 फेब्रुवारी 2024 सातवाहन कालखंड सातवाहन कालखंड
16 फेब्रुवारी 2024 बिरसा मुंडा बिरसा मुंडा
17 फेब्रुवारी 2024 पंचायतराज समित्या पंचायतराज समित्या
18 फेब्रुवारी 2024 कोळी,भिल्ल व रामोश्यांचे बंड कोळी,भिल्ल व रामोश्यांचे बंड
19 फेब्रुवारी 2024 1991 च्या आर्थिक सुधारणा 1991 च्या आर्थिक सुधारणा
20 फेब्रुवारी 2024 जगन्नाथ शंकरशेठ जगन्नाथ शंकरशेठ
21 फेब्रुवारी 2024 पंडिता रमाबाई पंडिता रमाबाई
22 फेब्रुवारी 2024 भारतीय राज्यघटनेचे कलम 370 भारतीय राज्यघटनेचे कलम 370
23 फेब्रुवारी 2024 शिक्षणविषयक आयोग व समित्या शिक्षणविषयक आयोग व समित्या
24 फेब्रुवारी 2024 आम्ल पर्जन्य आम्ल पर्जन्य
25 फेब्रुवारी 2024 73 वी घटना दुरुस्ती कायदा 73 वी घटना दुरुस्ती कायदा
26 फेब्रुवारी 2024 संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ
27 फेब्रुवारी 2024 गोदावरी नदी खोरे गोदावरी नदी खोरे
28 फेब्रुवारी 2024 सार्वजनिक वित्त सार्वजनिक वित्त
29 फेब्रुवारी 2024 राज्य लोकसेवा आयोग राज्य लोकसेवा आयोग

 

MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 : अभ्यास साहित्य योजना : सामान्य ज्ञान (GS)
तारीख वेब लिंक  अँप लिंक 
1 मार्च 2024 केंद्र – राज्य संबंध केंद्र – राज्य संबंध
2 मार्च 2024 दिल्ली सल्तनत दिल्ली सल्तनत
3 मार्च 2024 राष्ट्रीय उत्पन्न राष्ट्रीय उत्पन्न
4 मार्च 2024
भाऊ दाजी लाड व बाळशास्त्री जांभेकर भाऊ दाजी लाड व बाळशास्त्री जांभेकर
5 मार्च 2024
भारतातील सहकारी संस्था भारतातील सहकारी संस्था
6 मार्च 2024 बंगालची फाळणी बंगालची फाळणी
7 मार्च 2024 डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
8 मार्च 2024 मोपला बंड मोपला बंड
9 मार्च 2024 42 वी घटना दुरुस्ती कायदा 1976 42 वी घटना दुरुस्ती कायदा 1976
10 मार्च 2024
भारतातील खनिज संसाधने भारतातील खनिज संसाधने
11 मार्च 2024
गोपाळ हरी देशमुख व महादेव गोविंद रानडे गोपाळ हरी देशमुख व महादेव गोविंद रानडे
12 मार्च 2024
मानवी शरीर : अस्थिसंस्था मानवी शरीर : अस्थिसंस्था
13 मार्च 2024 मॉन्टेगु-चेम्सफोर्ड सुधारणा 1919 मॉन्टेगु-चेम्सफोर्ड सुधारणा 1919
14 मार्च 2024 वित्त आयोग वित्त आयोग
15 मार्च 2024
भारतातील राष्ट्रीय आणीबाणी 1975 ते 1977 भारतातील राष्ट्रीय आणीबाणी 1975 ते 1977
16 मार्च 2024 भारतातील प्रमुख उद्योग भारतातील प्रमुख उद्योग
17 मार्च 2024 मुस्लिम लीग (1906) मुस्लिम लीग (1906)
18 मार्च 2024 मानवी मेंदू : रचना व कार्य मानवी मेंदू : रचना व कार्य
19 मार्च 2024 चौरीचौरा घटना 1922 चौरीचौरा घटना 1922
20 मार्च 2024 महाराष्ट्रातील धरणे महाराष्ट्रातील धरणे
21 मार्च 2024 महर्षी वि.रा.शिंदे महर्षी वि.रा.शिंदे
22 मार्च 2024 मानवी दातांचे प्रकार आणि त्यांची कार्ये मानवी दातांचे प्रकार आणि त्यांची कार्ये
23 मार्च 2024 भारत सरकार कायदा 1935 भारत सरकार कायदा 1935
24 मार्च 2024 पेशी : रचना व कार्य पेशी : रचना व कार्य
25 मार्च 2024 विशेष तरतूद कायदा 1991, कलम 371 (A ते J) विशेष तरतूद कायदा 1991, कलम 371 (A ते J)
26 मार्च 2024 पर्यावरणीय पिरॅमिड पर्यावरणीय पिरॅमिड
27 मार्च 2024 वातावरणाचे स्तर आणि त्याची रचना वातावरणाचे स्तर आणि त्याची रचना
28 मार्च 2024 भारताचे नियंत्रक आणि महालेखापरीक्षक भारताचे नियंत्रक आणि महालेखापरीक्षक
29 मार्च 2024 राज्य मानवी हक्क आयोग राज्य मानवी हक्क आयोग
30 मार्च 2024
सनदी कायदे – 1793,1813 आणि 1833 सनदी कायदे – 1793,1813 आणि 1833
31 मार्च 2024 राजा हर्षवर्धन राजा हर्षवर्धन

 

MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 : अभ्यास साहित्य योजना : सामान्य ज्ञान (GS)
तारीख वेब लिंक  अँप लिंक 
1 एप्रिल 2024 इंद्रा साहनी विरुद्ध भारत सरकार खटला इंद्रा साहनी विरुद्ध भारत सरकार खटला
2 एप्रिल 2024   विशेष आर्थिक क्षेत्र (SEZ) विशेष आर्थिक क्षेत्र (SEZ)
3 एप्रिल 2024 जेट स्ट्रीम्स जेट स्ट्रीम्स
4 एप्रिल 2024 क्रयशक्ती समानता सिद्धांत क्रयशक्ती समानता सिद्धांत
5 एप्रिल 2024 पंचसृष्टि वर्गीकरण पंचसृष्टि वर्गीकरण
6 एप्रिल 2024 पश्चिम घाट पश्चिम घाट
7 एप्रिल 2024 राज्य पुनर्रचना – कायदा व आयोग राज्य पुनर्रचना – कायदा व आयोग
8 एप्रिल 2024 धन विधेयक धन विधेयक
9 एप्रिल 2024 सिंग सभा आंदोलन व अकाली चळवळ सिंग सभा आंदोलन व अकाली चळवळ
10 एप्रिल 2024 सरकारिया आयोग सरकारिया आयोग
11 एप्रिल 2024 भारतातील महत्त्वाचे पर्वतीय मार्ग भारतातील महत्त्वाचे पर्वतीय मार्ग
12 एप्रिल 2024 द्विराष्ट्र सिद्धांत द्विराष्ट्र सिद्धांत
13 एप्रिल 2024 किण्वन प्रक्रिया किण्वन प्रक्रिया
14 एप्रिल 2024 पल्लव राजवंश पल्लव राजवंश
15 एप्रिल 2024 वन संवर्धन कायदा 1980 वन संवर्धन कायदा 1980
16 एप्रिल 2024 स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिट्यूट स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिट्यूट
17 एप्रिल 2024 लोकसभेचे प्रो-टेम स्पीकर लोकसभेचे प्रो-टेम स्पीकर
18 एप्रिल 2024 वाळवंटीकरण वाळवंटीकरण
19 एप्रिल 2024 संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (UNDP) संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (UNDP)
20 एप्रिल 2024 भारत सेवक समाज भारत सेवक समाज
22 एप्रिल 2024 वहाबी व अलिगढ चळवळ वहाबी व अलिगढ चळवळ
23 एप्रिल 2024 सरोजिनी नायडू सरोजिनी नायडू
24 एप्रिल 2024 संसदेतील शून्य तास संसदेतील शून्य तास
25 एप्रिल 2024 ब्रिटिश भारतातील शिक्षण प्रणाली ब्रिटिश भारतातील शिक्षण प्रणाली
26 एप्रिल 2024 राष्ट्रीय मागासवर्गीय आयोग राष्ट्रीय मागासवर्गीय आयोग
27 एप्रिल 2024 वुडचा खलिता वुडचा खलिता
28 एप्रिल 2024 वस्तू आणि सेवा कर (GST) वस्तू आणि सेवा कर (GST)
29 एप्रिल 2024 सातपुडा व्याघ्र प्रकल्प सातपुडा व्याघ्र प्रकल्प
30 एप्रिल 2024 शहरी स्थानिक संस्था प्रशासन तुलनात्मक अभ्यास शहरी स्थानिक संस्था प्रशासन तुलनात्मक अभ्यास

 

MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 : अभ्यास साहित्य योजना : सामान्य ज्ञान (GS)
तारीख वेब लिंक  अँप लिंक 
2 मे 2024  पहिले इंग्रज-मराठा युद्ध पहिले इंग्रज-मराठा युद्ध
3 मे 2024 आधुनिक भारताचा इतिहास वनलायनर्स आधुनिक भारताचा इतिहास वनलायनर्स
4 मे 2024 भारताचे सरकारी खाते  भारताचे सरकारी खाते 
6 मे 2024 सिंधू संस्कृती : महत्वाचे वन-लाइनर सिंधू संस्कृती : महत्वाचे वन-लाइनर
7 मे 2024 भारतातील सर्वात उंच आणि सर्वात लांब – वन लाइनर्स भारतातील सर्वात उंच आणि सर्वात लांब – वन लाइनर्
8 मे 2024 भारतीय राष्ट्रीय चळवळीतील प्रसिद्ध घोषणा भारतीय राष्ट्रीय चळवळीतील प्रसिद्ध घोषणा
9 मे 2024 राष्ट्रपती राजवट – कलम 356 राष्ट्रपती राजवट – कलम 356
10 मे 2024 कुतुब-उद्दीन ऐबक कुतुब-उद्दीन ऐबक
11 मे 2024 महाराष्ट्रातील पर्वतरांगा महाराष्ट्रातील पर्वतरांगा
12 मे 2024 नद्या आणि त्यांच्या उपनद्या नद्या आणि त्यांच्या उपनद्या
13 मे 2024 भारतीय राष्ट्रीय चळवळीतील क्रांतिकारी घटना भारतीय राष्ट्रीय चळवळीतील क्रांतिकारी घटना
14 मे 2024 भारतातील मृदा : वर्गीकरण आणि वैशिष्ट्ये भारतातील मृदा : वर्गीकरण आणि वैशिष्ट्ये
15 मे 2024 जमीन महसूल प्रणाली : रयतवारी प्रणाली
जमीन महसूल प्रणाली : रयतवारी प्रणाली
16 मे 2024 भारताच्या क्षेपणास्त्रांची यादी भारताच्या क्षेपणास्त्रांची यादी
17 मे 2024 घटना दुरुस्ती कायद्यांची यादी : एका दृष्टीक्षेपात घटना दुरुस्ती कायद्यांची यादी : एका दृष्टीक्षेपात
18 मे 2024 विविध क्षेत्रांसाठी भारतातील महत्त्वाच्या पुरस्कारांची यादी विविध क्षेत्रांसाठी भारतातील महत्त्वाच्या पुरस्कारांची यादी
20 मे 2024 कोयना धरण 
कोयना धरण 
21 मे 2024 महत्वाचे संप्रेरक आणि त्यांची कार्ये महत्वाचे संप्रेरक आणि त्यांची कार्ये
22 मे 2024 भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या सत्रांची यादी भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या सत्रांची यादी
23 मे 2024 भारतातील अणुऊर्जा प्रकल्प
भारतातील अणुऊर्जा प्रकल्प
24 मे 2024 भारतातील प्रसिद्ध सणांची यादी भारतातील प्रसिद्ध सणांची यादी
25 मे 2024 भारतातील बायोस्फीअर रिझर्व्ह भारतातील बायोस्फीअर रिझर्व्ह
27 मे 2024 103 वी घटना दुरुस्ती कायदा 103 वी घटना दुरुस्ती कायदा
28 मे 2024 देशभरातील भारतीय शहरांची टोपणनावे देशभरातील भारतीय शहरांची टोपणनावे
29 मे 2024 आपला महाराष्ट्र – एका दृष्टीक्षेपात आपला महाराष्ट्र – एका दृष्टीक्षेपात
30 मे 2024 भारताच्या सरन्यायाधीशांची यादी भारताच्या सरन्यायाधीशांची यादी
31 मे 2024 प्राचीन भारतातील प्रसिद्ध पुस्तके आणि लेखकांची यादी प्राचीन भारतातील प्रसिद्ध पुस्तके आणि लेखकांची यादी
1 जून 2024 महाराष्ट्राची भू-शास्त्रीय रचना महाराष्ट्राची भू-शास्त्रीय रचना
3 जून 2024 भारतातील राष्ट्रीय उद्याने भारतातील राष्ट्रीय उद्याने
4 जून 2024 महाराष्ट्र राज्याची पार्श्वभूमी महाराष्ट्र राज्याची पार्श्वभूमी
6 जून 2024 भारतीय इतिहासातील महत्त्वाच्या लढाया भारतीय इतिहासातील महत्त्वाच्या लढाया
7 जून 2024 RBI ची पतनियंत्रणाची साधने RBI ची पतनियंत्रणाची साधने
13 जून 2024 भारताच्या महिला स्वातंत्र्य सैनिक आणि त्यांचे योगदान भारताच्या महिला स्वातंत्र्य सैनिक आणि त्यांचे योगदान
14 जून 2024 भारतातील राज्यांची स्थापना व पुनर्रचना कायदे भारतातील राज्यांची स्थापना व पुनर्रचना कायदे
17 जून 2024 कोकण नदीप्रणाली कोकण नदीप्रणाली
20 जून 2024 नालंदा विद्यापीठ
नालंदा विद्यापीठ
21 जून 2024 जागतिक बँक गट जागतिक बँक गट
22 जून 2024 श्री अरबिंदो घोष श्री अरबिंदो घोष

महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळवा.

महाराष्ट्र अभ्यास साहित्य

अड्डा 247 मराठीचे युट्युब चॅनल

अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप

महाराष्ट्र महापॅक
महाराष्ट्र महापॅक

Sharing is caring!

FAQs

संविधान सभेने भारतीय राज्यघटना केव्हा स्वीकारली?

संविधान सभेने 26 नोव्हेंबर 1949 रोजी भारतीय राज्यघटना स्वीकारली.

राज्यशास्त्र या विषयावरच्या टॉपिक ची माहिती कुठे मिळेल?

राज्यशास्त्र या विषयावरच्या टॉपिक ची माहिती Adda247 मराठी च्या अँप आणि वेबसाईट वर मिळेल.

मूलभूत हक्क आपण कोणत्या देशाकडून घेतली आहेत?

मूलभूत हक्क आपण अमेरिकेकडून घेतली आहेत.

राज्यघटनेचे स्रोत याची माहिती कुठे मिळेल?

राज्यघटनेचे स्रोत याची माहिती Adda247 मराठी च्या अँप आणि वेबसाईट वर मिळेल.