दैनिक चालू घडामोडी: 31 मे 2023

दैनिक चालू घडामोडी

चालू घडामोडी हा सर्वात महत्वाचा विषय आहे आणि जर आपण आपला वेळ मनापासून समर्पित केला तर आपण या विषयातून खूप चांगले गुण मिळवू शकतो. चालू घडामोडी विषय असा आहे ज्या बदल माहिती असेल तरच आपल्यला परीक्षेत उत्तरे देता येतात तेदेखील खूप कमी वेळात आणि तो वेळ आपल्याला दुसऱ्या प्रश्नांना वापरता येतो. म्हणून या विषयात चांगले गूण मिळवण्यासाठी आपल्याला देशात आणि जगात काय चालले आहे याची माहिती असणे खूप गरजेचे आहे. 

दैनिक चालू घडामोडी: 31 मे 2023

येथे आम्ही दैनिक चालू घडामोडी मध्ये सर्व वर्तमानपत्रांमधून समकालीन घटनांचा सारांश आपल्यासमोर सादर करतो, ज्यामुळे आपला वेळ वाचतो आणि आपले ज्ञान वाढते. तर चला आपण आता 31 मे 2023 च्या दैनिक चालू घडामोडी पाहूयात.

राष्ट्रीय बातम्या

1. भारत गोव्यात G20 ऊर्जा संक्रमण मंत्रीस्तरीय 14 वी स्वच्छ ऊर्जा मंत्रीस्तरीय आणि 8 वी मिशन इनोव्हेशन बैठक आयोजित करेल.

• भारत 19 ते 22 जुलै 2023 या कालावधीत गोव्यात 14 वी स्वच्छ ऊर्जा मंत्रीस्तरीय (CEM-14) आणि 8वी मिशन इनोव्हेशन (MI-8) बैठक आयोजित करणार आहे. हा कार्यक्रम G20 ऊर्जा संक्रमण मंत्रीस्तरीय बैठकीच्या बाजूला होणार आहे. “एकत्रित स्वच्छ ऊर्जा प्रगत करणे” या थीमसह, या वर्षीच्या CEM आणि MI बैठकी सरकार, आंतरराष्ट्रीय संस्था, खाजगी क्षेत्रातील संस्था, शैक्षणिक संस्था, नवोदित, नागरी समाज आणि धोरणकर्ते यांच्यासह जागतिक भागधारकांना एकत्र आणतील.

दैनिक चालू घडामोडी: 30 मे 2023

महाराष्ट्र राज्य बातम्या

2. महाराष्ट्रात केवळ एक रुपयात पीक विमा योजनेचा लाभ मिळणार आहे.

• राज्यात सर्व समावेशक पीक विमा योजना राबविण्याचा निर्णय मंत्रिमंडळ बैठकीत घेण्यात आला. उपमुख्यमंत्री तथा वित्त मंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी अर्थसंकल्पीय भाषणामध्ये घोषित केल्याप्रमाणे शेतकऱ्यांना केवळ एक रुपया भरुन पीक विमा योजनेचा लाभ देण्यात येईल.

3. महाराष्ट्र सरकार नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना सुरु करणार आहे.

• प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेच्या कार्यपद्धतीत सुधारणा करण्याचा आणि “नमो शेतकरी महासन्मान निधी” योजना राबविण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. 2023-24 च्या अर्थसंकल्पीय भाषणामध्ये घोषित केल्याप्रमाणे अन्नदाता बळीराजाच्या उत्पन्नवाढीसाठी प्रधानमंत्री कृषी सन्मान निधी योजनेत राज्य शासनाच्या अनुदानाची भर घालणारी “नमो शेतकरी महासन्मान निधी” ही योजना राबविण्यात येईल. या योजनेतून प्रति वर्ष रक्कम 6 हजार रुपये लाभ (दर चार महिन्यांनी रु. 2000/- अशी वार्षिक समान तीन हप्त्यात) पात्र लाभार्थींच्या बँक खात्यात थेट लाभ हस्तांतरणाद्वारे जमा करण्यात येतील.

4. डॉ.पंजाबराव देशमुख नैसर्गिक शेती मिशनची व्याप्ती वाढविली.

• राज्यात नैसर्गिक शेतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी डॉ.पंजाबराव देशमुख नैसर्गिक शेती मिशनला मुदतवाढ देण्याचा तसेच राज्यभर व्याप्ती वाढविण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. यापूर्वी मिशनच्या पहिल्या टप्प्यात अकोला, अमरावती, बुलढाणा, वाशिम, यवतमाळ व वर्धा या 6 जिल्ह्यात हे मिशन राबविण्यात येत होते. आता याची व्याप्ती वाढविण्यात आल्यामुळे येत्या 3 वर्षात राज्यातील 25 लाख हेक्टर क्षेत्र नैसर्गिक शेतीखाली आणण्यात येईल. तसेच 1000 जैवनिविष्ठा स्त्रोत केंद्रे स्थापन करण्यात येतील.

5. सिल्लोड तालुक्यात मका संशोधन केंद्र स्थापन होणार आहे.

• सिल्लोड तालुक्यातील मौजे कोटनांद्रा व डोईफोडा येथे शासकीय जागेवर मका संशोधन केंद्र स्थापन करण्यास मंत्रिमंडळ बैठकीत मान्यता देण्यात आली.
• परभणी येथील वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठातंर्गत मौजे कोटनांद्रा व डोईफोडा येथील शासकीय जागेवर मका संशोधन केंद्र सुरु करण्यात येईल. या मका संशोधन केंद्रासाठी 22.18 कोटी इतक्या खर्चास मान्यता देण्यात आली

6. पर्यटन व्यवसायात महिलांना अधिक वाव देण्यासाठी “आई” पर्यटन धोरण राबविण्यात येणार आहे.

• महिलांना पर्यटन व्यवसायात अधिकाधिक वाव मिळावा आणि त्यांचे सक्षमीकरण व्हावे म्हणून “आजादी का अमृत महोत्सव” अंतर्गत “आई” हे महिला केंद्रित पर्यटन धोरण राबविण्यास मंत्रिमंडळाने मान्यता दिली.
• त्याचप्रमाणे काही पर्यटन स्थळी महिला बाईक-टॅक्सी सेवा सुरु करण्यास सुद्धा यावेळी मान्यता देण्यात आली. हे धोरण पर्यटन संचालनालय व महाराष्ट्र पर्यटन विकास महामंडळ यांच्यामार्फत सर्व संबंधित विभागांच्या विविध योजनांशी समन्वय साधून राबविण्यात येईल. याकरीता पर्यटन संचालनालयामध्ये महिला पर्यटन धोरण कक्ष तयार करण्यात येईल.

7. महाराष्ट्राला माहिती तंत्रज्ञानात आघाडीवर नेणाऱ्या नवीन माहिती तंत्रज्ञान धोरणास मान्यता मिळाली.

• राज्याला माहिती तंत्रज्ञानात देशात आघाडीवर नेणाऱ्या नवीन माहिती तंत्रज्ञान सहाय्यभूत सेवा धोरणास बैठकीत मान्यता देण्यात आली.
• माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रातील विकासक, तज्ज्ञ प्रतिनिधी, कंपन्यांचे संचालक, नॅसकॉम, टेलिकॉम उद्योगाचे प्रतिनिधी, इतर संबंधित संस्था व राज्य शासनामार्फत नियुक्त आर्थिक सल्लगार परिषद यांच्याशी विस्तृत चर्चा करुन हे धोरण तयार करण्यात आले आहे. या धोरणामध्ये रु. 95,000 कोटी नवीन गुंतवणूक, 5 दशलक्ष रोजगार निर्मिती तसेच रु. 10 लक्ष कोटी एवढी निर्यात करणे हे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे.

आंतरराष्ट्रीय बातम्या

8. बोला टिनुबू यांनी नायरेजियाचे राष्ट्रपती म्हणून शपथ घेतली.

• देशाच्या सततच्या आर्थिक आणि सुरक्षेच्या समस्या सोडवण्यासाठी वाढत्या दबावादरम्यान, बोला टिनुबू यांनी 29 मे रोजी नायजेरियाचे अध्यक्ष म्हणून शपथ घेतली. राजधानी अबुजा येथील ईगल्स स्क्वेअर येथे आयोजित या उद्घाटन सोहळ्याला स्थानिक आणि परदेशी मान्यवरांनी हजेरी लावली होती. तथापि, फेब्रुवारीमध्ये झालेल्या निवडणुकीत टिनुबूच्या विजयाला आव्हानांचा सामना करावा लागला आहे.

9. तय्यिप एर्दोगन यांची तुर्कीच्या राष्ट्राध्यक्षपदी पुन्हा निवड झाली.

• तुर्कीचे अध्यक्ष, रेसेप तय्यप एर्दोगान, राज्य-संचालित अनादोलू एजन्सी आणि देशाच्या सर्वोच्च निवडणूक परिषदेच्या अनधिकृत डेटानुसार, तणावपूर्ण धावपळानंतर अलीकडील निवडणुकीत विजयी झाले आहेत.

नियुक्ती बातम्या

10. प्रवीण कुमार श्रीवास्तव यांनी केंद्रीय दक्षता आयुक्त म्हणून शपथ घेतली.

• आसाम-मेघालय केडरचे 1988-बॅचचे निवृत्त भारतीय प्रशासकीय सेवा अधिकारी प्रवीण कुमार श्रीवास्तव यांनी अधिकृतपणे केंद्रीय दक्षता आयुक्त म्हणून शपथ घेतली. राष्ट्रपती भवनात हा समारंभ झाला, जिथे राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी श्रीवास्तव यांना पदाची शपथ दिली.

11. न्यायमूर्ती राव यांनी हिमाचल प्रदेश उच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायाधीश म्हणून शपथ घेतली.

• न्यायमूर्ती ममिदन्ना सत्यरत्न श्री रामचंद्र राव अधिकृतपणे हिमाचल प्रदेश उच्च न्यायालयाचे 28 वे मुख्य न्यायाधीश बनले आहेत. राजभवन येथे झालेल्या एका समारंभात राज्यपाल शिव प्रताप शुक्ला यांनी न्यायमूर्ती राव यांना पदाची शपथ दिली. या कार्यक्रमाला मुख्यमंत्री सुखविंदर सिंग सुखूही उपस्थित होते.

सर्व स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे: 

• हिमाचल प्रदेशचे मुख्यमंत्री: सुखविंदर सिंग सुखू;
• हिमाचल प्रदेशचे राज्यपाल: शिव प्रताप शुक्ला;
• हिमाचल प्रदेश अधिकृत वृक्ष: देवदार देवदार;
• हिमाचल प्रदेश राजधानी: शिमला (उन्हाळा), धर्मशाला (हिवाळा).

12. सचिन तेंडुलकरला ‘स्वच्छ मुख अभियाना’ अंतर्गत महाराष्ट्राचा ‘स्माइल अँम्बेसेडर’ म्हणून नियुक्त केले.

• एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेना-भारतीय जनता पक्षाच्या सरकारने राज्यभरात मौखिक आरोग्य आणि स्वच्छतेबाबत जनजागृती करण्यासाठी राज्याच्या ‘स्वच्छ मुख अभियाना’अंतर्गत क्रिकेट महान सचिन तेंडुलकरला महाराष्ट्राचा ‘स्माइल अँम्बेसेडर’ म्हणून नियुक्त केले.
• तोंडाच्या स्वच्छतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी इंडियन डेंटल असोसिएशन (IDA) च्या सहकार्याने SMA मोहिमेची संकल्पना करण्यात आली आहे. त्याबद्दल जागरूकता पसरवून चांगल्या मौखिक स्वच्छतेच्या महत्त्वाबद्दल लोकांना शिक्षित करण्याचा SMA चा उद्देश आहे.
  आयडीएला आशा आहे की ही मोहीम भारताला चांगल्या मौखिक आरोग्याकडे नेण्यास सक्षम आहे आणि मौखिक आरोग्य सेवेच्या नवीन मॉडेलचा मार्ग प्रशस्त करेल. दंतचिकित्सकांनी विविध क्षेत्रातील भागधारकांच्या विस्तृत श्रेणीशी सहकार्य केल्यास हे साध्य होऊ शकते.

13. अंगशुमाली रस्तोगी यांची कॅनडातील मॉन्ट्रियल येथील आंतरराष्ट्रीय नागरी विमान वाहतूक संघटनेच्या (ICAO) परिषदेसाठी भारताचे प्रतिनिधी म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.

• कार्मिक मंत्रालयाच्या आदेशानुसार, वरिष्ठ नोकरशहा अंगशुमाली रस्तोगी यांची मॉन्ट्रियल, कॅनडातील आंतरराष्ट्रीय नागरी विमान वाहतूक संघटनेच्या (ICAO) परिषदेसाठी भारताचे प्रतिनिधी म्हणून नियुक्ती करण्यात आली  इंडियन रेल्वे सर्व्हिस ऑफ मेकॅनिकल इंजिनिअर्स (IRSME) चे 1995 बॅचचे अधिकारी रस्तोगी यांची शेफाली जुनेजा यांच्या जागी तीन वर्षांसाठी नियुक्ती करण्यात आली आहे.

सर्व स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे: 

• आंतरराष्ट्रीय नागरी विमान वाहतूक संघटनेचे मुख्यालय: मॉन्ट्रियल, कॅनडा
• आंतरराष्ट्रीय नागरी विमान वाहतूक संघटना स्थापना: 7 डिसेंबर 1944
• आंतरराष्ट्रीय नागरी उड्डयन संघटना परिषदेचे अध्यक्ष: साल्वाटोर स्याचिटानो

साप्ताहिक चालू घडामोडी (21 ते 27 मे 2023)

अर्थव्यवस्था बातम्या

14. जानेवारी ते मार्च 2023 या तिमाहीत भारतातील शहरी बेरोजगारी 6.8% पर्यंत घसरली.

• भारतातील शहरी बेरोजगारी दराने आपला खाली जाणारा मार्ग चालू ठेवला आहे, जानेवारी ते मार्च 2023 या तिमाहीत 6.8% पर्यंत पोहोचला आहे. हे सलग सातव्या तिमाहीत घट झाल्याचे चिन्हांकित करते आणि कोविड-19 साथीच्या आजाराच्या प्रभावातून शहरी कामगार बाजाराच्या पुनर्प्राप्तीमधील सकारात्मक कल दर्शवते. नियतकालिक श्रमशक्ती सर्वेक्षणातील नवीनतम डेटा आर्थिक पुनरुज्जीवनाची उत्साहवर्धक चिन्हे प्रकट करतो.

15. रिजर्व्ह बँकेच्या अहवालानुसार भारतात 500 रुपयांच्या बनावट नोटा सापडल्या.

• रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) च्या 2022-23 या आर्थिक वर्षाच्या वार्षिक अहवालाने भारतात चलनात असलेल्या बनावट नोटांच्या वाढत्या संख्येवर प्रकाश टाकला आहे. मागील वर्षीच्या तुलनेत 500 रुपयांच्या बनावट नोटा आढळून येण्यात लक्षणीय वाढ झाल्याचे अहवालात नमूद करण्यात आले आहे.

16. भारताने अतिरिक्त वर्षासाठी श्रीलंकेची USD 1 बिलियन क्रेडिट लाइन वाढवली आहे.

• भारताने श्रीलंकेसाठी $1 अब्ज क्रेडिट लाइन आणखी एका वर्षासाठी वाढवण्याची घोषणा केली. आर्थिक संकटाचा सामना करताना श्रीलंकेला मदत करण्यासाठी मार्च 2020 मध्ये क्रेडिट लाइन सुरू करण्यात आली होती आणि अन्न, औषध आणि इंधन यासह अत्यावश्यक वस्तूंच्या खरेदीसाठी तातडीची मदत पुरवण्यासाठी वापरली गेली आहे.

17. रिजर्व्ह बँकेच्या अहवालानुसार सामान्य सरकारी तूट आणि कर्ज मध्यम GDP च्या अनुक्रमे 9.4% आणि 86.5% आहे.

• भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ने 2022-23 या आर्थिक वर्षासाठी आपला वार्षिक अहवाल प्रसिद्ध केला आहे, ज्यामध्ये सामान्य सरकारी तूट आणि कर्जामध्ये लक्षणीय सुधारणा दिसून आल्या आहेत. अहवालात असे नमूद केले आहे की सामान्य सरकारी तूट GDP च्या 9.4% पर्यंत कमी झाली आहे, तर सरकारी कर्ज GDP च्या 86.5% आहे.

18. येस बँकेने नवीन लोगोचे अनावरण केले.

• येस बँकेने त्यांच्या नवीन लोगोचे अनावरण करण्याची घोषणा केली, जो त्यांच्या “रीफ्रेश ब्रँड ओळख” चा भाग आहे. एमडी आणि सीईओ प्रशांत कुमार यांच्या म्हणण्यानुसार, पुढील तीन महिन्यांत बँकेच्या शाखा नेटवर्कमध्ये ते आणण्याचे उद्दिष्ट आहे.

कराराच्या बातम्या

19. Equitas SFB डिजिटल बँकिंग प्लॅटफॉर्म तयार करण्यासाठी IBM सोबत करार केला.

• इक्विटास स्मॉल फायनान्स बँकेने डिजिटल बँकिंग प्लॅटफॉर्म विकसित आणि तयार करण्यासाठी IBM कन्सल्टिंगसोबत भागीदारी केली आहे. या सहयोगाचा उद्देश इक्विटासच्या डिजिटल उत्पादन ऑफरिंग आणि सेवा क्षमता वाढवणे आहे.

ज्ञानकोश मासिक चालू घडामोडी – एप्रिल 2023

विज्ञान आणि तंत्रज्ञान बातम्या

20. विज्ञान आणि तंत्रज्ञानातील नेतृत्व विकास कार्यक्रमाचा उद्देश नेक्स्ट जेन सायंटिफिक लीडर्सचे पालनपोषण करणे हा आहे.

• लीडरशिप प्रोग्रॅम इन सायन्स अँड टेक्नॉलॉजी (LEADS) प्रोग्रामचे उद्दिष्ट वैज्ञानिक नेत्यांच्या नेतृत्व आणि अनुकूलन करण्याच्या क्षमतेस समर्थन देणे आणि वर्धित करणे आहे. लीडरशिप प्रोग्राम इन सायन्स अँड टेक्नॉलॉजी (LEADS) कार्यक्रमाचे उद्दिष्ट वैज्ञानिक नेत्यांच्या विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या सतत बदलत असलेल्या क्षेत्राशी प्रभावीपणे नेतृत्व करण्याच्या आणि त्यांच्याशी जुळवून घेण्याच्या क्षमतेस समर्थन देणे आणि वर्धित करणे आहे.

क्रीडा बातम्या

21. भारताने CAVA महिला चॅलेंज कप 2023 चे विजेतेपद पटकावले.

• काठमांडू येथे झालेल्या NSC-CAVA महिला व्हॉलीबॉल चॅलेंज कपचे विजेतेपद भारताने पटकावले आहे. काठमांडू येथील त्रिपुरेश्वर येथील राष्ट्रीय क्रीडा परिषदेच्या कव्हर्ड हॉलमध्ये झालेल्या अंतिम सामन्यात भारताने कझाकिस्तानचा पराभव करून विजेतेपद पटकावले. भारताने कझाकस्तानचा सामायिक सेटमध्ये 3-0 असा पराभव केला. भारताने पहिला सेट 25-15, दुसरा सेट 25-22 आणि तिसरा सेट 25-18 असा जिंकला. यासह भारताने अपराजित राहून स्पर्धा पूर्ण केली.

पुस्तके आणि लेखक बातम्या

22. रामचंद्र मूर्ती कोंडुभटला यांचे ‘एनटीआर: अ पॉलिटिकल बायोग्राफी’ हे पुस्तक प्रकाशित झाले.

• पत्रकार, संपादक आणि लेखक, रामचंद्र मूर्ती कोंडुभटला यांनी “NTR-A पॉलिटिकल बायोग्राफी” नावाचे एक नवीन पुस्तक लिहिले आहे जे नंदामुरी तारका रामाराव (NTR) यांचे वास्तववादी चित्र प्रस्तुत करते, जे या दोघांमधील सिनेमा आणि राजकारणावरील प्रवचनातील स्टार व्यक्तिमत्त्व आहे.

महत्वाचे दिवस

23. जागतिक तंबाखू विरोधी दिन 31 मे रोजी साजरा करण्यात आला.

• जागतिक तंबाखू विरोधी दिन हा 31 मे रोजी आयोजित केलेला वार्षिक कार्यक्रम आहे, जो जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) तंबाखूच्या वापराच्या हानिकारक परिणामांबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी आणि तंबाखूचे सेवन कमी करण्याच्या उद्देशाने धोरणांचे समर्थन करण्यासाठी आयोजित केला आहे. या उपक्रमाचे प्राथमिक उद्दिष्ट लोकांना तंबाखूच्या वापराशी संबंधित आरोग्य धोक्यांबद्दल शिक्षित करणे आहे.

मासिक चालू घडामोडींवर महत्त्वपूर्ण वनलायनर प्रश्न-उत्तर PDF- एप्रिल 2023

विविध बातम्या

24. एडिनबर्ग विद्यापीठाने हिंदी अभ्यासक्रम सुरू केला.

• एडिनबर्ग विद्यापीठ आणि यूकेमधील भारतीय वाणिज्य दूतावास यांनी हिंदी भाषेतील पहिला खुला प्रवेश अभ्यासक्रम तयार करण्यासाठी सहकार्य केले आहे. क्लायमेट सोल्युशन्स नावाचा हा कार्यक्रम अनुवादकांच्या मदतीने तयार करण्यात आला आणि एडिनबर्ग हवामान बदल संस्था आणि भारत सरकार यांच्या संयुक्त विद्यमाने विकसित करण्यात आला.

अड्डा 247 मराठीचे युट्युब चॅनल

अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप.

Sharing is caring!