Table of Contents
रक्तगट आणि त्यांची वैशिष्ट्ये
रक्तगट हा आरोग्यसेवेचा एक महत्त्वाचा पैलू बनला आहे. ABO आणि Rh रक्तगट प्रणाली आवश्यक माहिती प्रदान करतात जी जीव वाचवू शकतात, सुरक्षित रक्तसंक्रमण आणि वैद्यकीय प्रक्रिया सुनिश्चित करतात. या क्षेत्रातील सतत संशोधन वैद्यकीय सराव सुधारण्यास मदत करते आणि मानवी जीवशास्त्राचे सखोल ज्ञान वाढवते. या लेखात, रक्त गट आणि त्यांची वैशिष्ट्ये चर्चा केली आहेत.
रक्तगट आणि त्यांची वैशिष्ट्ये : विहंगावलोकन
खालील तक्त्यात आम्ही रक्तगट आणि त्यांची वैशिष्ट्ये बद्दल विहंगावलोकन दिले आहे.
| रक्तगट आणि त्यांची वैशिष्ट्ये : विहंगावलोकन | |
| श्रेणी | अभ्यास साहित्य |
| उपयोगिता | आदिवासी विकास विभाग भरती 2023 व सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी |
| विषय | सामान्य विज्ञान |
| टॉपिकचे नाव | रक्तगट आणि त्यांची वैशिष्ट्ये |
| महत्वाचे मुद्दे |
|
ABO रक्त गट प्रणाली
ABO रक्तगट प्रणाली, सर्वात सुप्रसिद्ध वर्गीकरण, रक्ताचे चार मुख्य प्रकारांमध्ये वर्गीकरण करते: A, B, AB आणि O. हे प्रकार लाल रक्तपेशींवर A आणि B प्रतिजनांच्या उपस्थिती किंवा अनुपस्थितीवर आधारित आहेत. A प्रकार रक्तामध्ये A प्रतिजन, B प्रकार B प्रतिजन असते, AB मध्ये A आणि B दोन्ही प्रतिजन असतात, तर प्रकार O मध्ये A आणि B दोन्ही प्रतिजन नसतात.
Rh फॅक्टर
रक्त वर्गीकरणाचा आणखी एक महत्त्वाचा पैलू म्हणजे आरएच फॅक्टर, ज्याला रिसस फॅक्टर असेही म्हणतात. हा घटक ठरवतो की एखादी व्यक्ती आरएच-सकारात्मक (+) आहे की आरएच-नकारात्मक (-). रक्तातील आरएच प्रतिजन (डी प्रतिजन) ची उपस्थिती किंवा अनुपस्थिती हे वर्गीकरण ठरवते. उदाहरणार्थ, एखाद्याला आरएच प्रतिजन असल्यास, ते आरएच-पॉझिटिव्ह आहेत; अन्यथा, ते आरएच-नकारात्मक आहेत.
रक्त गट वैशिष्ट्ये
गट A: रक्तगट A असलेल्या लोकांच्या लाल रक्तपेशींमध्ये A प्रतिजन आणि प्लाझ्मामध्ये B अँटीबॉडीज असतात. ते A आणि AB गटांना देणगी देऊ शकतात आणि A आणि O गटांकडून प्राप्त करू शकतात.
गट B: रक्त गट B असलेल्या लोकांच्या लाल रक्तपेशींमध्ये B प्रतिजन आणि त्यांच्या प्लाझ्मामध्ये A अँटीबॉडीज असतात. ते B आणि AB गटांना देणगी देऊ शकतात आणि B आणि O गटांकडून प्राप्त करू शकतात.
AB गट : AB रक्तगट असलेल्या लोकांच्या लाल रक्तपेशींवर A आणि B दोन्ही अँटीजन असतात परंतु अँटी-A किंवा B अँटीबॉडीज नसतात. ते AB गटाला देणगी देऊ शकतात परंतु सर्व रक्तगट (A, B, AB, O) मधून स्वीकारू शकतात.
गट O: रक्त गट O असलेल्या लोकांच्या लाल रक्तपेशींमध्ये A आणि B प्रतिजन नसतात परंतु त्यांच्या प्लाझ्मामध्ये अँटी-A आणि अँटी-B अँटीबॉडी असतात. ते सर्व रक्त प्रकार (A, B, AB, O) दान करू शकतात परंतु केवळ O रक्तगटातून स्वीकारू शकतात.
रक्तसंक्रमणाचे महत्त्व:
देणगीदार आणि प्राप्तकर्ते यांच्यात सुसंगतता सुनिश्चित करण्यासाठी रक्तगट समजून घेणे महत्वाचे आहे. रक्त प्रकार जुळत नसल्यामुळे गंभीर प्रतिक्रिया होऊ शकतात, ज्यामध्ये हेमोलिसिसचा समावेश होतो, जिथे रोगप्रतिकारक यंत्रणा रक्तसंक्रमित रक्त पेशींवर हल्ला करते, ज्यामुळे संभाव्य जीवघेणा गुंतागुंत होऊ शकते.
Maharashtra Exam Study Material
