UDAN (ఉడే దేశ్ కా ఆమ్ నాగ్రిక్ 5.0) పథకం | APPSC, TSPSC, UPSC స్టడీ నోట్స్

UDAN (ఉడే దేశ్ కా ఆమ్ నాగ్రిక్ 5.0) పథకం

ఇటీవల, ప్రభుత్వం రీజనల్ కనెక్టివిటీ ఉడాన్ (ఉడాన్ 5.0) స్కీమ్ యొక్క ఐదవ దశను ప్రారంభించింది. UDAN 5.0, UDAN అని కూడా పిలువబడే ప్రాంతీయ కనెక్టివిటీ స్కీమ్, దేశం యొక్క గ్రామీణ మరియు ప్రాంతీయ కమ్యూనిటీలకు కనెక్టివిటీని మెరుగుపరిచే లక్ష్యంతో ఐదవ దశకు చేరుకుంది. ప్రాంతీయ విమానాశ్రయ అభివృద్ధి మరియు ప్రాంతీయ కనెక్టివిటీ పెంపుదల కోసం పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ ఈ పథకాన్ని ప్రారంభించింది.

ఉడాన్ పథకం పూర్తి రూపం: ఉడే దేశ్ కా ఆమ్ నాగ్రిక్ అనేది స్థోమత, కనెక్టివిటీ, వృద్ధి మరియు అభివృద్ధిని నిర్ధారించడానికి ప్రాంతీయ కనెక్టివిటీ పథకం (RCS). ఇది అన్ని వాటాదారులకు విజయాన్నిఅందిస్తుంది. పౌరులు స్థోమత, కనెక్టివిటీ మరియు మరిన్ని ఉద్యోగాల ప్రయోజనాన్ని పొందుతారు. ఈ పథకం 2016లో ప్రారంభించబడింది మరియు 10 సంవత్సరాల పాటు అమలులో ఉంటుంది.

UDAN లక్ష్యాలు

• భారతదేశంలోని మారుమూల మరియు ప్రాంతీయ ప్రాంతాలకు విమాన కనెక్టివిటీని మెరుగుపరచడం
• మారుమూల ప్రాంతాల అభివృద్ధి మరియు వాణిజ్యం మరియు వాణిజ్యం మరియు పర్యాటక విస్తరణను పెంపొందించడం
• సామాన్య ప్రజలు సరసమైన ధరలతో విమాన ప్రయాణాన్ని పొందేందుకు వీలు కల్పించడం
• విమానయాన రంగంలో ఉపాధి కల్పన

APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group

UDAN 5.0 యొక్క ముఖ్య లక్షణాలు

• ఇది కేటగిరీ-2 (20-80 సీట్లు) మరియు కేటగిరీ-3 (>80 సీట్లు) విమానాలపై దృష్టి పెడుతుంది.
• విమానం యొక్క మూలం మరియు గమ్యస్థానం మధ్య దూరంపై ఎటువంటి పరిమితి లేదు.
  అందించాల్సిన VGF ప్రాధాన్యత మరియు ప్రాధాన్యత లేని ప్రాంతాలకు 600 కి.మీ స్టేజ్ పొడవులో ఉంటుంది; గతంలో 500 కి.మీ. ఉండేది
• ముందుగా నిర్ణయించిన మార్గాలు అందించబడవు; ఎయిర్‌లైన్స్ ప్రతిపాదించిన నెట్‌వర్క్ మరియు ఇండివిజువల్ రూట్ ప్రతిపాదన మాత్రమే పరిగణించబడుతుంది.
• వేర్వేరు నెట్‌వర్క్‌లలో లేదా ఒకే నెట్‌వర్క్‌లో ఉన్నా ఒకే రూట్‌ని ఒకే ఎయిర్‌లైన్‌కు ఒకటి కంటే ఎక్కువసార్లు అందించబడదు.
• నాలుగు నిరంతర త్రైమాసికాల్లో సగటు త్రైమాసిక ప్యాసింజర్ లోడ్ ఫ్యాక్టర్ (PLF) 75% కంటే ఎక్కువగా ఉంటే, ఎయిర్‌లైన్‌కు అందించబడిన ఆపరేషన్ యొక్క ప్రత్యేకత ఉపసంహరించబడుతుంది.
• ఒక మార్గంలో గుత్తాధిపత్యం యొక్క దోపిడీని నిరోధించడానికి ఇది జరిగింది.
• విమానయాన సంస్థలు రూట్‌ను అందజేసిన 4 నెలలలోపు కార్యకలాపాలను ప్రారంభించవలసి ఉంటుంది; ఇంతకుముందు ఈ గడువు 6 నెలలు.
• ఒక ఆపరేటర్ నుండి మరొక ఆపరేటర్‌కు రూట్‌ల కోసం నోవేషన్ ప్రక్రియ సరళీకృతం చేయబడింది మరియు ప్రోత్సహించబడింది.
• నోవేషన్ – కాంట్రాక్టు పార్టీలు ఏకాభిప్రాయానికి వచ్చే చోట ఇప్పటికే ఉన్న కాంట్రాక్ట్‌ను రీప్లేస్‌మెంట్ కాంట్రాక్ట్‌తో భర్తీ చేసే ప్రక్రియ.

UDAN పథకం సాధించిన విజయాలు

• ఈ పథకం సరసమైన విమాన ఛార్జీలతో టైర్-2 మరియు టైర్-3 నగరాలకు సరసమైన మొత్తంలో విమాన కనెక్టివిటీని అందించగలిగింది మరియు గతంలో ప్రయాణించే విధానాన్ని మార్చింది.
  2014లో 74 ఉన్న విమానాశ్రయాల సంఖ్య 141కి పెరిగింది.
• 58 విమానాశ్రయాలు, 8 హెలిపోర్ట్‌లు & 2 వాటర్ ఏరోడ్రోమ్‌లతో సహా 68 అండర్‌సర్వ్డ్/అన్ సర్వ్డ్ గమ్యస్థానాలు ఉడాన్ పథకం కింద అనుసంధానించబడ్డాయి.
• 425 కొత్త మార్గాలను ప్రారంభించడంతో, UDAN దేశవ్యాప్తంగా 29 కంటే ఎక్కువ రాష్ట్రాలు/UTలకు విమాన కనెక్టివిటీని అందించింది  మరియు కోటి మందికి పైగా ప్రయాణికులు ఈ పథకం ప్రయోజనాలను పొందారు.

UDAN పథకం ప్రయోజనాలు

• కేంద్ర ప్రభుత్వం RCS (UDAN) విమానాశ్రయాలలో తగ్గిన ఎక్సైజ్ సుంకం, సేవా పన్ను మరియు కోడ్ షేరింగ్ యొక్క సౌలభ్యం రూపంలో రాయితీలను అందిస్తుంది.
• రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ATFపై GSTని 1% లేదా అంతకంటే తక్కువకు తగ్గించాలి, భద్రత మరియు అగ్నిమాపక సేవలను ఉచితంగా అందించడంతోపాటు విద్యుత్, నీరు మరియు ఇతర వినియోగాలను గణనీయంగా రాయితీ ధరలకు అందించాలి.
• పథకం కింద వయబిలిటీ గ్యాప్ ఫండింగ్ అవసరాలను తీర్చడానికి ప్రాంతీయ కనెక్టివిటీ ఫండ్ సృష్టించబడుతుంది.
• భాగస్వామ్య రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు (ఈశాన్య రాష్ట్రాలు మరియు కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు మినహాయిస్తే 10% సహకారం ఉంటుంది) ఈ నిధికి 20% వాటాను అందిస్తుంది.

UDAN పథకం యొక్క మునుపటి దశలు

• UDAN 1.0 : UDAN 1.0 కింద, 5 ఎయిర్‌లైన్స్ కంపెనీలకు 70 విమానాశ్రయాలకు 128 విమాన మార్గాలను అందించారు, ఇందులో 36 కొత్తగా కార్యాచరణ విమానాశ్రయాలు ఉన్నాయి.
• UDAN 2.0 : 2018లో MoCAలో 73 మంది అండర్‌సర్వ్డ్ మరియు అన్‌సర్వ్డ్‌ను కలిగి ఉన్నారు. తొలిసారిగా హెలిప్యాడ్‌లను ఈ దశ కింద అనుసంధానం చేశారు.
• UDAN 3.0 : MoCA పర్యాటక మార్గాలను చేర్చడానికి పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖతో సమన్వయం చేయబడింది. వాటర్ ఏరోడ్రోమ్‌లను అనుసంధానించడానికి సీప్లేన్‌లను చేర్చడానికి చొరవ తీసుకున్నారు. పథకం కింద ఈశాన్య ప్రాంతాలను అనుసంధానం చేసేందుకు చర్యలు చేపట్టారు.
• UDAN 4.0 : ఈ దశలో, మొత్తం 78 అదనపు UDAN పథకం విమానాశ్రయాల మార్గాలు ఆమోదించబడ్డాయి. ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లో కనెక్టివిటీని పెంచడంపై ఎక్కువ దృష్టి పెట్టారు. ఉడాన్ 4.0 కొత్త మార్గాల ద్వారా లక్షద్వీప్‌లోని కవరట్టి, అగట్టి మరియు మినీకాయ్ దీవులను అనుసంధానించాల్సి ఉంది. ఈ దశ చిన్న విమానాశ్రయాలను అనుసంధానించడంపై దృష్టి సారించింది. అలాగే సాగరమాల సీప్లేన్ సర్వీసెస్ కింద కొత్త రూట్లను ప్రతిపాదించారు.

UDAN అనేక ప్రాంతాలకు జీవనాధారంగా చూపబడింది, వీటిలో చాలా ఇప్పుడు దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాలకు బాగా అనుసంధానించబడి ఉన్నాయి. ఈ కొత్త మరియు మెరుగైన సంస్కరణ ప్రణాళిక సహాయంతో సమీప భవిష్యత్తులో 1,000 మార్గాలు మరియు 50 అదనపు విమానాశ్రయాలు, హెలిపోర్ట్‌లు మరియు వాటర్ ఏరోడ్రోమ్‌లను అమలు చేసే లక్ష్యానికి చేరువవుతున్నాము, UDAN 5.0 దశ ఈ వేగాన్ని పెంచుతుంది మరియు కొత్త మార్గాలను అనుసంధానిస్తుంది.

Sharing is caring!