భారత ఉపరాష్ట్రపతి
భారత ఉపరాష్ట్రపతి, రాజ్యసభ ఎక్స్-అఫీషియో ఛైర్మన్‌గా కూడా పనిచేస్తున్నారు, భారత ప్రభుత్వంలో రెండవ అత్యున్నత రాజ్యాంగ పదవిని కలిగి ఉన్నారు. రాజ్యసభ మరియు లోక్‌సభ సభ్యులతో కూడిన ఎలక్టోరల్ కమిటీ సభ్యులు ఉపరాష్ట్రపతిని ఎన్నుకుంటారు. ఉపరాష్ట్రపతి ఎన్నిక ప్రక్రియలో రాష్ట్ర శాసనసభకు ఎలాంటి పాత్ర ఉండదు.
జగ్దీప్ ధన్కర్ ఆగస్టు 11, 2022 నుండి భారతదేశ 14 వ ఉపరాష్ట్రపతిగా పనిచేస్తున్నారు. సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్ 1952 మే 13 నుండి 1957 మే 12 వరకు భారతదేశపు మొదటి ఉపరాష్ట్రపతిగా పనిచేశారు. 2007 ఆగస్టు 11 నుంచి 2017 ఆగస్టు 11 వరకు పదేళ్లపాటు ఉపరాష్ట్రపతి పదవిలో ఉన్న ఏకైక వ్యక్తి హమీద్ అన్సారీ. 2017 ఆగస్టు 11 నుంచి 2022 ఆగస్టు 11 వరకు రామ్ నాథ్ కోవింద్ అధ్యక్షతన ఉపరాష్ట్రపతిగా వెంకయ్యనాయుడు ఉన్నారు. ఉపరాష్ట్రపతి పదవీకాలం ఐదేళ్లు కాగా, వారి స్థానంలో బాధ్యతలు చేపట్టే వరకు పదవిలో కొనసాగేందుకు అనుమతి ఉంది.
ఆర్టికల్స్ (63-71) ఉప రాష్ట్రపతికి సంబంధించినవి. 11వ రాజ్యాంగ సవరణ ఉపరాష్ట్రపతిని ఎన్నుకునే విధానాన్ని మార్చింది. మొదట్లో, ఉపరాష్ట్రపతిని ఎంపిక చేయడానికి కాంగ్రెస్ ఉభయ సభలు సంయుక్త సమావేశానికి సమావేశమయ్యాయి.
ఉపరాష్ట్రపతి వేతనాన్ని పార్లమెంటు నిర్ణయిస్తుంది. రాజ్యసభ చైర్‌పర్సన్‌గా రూ.1.25 లక్షల వేతనం పొందుతున్నారు.
భారతదేశ ఉపరాష్ట్రపతిల జాబితా 1952 నుండి 2024 వరకు
1952 నుండి 2024 వరకు భారతదేశ ఉపరాష్ట్రపతిల జాబితా ఇక్కడ ఉంది.
| భారత ఉప రాష్ట్రపతి |
పదవీ కాలం |
|
| నుండి | వరకు | |
| సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్ | 13 మే 1952 | 12 మే 1957 |
| 13 మే 1957 | 12 మే 1962 | |
| జాకీర్ హుస్సేన్ | 13 మే 1962 | 12 మే 1967 |
| వి.వి. గిరి | 13 మే 1967 | 3 మే 1969 |
| గోపాల్ స్వరూప్ పాఠక్ | 31 ఆగస్టు 1969 | 30 ఆగస్టు 1974 |
| B.D జట్టి | 31 ఆగస్టు 1974 | 30 ఆగస్టు 1979 |
| మోహన్ మద్ హిదాయతుల్లా | 31 ఆగస్టు 1979 | 30 ఆగస్టు 1984 |
| ఆర్. వెంకటరామన్ | 31 ఆగస్టు 1984 | 24 జూలై 1992 |
| శంకర్ దయాళ్ శర్మ | 3 సెప్టెంబర్ 1987 | 24 జూలై 1997 |
| కె.ఆర్. నారాయణన్ | 21 ఆగస్టు 1992 | 24 జూలై 1997 |
| క్రిషన్ కాంత్ | 21 ఆగస్టు 1997 | 27 జూలై 2002 |
| భైరోన్ సింగ్ షెకావత్ | 19 ఆగస్టు 2002 | 21 జూలై 2007 |
| మహ్మద్ హమీద్ అన్సారీ | 11 ఆగస్టు 2007 | 11 ఆగస్టు 2012 |
| 11 ఆగస్టు 2012 | 11 ఆగస్టు 2017 | |
| వెంకయ్య నాయుడు | 11 ఆగస్టు 2017 | 10 ఆగస్టు 2022 |
| జగదీప్ ధంకర్ | 11 ఆగస్టు 2022 | అధికారంలో ఉన్నారు |
భారత ఉపరాష్ట్రపతి రాజ్యాంగ నిబంధనలు
| భారత ఉపరాష్ట్రపతి రాజ్యాంగ నిబంధనలు | |
| ఆర్టికల్ | వివరాలు |
| ఆర్టికల్ 63 | భారత ఉపరాష్ట్రపతి ఉంటారు |
| ఆర్టికల్ 64 | ఉపరాష్ట్రపతి మరే ఇతర వేతనంతో కూడిన పదవిని నిర్వహించరాదు మరియు కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్ యొక్క వాస్తవిక చైర్మన్ గా పనిచేస్తారు. |
| ఆర్టికల్ 65 | కార్యాలయంలో స్వల్ప ఖాళీలు ఉన్నప్పుడు లేదా లేదా రాష్ట్రపతి లేనప్పుడు, ఉపరాష్ట్రపతి తన కోసం భర్తీ చేస్తారు |
| ఆర్టికల్ 66 | పార్లమెంటు ఉభయ సభల ప్రతినిధులతో కూడిన ఎలక్టోరల్ కాలేజీ సభ్యులు ఉపరాష్ట్రపతిని ఎన్నుకుంటారు. ఉపరాష్ట్రపతి ప్రతినిధుల సభలో గానీ, ఏ రాష్ట్ర శాసనసభలో గానీ పనిచేయడానికి అనుమతి లేదు. |
| ఆర్టికల్ 67 | ఆయన నియమితులైన నాటి నుంచి ఉపరాష్ట్రపతి పదవి అయిదేళ్ల పాటు ఉండాలి. |
| ఆర్టికల్ 68 | పదవీకాలం ముగియకముందే ఉపరాష్ట్రపతి పదవీకాలం ముగియడంతో ఏర్పడిన ఖాళీలను భర్తీ చేసేందుకు ఓటింగ్ నిర్వహించాలి. ఉపరాష్ట్రపతి మరణం, రాజీనామా లేదా తొలగింపుతో మిగిలిపోయిన ఖాళీలను భర్తీ చేయడానికి వీలైనంత త్వరగా ఎన్నికలు నిర్వహించాలి. |
| ఆర్టికల్ 69 | ప్రతి ఉపరాష్ట్రపతి రాష్ట్రపతి ముందు లేదా ఆ హోదాలో తాను నామినేట్ చేసిన వ్యక్తి ముందు ప్రమాణం లేదా ప్రమాణం చేయాలి. |
| ఆర్టికల్ 70 | ఇతర అత్యవసర పరిస్థితుల్లో రాష్ట్రపతి విధులు నిర్వర్తిస్తారు. |
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
భారత తొలి ఉపరాష్ట్రపతి
సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్ భారతదేశపు మొదటి ఉపరాష్ట్రపతి. ఆయన తండ్రి పేరు శ్రీ ఎస్.వీరాసమయ్య. ఆయన 1888 సెప్టెంబర్ 5న జన్మించారు. ఆయన చాలా విద్వాంసుడు; అతని విద్యార్హతలు M.A., D. Litt. (Hony.), LL.D., D.C.L, Litt. D., D.L, F.R.S.L, F.B.A., హోనీ. ఫెలో, ఆల్ సోల్స్ కాలేజ్ (ఆక్స్‌ఫర్డ్).
భారత ఉపరాష్ట్రపతి అర్హతలు
- 35 ఏళ్లు నిండిన భారత పౌరుడు భారత ఉపరాష్ట్రపతిగా, రాజ్యసభ సభ్యుడిగా పనిచేయడానికి అర్హులు.
- అతను లోక్‌సభ లేదా రాజ్యసభలో సీటును కలిగి ఉండకూడదు మరియు అతను ఉపరాష్ట్రపతిగా ఎన్నికైనట్లయితే, అతను ఏ సభలలోనైనా సీటును కలిగి ఉంటే, అతను ఆ పదవిని స్వీకరించిన రోజున వదులుకున్నట్లు భావించబడుతుంది.
- అదనంగా, అతను కేంద్ర, రాష్ట్ర, ప్రజా లేదా స్థానిక ప్రభుత్వాలతో ఎటువంటి వేతనంతో కూడిన పదవులను నిర్వహించడానికి అనుమతించబడడు.
భారత ఉపరాష్ట్రపతి పదవీకాలం
అతను ఉపరాష్ట్రపతిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన రోజు నుండే తన కార్యాలయంలో పని చేయడం ప్రారంభిస్తాడు
ఉపరాష్ట్రపతి పదవీకాలం ఐదు సంవత్సరాలు. అయితే, అతను అనుమతించిన ఐదేళ్ల కంటే ముందుగా రాష్ట్రపతి పదవికి రాజీనామా చేయవచ్చు. ఈ క్రింది జాబితాలో ఉపరాష్ట్రపతి పదవి ఖాళీ అయ్యే అదనపు సందర్భాలు ఉన్నాయి:
- ఆయన ఐదేళ్ల పదవీకాలం ముగిసిన తర్వాత
- అతను దిగినప్పుడు
- అతని తొలగింపు తర్వాత
- ఆయన మరణించిన తర్వాత.
- ఒకవేళ ఆయన ఎన్నిక చెల్లకపోతే
భారత ఉపరాష్ట్రపతి అధికారాలు మరియు విధులు
- ఆయన రాజ్యసభ ఎక్స్ అఫీషియో చైర్మన్‌గా పనిచేస్తున్నారు. ఈ హోదాలో, అతని అధికారం మరియు విధులు లోక్‌సభ స్పీకర్‌తో సమానంగా ఉంటాయి. ఈ విధంగా, అతను ఫెడరల్ ప్రభుత్వ ఎగువ సభ అయిన సెనేట్‌కు అధ్యక్షత వహించే అమెరికన్ వైస్ ప్రెసిడెంట్‌ను పోలి ఉంటాడు.
- అతని తొలగింపు, రాజీనామా, ఉత్తీర్ణత లేదా ఇతర కారణాల వల్ల రాష్ట్రపతి స్థానం ఖాళీ అయినప్పుడు, అతను ఆ ఖాళీని భర్తీ చేస్తాడు. ప్రత్యామ్నాయ వ్యక్తిని ఎంపిక చేయడానికి ముందు గరిష్టంగా ఆరు నెలలు మాత్రమే పదవిలో ఉండటానికి ఆయనకు అనుమతి ఉంది.
- అంతేకాకుండా రాష్ట్రపతి గైర్హాజరైనప్పుడు, అనారోగ్యంతో ఉన్నప్పుడు లేదా ఏ కారణం చేతనైనా అతను అందుబాటులో లేనప్పుడు ఉపరాష్ట్రపతి రాష్ట్రపతి బాధ్యతలను స్వీకరిస్తారు. రాష్ట్రపతి తిరిగి విధుల్లో చేరే వరకు ఇది జరుగుతుంది.
- ఎలక్టోరల్ కాలేజ్ సరిపోదనే కారణంతో (అంటే ఎలక్టోరల్ కాలేజ్ సభ్యుల మధ్య ఏదైనా ఖాళీ ఉంది) ఒక వ్యక్తి ఉపరాష్ట్రపతి ఎన్నికలో పోటీ చేయడం సాధ్యం కాదు.
- ఆ వ్యక్తి ఉపరాష్ట్రపతిగా ఎన్నికైన తర్వాత ఆ కోర్టు (అనగా, అవి అమలులో కొనసాగుతున్నాయి) చెల్లుబాటు కాదని తీర్పు ఇచ్చినట్లయితే, సుప్రీంకోర్టు అటువంటి ప్రకటన చేసిన తేదీకి ముందు చేసిన చర్యలు చెల్లవు.
| మరింత చదవండి: | |
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
