ప్రాథమిక హక్కులు
ప్రాథమిక హక్కులు దేశంలోని ప్రతి పౌరుడి వర్తించే హక్కులు, దేశాభివృద్ధిలో పాల్గొనే ప్రతీ పౌరుడికి ఇవి అవసరం. ప్రపంచంలోనే అత్యంత సుదీర్ఘ రాజ్యాంగమైన భారత రాజ్యాంగంలో భారత పౌరుల ప్రాథమిక హక్కులు, విధులను ఆర్టికల్ 12 నుంచి 35 వరకు పార్ట్ 3 కింద పొందుపరిచారు. రాజ్యాంగంలో పేర్కొన్న ఆరు ప్రాథమిక హక్కులను అమెరికా రాజ్యాంగం నుంచి తీసుకున్నారు. ప్రారంభంలో 7 ప్రాథమిక హక్కులు ఉండేవి, కానీ తరువాత 44 వ రాజ్యాంగ సవరణ, 1978 ప్రకారం “ఆస్తి హక్కు” రద్దు చేయబడింది. సరైన వివరణతో పాటు క్రింద జాబితా చేయబడిన వారి ప్రాథమిక హక్కుల గురించి తప్పనిసరిగా తెలుసుకోవాలి.
భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం, భారత పౌరులకు ఆరు ప్రాథమిక భారతీయ ప్రాథమిక హక్కులు ఉన్నాయి, అవి సమానత్వ హక్కు, మత స్వేచ్ఛ హక్కు, సాంస్కృతిక మరియు విద్యా హక్కులు, స్వేచ్ఛ హక్కు, రాజ్యాంగ పరిష్కారాల హక్కు మరియు దోపిడీకి వ్యతిరేకంగా హక్కు. భారతీయ పౌరుల వ్యక్తిగత ప్రాథమిక హక్కులు మరియు విధులు ఈ క్రింది వాటిని కలిగి ఉంటాయి:
అయితే, ప్రాథమిక హక్కుల చట్టం-1978, 44 వ రాజ్యాంగ సవరణ ద్వారా జాబితా నుండి ‘ఆస్తి హక్కు’ తొలగించబడింది. ఇది రాజ్యాంగంలో ఆర్టికల్ 300- A కింద చట్టబద్ధమైన హక్కుగా మార్చబడింది. కాబట్టి, ప్రస్తుతం, కేవలం ఆరు ప్రాథమిక హక్కులు మాత్రమే ఉన్నాయి.
భారతీయ ప్రాథమిక హక్కుల పూర్తి జాబితా ఇక్కడ ఉంది. భారత రాజ్యాంగంలోని ప్రాథమిక హక్కుల కిందకు వచ్చే అన్ని అధికరణల వివరణాత్మక ప్రాథమిక హక్కుల జాబితాను అభ్యర్థులు తనిఖీ చేయవచ్చు.
భారతీయ పౌరుల ప్రాథమిక హక్కులు | ||
క్ర. సం. | ప్రాథమిక హక్కు | రాజ్యాంగ అధికరణం |
1 | సమానత్వ హక్కు
(ఆర్టికల్- 14 నుండి 18 వరకు) |
ఆర్టికల్. 14. చట్టం ముందు సమానత్వం |
ఆర్టికల్. 15. మతం, జాతి, కులం, లింగం లేదా పుట్టిన ప్రదేశం ఆధారంగా వివక్షను నిషేధించడం | ||
ఆర్టికల్. 16. ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల్లో సమాన అవకాశాలు | ||
ఆర్టికల్. 17. అంటరానితనం నిర్మూలన | ||
ఆర్టికల్. 18. శీర్షికల రద్దు (పేరు చివర తోకల రద్దు) | ||
2 | స్వేచ్ఛా హక్కు
(ఆర్టికల్స్- 19 నుండి 22 వరకు) |
ఆర్టికల్ 19: ఆరు స్వేచ్చలు: భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛ, ఉద్యమ స్వేచ్ఛ వంటివి కూడా ఉన్నాయి. |
ఆర్టికల్ 20: స్వీయ నేరారోపణలకు వ్యతిరేకంగా శిక్షకు సంబంధించి రక్షణ | ||
ఆర్టికల్ 21: జీవించే హక్కు మరియు వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ | ||
ఆర్టికల్ 22: అరెస్టు లేదా నిర్బంధం నుండి రక్షణ | ||
3 | దోపిడీకి వ్యతిరేకంగా హక్కు
(ఆర్టికల్- 23 & 24) |
ఆర్టికల్ 23: అక్రమ రవాణా మరియు బలవంతపు కార్మికుల నుండి రక్షణ |
ఆర్టికల్ 24: బాలకార్మిక వ్యవస్థపై నిషేధం | ||
4 | మత స్వేచ్ఛ హక్కు
(ఆర్టికల్స్- 25 నుండి 28 వరకు) |
ఆర్టికల్ 25: సొంత మతాన్ని ఆచరించే స్వేచ్ఛ |
ఆర్టికల్ 26: మతపరమైన వ్యవహారాలను నిర్వహించే స్వేచ్ఛ | ||
ఆర్టికల్ 27: మత ప్రచారానికి పన్ను లేదు | ||
ఆర్టికల్ 28: సంస్థల్లో మత బోధన లేదా మత ఆరాధనకు హాజరు కావడానికి సంబంధించిన స్వేచ్ఛ | ||
5 | సాంస్కృతిక మరియు విద్యా హక్కులు (ఆర్టికల్స్ 29 & 30) | ఆర్టికల్ 29: మైనారిటీల ప్రయోజనాలు మరియు పరిరక్షణ |
ఆర్టికల్ 30: మైనారిటీలకు విద్యా సంస్థల నిర్వహణ హక్కు | ||
6 | రాజ్యాంగ పరిష్కారాల హక్కు (ఆర్టికల్ 32) | ఆర్టికల్ 32: ప్రాథమిక హక్కుల అమలుకు రాజ్యాంగ పరిష్కారాలు |
భారత రాజ్యాంగంలోని ప్రాథమిక హక్కుల గురించి అన్ని అధికరణలతో ఇక్కడ మేము భారత రాజ్యాంగంలోని ప్రాథమిక హక్కుల గురించి వివరణాత్మక సమాచారాన్ని అందించాము.
స్వేచ్ఛకు సంబంధించి ఆరు హక్కుల పరిరక్షణ (ఆర్టికల్ 19):
రాజ్యాంగ పరిష్కారాల హక్కును డాక్టర్ బీఆర్ అంబేడ్కర్ ‘రాజ్యాంగ ‘గా అభివర్ణించారు. రాజ్యాంగ హక్కు భారతీయ పౌరులు తమ ప్రాథమిక హక్కులకు భంగం కలిగితే న్యాయస్థానాన్ని ఆశ్రయించే అధికారం కల్పిస్తుంది. రాజ్యాంగంలో పేర్కొన్న పౌరుల ప్రాథమిక హక్కులను పరిరక్షించడానికి లేదా పరిరక్షించడానికి న్యాయస్థానాలకు ఈ హక్కు అధికారం ఇస్తుంది.
ప్రాథమిక హక్కుల లక్షణాలు
మరింత చదవండి |
|
తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
ప్రాథమిక హక్కులు ప్రతి పౌరునికి భారత రాజ్యాంగం ద్వారా అందించబడిన ప్రాథమిక పౌర, రాజకీయ మరియు మానవ హక్కులు.
RPF కానిస్టేబుల్ జీతం 2024: RPF కానిస్టేబుల్ జీతం 2024 అనేది CRPF కానిస్టేబుల్ పరీక్షకు సిద్ధమవుతున్న అభ్యర్థులకు ఆకర్షణీయమైన…
మానవ జనాభాలో లింగ పంపిణీ కీలకమైన జనాభా సూచికగా పనిచేస్తుంది,ఇది సామాజిక-ఆర్థిక, సాంస్కృతిక చలనశీలతపై వెలుగులు నింపడం వంటిది. లింగ…
తెలుగులో డైలీ కరెంట్ అఫైర్స్ 2024: ఆంధ్రప్రదేశ్ మరియు తెలంగాణ లో అత్యంత ముఖ్యమైన మరియు ప్రతిష్టాత్మకమైన పరీక్షలు TSPSC…
Addapedia AP and Telangana: Daily Current Affairs PDF, 04 May 2024 Addapedia AP and Telangana,…
Hello Aspirants!! Welcome to ADDA247 Telugu, Are you preparing for APPSC, TSPSC, SSC, Banking, and…
భారత రాజకీయాల అల్లకల్లోలవాతావరణంలో, భారతదేశంలోని అతి పిన్న వయస్కు రాష్ట్రమైన తెలంగాణ ఏర్పడినంత భావోద్వేగాలను మరియు చర్చను కొన్ని అంశాలు…