లైంగిక వేధింపులు మరియు పిల్లల అశ్లీలత వంటి నేరాల నుండి 18 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలను నిరోధించడానికి 2012 లో పార్లమెంట్ POCSO చట్టాన్ని రూపొందించింది. పోక్సో (POCSO) పూర్తి రూపం లైంగిక నేరాల నుండి పిల్లల రక్షణ చట్టం. మహిళా మరియు శిశు అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ ఆధ్వర్యంలో 2012లో ఈ చట్టం ఆమోదించబడింది. ఈ కధనంలో పోక్సో (POCSO) చట్టం లక్షణాలు మొదలైన వివరాలు అందించాము.
POCSO చారిత్రక నేపథ్యం
పోక్సో చట్టం అమలులోకి రాకముందు, బాలలపై లైంగిక వేధింపులు భారతీయ శిక్షాస్మృతి (IPC)లోని వివిధ సెక్షన్ల కింద కవర్ చేయబడ్డాయి. అయినప్పటికీ, ఈ నిబంధనలలో కొన్ని అవాంతరాలు ఉన్నాయి. ఎందుకంటే అవి పిల్లల బాధితుల నిర్దిష్ట అవసరాలు పరిష్కరించడంలో విఫలమయ్యాయి. లైంగిక నేరాలకు వ్యతిరేకంగా పిల్లలకు అదనపు రక్షణ కల్పించాల్సిన అవసరాన్ని సమాజం గుర్తించినందున ప్రత్యేక చట్టం యొక్క ఆవశ్యకత స్పష్టమైంది.
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
POCSO చట్టం గురించి
- 1992లో బాలల హక్కులపై ఐక్యరాజ్యసమితి ఒప్పందాన్ని భారతదేశం ఆమోదించిన పర్యవసానంగా 2012 నవంబర్ 14న POCSO చట్టం అమలులోకి వచ్చింది.
- ఈ చట్టం యొక్క లక్ష్యం పిల్లలపై లైంగిక దోపిడీ మరియు లైంగిక వేధింపుల నేరాలను పరిష్కరించడం, వీటిని ప్రత్యేకంగా నిర్వచించలేదు లేదా తగిన విధంగా జరిమానా విధించబడదు.
- ఈ చట్టం 18 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న వ్యక్తిని పిల్లలుగా నిర్వచిస్తుంది. ఈ చట్టం నేరం యొక్క తీవ్రతను బట్టి శిక్షను అందిస్తుంది.
- పిల్లలపై లైంగిక నేరాలకు పాల్పడేవారికి మరణశిక్షతో సహా మరింత కఠినమైన శిక్షను ప్రవేశపెట్టడానికి, నేరస్థులను అరికట్టడానికి మరియు పిల్లలపై అలాంటి నేరాలను నిరోధించడానికి ఈ చట్టం మరింత సమీక్షించబడింది మరియు 2019లో సవరించబడింది.
POCSO లక్ష్యాలు మరియు పరిధి
POCSO చట్టం యొక్క ప్రాథమిక లక్ష్యం 18 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలపై లైంగిక నేరాలకు సంబంధించిన కేసులను సమర్థవంతంగా ఎదుర్కొంటుంది. ఇది బాధితులకు సత్వర న్యాయం, రక్షణ మరియు పునరావాసం కల్పించేందుకు పిల్లల-స్నేహపూర్వక చట్టపరమైన ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను అందించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. పిల్లలు ఎదుర్కొనే వివిధ రకాల లైంగిక వేధింపులను చట్టం గుర్తిస్తుంది.
POCSO ముఖ్యమైన లక్షణాలు మరియు నిబంధనలు
చైల్డ్-సెంట్రిక్ అప్రోచ్: ఈ చట్టం పిల్లల ఉత్తమ ప్రయోజనాలను దృష్టిలో ఉంచుకుని, చట్టపరమైన విచారణల సమయంలో అనుభవించే బాధను తగ్గించే లక్ష్యంతో రూపొందించబడింది. త్వరిత విచారణలను నిర్ధారించడానికి ప్రత్యేక న్యాయస్థానాలు ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి మరియు ప్రక్రియ అంతటా పిల్లల గుర్తింపు గోప్యంగా ఉండేలా చట్టం నిర్ధారిస్తుంది.
నేరాల యొక్క విస్తృత నిర్వచనం: చొచ్చుకుపోవటం, చొరబడని దాడి, అశ్లీల ప్రయోజనాల కోసం పిల్లలను ఉపయోగించడం మరియు పిల్లలకి అశ్లీల విషయాలను చూపడం వంటి అనేక రకాల నేరాలను చట్టం కవర్ చేస్తుంది. ఈ సమగ్ర విధానం వివిధ రకాల దుర్వినియోగాలకు మరింత సమగ్ర ప్రతిస్పందన కోసం అనుమతిస్తుంది.
కఠినమైన శిక్షలు: POCSO చట్టం నేరస్థులకు కఠినమైన శిక్షలను నిర్దేశిస్తుంది, నేరం యొక్క తీవ్రతను బట్టి వివిధ కాలాల జైలు శిక్ష కూడా ఉంటుంది. బాధితురాలికి పునరావాసం కల్పించేందుకు వారికి నష్టపరిహారం అందించాలని కూడా చట్టం ఆదేశించింది.
స్టేట్‌మెంట్‌ల రికార్డింగ్: బాధితురాలి స్టేట్‌మెంట్‌ను బెదిరింపు లేని మరియు పిల్లలకి అనుకూలమైన రీతిలో రికార్డ్ చేయడానికి ఈ చట్టం నిబంధనలను వివరిస్తుంది. ఇది స్టేట్‌మెంట్‌ను వీడియో రికార్డింగ్ చేయడానికి అనుమతిస్తుంది మరియు రికార్డింగ్ సమయంలో నిందితుడితో చిన్నారి బహిర్గతం కాకుండా చూస్తుంది.
ప్రత్యేక న్యాయస్థానాలు: చట్టం యొక్క ప్రధాన లక్షణాలలో ఒకటి దాని పరిధిలోని కేసులను నిర్వహించడానికి ప్రత్యేక కోర్టులను ఏర్పాటు చేయడం. ఈ న్యాయస్థానాలు సత్వర న్యాయాన్ని నిర్ధారించడానికి మరియు పిల్లల సంక్షేమానికి ప్రాధాన్యతనిచ్చేలా అమర్చబడి ఉంటాయి.
కేసులను నివేదించడంలో సౌలభ్యం: పిల్లలపై లైంగిక వేధింపుల కేసులను వ్యక్తులు మాత్రమే కాకుండా సంస్థల ద్వారా కూడా నివేదించడానికి తగినంత సాధారణ అవగాహన ఉంది, ఎందుకంటే రిపోర్టింగ్ చేయకపోవడం పోక్సో చట్టం ప్రకారం నిర్దిష్ట నేరంగా పరిగణించబడుతుంది. ఇది పిల్లలపై నేరాలను దాచడం చాలా కష్టంగా మారింది.
POCSO నియమాలు 2020
మధ్యంతర పరిహారం మరియు ప్రత్యేక ఉపశమనం
POCSO నిబంధనలలోని రూల్-9, FIR నమోదు తర్వాత ఉపశమనం లేదా పునరావాసానికి సంబంధించిన పిల్లల అవసరాలకు మధ్యంతర నష్టపరిహారాన్ని ఆదేశించేందుకు ప్రత్యేక న్యాయస్థానాన్ని అనుమతిస్తుంది. ఈ పరిహారం ఏదైనా ఉంటే తుది పరిహారంతో సర్దుబాటు చేయబడుతుంది.
తక్షణ చెల్లింపు
- POCSO నిబంధనల ప్రకారం, చైల్డ్ వెల్ఫేర్ కమిటీ (CWC) జిల్లా లీగల్ సర్వీసెస్ అథారిటీ (DLSA), జిల్లా చైల్డ్ ప్రొటెక్షన్ యూనిట్ (DCPU) లేదా నిధులను ఉపయోగించి ఆహారం, బట్టలు మరియు రవాణా వంటి అవసరమైన అవసరాలకు తక్షణమే చెల్లించాలని సిఫారసు చేయవచ్చు. జువెనైల్ జస్టిస్ యాక్ట్ 2015 కింద నిర్వహించబడుతుంది.
- CWC సిఫార్సును స్వీకరించిన వారంలోపు చెల్లింపు చేయాలి.
పిల్లల కోసం సహాయక వ్యక్తి
- POCSO నియమాలు CWCకి విచారణ మరియు ట్రయల్ ప్రక్రియ అంతటా పిల్లలకు సహాయం చేయడానికి ఒక సహాయక వ్యక్తిని అందించడానికి అధికారం ఇస్తాయి.
- శారీరక, మానసిక మరియు మానసిక శ్రేయస్సు, వైద్య సంరక్షణ, కౌన్సెలింగ్ మరియు విద్యకు ప్రాప్యతతో సహా పిల్లల ఉత్తమ ప్రయోజనాలను నిర్ధారించడం కోసం సహాయక వ్యక్తి బాధ్యత వహిస్తాడు. వారు కోర్టు విచారణలు మరియు కేసుకు సంబంధించిన పరిణామాల గురించి పిల్లలకు మరియు వారి తల్లిదండ్రులు లేదా సంరక్షకులకు కూడా తెలియజేస్తారు.
POCSO చట్టంతో సమస్యలు మరియు సవాళ్లు
విచారణలో సమస్య
- పోలీస్ ఫోర్స్‌లో మహిళల ప్రాతినిధ్యం తక్కువగా ఉంది
- POCSO చట్టం బాధిత పిల్లల స్టేట్‌మెంట్‌ను పిల్లల నివాసం లేదా ఎంపిక చేసిన ప్రదేశంలో మహిళా సబ్-ఇన్‌స్పెక్టర్ ద్వారా రికార్డ్ చేయడానికి అందిస్తుంది.
- అయితే పోలీసుశాఖలో మహిళల సంఖ్య కేవలం 10% మాత్రమే మరియు అనేక పోలీసు స్టేషన్లలో మహిళా సిబ్బంది లేనప్పుడు ఈ నిబంధనను పాటించడం ఆచరణాత్మకంగా అసాధ్యం.
అభియోగాల దాఖలులో జాప్యం
- పోక్సో చట్టం ప్రకారం, చట్టం కింద కేసు దర్యాప్తు నేరం జరిగిన తేదీ నుండి లేదా నేరం నివేదించబడిన తేదీ నుండి ఒక నెల వ్యవధిలో పూర్తి చేయాలి.
- అయితే, ఆచరణలో, తగిన వనరుల కొరత, ఫోరెన్సిక్ సాక్ష్యాలను పొందడంలో జాప్యం లేదా కేసు సంక్లిష్టత వంటి వివిధ కారణాల వల్ల తరచుగా దర్యాప్తు పూర్తి కావడానికి ఒక నెల కంటే ఎక్కువ సమయం పడుతుంది.
తీసుకోవాల్సిన చర్యలు
- పోక్సో కేసులను నిర్వహించే దర్యాప్తు సంస్థలకు ప్రభుత్వం నిధులు మరియు సిబ్బంది వంటి తగిన వనరులను అందించాలి.
- పరిశోధనలు సకాలంలో మరియు సమర్ధవంతంగా నిర్వహించబడుతున్నాయని నిర్ధారించడానికి ఇది సహాయపడుతుంది.
- పోక్సో కేసుల నిర్వహణపై దర్యాప్తు అధికారులకు తగిన శిక్షణ ఇవ్వాలి.
- ఇది సాక్ష్యాలను సేకరించడం మరియు భద్రపరచడం, పిల్లల బాధితులు మరియు సాక్షులను ఇంటర్వ్యూ చేయడం మరియు POCSO చట్టం యొక్క చట్టపరమైన అవసరాల కోసం సరైన పద్ధతులపై శిక్షణను కలిగి ఉంటుంది.
| మరింత చదవండి: | |
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
