Daily Current Affairs in Marathi (चालू घडामोडी) | 24 June 2022

1. स्टील, सिमेंट आणि थर्मल प्लांट यांसारख्या उच्च कार्बन उत्सर्जन उद्योगांद्वारे कार्बन कॅप्चर सुविधांच्या स्थापनेला प्रोत्साहन देण्यासाठी भारत अनेक धोरणे प्रस्तावित करत आहे.

• पोलाद, सिमेंट आणि थर्मल प्लांट यांसारख्या उच्च कार्बन उत्सर्जन उद्योगांद्वारे कार्बन कॅप्चर सुविधांच्या स्थापनेला प्रोत्साहन देण्यासाठी भारत अनेक धोरणे प्रस्तावित करत आहे. प्रोडक्शन-लिंक्ड प्रोत्साहन कार्यक्रम, व्यवहार्यता अंतर निधी किंवा कार्बन क्रेडिट या सर्वांचा उपयोग प्रोत्साहन देण्यासाठी केला जाऊ शकतो. सरकार कार्बन क्रेडिट्स जारी करू शकते ज्याची देवाणघेवाण कार्बन एक्सचेंजेसवर केली जाऊ शकते किंवा पीएलआय प्रोग्राम जो किती कार्बन गोळा केला आणि वापरला जातो याला प्रोत्साहन देईल.

2. CUET 2022 मधून 9 विद्यापीठांना सूट देण्यात आली आहे.

• CUET 2022 बाबत केंद्रीय शिक्षणमंत्र्यांनी उमेदवार आणि विद्यापीठांसाठी एक प्रमुख घोषणा केली आहे. पूर्वोत्तर राज्ये आणि उत्तराखंडमधील केंद्रीय विद्यापीठांना CUET 2022 च्या नियमांमधून सूट देण्यात आली आहे. मंत्रालयाने जारी केलेल्या अधिकृत निवेदनात असे म्हटले आहे की, “CUET 2022 ची परीक्षा आयोजित करण्यातील ऑपरेशनल अडचणी, म्हणजे भौगोलिक परिस्थिती, डोंगराळ प्रदेश, दूरवरचे स्थान, मर्यादित डिजिटल कनेक्टिव्हिटी, पायाभूत सुविधा इत्यादींचा विचार करून असे निर्णय घेण्यात आले आहे. पूर्वोत्तर विभागातील केंद्रीय विद्यापीठे म्हणजे सिक्कीम विद्यापीठ, राजीव गांधी विद्यापीठ, मणिपूर विद्यापीठ, आसाम विद्यापीठ, नागालँड विद्यापीठ, त्रिपुरा विद्यापीठ, मिझोराम विद्यापीठ, NEHU तसेच HNB गढवाल विद्यापीठ,उत्तराखंड 2022-23 या वर्षासाठी CUET ऐवजी पूर्वीच्या प्रथेनुसार केंद्रीय विद्यापीठांमध्ये संलग्न महाविद्यालयांमध्ये प्रवेश घेऊ शकते.

3. पहिल्या भारत-नेपाळ भारत गौरव पर्यटक ट्रेनला हिरवा झेंडा दाखवला गेला.

• भारत आणि नेपाळमधील रामायण सर्किटशी संबंधित ठिकाणांना जोडणारी पहिली भारत गौरव पर्यटक ट्रेन नवी दिल्लीतील सफदरजंग रेल्वे स्थानकावरून रवाना झाली. भारतातील 500 पर्यटकांना घेऊन जाणारी भारत गौरव ट्रेन नेपाळमधील जनकपूर धाम रेल्वे स्थानकावर पोहोचेल.
• इंडियन रेल्वे केटरिंग अँड टूरिझम कॉर्पोरेशन (IRCTC) ची 18 दिवसांची श्री रामायण यात्रा स्पेशल टुरिस्ट ट्रेन यात्रेकरूंना भगवान रामाच्या जीवनाशी संबंधित पवित्र स्थळी घेऊन जाईल. केंद्रीय रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांच्यासह पर्यटन आणि सांस्कृतिक मंत्री जी. किशन रेड्डी यांनी ट्रेनला हिरवा झेंडा दाखवला.

4. केंद्रीय मंत्री पियुष गोयल यांनी बेल्जियममध्ये आंबा महोत्सवाचे उद्घाटन केले.

• पीयूष गोयल, केंद्रीय वाणिज्य आणि उद्योग मंत्री, यांनी ब्रुसेल्स, बेल्जियम येथे युरोपीय लोकांमध्ये जागरुकता निर्माण करण्यासाठी आणि युरोपमध्ये भारतीय आंब्याला बाजारपेठ निर्माण करण्यासाठी “आंबा महोत्सव” चे उद्घाटन केले.
• कार्यक्रमादरम्यान, आंध्र प्रदेशातील बांगनपल्ली, उत्तर प्रदेशातील मलिहाबाद दशेरी, ओडिशातील आम्रपाली, लक्ष्मण भोग, हिमसागर, जर्दालू आंबा, लंगडा आंबा, तसेच 12 जीआय टॅग असलेल्या वस्तू प्रदर्शनात होत्या.

5. सरकार वित्त मंत्रालयाकडून गृह मंत्रालयाकडे NDPS हस्तांतरित करणार आहे.

• अंमली पदार्थांशी संबंधित सर्व बाबी एका विभागांतर्गत आणण्यासाठी, सरकार अंमली पदार्थ आणि सायकोट्रॉपिक पदार्थ कायदा, 1985, आणि अंमली पदार्थ आणि सायकोट्रॉपिक पदार्थ कायदा, 1988 मधील अवैध वाहतूक प्रतिबंधक कायदा वित्त मंत्रालयाकडून गृह मंत्रालयाकडे हलवण्याचा विचार करत आहे.
• 1985 चा नार्कोटिक ड्रग्स अँड सायकोट्रॉपिक सबस्टन्स (NDPS) कायदा आणि 1988 चा अंमली पदार्थ आणि सायकोट्रॉपिक पदार्थ कायदा 1988 च्या अवैध वाहतुकीचा प्रतिबंध सध्या वित्त मंत्रालयातील महसूल विभाग (DoR) द्वारे प्रशासित केला जातो.

चालू घडामोडी (Daily Current Affairs) 2022 | 23-June-2022

राज्य बातम्या (Daily Current Affairs for MPSC exams)

6. 2023 मध्ये जम्मू-काश्मीर G-20 बैठकांचे आयोजन करणार आहे.

• जगातील प्रमुख अर्थव्यवस्थांचा प्रभावशाली गट असलेल्या G20 च्या 2023 च्या बैठकांचे यजमानपद जम्मू आणि काश्मीरमध्ये असेल. केंद्रशासित प्रदेशात होणाऱ्या G20 बैठकांच्या एकूण समन्वयासाठी J&K सरकारने पाच सदस्यीय उच्चस्तरीय समितीची स्थापना केली आहे. वाणिज्य आणि उद्योग मंत्री पीयूष गोयल यांची सप्टेंबर 2021 मध्ये G20 साठी भारताचे शेर्पा म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. परराष्ट्र मंत्रालयाच्या मते, भारत 1 डिसेंबर 2022 पासून G-20 अध्यक्षपद भूषवेल आणि 2023 मध्ये G20 नेत्यांची पहिली परिषद आयोजित करेल.

नियुक्ती बातम्या (Daily Current Affairs for MPSC exams)

7. वरिष्ठ IPS अधिकारी दिनकर गुप्ता यांची NIA चे महासंचालक म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे.

• कॅबिनेटच्या नियुक्ती समितीने (ACC) पंजाबचे माजी पोलीस महासंचालक (DGP), दिनकर गुप्ता यांची राष्ट्रीय तपास संस्थेचे (NIA) महासंचालक म्हणून नियुक्ती केली. 2021 मध्ये चरणजीत सिंग चन्नी यांनी कॅप्टन (निवृत्त) अमरिंदर सिंग यांच्या जागी पंजाबचे मुख्यमंत्री म्हणून नियुक्ती केल्यानंतर त्यांना पोलिस गृहनिर्माण महामंडळात नियुक्त करण्यात आले होते’. आदेशानुसार, गुप्ता 31 मार्च 2024 पर्यंत NIA प्रमुखपदावर राहतील, म्हणजे त्यांच्या निवृत्तीची तारीख किंवा पुढील आदेश येईपर्यंत, यापैकी जे आधी येईल.

कराराच्या बातम्या (Daily Current Affairs in Marathi)

11. येस बँक आणि रुपे यांनी CARD91 सह धोरणात्मक करार केला.

• नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) चे प्रमुख उत्पादन, RuPay आणि CARD91, B2B पेमेंटला सामर्थ्य देणारी जगभरातील पेमेंट इन्फ्रास्ट्रक्चर, यांनी एक धोरणात्मक करार (NPCI) स्थापन केला आहे. या सहयोगाद्वारे, CARD91 एक कार्ड व्यवस्थापन प्रणाली विकसित करेल जी व्यवसायांना सह-ब्रँडेड कार्ड उत्पादनांची श्रेणी सादर करण्यास आणि अंतर्दृष्टी निर्माण करण्यासाठी रिअल-टाइम डॅशबोर्डचा मागोवा ठेवण्यास सक्षम करेल. परिणामी, CARD91 भारतीय पेमेंट उद्योगातील बाजारपेठेतील हिस्सा वाढविण्यात सक्षम होईल.

सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:

• येस बँकेचे संस्थापक: राणा कपूर
• येस बँकेचे अध्यक्ष : सुनील मेहता
• येस बँकेचे एमडी आणि सीईओ: प्रशांत कुमार

क्रीडा बातम्या (Daily Current Affairs for MPSC exams)

12. फिफा क्रमवारीत भारत 104 व्या स्थानावर आहे.

• भारतीय फुटबॉल संघाने आपल्या प्रभावी आशियाई चषक पात्रता मोहिमेचा चांगला फायदा घेतला कारण ताज्या फिफा जागतिक क्रमवारीत दोन स्थानांनी झेप घेत भारत 104 व्या स्थानावर आला. ब्लू टायगर्स न्यूझीलंड (103) च्या अगदी खाली आहेत, जे या महिन्याच्या सुरुवातीला इंटरकॉन्टिनेंटल प्ले-ऑफमध्ये कोस्टा रिकाकडून 0-1 ने पराभूत झाल्यानंतर 2022 FIFA विश्वचषक स्पॉटपासून वंचित राहिले. आशियाई फुटबॉल कॉन्फेडरेशन (एएफसी) सदस्यांमध्ये भारताचे रँकिंग मात्र 19व्या स्थानावर स्थिर आहे.

एकूण जागतिक क्रमवारीत:

• आशियाई फुटबॉल कॉन्फेडरेशन (AFC) देशांमध्ये इराणने अव्वल स्थान (23) कायम राखले आहे.
• बेल्जियम (दुसरे) कडून अव्वल स्थान मिळविल्यानंतर तीन महिन्यांनी ब्राझील अव्वल स्थानावर आहे.
• UEFA नेशन्स लीगमध्ये चार विजयहीन खेळांची किंमत चुकवणाऱ्या फ्रान्सच्या (चौथ्या) खर्चावर अर्जेंटिनाने एका स्थानावर झेप घेतली.

विज्ञान आणि तंत्रज्ञान बातम्या (Daily Current Affairs for Maharashtra state exams)

13. Oracle ने भारतीय बाजारपेठेसाठी OCI समर्पित क्षेत्र सादर केले.

• यूएस-आधारित तंत्रज्ञान प्रमुख Oracle क्लाउड इन्फ्रास्ट्रक्चर (OCI), ओरॅकलचे क्लाउड सेवा मंच, भारतीय बाजारपेठेसाठी ‘OCI समर्पित क्षेत्र’ सादर केले आहे. हे ग्राहकांना त्यांच्या परिसरामध्ये सार्वजनिक क्लाउड सेवांचा लाभ घेण्यास सक्षम करेल आणि कठोर लेटन्सी, डेटा रेसिडेन्सी आणि डेटा सार्वभौमत्व आवश्यकता पूर्ण करेल.
• कंपनीच्या मते, OCI समर्पित क्षेत्राला सरासरी 60-75 टक्के कमी डेटा सेंटर स्पेस आणि पॉवरची आवश्यकता असते, सामान्य ग्राहकासाठी वर्षाला सुमारे $1 दशलक्ष इतकी कमी प्रवेश किंमत असते.

समिट आणि कॉन्फरन्स बातम्या (Daily Current Affairs in Marathi)

14. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी चीनने प्रायोजित केलेल्या पाच देशांच्या समूहाच्या आभासी शिखर परिषदेत सांगितले की कोविड महामारीचे जागतिक अर्थव्यवस्थेवर परिणाम अजूनही स्पष्ट आहेत.

• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी चीनने प्रायोजित केलेल्या पाच देशांच्या समूहाच्या आभासी शिखर परिषदेत सांगितले की, जागतिक अर्थव्यवस्थेवर कोविड महामारीचे परिणाम अजूनही स्पष्ट आहेत आणि ब्रिक्स देशांमधील सहकार्य हा त्याच्या पुनर्प्राप्तीचा एक फायदेशीर भाग असू शकतो. पंतप्रधानांच्या म्हणण्यानुसार, ब्रिक्स सदस्य राष्ट्रे जागतिक अर्थव्यवस्थेचे व्यवस्थापन करण्यासाठी समान दृष्टिकोन सामायिक करतात.
• मोदींनी निवेदने दिली तेव्हा चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग, रशियाचे व्लादिमीर पुतीन, ब्राझीलचे जैर बोल्सोनारो आणि दक्षिण आफ्रिकेचे सिरिल रामाफोसा उपस्थित होते.
• जगातील पाच प्रमुख विकसनशील राष्ट्रांचे प्रतिनिधित्व BRICS (ब्राझील, रशिया, भारत, चीन आणि दक्षिण आफ्रिका) द्वारे केले जाते, ज्यांचा वाटा जगाच्या लोकसंख्येच्या 41%, त्याच्या GDP च्या 24% आणि वाणिज्य 16% आहे.

सर्व स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:

• चीनचे राष्ट्राध्यक्ष: शी जिनपिंग
• रशियाचे अध्यक्ष: व्लादिमीर पुतिन
• ब्राझीलचे राष्ट्राध्यक्ष: जैर बोल्सोनारो
• दक्षिण आफ्रिकेचे अध्यक्ष: सिरिल रामाफोसा

15. केंद्रीय मंत्री प्रल्हाद सिंह पटेल यांनी बाजरीवरील राष्ट्रीय परिषदेचे उद्घाटन केले.

• केंद्रीय अन्न प्रक्रिया उद्योग राज्यमंत्री प्रल्हाद सिंग पटेल यांनी बाजरीवरील राष्ट्रीय परिषदेचे उद्घाटन केले. या परिषदेची थीम ‘भारतासाठी भविष्यातील सुपर फूड’ ही आहे, जी उद्योग संस्था ASSOCHAM द्वारे M/o फूड प्रोसेसिंग इंडस्ट्रीजच्या सहकार्याने आयोजित केली आहे. अन्न आणि पोषण सुरक्षा सुनिश्चित करण्याच्या संधी आणि आव्हानांवर चर्चा करण्यासाठी या परिषदेचे आयोजन करण्यात आले आहे.

16. ‘व्हिवाटेक 2020’ परिषदेने भारताला ‘कंट्री ऑफ द इयर’ म्हणून मान्यता दिली.

• युरोपमधील सर्वात मोठी स्टार्टअप परिषद, “Vivatech 2020” ने भारताला “कंट्री ऑफ द इयर” म्हणून मान्यता दिली आहे. Vivatech 2020 मध्ये भारताला “कंट्री ऑफ द इयर” म्हणून ओळखले जाणे हा एक मोठा सन्मान आहे. हे भारतीय स्टार्टअप्सच्या जगभरातील योगदानामुळे आहे. ही भारतीय स्टार्टअपची ओळख आहे.
• रेल्वे, दळणवळण, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्री, अश्विनी वैष्णव यांनी पॅरिस, फ्रान्स येथे भरलेल्या Vivatech 2020 या तंत्रज्ञान प्रदर्शनात भारत पॅव्हेलियनचे उद्घाटन केले. Vivatech 2022 मध्ये भारतातील सुमारे 65 स्टार्ट-अप सरकारी सहाय्याने सहभागी होत आहेत.

रँक व अहवाल बातम्या (Daily Current Affairs in Marathi)

17. ओकला स्पीडटेस्ट ग्लोबल इंडेक्स: भारत 115 व्या क्रमांकावर आहे.

• नेटवर्क इंटेलिजेंस आणि कनेक्टिव्हिटी इनसाइट्स प्रदाता Ookla ने जारी केलेल्या स्पीडटेस्ट ग्लोबल इंडेक्समध्ये भारताने मे महिन्यात 14.28 Mbps सरासरी मोबाइल डाउनलोड स्पीड नोंदवला आहे, जो एप्रिल 2022 मधील 14.19 Mbps पेक्षा किंचित चांगला आहे. यासह, देश आता तीन स्थानांवर आहे. जागतिक क्रमवारीत 115 व्या स्थानावर आहे.
• नॉर्वे आणि सिंगापूर हे जागतिक मोबाईल स्पीड (मध्यम डाउनलोड गती 129.40 Mbps) आणि निश्चित ब्रॉडबँड स्पीड (209.21 Mbps) साठी आघाडीवर आहेत.

18. जागतिक सुवर्ण परिषद अहवालानुसार जागतिक सुवर्ण पुनर्वापरात भारत चौथ्या क्रमांकावर आहे.

• वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिल रिपोर्ट नुसार, भारत जगातील चौथा सर्वात मोठा पुनर्वापरकर्ता म्हणून उदयास आला आहे आणि देशाने 2021 मध्ये 75 टन पुनर्वापर केले आहे. ‘गोल्ड रिफायनिंग आणि रीसायकलिंग’ शीर्षकाच्या WGC अहवालानुसार, पुनर्नवीनीकरण केल्यामुळे चीन जागतिक सोन्याच्या पुनर्वापराच्या चार्टमध्ये अव्वल आहे.
• 2013 मध्ये 300 टनांवरून ‘गोल्ड रिफायनिंग आणि रीसायकलिंग’ शीर्षकाच्या WGC अहवालानुसार, भारताची सोने शुद्धीकरण क्षमता 2021 मध्ये 1,500 टन (500 टक्के) वाढली.
• अहवालात पुढे नमूद करण्यात आले आहे की, गेल्या दशकात देशातील सोन्याचे शुद्धीकरणाचे लँडस्केप बदलले आहे, औपचारिक ऑपरेशन्सची संख्या 2013 मधील पाच पेक्षा कमी 2021 मध्ये 33 पर्यंत वाढली आहे.

सर्व स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:

• वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिल रिपोर्ट मुख्यालय: लंडन, युनायटेड किंगडम;
• वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिल रिपोर्ट स्थापना: 1987;
• वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिल रिपोर्ट सीईओ: डेव्हिड टेट;
• वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिल रिपोर्ट अध्यक्ष: केल्विन दुश्निस्की.