RBI ద్రవ్య పరపతి విధానంలో సాధనాలు
భారతదేశం యొక్క ద్రవ్య విధానాన్ని నిర్వహించడంలో మరియు ఆర్థిక స్థిరత్వాన్ని నిర్ధారించడంలో భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ (RBI) కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. తన లక్ష్యాలను సాధించడానికి, RBI వివిధ వడ్డీ రేట్లతో సహా అనేక రకాల సాధనాలను ఉపయోగిస్తుంది. ఈ రేట్లు దేశ ఆర్థిక ఆరోగ్యానికి ముఖ్యమైన సూచికలుగా పనిచేస్తాయి. ఇవి రుణ ఖర్చులు, ద్రవ్యత మరియు ద్రవ్యోల్బణాన్ని ప్రభావితం చేస్తాయి. ఈ ఆర్టికల్‌లో, మేము RBI యొక్క విభిన్న సాధనాలు మరియు భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థను రూపొందించడంలో వాటి ప్రాముఖ్యతను విశ్లేషిస్తాము.
RBI ద్రవ్య పరపతి విధానంలో ముఖ్యంగా 5 సాధనాలు ఉన్నాయి అవి భారతదేశం యొక్క ఆర్ధిక వ్యవస్థని పటిష్టంగా ఉంచడానికి మరియు అభివృద్దిపదంలో నడిపించడానికి ఉపయోగపడతాయి. వీటిగురించి తరచూ పరీక్షలలో మరియు ఇంటర్వ్యూ లో అడుగుతారు. మీకోసం మేము సులభంగా అర్ధం అయ్యేలా వాటిని అందించాము.
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
రెపో రేటు
ఆర్బీఐ నిర్ణయించిన కీలక పాలసీ రేటు రెపో రేటు. వాణిజ్య బ్యాంకులు తమ ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీలను విక్రయించడం ద్వారా సెంట్రల్ బ్యాంక్ నుండి నిధులను తీసుకునే రేటును ఇది సూచిస్తుంది. ఆర్బీఐ రెపో రేటును పెంచినప్పుడు, బ్యాంకులు సెంట్రల్ బ్యాంక్ నుండి రుణాలు తీసుకోవడం మరింత ఖరీదైనదిగా మారుతుంది. ఇది వినియోగదారులు మరియు వ్యాపారాలకు వడ్డీ రేట్లు పెరగడానికి దారితీస్తుంది, తద్వారా ద్రవ్యోల్బణ ఒత్తిళ్లను నిరోధిస్తుంది. దీనికి విరుద్ధంగా, రెపో రేటు తగ్గింపు రుణాలు, పెట్టుబడులు మరియు ఆర్థిక వృద్ధిని ప్రేరేపించడమే లక్ష్యంగా ఉంటుంది.
రివర్స్ రెపో రేటు
రివర్స్ రెపో రేటు అంటే వాణిజ్య బ్యాంకుల నుంచి ఆర్బీఐ తీసుకునే రుణాల రేటు. బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలో లిక్విడిటీని నిర్వహించడానికి సెంట్రల్ బ్యాంకుకు ఇది ఒక సాధనంగా పనిచేస్తుంది. రివర్స్ రెపో రేటును పెంచినప్పుడు, అధిక రాబడిని ఆర్జించడానికి బ్యాంకులను ఆర్బిఐ వద్ద ఎక్కువ నిధులను ఉంచడానికి ప్రోత్సహిస్తుంది, తద్వారా ఆర్థిక వ్యవస్థలో నగదు సరఫరా తగ్గుతుంది. దీనికి విరుద్ధంగా, రివర్స్ రెపో రేటు తగ్గడం బ్యాంకులను ఎక్కువ రుణాలు ఇవ్వడానికి ప్రోత్సహిస్తుంది, వ్యవస్థలోకి లిక్విడిటీని ప్రవేశపెడుతుంది.
RBI గ్రేడ్ B అడ్మిట్ కార్డ్ 2023 విడుదల, ప్రిలిమ్స్ హాల్ టికెట్ లింక్
నగదు నిల్వల నిష్పత్తి (సీఆర్ఆర్)
క్యాష్ రిజర్వ్ రేషియో అనేది ఒక బ్యాంకు యొక్క మొత్తం డిపాజిట్ల నిష్పత్తిని సూచిస్తుంది, ఇది ఆర్బిఐ వద్ద నిల్వలుగా నిర్వహించాల్సి ఉంటుంది. ఇది ద్రవ్యోల్బణాన్ని నియంత్రించడానికి మరియు బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలో లిక్విడిటీని నిర్వహించడానికి సహాయపడే నియంత్రణ సాధనం. ఆర్ బిఐ సిఆర్ఆర్ ను పెంచినప్పుడు, బ్యాంకులకు రుణాలు ఇవ్వడానికి తక్కువ డబ్బు అందుబాటులో ఉంటుంది, ద్రవ్య సరఫరాను తగ్గిస్తుంది మరియు ద్రవ్యోల్బణ ఒత్తిళ్లను నిరోధిస్తుంది. దీనికి విరుద్ధంగా, సిఆర్ఆర్ తగ్గింపు బ్యాంకులకు రుణాలు ఇవ్వడానికి ఎక్కువ నిధులను అందిస్తుంది మరియు ఆర్థిక వృద్ధిని ప్రేరేపిస్తుంది.
మార్జినల్ స్టాండింగ్ ఫెసిలిటీ (MSF) రేటు
మార్జినల్ స్టాండింగ్ ఫెసిలిటీ రేటు అనేది బ్యాంకులు ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీల కొలేటరల్‌కు వ్యతిరేకంగా RBI నుండి ఓవర్‌నైట్ ఫండ్‌లను తీసుకునే రేటు. ఇది రెపో రేటు కంటే ఎక్కువ మరియు ఏదైనా ఊహించని లిక్విడిటీ అవసరాలను తీర్చడానికి బ్యాంకులకు భద్రతా వాల్వ్‌ను అందిస్తుంది. MSF రేటు అధిక ధరను విధించడం ద్వారా RBI నుండి అధిక రుణాలను నిరుత్సాహపరచడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. బ్యాంకులు సాధారణంగా రుణం తీసుకునే ఇతర మార్గాలను ముగించినప్పుడు ఈ సౌకర్యాన్ని ఉపయోగించుకుంటాయి.
ఇనీక్వాలిటీస్/ అసమానతలు IBPS RRB పరీక్షల కోసం
స్టాండింగ్ డిపాజిట్ ఫెసిలిటీ (SDF) రేటు
స్టాండింగ్ డిపాజిట్ ఫెసిలిటీ రేటు అనేది బ్యాంకులు సెంట్రల్ బ్యాంక్‌లో తమ ఓవర్‌నైట్ డిపాజిట్లపై RBI అందించే వడ్డీ రేటు. ఈ సదుపాయం బ్యాంకులు RBI వద్ద ఉన్న తమ మిగులు నిధులపై వడ్డీని పొందేందుకు వీలు కల్పిస్తుంది. SDF రేటును సర్దుబాటు చేయడం ద్వారా, RBI బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలో లిక్విడిటీ పరిస్థితులను ప్రభావితం చేయవచ్చు. అధిక SDF రేటు RBI వద్ద ఎక్కువ నిధులను ఉంచడానికి బ్యాంకులను ప్రోత్సహిస్తుంది, తద్వారా ఆర్థిక వ్యవస్థలో డబ్బు సరఫరా తగ్గుతుంది. దీనికి విరుద్ధంగా, తక్కువ SDF రేటు బ్యాంకులు తమ నిధులను ఉపసంహరించుకోవడానికి మరియు రుణాలు లేదా పెట్టుబడుల కోసం వాటిని మోహరించడానికి ప్రోత్సహిస్తుంది, ద్రవ్యతను పెంచుతుంది.
| మరింత చదవండి: | |
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
