Telugu govt jobs   »   Study Material   »   సహజ వనరులు అంటే ఏమిటి?

సహజ వనరులు అంటే ఏమిటి?

సహజ వనరులు అంటే (భూమిపై) ఉన్నవి అనగా సహజం గా ఏర్పడినవి అని అర్ధం. ఇవి మానవ కార్యకలాపాలచే ఏర్పడవు. ఇవి పర్యావరణంలో లభించే పదార్థాల నుండి సహజంగా సృష్టించబడిన వనరులు. సహజ వనరులలో గాలి, నీరు, సూర్యరశ్మి, మట్టి, రాయి, మొక్కలు, జంతువులు మరియు శిలాజ ఇంధనాలు ఉన్నాయి. ఈ వ్యాసంలో, అభ్యర్థులు సహజ వనరులకు సంబంధించిన అన్ని వివరణాత్మక సమాచారాన్ని కనుగొంటారు.

APPSC Group 4 Junior Assistant Hall Ticket 2022 |_60.1APPSC/TSPSC Sure shot Selection Groups

సహజ వనరుల రకాలు

సహజ వనరులు వాటి లభ్యతను బట్టి రెండు రకాలు:

  • పునరుత్పాదక వనరులు నిరంతరం అందుబాటులో ఉంటాయి మరియు వివిధ మార్గాల్లో ఉపయోగించవచ్చు. ఉదాహరణలు సూర్యరశ్మి, గాలి మరియు నీరు.
  • పునరుత్పాదకం కాని వనరులు అంటే వాటి పునరుత్పాదక స్వభావం కారణంగా సరఫరా పరిమితంగా ఉన్నవి మరియు భవిష్యత్తులో వాటి లభ్యత తగ్గవచ్చు. ఖనిజాలు మరియు శిలాజ ఇంధనాలు దీనికి కొన్ని ఉదాహరణలు.

పునరుత్పాదక మరియు పునరుత్పాదకం కాని వనరుల మధ్య తేడాలు
పునరుత్పాదక వనరులు మరియు పునరుత్పాదకంకాని వనరుల మధ్య తేడాను గుర్తించడంలో సహాయపడే కొన్ని లక్షణాలు ఉన్నాయి. అదే క్రింద జాబితాలో అందించాము.

పునరుత్పాదక వనరులు పునరుత్పాదకం కానీ వనరులు
నిర్వచనం కాలక్రమేణా సహజంగా భర్తీ చేయగల వనరులు పరిమితమైన మరియు కాలక్రమేణా క్షీణించే వనరులు ఇవి ఏర్పడటానికి మిలియన్ల సంవత్సరాలు పడుతుంది లేదా ఏర్పడకపోవచ్చు
అందుబాటు నిరంతరం అందుబాటులో ఉంటాయి లేదా సహజంగా సాపేక్షంగా ఉండి త్వరగా పునరుత్పత్తి అవుతాయి. పరిమిత లభ్యత; ఒకసారి క్షీణించిన తర్వాత, వాటిని  పునరుత్పత్తి చేయలేము.
ఉదాహరణలు సోలార్ ఎనర్జీ, విండ్ ఎనర్జీ, హైడ్రో ఎలక్ట్రిక్ పవర్, బయోమాస్, జియోథర్మల్ ఎనర్జీ. శిలాజ ఇంధనాలు (బొగ్గు, చమురు, సహజ వాయువు), ఖనిజాలు (లోహాలు, ధాతువులు), అణు ఇంధనాలు.
పర్యావరణ ప్రభావం సాధారణంగా తక్కువ పర్యావరణ ప్రభావం; తక్కువ గ్రీన్ హౌస్ వాయు ఉద్గారాలు మరియు కాలుష్యం కాలగజేస్తాయి అధిక పర్యావరణ ప్రభావానికి దారితీస్థాయి.
శక్తి మార్పిడి తరచుగా వివిధ సాంకేతిక పరిజ్ఞానాల ద్వారా నేరుగా విద్యుత్ లేదా ఇతర శక్తిగా మార్చబడుతుంది. విద్యుత్తు, ఇంధనం లేదా పారిశ్రామిక పదార్ధాలుగా మార్చబడుతుంది.
సుస్థిరత వనరులు క్షీణించకుండా దీర్ఘకాలిక ఇంధన అవసరాలను తీర్చగల సామర్థ్యం. తక్కువ స్థిరమైనది; క్షీణత కొరత మరియు ప్రత్యామ్నాయ వనరులపై ఆధారపడటానికి దారితీస్తుంది.
ఆర్థిక ప్రభావాలు ప్రారంభ పెట్టుబడి ఎక్కువగా ఉండవచ్చు, కానీ నిర్వహణ ఖర్చులు సాధారణంగా దీర్ఘకాలికంగా తక్కువగా ఉంటాయి. ప్రారంభ వెలికితీత ఖర్చులు తరువాత వనరులు తక్కువగా ఉన్నందున ఖర్చులు పెరుగుతాయి.
వాతావరణ మార్పుల ప్రభావం సాధారణంగా తక్కువ కర్బన ఉద్గారాల కారణంగా వాతావరణ మార్పులకు తక్కువ దోహదం చేస్తుంది. కార్బన్-ఇంటెన్సివ్ వెలికితీత మరియు దహన ప్రక్రియల కారణంగా వాతావరణ మార్పులకు అధికంగా ఉంటుంది.
కాల వ్యవధి సాధారణంగా అవి క్షీణించే అవకాశం తక్కువ కాబట్టి దీర్ఘకాలికంగా ఉపయోగపడతాయి పరిమిత దీర్ఘకాలికంగా ఉపయోగపడతాయి

పునరుత్పాదక & పునరుత్పాదకంకానీ వనరుల రకాలు

ఇక్కడ వివిధ రకాల పునరుత్పాదక మరియు పునరుత్పాదక వనరులు ఉన్నాయి. ఇవి ప్రతి వర్గంలోని కొన్ని ఉదాహరణలు మాత్రమే. ఈ వనరుల లభ్యత మరియు వినియోగం ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ప్రాంతం మరియు సాంకేతిక పురోగతిని బట్టి మారవచ్చని గమనించడం ముఖ్యం.

పునరుత్పాదక వనరులు 

సౌర శక్తి: సౌర ఫలకాలను ఉపయోగించి సూర్యకిరణాల ద్వారా విద్యుత్తు లేదా వేడిని ఉత్పత్తి చేస్తారు.
పవన శక్తి: విద్యుత్తును ఉత్పత్తి చేయడానికి గాలి టర్బైన్ల ద్వారా సంగ్రహించబడుతుంది.
జలవిద్యుత్ శక్తి: ప్రవహించే నీటి నుండి ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది, సాధారణంగా ఆనకట్టలు లేదా నదులలో.
బయోమాస్: కలప, పంటలు మరియు వ్యర్థాలు వంటి సేంద్రీయ పదార్థాలు శక్తి ఉత్పత్తికి ఉపయోగించబడతాయి.
జియోథర్మల్ ఎనర్జీ: విద్యుత్ మరియు వేడి కోసం భూమి లోపలి నుండి వేడిని వినియోగిస్తుంది.
టైడల్ ఎనర్జీ: సముద్రపు అలలపై చంద్రుడు మరియు సూర్యుని గురుత్వాకర్షణ శక్తుల ద్వారా ఉత్పత్తి అవుతుంది.

పునరుత్పాదకంకానీ వనరుల రకాలు

శిలాజ ఇంధనాలు: శిలాజ ఇంధనం అనేది బొగ్గు, చమురు మరియు సహజ వాయువుతో సహా పురాతన సేంద్రియ పదార్థాల నుండి ఏర్పడిన పునరుత్పాదక శక్తి వనరు, ప్రధానంగా విద్యుత్తు ఉత్పత్తికి ఉపయోగించబడుతుంది. విద్యుత్ మరియు పారిశ్రామిక ప్రక్రియల కోసం బొగ్గును తవ్వి ఉపయోగిస్తారు.
చమురు (పెట్రోలియం) సంగ్రహించి గ్యాసోలిన్, డీజిల్ మరియు ఇతర ఇంధనాలలోకి తయారుచేయబడుతుంది.
సహజ వాయువు వేడి, విద్యుత్ మరియు ఇంధన వనరుగా ఉపయోగించబడుతుంది.

ఖనిజాలు మరియు లోహాలు: ఖనిజాలు మరియు లోహాలు భూమి యొక్క క్రస్ట్ నుండి సంగ్రహించబడిన పరిమిత సహజ పదార్ధాలు మరియు వివిధ పారిశ్రామిక ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగించబడతాయి, అయితే వాటి సరఫరా ఎక్కువ కాలం నిలిచి ఉంటుంది.

  • ఉక్కు ఉత్పత్తి కోసం ఇనుప ఖనిజాన్ని ఉపయోగిస్తారు.
  • రాగిని వైరింగ్ మరియు ఎలక్ట్రానిక్స్‌లో ఉపయోగిస్తారు.
  • బంగారం, వెండి మరియు విలువైన లోహాలు ఆభరణాలు మరియు ఎలక్ట్రానిక్స్‌లో ఉపయోగించబడతాయి.
  • యురేనియం, అణుశక్తి మరియు ఆయుధాలలో ఉపయోగించబడుతుంది.

నాన్-మెటాలిక్ మినరల్స్: నాన్-మెటాలిక్ మినరల్స్ అనేవి లోహాలను మినహాయించి భూమి యొక్క పొరల్లో నుండి లభించే పరిమిత సహజ పదార్ధాలు మరియు వివిధ అనువర్తనాల్లో ఉపయోగించబడతాయి.

  • ఫాస్ఫేట్ ను ఎరువులలో ఉపయోగిస్తారు.
  • నిర్మాణ సామగ్రిలో జిప్సం ఉపయోగించబడుతుంది.
  • ఉప్పును వివిధ పారిశ్రామిక ప్రక్రియలకు ఉపయోగిస్తారు.
  • వజ్రాలు ఆభరణాలు మరియు పారిశ్రామిక ఉపకరణాలలో ఉపయోగించబడతాయి.

ముఖ్యమైన సహజ వనరులు

మానవ జీవితాన్ని ప్రభావితం చేసే నాలుగు అత్యంత ముఖ్యమైన సహజ వనరులు. ఈ నాలుగు కీలకమైన సహజ వనరులు జీవం యొక్క స్థిరత్వాన్ని ఎనేబుల్ చేస్తాయి, ఇవి లేకుండా జీవులు భూమిపై వృద్ధి చెందవు.

  • గాలి: మన గ్రహం మీద అన్ని మొక్కలు, జంతువులు మరియు మానవులు ఉండాలంటే, అవి పీల్చే గాలి శుభ్రంగా ఉండాలి. కాబట్టి వాయు కాలుష్యాన్ని తగ్గించేందుకు చర్యలు తీసుకోవాలి.
  • నీరు: గ్రహంలోని 70% ఆక్రమించిన భూమిపై ఉన్న నీటిలో కేవలం 2% మాత్రమే మంచినీరు. ప్రజలకు అవగాహన కల్పించడంతోపాటు నీటి వినియోగాన్ని నియంత్రించేందుకు చర్యలు తీసుకోవాలి.
  • నేల: వివిధ కణాలు మరియు పోషకాలు నేలను తయారు చేస్తాయి. ఇది మొక్కల పెరుగుదలకు ఉపయోగపడుతుంది.
  • అడవులు: అడవులు ప్రపంచ పర్యావరణాన్ని నిర్వహిస్తాయి మరియు స్వచ్ఛమైన గాలిని అందిస్తాయి. హౌసింగ్ మరియు బిల్డింగ్ ప్రాజెక్ట్‌ల కోసం చెట్లను తొలగించరాదు.

సహజ వనరులు – పరిరక్షణ

సహజ వనరులు మానవ మనుగడకు చాలా ముఖ్యమైనవి, అవి అన్నీ పునరుత్పాదకమైనవి కావు, వాటి పరిరక్షణ చాలా అవసరం. మానవ కార్యకలాపాలు, ముఖ్యంగా శిలాజ ఇంధనాల వంటి పునరుత్పాదకం కాని వనరుల వినియోగం, వాతావరణ మార్పుల నాటకీయ పెరుగుదలకు కారణం. మనం మన సహజ వనరులను కాపాడుకుంటే మన సహజ పర్యావరణాన్ని మరింత అనుకూలంగా ప్రభావితం చేయవచ్చు. ఇలాంటివి చేయడం ద్వారా మనం సహజ వనరులను ఆదా చేసుకోవచ్చు:

  • తక్కువ నీటిని ఉపయోగించడం-పొదుపుగా స్నానం చేయడం మరియు ఉపయోగంలో లేనప్పుడు కుళాయిలను ఆపివేయడం ద్వారా నీటి వృధాను తగ్గించవచ్చు.
  • లైట్లను ఆపి వెయ్యడం- పగటిపూట లేదా అవసరం లేనప్పుడు, ఏదైనా ఎలక్ట్రానిక్ పరికరాన్ని ఆఫ్ చేయండి. అదనంగా, LED లైట్ బల్బులు చాలా తక్కువ శక్తిని వినియోగిస్తాయి కాబట్టి వాటిని వినియోగించండి.
  • నడవడం, సైకిళ్లను ఉపయోగించడం మరియు ఎక్కువ దూరం ప్రయాణాలను ఇతరులతో కలసి పంచుకోవడం ఇంధనాన్ని ఆదా చేయడంలో సహాయపడుతుంది.
  • పునరుత్పాదక శక్తిని ఉపయోగించడం – సోలార్ ప్యానెల్‌లు, పవన శక్తి మరియు హైడ్రో ఎనర్జీని ఉపయోగించడం వలన మన ఆధారాన్ని కొంతవరకూ తగ్గిస్తుంది మరియు కాలక్రమేణా వనరుల అరుగుదల తగ్గించవచ్చు.
  • మూడు R లను ఉపయోగించడం – తగ్గించడం, పునర్వినియోగం చేయడం మరియు పునరుత్పత్తి చేయడం[ Reduce, Reuse, Recycle]..

AP and TS Mega Pack (Validity 12 Months)

Sharing is caring!

FAQs

సహజ వనరులు ఎన్ని రకములు ?

సహజ వనరులు రెండు రకములు అవి పునరుత్పాదక, పునరుత్పాదకం కానివి