తెలంగాణ అవతరణ దినోత్సవం – చరిత్ర, దశాబ్ది వేడుకలు & మరిన్ని వివరాలు

తెలంగాణ అవతరణ దినోత్సవం

భారతదేశంలో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడిన జ్ఞాపకార్థం ప్రతి సంవత్సరం జూన్ 2 న తెలంగాణ అవతరణ దినోత్సవాన్ని జరుపుకుంటారు. ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా అవతరించిన తర్వాత తెలంగాణ రాష్ట్రం దేశవ్యాప్తంగా తనకంటూ ప్రత్యేక గుర్తింపును తెచ్చుకుంది. ముఖ్యమంత్రి చంద్రశేఖర్‌రావు నాయకత్వంలో తెలంగాణ రాష్ట్రం కూడా ఎంతో అభివృద్ధి చెందిందన్నారు. తెలంగాణ రాష్ట్రం నేడు దశాబ్ది వేడుకలకు సర్వం సిద్ధమైంది. ప్రత్యేక రాష్ట్రం ఏర్పడి తొమ్మిదేళ్లు పూర్తయిన సందర్భంగా రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ఘనంగా వేడుకలు నిర్వహించనున్నారు.  రాష్ట్రవ్యాప్తంగా గ్రామాల్లో 21 రోజుల పాటు ఒక్కో రంగానికి సంబంధించిన కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించనున్నారు.

తెలంగాణ అవతరణ దినోత్సవం 2023

తెలంగాణ అవతరణ (ఆవిర్భావ) దినోత్సవం, 2014 నుండి ఏటా జూన్ 2వ తేదీన జరుపుకుంటారు, ఇది భారతదేశంలోని తెలంగాణాలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వ సెలవుదినం. ఇది తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు జ్ఞాపకార్థం. కవాతులు, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు మరియు ప్రసంగాలు వంటి వివిధ కార్యక్రమాలతో ఈ రోజు జరుపుకుంటారు. తెలంగాణా ఏర్పాటు కోసం పోరాడిన వారి త్యాగాలను కూడా గౌరవించే సందర్భం.

తెలంగాణ ఏర్పాటు సంక్లిష్టమైన, సుదీర్ఘమైన ప్రక్రియ. ప్రత్యేక తెలంగాణా రాష్ట్రం కోసం డిమాండ్ 1960ల ప్రారంభంలో ఉద్భవించింది, చివరికి 2009లో ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం ఆమోదించడానికి దారితీసింది. ఈ చట్టం తెలంగాణ ఏర్పాటుకు మార్గం సుగమం చేసింది. తెలంగాణ ఏర్పాటైనప్పటి నుండి, పెరిగిన పెట్టుబడులు మరియు వృద్ధితో సహా సానుకూల పరిణామాలను చవిచూసింది. పేదరిక నిర్మూలన మరియు ఉపాధి అవకాశాలలో కూడా రాష్ట్రం మెరుగుపడింది.

తెలంగాణ ఆవిర్భావ దినోత్సవం రాష్ట్ర సాధనలకు మరియు దాని భవిష్యత్తు కోసం ఒక ఆశావాద దృక్పథానికి వేడుకగా ఉపయోగపడుతుంది. ఇది ఒక వ్యక్తి రాష్ట్రంగా తెలంగాణ సాధించిన ప్రగతి మరియు శ్రేయస్సును సూచిస్తుంది.

తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు

తెలంగాణను ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా ఏర్పాటు చేయాలనే సంకల్పాన్ని వ్యక్తం చేస్తూ 2013 జూలై 1న కాంగ్రెస్ వర్కింగ్ కమిటీ ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. తదనంతరం, ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం 2014 బిల్లు వివిధ దశల గుండా సాగి చివరికి ఫిబ్రవరి 2014లో పార్లమెంటులో ఆమోదం పొందింది. ఈ బిల్లు తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు మార్గం సుగమం చేసింది. ఇది మార్చి 1, 2014న భారత రాష్ట్రపతి ఆమోదం పొందింది మరియు జూన్ 2, 2014న తెలంగాణ అధికారికంగా ఉనికిలోకి వచ్చింది.

తెలంగాణ ఏర్పడక ముందు హైదరాబాద్ స్టేట్ అని పిలువబడింది. 1948లో నిజాం పాలన నుండి స్వాతంత్ర్యం పొందిన తరువాత హైదరాబాద్ రాష్ట్రం భారతదేశంలో విలీనమైంది. భాషా ప్రాతిపదికన రాష్ట్రాల ఏర్పాటు ప్రాధాన్యతను సంతరించుకుంది మరియు ఈ ప్రక్రియను పర్యవేక్షించేందుకు రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ కమిటీని ఏర్పాటు చేశారు. కమిటీ సిఫారసుల మేరకు నవంబర్ 1, 1956న తెలంగాణ ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో విలీనం చేయబడింది.

తెలంగాణ ప్రయోజనాలను పరిరక్షించేందుకు విలీనానికి ముందు పెద్దమనుషుల ఒప్పందం కుదిరింది. తెలంగాణ, ఆంధ్రా రాష్ట్రాల జనాభా ప్రాతిపదికన ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల కేటాయింపు, ప్రతి రాష్ట్రం నుంచి ముఖ్యమంత్రి, ఉపముఖ్యమంత్రిని రొటేషన్ పద్ధతిలో ఎన్నుకోవడం వంటి నిబంధనలను ఈ ఒప్పందంలో పొందుపరిచారు. ఈ చర్యలు ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో తెలంగాణకు సమానమైన చికిత్సను నిర్ధారించడానికి ఉద్దేశించబడ్డాయి.

తెలంగాణ ఉద్యమానికి కారణాలు

ఈ క్రింద పేర్కొన్న వివిధ కారణాల వల్ల తెలంగాణ ఉద్యమం ఊపందుకుంది.

• పెద్దమనిషి ఒప్పందంపై అసంతృప్తి: ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో విలీన సమయంలో తమ ప్రయోజనాలను కాపాడేందుకు ఉద్దేశించిన పెద్దమనుషుల ఒప్పందం అమలులో సరైన రీతిలో జరగలేదని తెలంగాణ ప్రజలు భావించారు. ఉద్యోగావకాశాలు, విద్యా సౌకర్యాలు, రాష్ట్ర బడ్జెట్ కేటాయింపుల విషయంలో ఒప్పందం ఉల్లంఘించబడిందని వారు నమ్మారు.
• ముల్కీ నియమాలు మరియు ఉపాధి: ముల్కీ నిబంధనల ప్రకారం హైదరాబాద్‌కు వలస వచ్చిన ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ఉద్యోగులను 12 సంవత్సరాల తర్వాత స్థానిక నివాసితులుగా పరిగణించాలి. ఈ నిబంధన తెలంగాణా ప్రజలకు మొదటగా రిజర్వ్ చేయబడిన ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలలో ప్రవేశాన్ని కల్పించింది. ఇది స్థానిక జనాభాలో ఉపాధి అవకాశాల కోసం అన్యాయమైన పోటీ అనే భావనకు దారితీసింది.
• వశిష్ట భార్గవ కమిటీ ఫలితాలు: జెంటిల్‌మెన్ ఒప్పందం అమలును అంచనా వేయడానికి ఏర్పాటు చేసిన వశిష్ట భార్గవ కమిటీ, ఒప్పందంలోని నిబంధనలకు విరుద్ధంగా తెలంగాణలో సుమారు 4,500 మంది ఉద్యోగులు పనిచేస్తున్నారని నివేదించింది. ఈ అన్వేషణ తెలంగాణ ప్రజల్లో అన్యాయమనే సెంటిమెంట్‌ను మరింత పెంచింది.
• నిధుల మళ్లింపు: వశిష్ట భార్గవ కమిటీ నివేదిక ప్రకారం, 1956 మరియు 1968 మధ్య తెలంగాణ అభివృద్ధికి ఉద్దేశించిన 283 మిలియన్ రూపాయల కేటాయింపు ఆంధ్రా ప్రాంతానికి మళ్లించబడింది. ఈ నిధుల మళ్లింపు తెలంగాణ ప్రగతికి, సంక్షేమానికి ఉద్దేశించిన వనరులను హరించడంగా భావించబడింది.
• ఈ కారణాలు తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్రం కోసం విస్తృత సమీకరణ మరియు డిమాండ్‌కు దోహదపడ్డాయి, ఇది 2014లో రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు దారితీసింది.

తెలంగాణ అవతరణ దినోత్సవం 2023 వేడుకలు

మూడు వారాల ప్రత్యేక వేడుకలు: 2 జూన్ 2014న ఆవిర్భవించిన తెలంగాణ రాష్ట్రం దశాబ్ధం జరుపుకుంటోంది. రాష్ట్రం పదవ సంవత్సరంలోకి అడుగుపెట్టిన సందర్భంగా మూడు వారాల పాటు ఈ ప్రత్యేక కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించాలని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది. ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్ ఈరోజు సచివాలయంలో ప్రారంభించనున్నారు.

ముఖ్యమంత్రి చంద్రశేఖర్‌రావు ఉదయం గన్‌పార్క్‌లోని షహీద్‌ స్థూపం వద్ద నివాళులర్పించిన అనంతరం సచివాలయంలో వేడుకలను ప్రారంభిస్తారు. ముఖ్యమంత్రి చంద్రశేఖరరావు జాతీయ జెండాను ఎగురవేసి పోలీసు బలగాల గౌరవ వందనం స్వీకరించారు. హైదరాబాద్‌లో జరిగిన ట్యాంక్ బంద్‌లో అమరుల స్మారకార్థం కళాకారులతో భారీ ర్యాలీ నిర్వహించనున్నారు. రాష్ట్రవ్యాప్తంగా మూడు వారాల పాటు జరిగే ఈ పండుగకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రూ.105 కోట్లు కేటాయించింది. జిల్లా విస్తీర్ణం, జనాభా ప్రకారం ఆయా జిల్లాలకు నిధులు కేటాయించారు.

ప్రాముఖ్యత

తెలంగాణా ఆవిర్భావ దినోత్సవం తెలంగాణ ప్రజలకు గొప్ప ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉంది, ఎందుకంటే ఇది ప్రత్యేక రాష్ట్ర సాధన కోసం వారి సుదీర్ఘ పోరాటం మరియు ఆకాంక్షలకు ప్రతీక. ఈ రోజును ఉత్సాహంగా మరియు గర్వంగా జరుపుకుంటారు, ఈ ప్రాంతం యొక్క ప్రత్యేక సంస్కృతి, భాష మరియు సంప్రదాయాలను ప్రదర్శిస్తుంది. ఇది రాష్ట్ర ఏర్పాటు కోసం పోరాడిన ప్రజల విజయాలు మరియు సమిష్టి కృషికి గుర్తు చేసుకునే సందర్భం.