दैनिक चालू घडामोडी: 20 आणि 21 ऑगस्ट 2023

महाराष्ट्र राज्य बातम्या

4. रतन टाटा यांना महाराष्ट्र सरकारचा ‘उद्योगरत्न’ पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

• प्रख्यात उद्योगपती रतन टाटा यांना महाराष्ट्र सरकारने स्थापन केलेला पहिला ‘उद्योगरत्न’ पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. दक्षिण मुंबईतील कुलाबा येथील उद्योगपतींच्या घरी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस आणि अजित पवार यांच्या हस्ते टाटा सन्सचे 85 वर्षीय चेअरमन एमेरिटस यांना हा पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.

दैनिक चालू घडामोडी: 19 ऑगस्ट 2023

राज्य बातम्या

5. राष्ट्रपतींनी कोलकाता येथे ‘मेरा बंगाल, व्यसनमुक्त बंगाल’ अभियान सुरू केले.

• राजभवन येथे आयोजित एका कार्यक्रमात, अध्यक्ष द्रौपदी मुर्मू यांनी ‘मेरा बंगाल, व्यसनमुक्त बंगाल’ मोहिमेचा शुभारंभ केला, ब्रह्मा कुमारींनी आयोजित केलेला एक महत्त्वाचा उपक्रम, ज्याचा उद्देश तरुणांमधील अंमली पदार्थांच्या वापराच्या प्रचलित समस्येला तोंड देण्याच्या उद्देशाने आहे.
• या चिंतेचा सामना करण्यासाठी केंद्र आणि राज्य सरकारच्या संयुक्त प्रयत्नांची कबुली देऊन राष्ट्रपतींनी समाजातील हा धोका नष्ट करण्यासाठी तातडीने व्यवहार्य उपाय शोधण्याची गरज अधोरेखित केली.

साप्ताहिक चालू घडामोडी (30 जुलै ते 05 ऑगस्ट 2023)

नियुक्ती बातम्या

6. BPCL ने राहुल द्रविडची ब्रँड अँम्बेसेडर म्हणून घोषणा केली.

• भारत पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड (BPCL) ने क्रिकेटपटू राहुल द्रविडची नवीन ब्रँड अॅम्बेसेडर म्हणून घोषणा केली आहे. ते BPCL च्या प्युअर फॉर शुअर उपक्रम आणि MAK लुब्रिकंट्सच्या श्रेणीला मान्यता देतील. ही रोमांचक भागीदारी भारत पेट्रोलियमची गुणवत्ता, प्रमाणिकता आणि उत्कृष्टतेच्या दृढ समर्पणावर प्रकाश टाकते. राहुल द्रविड अपवादात्मक क्रीडापटूला मूर्त रूप देतो, एक आदर्श म्हणून काम करतो आणि त्याच्याकडे सचोटी, विश्वासार्हता आणि विश्वासार्हता यासारखे गुण आहेत.

ज्ञानकोश मासिक चालू घडामोडी – जुलै 2023

अर्थव्यवस्था बातम्या

7. इन्फ्रास्ट्रक्चर फायनान्सिंगला चालना देण्यासाठी IDF-NBFC साठी RBI ची सुधारित मार्गदर्शक तत्त्वे जाहीर

• रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने अलीकडेच इन्फ्रास्ट्रक्चर डेट फंड-नॉन-बँकिंग वित्तीय कंपन्या (IDF-NBFCs) साठी अद्ययावत मार्गदर्शक तत्त्वे सादर केली आहेत. पायाभूत सुविधा क्षेत्राला वित्तपुरवठा करण्यामध्ये IDF-NBFCs ची भूमिका वाढवणे आणि नॉन-बँकिंग वित्तीय कंपन्या (NBFCs) द्वारे पायाभूत सुविधा क्षेत्र वित्तपुरवठा नियंत्रित करणार्‍या नियमांचे संरेखन करणे हे या सुधारणांचे उद्दिष्ट आहे. या मार्गदर्शक तत्त्वांचा आढावा भारत सरकारच्या सहकार्याने घेण्यात आला आहे.

क्रीडा बातम्या

• मोहित कुमारने कौशल्य आणि अटूट संकल्प यांच्या आकर्षक प्रदर्शनाद्वारे भारतीय कुस्तीच्या रेकॉर्डमध्ये कायमचा ठसा उमटवला आहे. त्याने 2019 पासून ज्युनियर वर्ल्ड चॅम्पियनशिपचे विजेतेपद मिळविणारा पहिला भारतीय कुस्तीपटू होण्याचा मान मिळवला आहे.
• अंतिम सामन्यात मोहित कुमार रशियाच्या एल्डर अखमादुनिनोव्हविरुद्ध 0-6 ने पिछाडीवर होता. कुशलतेने अंमलात आणलेल्या युक्त्यांद्वारे, त्याने सलग नऊ गुण मिळवले आणि शेवटी प्रतिष्ठित सुवर्णपदक मिळवले.

9. भारताच्या अनाहत सिंगने आशियाई ज्युनियर स्क्वॅश चॅम्पियनशिपमध्ये सुवर्णपदक जिंकले.

• अनाहत सिंगने प्रतिष्ठित आशियाई ज्युनियर स्क्वॉश वैयक्तिक चॅम्पियनशिपच्या अंडर-17 श्रेणीत सुवर्णपदक मिळवले, ही एक उल्लेखनीय कामगिरी आहे जी तिच्या वाढत्या कर्तृत्वाच्या मुकुटात आणखी एक रत्न जोडते. 16 ते 20 ऑगस्ट दरम्यान झालेल्या या चॅम्पियनशिपमध्ये अनाहतची अपवादात्मक प्रतिभा आणि दृढनिश्चय दिसून आला कारण ती कोर्टवर विजयी झाली.

स्पर्धा परीक्षेसाठी महत्त्वाचे मुद्दे

• आशियाई स्क्वॉश फेडरेशनचे अध्यक्ष: मिस्टर डेव्हिड मुई

10. प्रिया मलिकने जॉर्डनमध्ये अंडर 20 वर्ल्ड रेसलिंग चॅम्पियनशिपमध्ये सुवर्ण जिंकले.

• भारतीय कुस्तीपटू प्रिया मलिकने जॉर्डन येथे झालेल्या U20 जागतिक कुस्ती स्पर्धेत सुवर्णपदक मिळवून एक उल्लेखनीय कामगिरी केली आहे. हा विजय तिच्या कारकिर्दीतील महत्त्वाचा टप्पा आहे.
• 76 किलो वजनी गटात प्रिया मलिकने मॅटवर आपले पराक्रम दाखवले. सुवर्णपदकाच्या लढतीत तिने जर्मनीच्या लॉरा कुहेनवर 5-0 असा शानदार स्कोअर करून विजय मिळवला.

पुरस्कार बातम्या

11. 05 भारतीय तरुणांना 2023 चा इंटरनॅशनल यंग इको-हिरो पुरस्कार मिळाला.

• जगातील सर्वात गंभीर पर्यावरणीय आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी पुढाकार घेतल्याबद्दल 2023 चा आंतरराष्ट्रीय तरुण इको-हिरो पुरस्कार प्राप्त करण्यासाठी जगभरातील 17 किशोरवयीन पर्यावरण कार्यकर्त्यांमध्ये भारतातील पाच तरुणांची निवड करण्यात आली आहे.

पुरस्कार विजेत्यांची नावे

• ईहा दीक्षित – या वर्षीच्या स्पर्धेत प्रथम क्रमांक पटकावणाऱ्या दीक्षित वयाच्या चौथ्या वर्षापासून पर्यावरण रक्षणासाठी झाडे वाढवण्यात गुंतलेली आहेत. ग्रीन एहा स्माईल फाऊंडेशनच्या माध्यमातून, त्यांनी आणि स्वयंसेवकांच्या गटाने त्यांच्या भारतीय शहरात रोपे लावली आहेत आणि सावली आणि स्वच्छ हवा देणारी छोटी जंगले, उद्याने आणि ग्रीनबेल्ट तयार केले आहेत. दीक्षित यांनी तिच्या घरी एक प्लांट बँक देखील स्थापन केली आहे
• मान्या हर्ष – 8-12 वर्षे वयोगटात दुसऱ्या क्रमांकावर राहिलेल्या मन्या हर्षने पर्यावरणीय समस्या आणि हवामान कृतींबद्दल जागरुकता निर्माण करण्याच्या मोहिमेला सुरुवात केली आहे. त्यांची पुस्तके, ब्लॉग आणि YouTube चॅनेल “द लिटिल एन्व्हायर्नमेंटलिस्ट” द्वारे, तरुणांना कृती करण्यासाठी आणि पर्यावरणाबद्दल जागरूक होण्यासाठी प्रेरित करण्याचा त्यांचा उद्देश आहे.
• निर्वाण सोमानी – 13-16 वयोगटात द्वितीय क्रमांक मिळविणारे निर्वाण सोमाणी, फॅशन उद्योगातील पर्यावरणीय प्रभाव, विशेषतः टाकून दिलेल्या डेनिममुळे होणारा कचरा, तसेच वंचितांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी “प्रोजेक्ट जीन्स” चे संस्थापक आहेत. तो वापरलेल्या जीन्सचे रूपांतर बेघरांसाठी धुण्यायोग्य आणि इन्सुलेटेड स्लीपिंग बॅगमध्ये करतो, लँडफिल कचरा कमी करतो आणि कठोर हवामानापासून चांगले संरक्षण देतो.
• मन्नत कौर – 13-16 वयोगटात मन्नत कौरने तिसरा क्रमांक पटकावला. गोड्या पाण्याचा पुरवठा आणि सांडपाणी प्रक्रिया यांच्याशी निगडीत पाण्याची टंचाई आणि कार्बन उत्सर्जन दूर करणे हे त्यांच्या प्रकल्पाचे उद्दिष्ट आहे. त्यांनी पिण्यायोग्य नसलेल्या कारणांसाठी घरातील गलिच्छ पाणी गोळा करणे, फिल्टर करणे आणि पुनर्वापर करण्यासाठी एक प्रणाली तयार केली आहे, ज्यामुळे मौल्यवान पिण्याचे पाणी वाचवले जाते. त्यांच्या शोधाचा प्रभाव वैयक्तिक घरांच्या पलीकडे जातो आणि संभाव्यपणे दररोज हजारो लिटर ताजे पाणी वाचवू शकतो आणि शहराच्या सांडपाणी प्रक्रियेसाठी ऑपरेशनल आणि पायाभूत खर्च कमी करू शकतो.
• कर्णव रस्तोगी – कर्णव रस्तोगी, ज्याचा या वर्षीच्या स्पर्धेत सन्माननीय उल्लेख झाला आहे, त्यांनी प्लास्टिक कचरा कमी करण्याचे आणि जागरुकता वाढवण्याचे आणि हवामान बदलाला समर्थन देण्यासाठी कृती करण्याचे वचन दिले. त्यांनी “कार्तिक, डॅडी आणि प्लास्टिक: अ जर्नी अबाऊट बीटिंग प्लास्टिक पोल्युशन” आणि “कार्तिक, मिक्सी अँड मॉन्स्टर: अ जर्नी अबाऊट ओशन पोल्युशन” ही दोन पुस्तके लिहिली आहेत. तरुणांना प्लास्टिक प्रदूषण आणि हवामान बदलाच्या परिणामांबद्दल शिक्षित करणे आणि या समस्यांवर उपाय प्रदान केल्या जाऊ शकतात.

मासिक चालू घडामोडींवर महत्त्वपूर्ण वनलायनर प्रश्न-उत्तर PDF- जुलै 2023

संरक्षण बातम्या

12. INS वगीरने सर्वात लांब स्कॉर्पीन पाणबुडी तैनात करण्याचा नवा विक्रम प्रस्थापित केला.

• भारतीय नौदलाच्या पाणबुडी, INS वगीरने, एक प्रभावी टप्पा गाठून इतिहास रचला आहे. आता कोणत्याही स्कॉर्पीन-श्रेणीच्या पाणबुडीच्या सर्वात जास्त काळ तैनात करण्याचा विक्रम तिच्याकडे आहे. पाणबुडीने संयुक्त लष्करी सरावांमध्ये सहभागी होण्यासाठी ऑस्ट्रेलियाच्या प्रवासात 7,000 किलोमीटरचे आश्चर्यकारक अंतर कापले, जे नौदल पराक्रम आणि आंतरराष्ट्रीय सहकार्य या दोन्हीसाठी एक महत्त्वपूर्ण क्षण आहे.

महत्वाचे दिवस

13. दरवर्षी 20 ऑगस्ट रोजी राजीव गांची यांच्या जयंतीला सद्भावना दिवस साजरा केल्या जातो.

• सद्भावना दिवस हा भारतात 20 ऑगस्ट रोजी साजरा केला जाणारा वार्षिक उत्सव आहे. 20 ऑगस्ट 2023 रोजी माजी पंतप्रधान राजीव गांधी यांची 79 वी जयंती साजरी केल्या गेली. हा दिवस माजी पंतप्रधान राजीव गांधी, भारतातील विविध लोकसंख्येमध्ये राष्ट्रीय एकात्मता, शांतता आणि सार्वजनिक सौहार्दाचे कार्य करणारे दूरदर्शी नेते यांच्या वाढदिवसाचे स्मरण करतो.

14. दरवर्षी 21 ऑगस्ट रोजी जागतिक ज्येष्ठ नागरिक दिन साजरा केला जातो.

• वयोवृद्धांच्या समाजातील योगदानाबद्दल जागरुकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 21 ऑगस्ट रोजी जागतिक ज्येष्ठ नागरिक दिन साजरा केला जातो. भारतात, ज्येष्ठ नागरिक म्हणजे साठ वर्षे किंवा त्याहून अधिक वयाची कोणतीही व्यक्ती. अधिक सामान्य अर्थाने, ज्येष्ठ नागरिक म्हणजे वृद्ध लोक, विशेषत: जे सेवानिवृत्त झाले आहेत.

15. दरवर्षी 21 ऑगस्ट रोजी दहशतवादाच्या बळींना आंतरराष्ट्रीय स्मरण आणि श्रद्धांजली दिन साजरा केल्या जातो.

• दहशतवादाच्या बळींना आंतरराष्ट्रीय स्मरण आणि श्रद्धांजली दिन दरवर्षी 21 ऑगस्ट रोजी साजरा केला जातो. 21 ऑगस्ट 2023 रोजी दहशतवादाच्या बळींना आंतरराष्ट्रीय स्मरण आणि श्रद्धांजली दिनाचा हा सहावा स्मृतीदिन आहे.
• 20 डिसेंबर 2017 रोजी संयुक्त राष्ट्र महासभेने आपल्या ठराव 72/165 मध्ये दहशतवादाच्या बळींना आंतरराष्ट्रीय स्मरण आणि श्रद्धांजली दिनाची स्थापना केली. दहशतवादाचा मुकाबला करण्यासाठी आणि पीडितांना पाठिंबा देण्यासाठी मजबूत आंतरराष्ट्रीय वचनबद्धतेचे प्रतिबिंब सर्वसहमतीने हा ठराव मंजूर करण्यात आला.

विविध बातम्या

16. इंदिरा गांधी मेमोरियल ट्यूलिप गार्डन आता वर्ल्ड बुक ऑफ रेकॉर्डमध्ये आशियातील सर्वात मोठे उद्यान म्हणून नाव कोरले आहे.

• झाबरवान पर्वतरांगांच्या नयनरम्य पायथ्याशी वसलेल्या इंदिरा गांधी मेमोरियल ट्यूलिप गार्डनने आशियातील सर्वात मोठे आणि सर्वात प्रेक्षणीय उद्यान म्हणून वर्ल्ड बुक ऑफ रेकॉर्डच्या इतिहासात आपले नाव कोरले आहे. 1.5 दशलक्ष बहरलेल्या फुलांच्या मोहक विविधतेने सजलेली ही बाग निसर्गाच्या सौंदर्याचा आणि विविधतेचा जिवंत पुरावा म्हणून उभी आहे.
• वर्ल्ड बुकचे अध्यक्ष आणि सीईओ संतोष शुक्ला यांनी फ्लोरिकल्चर, गार्डन्स आणि पार्क्सचे सचिव फयाज शेख यांना सन्मानित प्रमाणपत्र प्रदान केले.

17. कन्नियाकुमारी जिल्ह्यातील मट्टी केळीला GI टॅग मिळाला आहे.

• कन्नियाकुमारी जिल्ह्यातील मट्टी केळीला GI टॅग मिळाला आहे. ही केळी जिल्ह्याच्या हवामानात आणि मातीत अनोखेपणे वाढतात, परिणामी गोड सुगंध आणि मधासारखी चव असलेले मानवी बोटांच्या आकाराचे फळ मिळते.

विशिष्ट गुणधर्म:

1. आकार आणि चव: मॅटी केळी ही मानवी बोटांच्या आकाराची फळे पेक्षा किंचित मोठी असतात ज्याचा गोड सुगंध आणि मधासारखा स्वाद असतो जो त्यांच्या मूळ प्रदेशाबाहेर अतुलनीय राहतो.
2. विविधतेची विविधता: मॅटी केळीचे सहा वेगळे प्रकार आहेत, प्रत्येक रंग, सुगंध आणि चव यांच्या बाबतीत ही केली प्रसिद्ध आहे.