INSAT (భారత జాతీయ ఉపగ్రహం)
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
భారత జాతీయ ఉపగ్రహ వ్యవస్థ (INSAT)
ఆగస్ట్ 1983లో INSAT-1B ప్రయోగంతో ప్రారంభించబడిన ఇన్సాట్ వ్యవస్థ (అంతకుముందు ఏప్రిల్ 1982లో విజయవంతం కాని ఇన్సాట్-1A ప్రయోగం తరువాత) భారతదేశంలో ఒక పరివర్తన శక్తిగా మారింది. ఇది టెలివిజన్ మరియు రేడియో ప్రసారాలు, టెలికమ్యూనికేషన్స్ మరియు వాతావరణ శాస్త్రంలో విప్లవాత్మక మార్పులు చేసింది. ఈ వ్యవస్థ టీవీ మరియు ఆధునిక టెలికాం సేవలను మారుమూల ప్రాంతాలకు మరియు ఆఫ్‌షోర్ దీవులకు వేగంగా విస్తరించడానికి దోహదపడింది.
INSAT వివిధ కమ్యూనికేషన్ సేవల కోసం C, ఎక్స్‌టెండెడ్ C మరియు Ku బ్యాండ్‌లలో ట్రాన్స్‌పాండర్‌లను అందిస్తుంది. కొన్ని INSAT ఉపగ్రహాలు వాతావరణ సేవల కోసం వాతావరణ సాధనాలు మరియు డేటా రిలే సామర్థ్యాలను కూడా కలిగి ఉంటాయి. ముఖ్యంగా కల్పనా-1, ఒక ప్రత్యేక వాతావరణ ఉపగ్రహం. ఈ ఉపగ్రహాలను పర్యవేక్షించడం మరియు నియంత్రించడం అనే ముఖ్యమైన పని హాసన్ మరియు భోపాల్‌లో ఉన్న మాస్టర్ కంట్రోల్ ఫెసిలిటీల పరిధిలోకి వస్తుంది.
INSAT (భారత జాతీయ ఉపగ్రహం) చరిత్ర
| Year | కార్యక్రమం |
| 1982 | ప్రయోగించిన తొలి ఉపగ్రహం ఇన్ శాట్-1ఏ (విఫలమైంది) |
| 1983 | ఇన్ శాట్-1బీ ప్రయోగం, వ్యవస్థకు నాంది |
| 1988 | ఇన్ శాట్-1సీ ప్రయోగం (కక్ష్యలో పాక్షిక వైఫల్యం) |
| 1990 | ఇన్ శాట్-1డీ ప్రయోగం, వ్యవస్థను మరింత విస్తృతం |
| 1992 | ఇన్ శాట్-2ఏ ప్రయోగం, సామర్థ్యాలను పెంపొందించడం |
| 1993 | ఇన్ శాట్-2బీ ప్రయోగం, కొనసాగుతున్న వ్యవస్థ అభివృద్ధి |
| 1995 | INSAT-2C నౌకాదళానికి జోడించబడింది |
| 1997 | ఇన్ శాట్-2డి ప్రయోగం (కక్ష్యలో విఫలమైంది) |
| 1999 | వ్యవస్థను బలోపేతం చేస్తూ ఇన్సాట్-2E ప్రవేశపెట్టబడింది |
| 2002 | ప్రత్యేక వాతావరణ ఉపగ్రహం కల్పన-1ను ప్రయోగించారు. |
| 2003 | ఇన్ శాట్-3ఏ ఉపగ్రహాన్ని కక్ష్యలోకి చేర్చారు. |
| 2007 | ఇన్సాట్-4బీ ప్రయోగం, ప్రసార సేవల పెంపు |
| 2010 | జీశాట్-4, జీశాట్-5పీ ప్రయోగం (రెండూ విఫలమయ్యాయి) |
| 2011 | జీశాట్-8, జీశాట్-12 ఉపగ్రహాల ప్రయోగం |
| 2012-2019 | జీశాట్ శ్రేణి ఉపగ్రహాల ప్రవేశం, పెరుగుతున్న సామర్థ్యాలు |
| 2018-2020 | జీశాట్-29, జీశాట్-11, జీశాట్-7ఏ తదితర ఉపగ్రహాల ప్రయోగంతో కమ్యూనికేషన్ సేవలను పెంచారు. |
| 2020-2022 | CMS-01 మరియు CMS-02 ఉపగ్రహాలు ప్రయోగించబడ్డాయి, కమ్యూనికేషన్ మరియు వాతావరణ ప్రయోజనాలను అందిస్తున్నాయి |
INSAT జాబితా (భారత జాతీయ ఉపగ్రహం)
| Serial No. | ఉపగ్రహం | ప్రారంభించిన తేదీ | ఉపగ్రహ వాహనాన్ని ప్రారంభించబడినది | స్థితి |
| 1 | INSAT-1A | 10 ఏప్రిల్ 1982 | డెల్టా | కక్ష్యలో విఫలమైంది |
| 2 | INSAT-1B | 30 ఆగస్టు 1983 | షటిల్ PAM-D | మిషన్ పూర్తి |
| 3 | INSAT-1C | 22 జూలై 1988 | ఏరియన్-3 | కక్ష్యలో పాక్షిక వైఫల్యం |
| 4 | INSAT-1D | 12 జూన్ 1990 | డెల్టా | మిషన్ పూర్తి |
| 5 | INSAT-2A | 10 జూలై 1992 | ఏరియన్-4 | మిషన్ పూర్తి |
| 6 | INSAT-2B | 23 జూలై 1993 | ఏరియన్-4 | మిషన్ పూర్తి |
| 7 | INSAT-2C | 7 డిసెంబర్ 1995 | ఏరియన్-4 | మిషన్ పూర్తి |
| 8 | INSAT-2D | 4 జూన్ 1997 | ఏరియన్-4 | కక్ష్యలో విఫలమైంది |
| 9 | INSAT-2E | 3 ఏప్రిల్ 1999 | ఏరియన్-4 | మిషన్ పూర్తి |
| 10 | INSAT-3B | 22 మార్చి 2020 | ఏరియన్-5 | మిషన్ పూర్తి |
| 11 | GSAT-1 | 18 ఏప్రిల్ 2001 | GSLV | మిషన్ పూర్తి |
| 12 | INSAT-3C | 24 జనవరి 2002 | ఏరియన్-5 | మిషన్ పూర్తి |
| 13 | KALPANA-1 | 12 సెప్టెంబర్ 2002 | PSLV | మిషన్ పూర్తి |
| 14 | INSAT-3A | 10 ఏప్రిల్ 2003 | ఏరియన్-5 | మిషన్ పూర్తి |
| 15 | GSAT-2 | 8 మే 2003 | GSLV | |
| 16 | INSAT-3E | 28 సెప్టెంబర్ 2003 | ఏరియన్-5 | |
| 17 | EDUSAT | 20 సెప్టెంబర్ 2004 | GSLV | మిషన్ పూర్తి |
| 18 | HAMSAT | 5 మే 2005 | PSLV | |
| 19 | INSAT-4A | 22 డిసెంబర్ 2005 | ఏరియన్-5 | |
| 20 | INSAT-4C | 10 జూలై 2006 | GSLV | ప్రయోగం విఫలమైంది |
| 21 | INSAT-4B | 12 మార్చి 2007 | ఏరియన్-5 | మిషన్ పూర్తి |
| 22 | INSAT-4CR | 2 సెప్టెంబర్ 2007 | GSLV | |
| 23 | GSAT-4 | 15 ఏప్రిల్ 2010 | GSLV | ప్రయోగం విఫలమైంది |
| 24 | GSAT-5P | 25 డిసెంబర్ 2010 | GSLV-F06 | ప్రయోగం విఫలమైంది |
| 25 | GSAT-8 | 21 మే 2011 | ఏరియన్-5 | |
| 26 | GSAT-12 | 15 జూలై 2011 | PSLV-C17 | |
| 27 | GSAT-10 | 29 సెప్టెంబర్ 2012 | ఏరియన్-5 | |
| 28 | GSAT-7 | 30 ఆగస్టు 2013 | ఏరియన్-5 | |
| 29 | GSAT-14 | 5 జనవరి 2014 | GSLV-D5 | |
| 30 | GSAT-16 | 7 డిసెంబర్ 2014 | ఏరియన్-5 | |
| 31 | GSAT-6 | 27 ఆగస్టు 2015 | GSLV-D6 | |
| 32 | GSAT-15 | 11 నవంబర్ 2015 | ఏరియన్-5 | |
| 33 | GSAT-18 | 6 అక్టోబర్ 2016 | ఏరియన్-5 | |
| 34 | GSAT-9 | 5 మే 2017 | GSLV-F09 | |
| 35 | GSAT-19 | 5 జూన్ 2017 | GSLV MkIII – D1 | |
| 36 | GSAT-17 | 29 జూన్ 2017 | ఏరియన్-5 | |
| 37 | GSAT-6A | 29 మార్చి 2018 | GSLV-F08 | కక్ష్యలో విఫలమైంది |
| 38 | GSAT-29 | 14 నవంబర్ 2018 | GSLV MkIII-D2 | స్థితి |
| 39 | GSAT-11 | 5 డిసెంబర్ 2018 | ఏరియన్-5 | |
| 40 | GSAT-7A | 19 డిసెంబర్ 2018 | GSLV-F11 | |
| 41 | GSAT-31 | 6 ఫిబ్రవరి 2019 | ఏరియన్-5 VA-247 | |
| 42 | GSAT-30 | 17 జనవరి 2020 | ఏరియన్-5 VA-251 | |
| 43 | CMS-01 | 17 డిసెంబర్ 2020 | PSLV-C50 | |
| 44 | CMS-02 | 23 జూన్ 2022 | ఏరియన్-5 VA-257 |
ఇన్సాట్ (ఇండియన్ నేషనల్ శాటిలైట్) అప్లికేషన్స్
ఇండియన్ నేషనల్ శాటిలైట్ (INSAT) సిస్టమ్ అనేక రకాల అప్లికేషన్‌లను అందిస్తుంది మరియు ఈ అప్లికేషన్‌లు ఎలా ఉపయోగించబడతాయో ఇక్కడ కొన్ని ఉదాహరణలు ఉన్నాయి:
టెలికమ్యూనికేషన్స్
టెలిఫోన్ మరియు ఇంటర్నెట్ సేవలు: ఇన్సాట్ సుదూర మరియు గ్రామీణ టెలికమ్యూనికేషన్‌లను సులభతరం చేస్తుంది. ఉదాహరణకు, భారతదేశంలోని మారుమూల గ్రామాలకు టెలిఫోన్ మరియు ఇంటర్నెట్ సేవల విస్తరణకు ఇది మద్దతు ఇస్తుంది, గతంలో ఒంటరిగా ఉన్న వ్యక్తులను కలుపుతుంది.
టెలివిజన్ బ్రాడ్కాస్టింగ్
డైరెక్ట్-టు-హోమ్ (DTH) సేవలు: INSAT టాటా స్కై మరియు డిష్ TV వంటి DTH ప్రసార సేవలను ప్రారంభిస్తుంది, ఇది వీక్షకుల ఇళ్లకు నేరుగా టెలివిజన్ ఛానెల్‌ల యొక్క విస్తృత శ్రేణిని అందిస్తుంది.
వాతావరణ శాస్త్రం మరియు వాతావరణ సూచన
సైక్లోన్ ట్రాకింగ్: ఇన్సాట్ ఉపగ్రహాలు తుఫానుల కదలికను ట్రాక్ చేస్తాయి. ఉదాహరణకు, 2020లో అమ్ఫాన్ తుఫాను సమయంలో ప్రదర్శించినట్లుగా, హెచ్చరికలు జారీ చేయడానికి మరియు తరలింపు చర్యలను ప్లాన్ చేయడానికి వారు భారత వాతావరణ శాఖ (IMD)కి క్లిష్టమైన సమాచారాన్ని అందిస్తారు.
శోధన మరియు రెస్క్యూ కార్యకలాపాలు
డిస్ట్రెస్ సిగ్నల్ రిసెప్షన్: INSAT ఉపగ్రహాలు బాధలో ఉన్న నాళాలు మరియు వ్యక్తులను గుర్తించడంలో సహాయపడతాయి. ఉదాహరణకు, పడవ లేదా విమానం ఒక బాధాకరమైన సంకేతాన్ని పంపినప్పుడు, INSAT వాటి స్థానాన్ని గుర్తించడంలో, సకాలంలో రెస్క్యూ ఆపరేషన్‌లలో సహాయం చేయడంలో సహకరిస్తుంది.
భూమి పరిశీలన
వ్యవసాయ పర్యవేక్షణ: పంటలను పర్యవేక్షించడానికి మరియు వాటి ఆరోగ్యాన్ని అంచనా వేయడానికి INSAT డేటా ఉపయోగించబడుతుంది. ఇది నీటిపారుదల, ఎరువుల వినియోగం మరియు పంట ప్రణాళికను ఆప్టిమైజ్ చేయడంలో రైతులకు సహాయం చేస్తుంది.
పట్టణ ప్రణాళిక: నగర ప్రణాళిక, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి మరియు పట్టణ వృద్ధిని పర్యవేక్షించడానికి INSAT చిత్రాలు విలువైనవి.
విపత్తూ నిర్వహణ
వరద పర్యవేక్షణ: INSAT వర్షపాతం నమూనాలు మరియు నది నీటి స్థాయిలను పర్యవేక్షించడంలో సహాయపడుతుంది, వరద అంచనా మరియు ప్రతిస్పందనలో సహాయపడుతుంది. ఉదాహరణకు, 2019 కేరళ వరదల సమయంలో ఇది కీలకమైనది.
కరువు అంచనా: కరువు పరిస్థితులను అంచనా వేయడానికి INSAT డేటా ఉపయోగించబడుతుంది, నీటి కొరత సమయంలో లక్ష్య సహాయక చర్యలను అనుమతిస్తుంది.
నావిగేషన్
నావిగేషన్ సిస్టమ్‌ల వృద్ధి: ప్రాథమిక నావిగేషన్ సిస్టమ్ కానప్పటికీ, ఉపగ్రహ ఆధారిత నావిగేషన్ సిస్టమ్‌లకు ఇన్సాట్ వృద్ధిని అందించగలదు. ఇది పౌర విమానయానం మరియు సముద్ర నావిగేషన్ వంటి అనువర్తనాల్లో నావిగేషన్ ఖచ్చితత్వాన్ని మెరుగుపరచడానికి స్థానం మరియు సమయ సమాచారాన్ని అందిస్తుంది.
విద్య మరియు పరిశోధన
ఇ-లెర్నింగ్: ఇ-లెర్నింగ్ ప్రోగ్రామ్‌లతో సహా విద్యా ప్రయోజనాల కోసం INSAT ఉపయోగించబడుతుంది. సాంప్రదాయ పాఠశాలలకు పరిమిత ప్రాప్యతతో మారుమూల ప్రాంతాలకు విద్యా కంటెంట్‌ను అందించడంలో ఇది సహాయపడుతుంది.
శాస్త్రీయ పరిశోధన: పర్యావరణ మార్పులను పర్యవేక్షించడం మరియు వాతావరణ పరిశోధన నిర్వహించడం వంటి వివిధ శాస్త్రీయ అధ్యయనాల కోసం పరిశోధకులు INSAT డేటాను ఉపయోగిస్తారు.
డేటా రిలే
రిమోట్ సెన్సింగ్ డేటా ట్రాన్స్‌మిషన్: రిమోట్ ఎన్విరాన్‌మెంటల్ మానిటరింగ్ స్టేషన్ల నుండి డేటాను ప్రసారం చేయడానికి INSAT ఉపయోగించబడుతుంది. ఉదాహరణకు, ఇది మారుమూల పర్వత ప్రాంతాలలోని వాతావరణ స్టేషన్ల నుండి డేటాను ప్రసారం చేయడంలో సహాయపడుతుంది.
గ్రామీణాభివృద్ధి
ఇ-గవర్నెన్స్: డిజిటల్ ల్యాండ్ రికార్డులు మరియు జనన ధృవీకరణ పత్రాలు వంటి ప్రభుత్వ సేవలకు కనెక్టివిటీని ప్రారంభించడం ద్వారా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఇ-గవర్నెన్స్ కార్యక్రమాలకు INSAT మద్దతు ఇస్తుంది.
ఇన్సాట్ సిస్టమ్ కోసం భవిష్యత్తు అభివృద్ధి
- ధరించగలిగే స్మార్ట్ పరికరాలు మరియు IoT (ఇంటర్నెట్ ఆఫ్ థింగ్స్) పరికరాలలో NavIC సాంకేతికతను విస్తృతంగా స్వీకరించడానికి కొత్త L1 బ్యాండ్ యొక్క పరిచయం సెట్ చేయబడింది.
- 2023లో, NVS-01 ఉపగ్రహాన్ని GSLV (జియోసింక్రోనస్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్)లో ప్రయోగించాల్సి ఉంది. NVS-01 IRNSS-1G ఉపగ్రహానికి ప్రత్యామ్నాయంగా పనిచేస్తుంది.
- ఆదిత్య-L1 మిషన్ సౌర పరిశోధనలో ఒక ముఖ్యమైన మైలురాయిని సూచిస్తుంది, ఎందుకంటే ఇది సూర్యుని అధ్యయనంలో అపూర్వమైన స్థాయి వివరాలను అందిస్తుంది.
- భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) GSLV (జియోసింక్రోనస్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్) యొక్క మూడవ పునరావృత అభివృద్ధిలో చురుకుగా నిమగ్నమై ఉంది. ఈ అభివృద్ధి భారతదేశ ప్రయోగ వాహన సామర్థ్యాల నిరంతర అభివృద్ధి మరియు పరిణామాన్ని సూచిస్తుంది.
INSAT (భారత జాతీయ ఉపగ్రహం) ప్రయోజనాలు
ఇండియన్ నేషనల్ శాటిలైట్ (INSAT) వ్యవస్థ భారతదేశం మరియు దాని పొరుగు దేశాలకు అనేక ప్రయోజనాలను అందించింది, జీవితం మరియు మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి యొక్క వివిధ అంశాలలో కీలక పాత్ర పోషిస్తోంది.
- టెలికమ్యూనికేషన్స్ మరియు బ్రాడ్కాస్టింగ్: ఇన్సాట్ వాయిస్, డేటా మరియు వీడియో కమ్యూనికేషన్ సేవలను అందించడం ద్వారా టెలికమ్యూనికేషన్‌లను గణనీయంగా మెరుగుపరిచింది, మారుమూల ప్రాంతాలకు కూడా కనెక్టివిటీని విస్తరించింది. ఇది టెలివిజన్ ప్రసారాన్ని విప్లవాత్మకంగా మార్చింది, డైరెక్ట్-టు-హోమ్ (DTH) సేవల ద్వారా విస్తృత శ్రేణి ఛానెల్‌లను అందుబాటులోకి తెచ్చింది.
- వాతావరణ శాస్త్రం మరియు విపత్తు నిర్వహణ: INSAT ఉపగ్రహాలు నిజ-సమయ వాతావరణ డేటాను అందిస్తాయి, వాతావరణ అంచనా, తుఫాను ట్రాకింగ్ మరియు ముందస్తు హెచ్చరిక వ్యవస్థలలో సహాయపడతాయి. ప్రకృతి వైపరీత్యాల ప్రభావాన్ని తగ్గించడంలో ఇది విపత్తు నిర్వహణలో అమూల్యమైనదిగా నిరూపించబడింది.
- శోధన మరియు రెస్క్యూ కార్యకలాపాలు: సిస్టమ్ యొక్క డిస్ట్రెస్ సిగ్నల్ రిసెప్షన్ సామర్ధ్యం దక్షిణాసియా మరియు హిందూ మహాసముద్ర ప్రాంతాలలో ఆపదలో ఉన్న వ్యక్తులు మరియు నౌకలను గుర్తించడంలో మరియు సహాయం చేయడంలో సహాయపడుతుంది.
- వ్యవసాయం మరియు ఆహార భద్రత: ఇన్సాట్ డేటా పంట పర్యవేక్షణ, అనుకూలమైన వ్యవసాయ పద్ధతులు, మెరుగైన దిగుబడులు మరియు ఆహార భద్రతకు మద్దతు ఇస్తుంది.
- గ్రామీణాభివృద్ధి మరియు విద్య: ఇన్సాట్ మారుమూల ప్రాంతాలకు కనెక్టివిటీని అందించడం, ఇ-గవర్నెన్స్‌ను ప్రోత్సహించడం మరియు ఇ-లెర్నింగ్ కార్యక్రమాలను సులభతరం చేయడం ద్వారా డిజిటల్ విభజనను వంతెన చేస్తుంది.
- జాతీయ భద్రత: సురక్షితమైన ప్రభుత్వం మరియు రక్షణ కమ్యూనికేషన్‌లో ఇది పాత్ర పోషిస్తుంది.
స్పేస్ టెక్నాలజీ అడ్వాన్స్‌మెంట్: INSAT వ్యవస్థ అభివృద్ధి అంతరిక్ష సాంకేతికతలో భారతదేశ సామర్థ్యాలను బలపరిచింది. - అంతర్జాతీయ సహకారం: హిందూ మహాసముద్ర ప్రాంతంలో అంతర్జాతీయ విపత్తు హెచ్చరికలు మరియు సహాయ చర్యలకు INSAT మద్దతు ఇస్తుంది.
INSAT (Indian National Satellite) Telugu PDF
| మరింత చదవండి | |
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| Adda247 తెలుగు APP | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
