दैनिक चालू घडामोडी: 13 जून 2023

राष्ट्रीय बातम्या

1. उधमपूर-डोडा संसदीय मतदारसंघ हा सर्वात विकसित मतदारसंघांपैकी एक आहे.

• उधमपूर-डोडा संसदीय मतदारसंघ हा भारतातील 550 संसदीय मतदारसंघांपैकी सर्वात विकसित मतदारसंघांपैकी एक आहे. उधमपूर-डोडा संसदीय मतदारसंघाने विविध क्षेत्रांमध्ये लक्षणीय प्रगती पाहिली असून, त्याच्या सर्वांगीण विकासात योगदान दिले आहे. पायाभूत सुविधा, शिक्षण, आरोग्यसेवा आणि आर्थिक वाढीतील उल्लेखनीय कामगिरी मतदारसंघाने दाखवले आहे, ज्यामुळे ते प्रगतीचे एक मॉडेल बनले आहे.

2. केंद्राने 2 वर्षांत 150 हून अधिक ‘भारतविरोधी’ साइट्स, यूट्यूब न्यूज चॅनेलवर बंदी घातली आहे.

• भारतातील माहिती आणि प्रसारण मंत्रालयाने (I&B) नुकतेच मे 2021 पासून 150 हून अधिक वेबसाइट्स आणि YouTube-आधारित न्यूज चॅनेलवर कारवाई केली आहे. या कारवाई “भारतविरोधी” मानल्या जाणार्‍या सामग्रीच्या निर्मितीला प्रतिसाद म्हणून आणि उल्लंघन केल्याबद्दल करण्यात आल्या. चुकीच्या माहितीचा सामना करणे आणि भारताच्या सार्वभौमत्व आणि अखंडतेचे रक्षण करणे हे मंत्रालयाचे उद्दिष्ट आहे.

दैनिक चालू घडामोडी: 11 आणि 12 जून 2023

अर्थव्यवस्था बातम्या

3. MyGovIndia डेटा दर्शविते की, भारत जागतिक स्तरावर डिजिटल पेमेंट रँकिंगमध्ये अव्वल आहे.

• 2022 या वर्षासाठी भारत डिजिटल पेमेंटमध्ये जागतिक नेता म्हणून उदयास आला आहे आणि व्यवहारांचे मूल्य आणि प्रमाण या दोन्ही बाबतीत इतर राष्ट्रांना मागे टाकत आहे. सरकारच्या नागरिक सहभाग प्लॅटफॉर्म, MyGovIndia वरील डेटा, डिजिटल पेमेंट लँडस्केपमध्ये भारताचे वर्चस्व दर्शविते, देशाची मजबूत पेमेंट इकोसिस्टम आणि डिजिटल पद्धतींचा व्यापक अवलंब दर्शविते.

4. मूडीजच्या अहवालानुसार जून तिमाहीत भारताचा GDP 6-6.3% दराने वाढेल.

• Moody’s Investors Service ने जून तिमाहीत भारताच्या GDP साठी 6-6.3% वाढीचा अंदाज वर्तवला आहे. हा अंदाज रिझर्व्ह बँकेच्या पहिल्या तिमाहीत 8% च्या अंदाजापेक्षा कमी असला तरी, मूडीज अपेक्षेपेक्षा कमकुवत सरकारी महसुलामुळे वित्तीय घसरणीबद्दल सावध आहे. या चिंता असूनही, मूडीजने सरकारी कर्जासाठी स्थिर देशांतर्गत वित्तपुरवठा आणि चांगली बाह्य स्थिती यासह भारताची पत सामर्थ्ये मान्य केली आहेत.

5. मे महिन्यात किरकोळ महागाई 4.25% वर 2 वर्षांच्या नीचांकी पातळीवर घसरली.

• अन्नधान्याच्या किमती घसरल्यामुळे भारतातील किरकोळ महागाई मे महिन्यात 25 महिन्यांच्या नीचांकी 4.25% वर आली आहे, जी अर्थशास्त्रज्ञांच्या अंदाजानुसार आहे. यामुळे ग्राहक किंमत निर्देशांक-आधारित (CPI) महागाई रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या 4% च्या मध्यम-मुदतीच्या लक्ष्याच्या जवळ येते.

6. SIDBI ने नीति आयोगासह EVOLVE मिशन लाँच केले.

• एम्प्लॉइज प्रॉव्हिडंट फंड ऑर्गनायझेशन (EPFO) इंटरनॅशनल सोशल सिक्युरिटी असोसिएशन (ISSA) सह सदस्यत्वाचा दर्जा सहयोगी सदस्याकडून संलग्न सदस्यापर्यंत श्रेणीसुधारित करण्यासाठी सज्ज आहे. हे EPFO ​​ला व्यावसायिक मार्गदर्शक तत्त्वे, तज्ञांचे ज्ञान, सेवा आणि पेन्शन सदस्यांसाठी समर्थन मिळवण्यास सक्षम करेल.

7. SIDBI ने नीति आयोगासह EVOLVE मिशन लाँच केले.

• MSMEs साठी क्रेडिट आणि वित्त: भारतीय लघु उद्योग विकास बँक (SIDBI) ने NITI आयोग, जागतिक बँक, कोरियन-वर्ल्ड बँक आणि कोरियन इकॉनॉमिक यांच्या संयुक्त विद्यमाने मिशन EVOLVE (इलेक्ट्रिक व्हेईकल ऑपरेशन्स आणि व्हायब्रंट इकोसिस्टमसाठी कर्ज) लाँच करण्याची घोषणा केली.

8. ₹1.2 ट्रिलियन राज्यांना तिसरे कर हस्तांतरण म्हणून सरकारने जारी केले.

• वित्त मंत्रालयाने जाहीर केले की केंद्र सरकारने राज्य सरकारांना एकूण ₹1,18,280 कोटी रुपयांच्या कर वितरणाचा तिसरा हप्ता प्रदान केला आहे. आंध्र प्रदेशला 4,787 कोटी रुपये, तर अरुणाचल प्रदेशला 2,078 कोटी रुपये मिळाले. आसाम, बिहार, छत्तीसगड आणि गुजरातला अनुक्रमे ₹3,700 कोटी, ₹11,897 कोटी, ₹4,030 कोटी आणि ₹4,114 कोटी मिळाले.

साप्ताहिक चालू घडामोडी (04 ते 10 जून 2023)

कराराच्या बातम्या

9. हिमाचल प्रदेशात फलोत्पादनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी ADB ने भारताशी $130 दशलक्ष कर्जावर स्वाक्षरी केली.

• भारत सरकार आणि आशियाई विकास बँक (ADB) यांनी हिमाचल प्रदेशमध्ये कृषी उत्पादकता वाढवणे, सिंचन सुलभता सुधारणे आणि फलोत्पादन कृषी व्यवसायांना चालना देण्याच्या उद्देशाने उपक्रमांना पाठिंबा देण्यासाठी $130 दशलक्ष कर्ज करारावर स्वाक्षरी केली आहे. या प्रकल्पाचे उद्दिष्ट राज्यातील सात जिल्ह्यांमध्ये शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवणे आणि हवामान बदलाशी लवचिकता निर्माण करणे हे आहे.

पुरस्कार बातम्या

10. ‘व्हेन क्लायमेट चेंज टर्न व्हायोलंट’ या माहितीपटाला ‘हेल्थ फॉर ऑल’ श्रेणीत विशेष पारितोषिक मिळाले आहे.

• जिनिव्हा येथील वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनच्या मुख्यालयात आयोजित चौथ्या वार्षिक हेल्थ फॉर ऑल फिल्म फेस्टिव्हलमध्ये ‘व्हेन क्लायमेट चेंज टर्न्स व्हायोलंट’ या माहितीपटाला ‘हेल्थ फॉर ऑल’ श्रेणीत विशेष पारितोषिक मिळाले आहे. या माहितीपटाचे दिग्दर्शन राजस्थानच्या वंदिता सहारिया यांनी केले आहे. विजेत्यांमध्ये ती एकमेव भारतीय होती.

क्रीडा बातम्या

11. मे 2023 साठी ICC प्लेयर ऑफ द मंथ जाहीर झाला.

• हॅरी टेक्टरची मे महिन्यातील आयसीसी पुरुष खेळाडू म्हणून निवड करण्यात आली आहे, आयर्लंडचा हा पुरस्कार मिळवणारा पहिला खेळाडू आहे. प्रसिद्ध पाकिस्तानी क्रिकेटपटू बाबर आझम आणि बांगलादेशचा आश्वासक युवा फलंदाज नजमुल हुसेन शांतो यांच्याविरुद्धच्या कठीण स्पर्धेत तो विजयी झाला. दुसरीकडे, मे 2023 साठी ICC महिला खेळाडूचा मंथ थिपाचा पुथावोंग (थायलंड) या 19 वर्षीय प्रतिभावान खेळाडूला देण्यात आला आहे. ती तिच्या देशबांधव नरुमोल चायवाईच्या पावलावर पाऊल ठेवते, ज्याने गेल्या महिन्यात पुरस्कार जिंकला.

12. FIFA U20 विश्वचषक 2023 मध्ये उरुग्वेने इटलीचा 1-0 असा पराभव केला.

• उरुग्वेने इटलीचा 1-0 असा पराभव करत अर्जेंटिना येथे झालेल्या पहिल्या अंडर-20 विश्वचषकाचे विजेतेपद पटकावले. सेलेस्टेच्या विजयाने स्पर्धेतील युरोपियन संघांच्या सलग चार विजयांची मालिका संपुष्टात आली आहे. लुसियानो रॉड्रिग्जने 86 व्या मिनिटाला जवळून हेडरमध्ये विजयी गोल केला. डिएगो मॅराडोना स्टेडियमवरील सामन्याला 40,000 हून अधिक लोक, बहुतेक उरुग्वेचा जयजयकार करत होते.

ज्ञानकोश मासिक चालू घडामोडी – मे 2023

संरक्षण बातम्या

13. भारत-मालदीवचा संयुक्त लष्करी सराव “एकुवेरिन” चौबटिया, उत्तराखंड येथे सुरू झाला.

• भारतीय लष्कर आणि मालदीव राष्ट्रीय संरक्षण दल यांच्यातील संयुक्त लष्करी सराव “एक्स एकुवेरिन” ची 12 वी आवृत्ती उत्तराखंडमधील चौबटिया येथे सुरू झाली आहे. हा द्विपक्षीय वार्षिक सराव, जो मालदीवियन भाषेत “मित्र” चा अर्थ धारण करतो, त्याचे उद्दिष्ट संयुक्त राष्ट्रांच्या आदेशानुसार काउंटर इनसर्जेंसी/काउंटर टेररिझम ऑपरेशन्समध्ये इंटरऑपरेबिलिटी वाढवणे आहे.

महत्वाचे दिवस

14. आंतरराष्ट्रीय अल्बिनिझम जागरूकता दिवस दरवर्षी 13 जून रोजी साजरा करण्यात येतो.

• आंतरराष्ट्रीय अल्बिनिझम जागरूकता दिवस दरवर्षी 13 जून रोजी अल्बिनिझम नावाच्या अनुवांशिक त्वचेच्या स्थितीबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि जागतिक स्तरावर अल्बिनिझमच्या अधिकार आणि नियमांना प्रोत्साहन देण्यासाठी पाळला जातो. या स्थितीशी संबंधित गैरसमज आणि रूढीवादी कल्पनांचा अंत करण्यासाठी आणि अल्बिनिझमने ग्रस्त असलेल्या लोकांना कोणताही भेदभाव न करता समाजाच्या सर्व पैलूंमध्ये समावेश करण्यास प्रोत्साहित करण्यासाठी हा दिवस ओळखला जातो.

15. इटलीचे माजी पंतप्रधान सिल्व्हियो बर्लुस्कोनी यांचे 86 व्या वर्षी निधन झाले.

• 1994 ते 2011 दरम्यान अनेक वेळा इटालियन पंतप्रधान म्हणून काम करणारे अब्जाधीश मीडिया मोगल सिल्व्हियो बर्लुस्कोनी यांचे निधन झाले आहे. ते 86 वर्षांचे होते. बर्लुस्कोनी यांच्या व्यापक राजकीय कारकिर्दीत 1994 ते 1995, 2001 ते 2006 आणि 2008 ते 2011 या कालावधीत इटालियन पंतप्रधान म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. त्यांनी 2019 पासून युरोपियन संसदेचे सदस्य म्हणून काम केले, जिथे त्यांनी 1999 ते 2011 पर्यंत काम केले. इटालिया पक्ष सध्या पंतप्रधान जॉर्जिया मेलोनी यांच्या सत्ताधारी उजव्या विचारसरणीच्या युतीमध्ये कनिष्ठ भागीदार आहे.