Kesavananda bharati VS State of Kerala Case, కేశవానంద భారతి కేసు 1973

Kesavananda bharati VS State of Kerala Case, కేశవానంద భారతి కేసు 1973

The case of Keshavananda Bharathi from Kerala has been going on for a long time in the history of the Supreme Court. The trial lasted for 68 days. The case was registered in 1973 between Swami Keshavananda Bharathi Sripadagalvaru and the Government of Kerala in Adner village, Kasaragod district, Kerala.

Kesavananda bharati VS State of Kerala Case, కేశవానంద భారతి కేసు 1973

ఒక పీఠాధిపతి తమ హక్కు కోసం న్యాయస్థానానికెళ్లడం, ఈ పోరాటంలో ఆయన విజయం సాధిం చలేకపోయినా, తన వ్యాజ్యం ద్వారా దేశంలో ప్రజాస్వామ్య పటిష్టతకు ఆయన దోహదపడటం ఊహకందని విషయం. ఒక వ్యాజ్యం ప్రపంచ దేశాల సర్వోన్నత న్యాయస్థానాలు ప్రస్తావించదగ్గ కేసుగా మారడం, మన న్యాయశాస్త్ర విద్యార్థులకు ఈనాటికీ ఒక బోధనాంశం కావడం విశేషం అనిపిస్తుంది. అలాగే చట్టాలు చేయడంలో ప్రభుత్వాల పరిమితులను సవాలు చేసినప్పుడల్లా ఈ కేసు తీర్పు చర్చకొస్తుంది.

కేరళ ప్రభుత్వం తీసుకొచ్చిన భూ సంస్కరణల చట్టం కారణంగా తమ ఆశ్రమానికి వున్న భూమి కోల్పోవలసి వచ్చినప్పుడు 1970లో కేశవానంద భారతి కేరళ హైకోర్టులో పిటిషన్‌ దాఖలు చేశారు. అక్కడ సంతృప్తికరమైన తీర్పు రాకపోవడంతో ఆయన సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించారు. భూముల ద్వారా లభించే ఆదాయం తోనే ఆశ్రమం మనుగడ సాగిస్తోందని, భూ సంస్కరణల చట్టం కారణంగా దాన్ని కోల్పోయామని ఆయన పిటిషన్‌ సారాంశం. ఆనాటి ఇందిరాగాంధీ ప్రభుత్వం రాజ్యాంగానికి తీసుకొచ్చిన 24, 25, 29 సవరణల కారణంగా మతాన్ని ప్రచారం చేసుకునే హక్కు(25వ అధికరణ), ఆశ్రమ నిర్వహ ణకూ, దాని ఆస్తుల నిర్వహణకూ ఉన్న హక్కు(26వ అధికరణ), ఆస్తిహక్కు( 31వ అధికరణ) వగైరాలు ఉల్లంఘనలకు గురవుతున్నాయని కేశవనాంద భారతి వాదించారు.

APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group

ప్రజాస్వామ్యాన్ని పరిరక్షించిన కేసు

ప్రజాస్వామ్యాన్ని పరిరక్షించిన కేసుగా చరిత్ర గతినే మార్చివేసిన కేసుగా దీన్ని అభివర్ణిస్తుంటారు. న్యాయరంగానికి చెందిన విశ్లేషకులు. ఈ కేసు ప్రజాస్వామ్యాన్ని పరిరక్షించినట్లుగా చెబుతుంటారు. 1973లో నాటి సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి జస్టిస్ ఎస్ ఎం సిక్రీ నేతృత్వంలో జేఎం షెలట్, కేఎస్ హెగ్డే, ఏఎన్ గ్రోవర్, బీ జగన్మోహన్ రెడ్డి, డీజీ పాలేకర్, హెచ్ ఆర్ ఖన్నా, ఏకే ముఖర్జీ, యశ్వంత్ విష్ణు చంద్రచూడ్, ఏఎన్ రాయ్, కేకే మాథ్యూ, ఎంహెచ్ బేగ్, ఎస్ ఎన్ ద్వివేదీ ఈ కేసును విచారించారు. 68 రోజుల సుదీర్ఘ విచారణ అనంతరం ఈ కేసు కేశవానంద భారతికి అనుకూలంగా వెలువడింది. 13 మంది న్యాయమూర్తుల్లో నలుగురు ఈ తీర్పును వ్యతిరేకించారు. తీర్పు ప్రతులపై సంతకాలు చేయలేదు.

Keshavananda Bharathi Case 1973 – Highlights | కేశవానంద భారతి కేసు 1973 – ముఖ్యమైన అంశాలు

• దేన్నయినా పార్లమెంటులో వున్న మెజారిటీ నిర్ణయించాలి తప్ప, అందులో న్యాయస్థానాల జోక్యం వుండరాదని ఆనాటి ప్రధాని ఇందిరాగాంధీ పట్టుదలగా వున్నప్పుడు న్యాయవ్యవస్థ అది సరికాదని దృఢంగా చెప్పగలిగింది. నాలుగో లోక్‌సభకు జరిగిన ఎన్నికల్లో కేంద్రంలో అధికారం వచ్చినా, వివిధ రాష్ట్రాల అసెంబ్లీల్లో తొలిసారి కాంగ్రెసేతర కూటముల ప్రభుత్వాలు ఏర్పడటం ఆమెకు రుచించలేదు. అందుకే ఇందిర ఈ సవరణలకు పూనుకున్నారు. 1967 నుంచి 1973 వరకూ సాగిన ఈ తంతును..కేశవానంద భారతి కేసు తీర్పులో ‘రాజ్యాంగ మౌలిక స్వరూపం’ అనే ఒక కొత్త పదబంధాన్ని పొందుపరిచి సుప్రీంకోర్టు జయప్రదంగా అడ్డుకోగలిగింది
• 68 రోజులపాటూ కొనసాగిన ఈ కేసు విచారణ అనంతరం ఎస్.ఎం.సిక్రీ అధ్యక్షతన 13 మంది న్యాయమూర్తులతో కూడిన ధర్మాసనం ఒక చరిత్రాత్మక తీర్పుని వెలువరించింది.
• ఈ తీర్పే ఉన్నత న్యాయస్థానం తన విలువను నిలబెట్టుకోవడంలో తొలి ఉదాహరణగా చెప్పుకోవచ్చు. పార్లమెంట్ కు విస్తృతాధికారాలున్నాయని, రాజ్యాంగాన్ని నాశనం చేసే అధికారం మాత్రం లేదని కోర్టు విస్పష్టీకరించింది. మొత్తం 13 మంది న్యాయమూర్తుల్లో 7-6 మెజార్టీతో తీర్పు వెలువరించింది. అక్టోబరు 31, 1972లో ప్రారంభమైన విచారణ.. 1973 మార్చి 23న ముగిసింది.

ALSO READ: TSPSC Group-4 Previous year Question Papers

Background of Keshavananda Bharathi case | కేశవానంద భారతి కేసు నేపథ్యం

• శంకరి ప్రసాద్ కేసు (1951), సజ్జన్ సింగ్ కేసు (1965)లో సుప్రీంకోర్టు రాజ్యాంగాన్ని సవరించే అధికారం పార్లమెంటుకు ఉందని పేర్కొంది.
• ఆర్టికల్ 13లోని “చట్టం” అనే పదాన్ని సాధారణ శాసన అధికారాన్ని వినియోగించుకోవడంలో చేసిన నియమాలు లేదా నిబంధనలు అని అర్థం చేసుకోవాలని మరియు ఆర్టికల్ 368 ప్రకారం రాజ్యాంగ అధికారాన్ని ఉపయోగించి చేసిన రాజ్యాంగానికి సవరణలు కాదని సుప్రీంకోర్టు తీర్పు చెప్పింది.
• అంటే ప్రాథమిక హక్కులతో సహా రాజ్యాంగంలోని ఏదైనా భాగాన్ని సవరించే అధికారం పార్లమెంటుకు ఉంది.
• అయితే, గోలక్‌నాథ్ కేసు (1967)లో, ప్రాథమిక హక్కులను పార్లమెంటు సవరించలేమని, రాజ్యాంగాన్ని సవరించే అధికారం రాజ్యాంగ సభకు మాత్రమే ఉంటుందని సుప్రీంకోర్టు పేర్కొంది.
• ఆర్టికల్ 368 ప్రకారం చేసిన సవరణ రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 13 యొక్క అర్థంలో “చట్టం” అని, పార్ట్ III కింద మంజూరు చేయబడిన ప్రాథమిక హక్కును “తీసివేయడం లేదా సంక్షిప్తం చేయడం” చట్టవిరుద్ధమని కోర్టు నిర్ణయించింది.
• ఇరవై నాల్గవ, ఇరవై ఐదవ మరియు ఇరవై తొమ్మిదవ సవరణల యొక్క రాజ్యాంగబద్ధత సవాలు చేయబడింది, దీనిలో రాజ్యాంగంలోని ఏదైనా నిబంధనను సవరించడానికి పార్లమెంటుకు అర్హత ఉన్నప్పటికీ అది రాజ్యాంగంలోని ముఖ్యమైన లక్షణాలను తారుమారు చేయరాదని కోర్టు పేర్కొంది; మరియు ఆర్టికల్ 31C (2) అమూల్యమైన ప్రాథమిక హక్కులను తీసివేస్తుంది కాబట్టి అది చెల్లదు.
• 24వ రాజ్యాంగ (సవరణ) చట్టం, 1971- రాజ్యాంగంలోని ఏదైనా భాగాన్ని సవరించే అధికారం పార్లమెంటుకు ఉంది.
• 25వ రాజ్యాంగ (సవరణ) చట్టం, 1972 ఆస్తిపై హక్కును ప్రాథమిక హక్కుగా తొలగించింది.

Principles in the case of Keshavananda Bharathi | కేశవానంద భారతి కేసులో మైలురాయి సూత్రాలు

కేశవానంద కేసులో (1973), సుప్రీం కోర్టు కొన్ని మైలురాయి సూత్రాలను ఏర్పాటు చేసింది,

• 24వ సవరణ చట్టాన్ని సమర్థించింది.
• ఇది 25వ సవరణ చట్టంలోని మొదటి క్లాజ్‌ని సమర్థించింది, అయితే న్యాయ సమీక్ష అనేది రాజ్యాంగం యొక్క ప్రాథమిక లక్షణం మరియు అందువల్ల 31C ప్రాథమిక నిర్మాణంగా న్యాయ సమీక్షకు లోబడి ఉంటుంది మరియు అందువల్ల తీసివేయబడదు అనే కారణంతో రెండవ క్లాజ్ చెల్లదు.
• ఇది గోలక్ నాథ్ తీర్పును తోసిపుచ్చింది మరియు నిర్ధారించింది:
• పార్లమెంటు రాజ్యాంగాన్ని సవరించగలదు కానీ ప్రాథమిక నిర్మాణానికి లోబడి ఉంటుంది;
• ప్రాథమిక హక్కులను సవరించవచ్చు.
• ప్రాథమిక నిర్మాణం యొక్క సిద్ధాంతం స్థాపించబడింది.
• న్యాయస్థానాల న్యాయ సమీక్ష యొక్క అధికారం నొక్కిచెప్పబడింది.

మరింత చదవండి: 

********************************************************************************************

Download Adda247 App