సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ గోల్స్ (SDGలు), సాధారణంగా గ్లోబల్ గోల్స్ లేదా SDG అని పిలుస్తారు, ఇవి 17 ఇంటర్‌కనెక్టడ్ లక్ష్యాల సమాహారం, ఇవి ఇప్పుడు మరియు భవిష్యత్తులో ప్రపంచ శాంతి మరియు శ్రేయస్సు కోసం భాగస్వామ్య ఫ్రేమ్‌వర్క్‌గా పనిచేస్తాయి. APPSC/ TSPSC గ్రూప్స్, మరియు ఇతర ప్రభుత్వ పరీక్షల్లో అడిగే అవకాశమున్న వీటిగురించి ఈ కధనంలో అందించాము. గ్లోబల్ డెవలప్‌మెంట్ ఎజెండాలో అవి ముఖ్యమైన భాగంగా నిలిచాయి. APPSC గ్రూప్-2 మెయిన్స్ పరీక్ష సిలబస్ లో SDG గురించి అవగాహ ఉండాలి మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ SDG వృద్ది పై సమగ్ర సమాచారం ఈ కధనంలో అందిస్తాము.
Adda247 APP
సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలు
సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ అని పిలువబడే విధానాలు దేశ ప్రగతి మరియు మానవాభివృద్ది కి ఒక చోదక శక్తిలాగా పనిచేస్తాయి. SDG లు మానవ అభివృద్ధి లక్ష్యాలను చేరుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తుంది, అయితే సహజ వ్యవస్థలైన పర్యావరణ వ్యవస్థ, సహజ వనరుల కోసం మానవ అవసరాలను తీర్చడానికి ఒక మార్గాన్ని చూపిస్తాయి. “స్థిరమైన అభివృద్ధి” అనే పదాన్ని నిజానికి 1987లో బ్రండ్ట్‌ల్యాండ్ కమిషన్ నివేదిక అవర్ కామన్ ఫ్యూచర్‌లో ఉపయోగించారు.
సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల ఎజెండా
ప్రతి ఒక్కరికీ మెరుగైన, మరింత స్థిరమైన భవిష్యత్తును సాధించడానికి బ్లూప్రింట్‌లు సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలు. మరో మాటలో చెప్పాలంటే, సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ గోల్స్ అనేది 17 పాయింటర్‌ల సమితి, UN సభ్యులందరూ తమ తమ దేశాల భవిష్యత్తును మెరుగుపరిచేందుకు పని చేయడానికి అంగీకరించారు. రియో+20 సమావేశాలలో ప్రదర్శించబడిన “ఫ్యూచర్ వి వాంట్” చిత్రంలో, 2015 తర్వాత అభివృద్ధి ఎజెండా సూచించబడింది.
2015 తర్వాత అభివృద్ధి ఎజెండాగా, సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ గోల్స్ (SDGలు) అనేది మిలీనియం డెవలప్‌మెంట్ గోల్స్ పాత్రను తీసుకునే అంతర్ ప్రభుత్వ ఒప్పందంగా మారాయి. సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ ఆబ్జెక్టివ్‌లపై ఐక్యరాజ్యసమితి జనరల్ అసెంబ్లీ యొక్క ఓపెన్ వర్కింగ్ గ్రూప్ 169 లక్ష్యాలు మరియు 304 సూచికలతో 2030 నాటికి సాధించాల్సిన 17 లక్ష్యాలను ఏర్పాటు చేసింది. స్థిరమైన అభివృద్ధి కోసం 2030 ఎజెండా, దీనిని తరచుగా “ట్రాన్స్‌ఫార్మింగ్ అవర్ వరల్డ్” అని పిలుస్తారు ఇది ఐక్యరాజ్యసమితి సమయంలో ఏర్పడింది. సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ సమ్మిట్ 2012లో రియో డి జనీరోలో జరిగిన రియో+20 శిఖరాగ్ర సమావేశాల ద్వారా బైండింగ్ లేని పత్రాలు అయిన SDGలు అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి.
సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల జాబితా
ఐక్యరాజ్యసమితి 2015లో సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ (SD) కోసం 2030 ఎజెండాలో భాగంగా 17 లక్ష్యాల జాబితాను సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ గోల్స్ (SDGలు)గా రూపొందించింది. 2030 నాటికి, SDGలు పేదరికాన్ని నిర్మూలించడానికి, పర్యావరణాన్ని కాపాడేందుకు మరియు అందరికీ శ్రేయస్సును అందించడానికి ప్రయత్నిస్తాయి. 17 లక్ష్యాలను తెలుసుకోండి:
| క్ర సం | లక్ష్యం |
| 1 | పేదరిక నిర్మూలన |
| 2 | ఆకలినిచావులను అంతం చేయడం |
| 3 | మంచి ఆరోగ్యం |
| 4 | నాణ్యమైన విద్య |
| 5 | లింగ సమానత్వం |
| 6 | పరిశుభ్రమైన పరిసరాలు మరియు త్రాగునీరు |
| 7 | పునరుజ్జీవన ఇంధన వినియోగం |
| 8 | ఉపాధి, ఆర్ధిక అభివృద్ది |
| 9 | పరిశ్రమలు, నూతన ఆవిష్కరణలు |
| 10 | అసమానతలను తొలగించడం |
| 11 | సుస్థిర నగరాలు, సమాజం నిర్మాణం |
| 12 | బాధ్యతాయుతమైన వినియోగం, ఉత్పత్తి |
| 13 | వాతావరణ మార్పుల పై చర్యలు తీసుకోవడం |
| 14 | భూమిపై జీవులను రక్షించడం |
| 15 | నీటిలోని జీవులను రక్షించడం |
| 16 | శాంతి, న్యాయం |
| 17 | ఉమ్మడి లక్ష్యాలు కోసం భాగస్వామ్యం |
ఈ 17 లక్ష్యాలు కూడా ఒకదానితో ఒకటి ముడిపడి ఉన్నాయి మరియు వీటిని సామాజిక, పర్యావరణ, ఆర్ధిక అభివృద్ది సాధనకై ఎల్లప్పుడూ చేరుకునే విధంగా చర్యలు తీసుకుంటారు.
సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ గోల్స్ కోర్ ఎలిమెంట్స్
ప్రజలందరికీ మరింత స్థిరమైన భవిష్యత్తును నిర్మించేందుకు, ఐక్యరాజ్యసమితి జనరల్ అసెంబ్లీ సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ గోల్స్ లేదా SDGలు అని పిలువబడే ప్రపంచ లక్ష్యాల సమితిని ఆమోదించింది. ఈ సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల యొక్క ప్రధాన భాగాలు క్రింద ఇవ్వబడ్డాయి.
ఆర్థిక వృద్ధి
SDGలు ప్రజలందరికీ, ప్రత్యేకించి అత్యంత అట్టడుగున ఉన్న మరియు దుర్బలమైన వారికి ప్రయోజనం చేకూర్చే స్థిరమైన ఆర్థిక వృద్ధిని సాధించేందుకు ప్రయత్నిస్తాయి. ఆర్థిక వృద్ధిని కలుపుకొని, ఉద్యోగాలలో సమృద్ధిగా మరియు దీర్ఘకాలికంగా స్థిరంగా ఉండేలా చూసుకోవడం ఇందులో ఉంది.
సామాజిక చేరిక
వారి నేపథ్యం లేదా పరిస్థితులతో సంబంధం లేకుండా ఆర్థిక వ్యవస్థ మరియు సమాజంలో నిమగ్నమవ్వడానికి ప్రతి ఒక్కరికీ సమాన అవకాశం ఉందని హామీ ఇవ్వడం ద్వారా, స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాలు సామాజిక చేరికను ప్రోత్సహించడానికి ప్రయత్నిస్తాయి. పేదరికం, అన్యాయం మరియు వివక్ష వంటి సవాళ్లను పరిష్కరించడం ఇందులో భాగం.
పర్యావరణ సమతుల్యత
సహజ పర్యావరణాన్ని సంరక్షించే మరియు పునరుత్పత్తి చేసే స్థిరమైన అభివృద్ధిని ప్రోత్సహించడం ద్వారా, స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాలు రాబోయే తరాలకు ప్రపంచాన్ని మరియు దాని వనరులను రక్షించడానికి ప్రయత్నిస్తాయి. వాతావరణ మార్పు, అటవీ నిర్మూలన, జీవవైవిధ్య నష్టం, భూమి క్షీణత వంటి సమస్యలను పరిష్కరించడం ఇందులో భాగం.
APPSC గ్రూప్-2 మెయిన్స్ సిలబస్
భారతదేశంలో స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాలు
భారతదేశం UNలో సభ్యదేశం మరియు UN జనరల్ అసెంబ్లీ యొక్క SDG ప్రాజెక్ట్‌లో భాగస్వామి. దేశం యొక్క అభివృద్ధిని వివరంగా పరిశీలించే సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలు (SDG) భారతదేశ సూచిక బేస్‌లైన్ నివేదికను కూడా NITI ఆయోగ్ విడుదల చేసింది. ఈ 17 సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలను సాధించడంలో భారతదేశం సాధించిన పురోగతి ఇక్కడ వివరించబడింది; మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ చట్టం (MNREGA) నైపుణ్యం లేని కార్మికులకు అర్ధవంతమైన ఉపాధిని అందించడానికి మరియు వారి జీవన స్థాయిని పెంచడానికి దేశవ్యాప్తంగా అమలు చేయబడింది.
ప్రతి ఒక్కరికీ సరసమైన ఆహార ధాన్యాలు అందుబాటులో ఉండేలా జాతీయ ఆహార భద్రతా చట్టం అమలులోకి వచ్చింది. భారతదేశంలో బహిరంగ మలవిసర్జనను అంతం చేయడానికి, భారత ప్రభుత్వం తన ప్రధాన కార్యక్రమమైన స్వచ్ఛ భారత్ అభియాన్‌ను స్థాపించింది. పునరుత్పాదక శక్తి యొక్క లక్ష్యం 175 GW. సౌర శక్తి, పవన శక్తి మరియు ఇతర పునరుత్పాదక ఇంధన వనరులను స్వీకరించడం ద్వారా, 2022 నాటికి శిలాజ ఇంధనాల వంటి పునరుత్పాదక వనరులపై మన ఆధారపడటాన్ని తగ్గించుకోవచ్చు.
హెరిటేజ్ సిటీ డెవలప్‌మెంట్ అండ్ ఆగ్మెంటేషన్ యోజన (HRIDAY) మరియు అటల్ మిషన్ ఫర్ రిజువెనేషన్ అండ్ అర్బన్ ట్రాన్స్‌ఫర్మేషన్ (AMRUTH) కార్యక్రమాలు దేశం యొక్క మౌలిక సదుపాయాలను మెరుగుపరచడానికి ప్రవేశపెట్టబడ్డాయి. పారిస్ ఒప్పందంపై సంతకం చేసిన తర్వాత వాతావరణ మార్పులను ఎదుర్కోవాలని నిర్ణయించుకున్నట్లు భారత్ స్పష్టం చేసింది.
SDG అమలులో భారతదేశం పనితీరు
ఐక్యరాజ్య సమితి సుస్థిరాభివృద్ధి సూచిక – 2023 ప్రకారం సుస్థిరాభివృద్ధి లక్ష్యాల సాధనలో మొదటి మూడు స్థానాలలో ఫిన్లాండ్, స్వీడన్, డెన్మార్ ఉన్నాయి. జర్మని (4), ఆస్ట్రియా (5), ఫ్రాన్స్(6) స్థానం లో ఉన్నాయి. అమెరికా 39, చైనా 63, భారత్ 112వ (2019 నివేదిక లో 115వ), శ్రీలంక (83), బంగ్లాదేశ్ (101)స్థానంలో ఉన్నాయి. నీతి అయోగ్ విడుదల చేసిన సుస్థిరాభివృద్ధి లక్ష్యాల సూచిక- బేస్ లైన్ రిపోర్ట్, 2018 తొలి నివేదిక ప్రకా 100 పాయింట్లకు మన దేశం 58 పాయింట్లు సాధించింది. ఈ లక్ష్యాల సాధనలో హిమాచల్ ప్రదేశ్, కేరళ తమిళనాడు, ఆంధ్రప్రదేశ్ వరుసగా మొదటి నాలుగు స్థానాల్లో ఉన్నాయి.
సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలు వివరణ
- పేదరికం: ప్రపంచవ్యాప్తంగా పేదరికానికి ముగింపు చెప్పడం మరియు 2030 నాటికి కనీసం సగం పేదరికాన్ని తగ్గించాలి. ప్రజలందరికీ ఆర్ధిక వనరులు సమకూరేడట్టు చర్యలు చేపట్టాలి.
- ఆకలినిచావులను అంతం చేయడం: ఆకలిని అంతం చేయండి, ఎక్కువ పోషకాహారం మరియు ఆహార భద్రతను సాధించండి మరియు స్థిరమైన వ్యవసాయాన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లండి. 2030 నాటికి ఆకలితో చావులను అరికట్టాలి. 2001లో జరిగిన దోహా రౌండ్ సమావేశం ద్వారా వ్యవసాయ ఎగుమతులపై సబ్సిడీని తొలగించి, వ్యవసాయ మార్కెట్లో వాణిజ్యపరమైన షరతులు, ఆటంకాలను తొలగించాలి అని తీర్మానించారు.
- మంచి ఆరోగ్యం & శ్రేయస్సు: ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలిని నిర్ధారించండి మరియు అన్ని వయసుల వారందరికీ శ్రేయస్సును ప్రోత్సహించండి. 2030 నాటికి జనం మాతృత్వ రేటు ని 70కి తగ్గించాలి మరియు ఐదు సంవత్సరాల పిల్లల మరణ రేటు ని 25కి, నియోనేటల్ మోర్టాలిటీ(0-28 రోజుల) పిల్లల మరణ రేటుని 12కి తగ్గించాలి.
- నాణ్యమైన విద్య: విద్యార్థులందరికీ అధిక-నాణ్యత, సమ్మిళిత విద్యకు ప్రాప్యత మరియు జీవితకాల అభ్యాసానికి అవకాశాలను ప్రోత్సహించాలి. 2030 నాటికి బాల బాలికలకు మెరుగైన విద్యని ఉచితంగా అందించాలి.
- లింగ సమానత్వం: లింగ సమానత్వాన్ని సాధించాలి. మహిళలు మరియు బాలికలందరికీ మరింత శక్తిని అందించి సమాజ నిర్మాణంలో వారిని భాగస్వామ్యం చేయాలి.
- పరిశుభ్రమైన నీరు మరియు పారిశుధ్యం: ప్రతి ఒక్కరికీ నాణ్యమైన నీటిని అందించి బహిరంగ మలమూత్ర విసర్జనని అంతం చేయాలి.
- పునరుజ్జీవన ఇంధన వినియోగం: ప్రతిఒక్కరూ ఆధునిక, స్థిరమైన, చౌకైన ఇంధన శక్తిని అందించాలి. పునర్వినియోగా ఇంధనాల వాటాని పెంచాలి
- ఉపాధి, ఆర్ధిక అభివృద్ది: స్థిరమైన, సమానమైన మరియు సుస్థిర ఆర్థిక వృద్ధిని, పూర్తి మరియు ఉత్పాదక ఉపాధితో పాటు అందరికీ గౌరవప్రదమైన ఉపాధిని అందించే విధంగా కృషి చేయాలి.
- పరిశ్రమ, ఇన్నోవేషన్ మరియు ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్: బలమైన మౌలిక సదుపాయాల నిర్మాణం, సమగ్రమైన మరియు స్థిరమైన పారిశ్రామికీకరణకు ప్రోత్సాహం మరియు ఆవిష్కరణలకు మద్దతునిచ్చి దేశ నిర్మాణంలో వారిని పాలుపంచుకునే విధంగా చర్యలు తీసుకోవాలి.
- అసమానతలను తగ్గించడం: దేశాలలో మరియు అంతటా అసమానతను తగ్గించాలి. 2030 నాటికి 40% మంది ప్రజల ఆదాయ వృద్ది రేటు జాతీయ సగటు కంటే ఎక్కువగా ఉండేలా చర్యలు చేపట్టాలి.
- స్థిరమైన నగరాలు మరియు కమ్యూనిటీలు: మానవ నివాసాలు మరియు నగరాలను కలుపుకొని, సురక్షితమైన, హార్డీ మరియు స్థిరమైనదిగా చేయండి. సెంధాయి ఫ్రేమ్ వర్క్ ఫర్ డిజాస్టర్ రిస్క్ రిడక్షన్ 2015-30 ని అమలు చేసేలా చర్యలు తీసుకోవాలి.
- బాధ్యతాయుతమైన వినియోగం మరియు ఉత్పత్తి: ఉత్పత్తి మరియు వినియోగం యొక్క స్థిరమైన నమూనాలను నిర్ధారించాలి. 2030 నాటికి RRR – రెడ్యూస్, రియూస్, రిసైకిల్ ని ప్రోత్సహించడం.
- వాతావరణ చర్య: వాతావరణ మార్పు మరియు దాని ప్రభావాలను ఎదుర్కోవడానికి, తక్షణ చర్య తీసుకోవడం. UNFCC ని అమలు చేయడం.
- జల వనరుల సంరక్షణ: మహాసముద్రాలు, సముద్రాలు మరియు సముద్ర వనరులను సంరక్షించి మరియు స్థిరంగా ఉపయోగించుకోవడం. సముద్ర ఆమ్లికరణ ని తగ్గించేందుకు చర్యలు చేపట్టడం.
- భూమిపై జీవుల సంరక్షణ: భూమి పర్యావరణ వ్యవస్థల యొక్క స్థిరమైన ఉపయోగాన్ని రక్షించడం, పునరుద్ధరించడం మరియు ప్రోత్సహించడం, స్థిరంగా నిర్వహించబడే అడవులు, ఎడారీకరణకు వ్యతిరేకంగా పోరాడడం మరియు జీవవైవిధ్య నష్టాన్ని నిరోధించడం. చిత్తడి నెలలను సంరక్షించి అక్కడ జీవారణ్యాన్ని రక్షించడం.
- శాంతి, న్యాయం మరియు బలమైన సంస్థలు: స్థిరమైన అభివృద్ధి కోసం సమ్మిళిత మరియు శాంతియుత సమాజాలను ప్రోత్సహించడం, ప్రతి ఒక్కరికి న్యాయం ఉండేలా మరియు అన్ని స్థాయిలలో సమ్మిళిత సంస్థలను సృష్టించడం.
- లక్ష్యాల కోసం భాగస్వామ్యం: స్థిరమైన అభివృద్ధి కోసం ప్రపంచ సహకారం బలోపేతం చేయాలి మరియు పునరుజ్జీవింపబడాలి.
సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల సవాళ్లు
పెద్ద-స్థాయి సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలను నిర్దేశించడంలో కొన్ని ఇబ్బందులను అందిస్తుంది. స్థిరమైన అభివృద్ధి కోసం లక్ష్యాల సాధనకు అతి పెద్ద అవరోధాలు అప్పుడప్పుడు అడ్డుపడతాయి.
- కొన్ని దేశాల్లో అసమానత కొనసాగడం వల్ల స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాల సాధనకు ఆటంకం ఏర్పడింది
- యువత నిరుద్యోగం రేటు
- CO2 సాంద్రతలు మరియు గ్లోబల్ వార్మింగ్‌లో పెరుగుదల
సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలు 2030
2030 ఎజెండా ఫర్ సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ మరియు SDGలను ప్రధాన స్రవంతి సుస్థిర అభివృద్ధి కోసం ఐక్యరాజ్యసమితి (UN) ప్రవేశపెట్టింది. రాబోయే 15 సంవత్సరాలలో, ఈ గ్లోబల్, ఇంటిగ్రేటెడ్ మరియు విప్లవాత్మక ఎజెండా పేదరికాన్ని అంతం చేసే మరియు మరింత స్థిరమైన సమాజాన్ని సృష్టించే కార్యకలాపాలను ప్రేరేపించడానికి ఉద్దేశించబడింది.
2030 నాటికి, 169 నిర్దిష్ట లక్ష్యాలను సాధించాలి. లక్ష్యాలను సాధించడానికి అన్ని రంగాలలో చర్యలు అవసరం; వ్యాపారాలు, ప్రభుత్వాలు, పౌర సమాజ సంస్థలు మరియు రోజువారీ వ్యక్తులతో సహా ప్రతి ఒక్కరూ తమ వంతు పాత్ర పోషించి నవసమాజ నిర్మాణానికి కృషి చేయాలి.
APPSC గ్రూప్ 2 కి సంబంధించిన లింక్స్ :
| మరింత చదవండి: | |
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
