The Economic Advisory Council (EAC) has released a report titled ‘Monuments of National Importance: The Urgent Need for Rationalization’ to the Prime Minister. This Report recommended that the Archaeological Survey of India (ASI) to follow a detailed procedure for declaring monuments to be of national importance.
Ancient Monument and Archaeological Sites and Remains Act,1958 defines Ancient Monument as any structure or monument or any cave, rock-sculpture, an inscription that is of historical, archaeological interest. Further, Ancient Monument has to be in existence for not less than 100 years. These Historical monuments play a very important role in studying and analysing the culture and architecture of ancient India. They are also the essence of Indian heritage and tell a lot about the historical background of the country.
Monuments of National Importance in India | జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన స్మారక కట్టడాలు
ఎకనామిక్ అడ్వైజరీ కౌన్సిల్ (ఈఏసీ) ‘మ్యూమెంట్స్ ఆఫ్ నేషనల్ ఇంపార్టెన్స్: ది అర్జెంట్ నీడ్ ఫర్ రేషనలైజేషన్’ పేరుతో ఒక నివేదికను ప్రధానికి విడుదల చేసింది. స్మారక చిహ్నాలను జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగినవిగా ప్రకటించడానికి ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా (ASI) వివరణాత్మక విధానాన్ని అనుసరించాలని ఈ నివేదిక సిఫార్సు చేసింది.
పురాతన స్మారక చిహ్నం మరియు పురావస్తు ప్రదేశాలు మరియు అవశేషాల చట్టం, 1958 పురాతన స్మారక చిహ్నాన్ని ఏదైనా నిర్మాణం లేదా స్మారక చిహ్నం లేదా ఏదైనా గుహ, రాతి-శిల్పం, చారిత్రక, పురావస్తు ఆసక్తి ఉన్న శాసనం అని నిర్వచించింది. ఇంకా, పురాతన స్మారక చిహ్నం 100 సంవత్సరాలకు తక్కువ కాకుండా ఉనికిలో ఉండాలి. ఈ చారిత్రక స్మారక చిహ్నాలు ప్రాచీన భారతదేశ సంస్కృతి మరియు నిర్మాణాన్ని అధ్యయనం చేయడంలో మరియు విశ్లేషించడంలో చాలా ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి. అవి భారతీయ వారసత్వం యొక్క సారాంశం మరియు దేశ చారిత్రక నేపథ్యం గురించి చాలా చెబుతాయి.
Key Findings in the Report | నివేదికలోని కీలక ఫలితాలు
- జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన చాలా స్మారక చిహ్నాలు (MNI): భారతదేశంలో ప్రస్తుతం జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన 3,693 స్మారక చిహ్నాలు (MNI) ఉన్నాయి మరియు వాటి రక్షణ మరియు సంరక్షణ బాధ్యత భారత పురావస్తు శాఖ (ASI)పై ఉంది.
- అయినప్పటికీ, పెద్ద సంఖ్యలో MNIలకు జాతీయ ప్రాముఖ్యత లేదా చారిత్రక లేదా సాంస్కృతిక ప్రాముఖ్యత లేదు. ప్రస్తుత 3,695 MNI జాబితాలో నాలుగింట ఒక వంతు ‘జాతీయ ప్రాముఖ్యత’ కలిగి ఉండకపోవచ్చని నివేదిక అంచనా వేసింది.
- ఉదాహరణకు, నిర్మాణపరమైన ప్రాముఖ్యత లేదా చారిత్రక లేదా సాంస్కృతిక ప్రాముఖ్యత లేని బ్రిటీష్ అధికారులు మరియు సైనికుల 75 సమాధులు మరియు సమాధులు జాబితాలో ఉన్నాయి.
- తప్పిపోయిన స్మారక చిహ్నాలు: 24 “జాడలేమి” స్మారక చిహ్నాలు ఇప్పటికీ జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన స్మారక చిహ్నాలుగా పరిగణించబడుతున్నాయి (MNI).
- రిపోర్టులో కంప్ట్రోలర్ మరియు ఆడిటర్ జనరల్ 2013 ఆడిట్ ఉదహరించారు, ఇది స్వాతంత్ర్యం తర్వాత చేపట్టిన మొట్టమొదటి భౌతిక ధృవీకరణ వ్యాయామం తర్వాత 92 స్మారక చిహ్నాలను “తప్పిపోయినట్లు” ప్రకటించింది.
- స్మారక చిహ్నాల నిర్వహణకు సరిపోని నిధులు: ఈ కేంద్ర రక్షిత స్మారక చిహ్నాలలో చాలా వాటి నిర్వహణ మరియు నిర్వహణ కోసం కేటాయించిన నిధులు సరిపోవు మరియు భౌగోళికంగా వక్రంగా ఉన్నాయి.
- అదనంగా, రాష్ట్రాల వారీగా నిధుల పంపిణీలో అసమతుల్యత ఉంది. 2019-20లో, 173 MNIలను కలిగి ఉన్న ఢిల్లీకి రూ. 18.5 కోట్లు వచ్చాయి; మరోవైపు 745 స్మారక కట్టడాలున్న ఉత్తరప్రదేశ్‌కు కేవలం రూ.15.95 కోట్లు కేటాయించారు.
- MNI వద్ద టిక్కెట్లు, ఫోటోగ్రఫీ, చిత్రీకరణ మొదలైన వాటి ద్వారా సేకరించిన ఆదాయం ASI లేదా సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖకు వెళ్లకపోవడం వల్ల ఈ అసమతుల్యత మరింత పెరిగింది.
- జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన స్మారక చిహ్నానికి నిర్వచనం లేదు: జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన స్మారక చిహ్నాల గుర్తింపు మరియు సంరక్షణను వేధిస్తున్న ప్రధాన సమస్య ప్రాచీన స్మారక చిహ్నాలు మరియు పురావస్తు ప్రదేశాలు మరియు అవశేషాలు (AMASR) చట్టం, 1958లో ఉంది.
- చట్టం లేదా నేషనల్ పాలసీ ఫర్ కన్జర్వేషన్ (2014) ‘జాతీయ ప్రాముఖ్యత’ అనే పదానికి అర్థం ఏమిటో నిర్వచించలేదు.
- స్మారక చిహ్నాన్ని జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన స్మారక చిహ్నంగా గుర్తించడానికి ఈ చట్టంలో ఒక ముఖ్యమైన ప్రక్రియ/ప్రమాణాలు కూడా లేవు. చక్కగా నిర్వచించబడిన సూత్రాలు లేనప్పుడు, జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన స్మారక చిహ్నాల ఎంపిక ఏకపక్షంగా కనిపిస్తుంది.
Key recommendations by the report | నివేదిక ద్వారా కీలక సిఫార్సులు
- డిక్లరేషన్ కోసం కొత్త విధానం: ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా (ASI) స్మారక చిహ్నాలను జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగినవిగా ప్రకటించడానికి ముఖ్యమైన ప్రమాణాలు మరియు వివరణాత్మక విధానాన్ని రూపొందించాలి.
- నోటిఫికేషన్‌ల పుస్తకం: MNI యొక్క ఆవిర్భావానికి సంబంధించిన వివరణాత్మక సమాచారంతో ASI నోటిఫికేషన్‌ల పుస్తకాన్ని కూడా ప్రచురించాలని నివేదిక సిఫార్సు చేసింది.
- డి-నోటిఫికేషన్ మరియు బదిలీ: స్మారక చిహ్నాలుగా రక్షించబడిన చిన్న స్మారక చిహ్నాలు మరియు పురాతన వస్తువులను MNIగా డి-నోటిఫై చేయాలి మరియు స్థానిక ప్రాముఖ్యత కలిగిన స్మారక చిహ్నాలను రక్షణ కోసం సంబంధిత రాష్ట్రాలకు బదిలీ చేయాలి.
- మరిన్ని నిధులు: MNI రక్షణకు నిధుల కేటాయింపు పెంచాలి. అదే సమయంలో, టిక్కెట్లు, ఈవెంట్‌లు, ఫీజులు మరియు ఇతర వనరుల వంటి ఆదాయ మార్గాలను మరింత చురుగ్గా ఉపయోగించాలని మరియు ఆదాయాన్ని ASI వద్ద ఉంచుకోవాలని నివేదిక పేర్కొంది.
Importance of this report | ఈ నివేదిక యొక్క ప్రాముఖ్యత
- జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన స్మారక చిహ్నాలపై ఆర్థిక సలహా మండలి నివేదిక సరైన దిశలో ఒక ముఖ్యమైన అడుగు.
- భారతదేశ చరిత్రను ప్రతిబింబించే స్మారక చిహ్నాలను సంరక్షించే మరియు నియమించే దిశలో ఈ నివేదిక సరికొత్త ఆలోచనను తెస్తుంది.
- నివేదిక అందించిన అన్ని సిఫార్సులు పురాతన స్మారక చిహ్నాలు మరియు పురావస్తు ప్రదేశాలు మరియు అవశేషాల చట్టాన్ని సవరించకుండా అమలు చేయబడతాయి మరియు కార్యనిర్వాహక ఆదేశాలు మాత్రమే అవసరం.
Some of National importance monuments In India | భారతదేశంలో జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన కొన్ని స్మారక చిహ్నాలు
ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ప్రకటించిన భారతదేశంలో జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన కొన్ని స్మారక చిహ్నాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి
- బీహార్ లోని గోల్ఘర్ పాట్నా, పత్తర్ కీ మసీదు, షేర్ షా సమాధి, విష్ణుపాద దేవాలయం
- ఢిల్లీ లోని ఫిరోజ్ షా కోట్లా, హౌజ్ ఖాస్ , హుమాయున్ సమాధి, జంతర్-మంతర్,ఖిర్కి మసీదు ,మోతీ మసీదు,ప్రెసిడెంట్ హౌస్ ,పురానా ఖిలా, కుతుబ్ మినార్ ,రెడ్ ఫోర్ట్ , సఫ్దర్‌జంగ్ సమాధి
- రాజస్థాన్‌లోని అల్వార్ జిల్లాలోని పురాతన నీమ్రానా బావోరి అజ్మీర్ షరీఫ్ దర్గా, దిల్వారా జైన దేవాలయం, హవా మహల్ జైపూర్, జైగర్ కోట జైపూర్, జోధ్‌పూర్ కోట, నహర్‌ఘర్ కోట
- ఒడిషాలోని బోలంగీర్ జిల్లాలో రాణిపూర్ ఝరైల్ వద్ద ఉన్న దేవాలయాల సమూహం, జగన్నాథ దేవాలయం,
సూర్య దేవాలయం - ఉత్తరాఖండ్‌లోని పితోరాఘర్ జిల్లాలో విష్ణు దేవాలయం
- ఉత్తరప్రదేశ్ లోని ఆగ్రా కోట, అక్బర్ రూక్వో సమాధిఆనంద్ భవన్, అరమ్ బాగ్, ఛోటా ఇమాంబరా, దీవాన్-ఇ-ఖాస్,ఫతేపూర్ సిక్రి, ఇత్మద్-ఉద్-దౌలా సమాధి, మోతీ మసీదు ఆగ్రా, శిష్ మహల్ ఆగ్రా,
- ఆగ్రాలోని రెండు మొఘల్-యుగం స్మారక కట్టడాలు – హవేలీ ఆఫ్ అఘా ఖాన్ మరియు హాతీ ఖానా, తాజ్ మహల్, శిష్ మహల్
- మహారాష్ట్ర లోని అజంతా- ఎల్లోరా గుహలు, బీబీ కా మక్బరా, ఎలిఫెంటా గుహలు, గేట్‌వే ఆఫ్ ఇండియా, ఖండేరి కోట, నాగ్‌పూర్‌లో హైకోర్టు భవనం
- వెస్ట్ బెంగాల్ లో శాంతినికేతన్, బేలూర్ మఠం, విక్టోరియా మెమోరియల్ మొదలైనవి.
మరింత చదవండి:
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
