ఎకానమీ స్టడీ మెటీరియల్ – పారిశ్రామిక రంగం | APPSC, TSPSC గ్రూప్స్

పారిశ్రామిక రంగం, తయారీ రంగం అని కూడా పిలుస్తారు, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆర్థిక వ్యవస్థల వృద్ధి మరియు అభివృద్ధిలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. ఆటోమోటివ్, ఎలక్ట్రానిక్స్, ఏరోస్పేస్, ఫార్మాస్యూటికల్స్ మరియు మరిన్ని వంటి విభిన్న పరిశ్రమలను విస్తరించి, పారిశ్రామిక రంగం ఆర్థిక పురోగతి, ఉద్యోగ కల్పన మరియు సాంకేతిక ఆవిష్కరణలకు మూలస్తంభం. ఈ కధనంలో పారిశ్రామిక రంగం కి సంబంధించిన కొన్ని వివరాలు అందించాము.

APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group

పారిశ్రామిక రంగం

పరిశ్రమ (Industry) అనగా దేశంలో లభ్యమౌతున్న ముడి సరుకులను ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో ఉపయోగించి ఉత్పాదక, వినియోగ వస్తువులుగా తయారుచేసే ప్రదేశం. ఈ ప్రక్రియనే పారిశ్రామికీకరణ (Industrialization) అంటారు. పారిశ్రామికీకరణ వల్ల ప్రజల తలసరి ఆదాయం, వినియోగ వ్యయం, మానవ వనరులు అభివృద్ధి చెందుతాయి. ఆర్థికాభివృద్ధిలో పరిశ్రమలు అతిముఖ్యపాత్ర వహిస్తాయి.

భారతదేశంలో పారిశ్రామిక రంగం యొక్క అభివృద్ధి

భారతదేశ పారిశ్రామికీకరణ ప్రయాణం 1950ల ప్రారంభంలో మొదటి పంచవర్ష ప్రణాళిక అమలుతో ప్రారంభమైంది. ఈ కాలంలో, ప్రభుత్వం మిశ్రమ ఆర్థిక వ్యవస్థ నమూనాను అవలంబించింది. పారిశ్రామిక వృద్ధికి పునాది వేసిన ఉక్కు, బొగ్గు, సిమెంట్ మరియు భారీ యంత్రాలు వంటి ప్రధాన పరిశ్రమలను అభివృద్ధి చేయడంపై దృష్టి సారించింది. 1991 నాటికి, భారతదేశం ఆర్థిక సరళీకరణ మరియు మార్కెట్-ఆధారిత సంస్కరణలను స్వీకరించడం ప్రారంభించింది.

USD 5 ట్రిలియన్ల ఆర్థిక వ్యవస్థ గురించి భారతదేశం యొక్క దృష్టి గణనీయంగా పారిశ్రామిక రంగం వృద్ధిపై ఆధారపడి ఉంటుంది. భారతదేశంలో ఎనిమిది పారిశ్రామిక రంగాలు ప్రధానమైనవిగా పరిగణించబడుతున్నాయి. పారిశ్రామిక ఉత్పత్తి సూచిక (IIP)లో ప్రధాన రంగం 40%ని కలిగి ఉంది, ఇది పారిశ్రామిక కార్యకలాపాల యొక్క ప్రధాన సూచికగా పని చేస్తుంది.

TSPSC మరియు APPSC పరీక్షల కోసం ఎకానమీని ఎలా చదవాలి?

భారతదేశంలో పారిశ్రామిక రంగం ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్లు

పారిశ్రామిక రంగంలో వృద్ధి మరియు విజయాలు ఉన్నప్పటికీ, భారతదేశంలో పారిశ్రామిక రంగం అనేక సవాళ్లను ఎదుర్కొంటుంది:

• సరిపోని మౌలిక సదుపాయాలు: మెరుగుదలలు ఉన్నప్పటికీ, తగినంత విద్యుత్ సరఫరా, సరిపోని రవాణా మరియు బ్యూరోక్రాటిక్ అడ్డంకులు వంటి మౌలిక సదుపాయాల అంతరాలు కొనసాగుతున్నాయి మరియు పారిశ్రామిక అభివృద్ధికి ఆటంకం కలిగిస్తాయి.
• రెగ్యులేటరీ కాంప్లెక్సిటీలు: సంక్లిష్టమైన నిబంధనలు మరియు బ్యూరోక్రాటిక్ రెడ్ టేప్ ద్వారా నావిగేట్ చేయడం వ్యాపారాలకు, ముఖ్యంగా స్టార్టప్‌లు మరియు MSMEలకు ఒక ముఖ్యమైన సవాలుగా ఉంటుంది.
• నైపుణ్యం కలిగిన శ్రామిక శక్తి కొరత: పారిశ్రామిక రంగం నైపుణ్యం కలిగిన కార్మికుల కొరతను ఎదుర్కొంటుంది, ముఖ్యంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న సాంకేతికతలలో, ఇది ఉత్పాదకత మరియు ఆవిష్కరణలకు ఆటంకం కలిగిస్తుంది.
• పర్యావరణ ఆందోళనలు: పారిశ్రామిక కార్యకలాపాలు విస్తరిస్తున్నందున, పర్యావరణ స్థిరత్వం అనేది ఒక ముఖ్యమైన సమస్యగా మారుతుంది, దీనికి ఆర్థిక వృద్ధి మరియు పర్యావరణ పరిరక్షణ మధ్య జాగ్రత్తగా సమతుల్యం అవసరం.
• ప్రపంచ పోటీ: భారతదేశ పారిశ్రామిక రంగం ఇతర అభివృద్ధి చెందుతున్న ఆర్థిక వ్యవస్థలు మరియు స్థాపించబడిన పారిశ్రామిక శక్తుల నుండి గట్టి పోటీని ఎదుర్కొంటుంది, ఇది నిరంతర ఆవిష్కరణ మరియు వ్యయ సామర్థ్యం అవసరం.
• విదేశీ దిగుమతులపై ఆధారపడటం: రవాణా పరికరాలు, యంత్రాలు (ఎలక్ట్రికల్ మరియు నాన్-ఎలక్ట్రికల్), ఇనుము మరియు ఉక్కు, కాగితం, రసాయనాలు మరియు ఎరువులు, ప్లాస్టిక్ పదార్థాలు మొదలైన వాటి కోసం భారతదేశం ఇప్పటికీ విదేశీ దిగుమతులపై ఆధారపడి ఉంది.

భారతదేశంలో పారిశ్రామిక రంగం వృద్ధికి ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలు

• మేక్ ఇన్ ఇండియా: 2014లో ప్రారంభించబడిన మేక్ ఇన్ ఇండియా కార్యక్రమం దేశీయ తయారీని ప్రోత్సహించడం, విదేశీ పెట్టుబడులను ఆకర్షించడం మరియు ఉపాధి అవకాశాలను పెంచడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
• స్టార్టప్ ఇండియా: ఈ చొరవ శక్తివంతమైన స్టార్టప్ పర్యావరణ వ్యవస్థను పెంపొందించడం, వివిధ పారిశ్రామిక డొమైన్‌లలో ఆవిష్కరణలు మరియు వ్యవస్థాపకతను ప్రోత్సహించడంపై దృష్టి పెడుతుంది.
• డిజిటల్ ఇండియా: డిజిటల్ ఇండియా ప్రచారం పారిశ్రామిక ఉత్పాదకతను పెంపొందించడానికి, ప్రక్రియలను క్రమబద్ధీకరించడానికి మరియు పాలనను మెరుగుపరచడానికి డిజిటల్ టెక్నాలజీలను ప్రభావితం చేయడానికి ప్రయత్నిస్తుంది.
• ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ఇన్వెస్ట్‌మెంట్స్: ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ డెవలప్‌మెంట్‌లో నిరంతర పెట్టుబడులు పారిశ్రామిక అనుసంధానాన్ని మరియు మొత్తం ఆర్థిక వృద్ధిని మెరుగుపరుస్తాయి.
• సస్టైనబుల్ గ్రోత్: సుస్థిర పద్ధతులు మరియు స్వచ్ఛమైన సాంకేతికతలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం పర్యావరణ సమస్యలను పరిష్కరించడంలో మరియు పర్యావరణ అనుకూల పారిశ్రామిక అభివృద్ధిని ప్రోత్సహించడంలో సహాయపడుతుంది.
• ఉత్పత్తి-అనుసంధాన ప్రోత్సాహకం (PLI) ద్వారా దేశీయ తయారీ సామర్థ్యాన్ని పెంచడం
• భారత్‌మాల ప్రాజెక్ట్  ద్వారా ఈశాన్య భారతదేశంలో కనెక్టివిటీని మెరుగుపరచడం

ఆర్థిక సర్వే మరియు బడ్జెట్‌ను ఎలా చదవాలి?

తీసుకోవాల్సిన చర్యలు

•  పబ్లిక్ ఇన్వెస్ట్‌మెంట్‌ని మెరుగుపరచడానికి మరియు సామర్థ్యం మరియు పారదర్శకతను పెంచే PPP ప్రాజెక్ట్‌లను నిర్మించడం
•  పారిశ్రామిక రంగం మరింత డిమాండ్-ఆధారితంగా మారడానికి, పారిశ్రామిక పరిశోధన మరియు అభివృద్ధిని సాధారణ మరియు పారిశ్రామిక రంగానికి-నిర్దిష్టంగా బలోపేతం చేయాలి.

భారతదేశంలో పారిశ్రామిక రంగం కేంద్ర ప్రణాళికాబద్ధమైన ఆర్థిక వ్యవస్థ నుండి మార్కెట్-ఆధారిత ఆర్థిక వ్యవస్థగా అభివృద్ధి చెందుతూ చాలా ముందుకు వచ్చింది. ఇది దేశం యొక్క ఆర్థిక వృద్ధి మరియు సామాజిక అభివృద్ధికి గణనీయంగా దోహదపడుతుంది. సవాళ్లు ఉన్నప్పటికీ, భవిష్యత్తులో ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలు, సాంకేతిక పురోగతులు మరియు పెరుగుతున్న వ్యవస్థాపక స్ఫూర్తితో భారతదేశంలో మరింత సంపన్నమైన మరియు స్థిరమైన పారిశ్రామిక రంగానికి మార్గం సుగమం చేస్తుంది.