Human Development Index 2022: The Human Development Index, or HDI, is a metric compiled by the United Nations and used to quantify a country’s “average achievement in three basic dimensions of human development: a long and healthy life, knowledge and a decent standard of living.” The HDI was first launched in 1990 and has been released annually ever since, except in 2012.
The Human Development Index (HDI) is a statistic composite index of life expectancy, education (mean years of schooling completed and expected years of schooling upon entering the education system), and per capita income indicators, which are used to rank countries into four tiers of human development.
హ్యూమన్ డెవలప్‌మెంట్ ఇండెక్స్: మానవ అభివృద్ధి సూచిక హ్యూమన్ డెవలప్‌మెంట్ ఇండెక్స్ లేదా హెచ్‌డిఐ అనేది ఐక్యరాజ్యసమితిచే సంకలనం చేయబడిన మెట్రిక్ మరియు “మానవ అభివృద్ధి యొక్క మూడు ప్రాథమిక కోణాలలో దేశం యొక్క సగటు విజయాన్ని లెక్కించడానికి ఉపయోగించబడుతుంది, అవి: సుదీర్ఘమైన మరియు ఆరోగ్యకరమైన జీవితం, జ్ఞానం మరియు మంచి జీవన ప్రమాణం.” హెచ్‌డిఐ మొదటిసారిగా 1990లో ప్రారంభించబడింది మరియు 2012లో మినహా అప్పటి నుండి ప్రతి సంవత్సరం విడుదల చేయబడుతుంది.
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
Human Development Index 2022
ఐక్యరాజ్యసమితి అభివృద్ధి కార్యక్రమం (UNDP) వార్షిక మానవ అభివృద్ధి నివేదికలో 189 దేశాల మానవ అభివృద్ధి సూచిక (HDI)ను సంకలనం చేస్తుంది. దేశాలు మరియు కాలక్రమేణా పోల్చదగిన మానవ అభివృద్ధి యొక్క కొలమానాన్ని అందించడానికి ఇచ్చిన దేశంలో ఆరోగ్యం, విద్య మరియు ఆదాయాన్ని సూచిక పరిగణిస్తుంది.
మానవాభివృద్ధి సూచిక విలువ ఆయుర్దాయం, అక్షరాస్యత రేటు, గ్రామీణ జనాభాకు విద్యుత్ అందుబాటు, తలసరి GDP, ఎగుమతులు మరియు దిగుమతులు, నరహత్యల రేటు, బహుమితీయ పేదరిక సూచీ, ఆదాయ అసమానత, ఇంటర్నెట్ లభ్యత ,సహా విస్తారమైన మరియు విస్తృతమైన మరియు మరెన్నో సూచికలలో దేశం యొక్క స్కోర్‌లను కలపడం ద్వారా నిర్ణయించబడుతుంది. ఈ సూచికలు 0 మరియు 1.0 మధ్య ఒకే సంఖ్యలో సంకలనం చేయబడ్డాయి, 1.0 అత్యధిక మానవ అభివృద్ధి. HDI నాలుగు అంచెలుగా విభజించబడింది: చాలా ఎక్కువ మానవ అభివృద్ధి (0.8-1.0), అధిక మానవ అభివృద్ధి (0.7-0.79), మధ్యస్థ మానవ అభివృద్ధి (0.55-.70), మరియు తక్కువ మానవ అభివృద్ధి (0.55 కంటే తక్కువ).
స్థూల దేశీయోత్పత్తి వంటి పూర్తిగా ఆర్థిక చర్యల కంటే మానవాభివృద్ధికి మరింత సమగ్రమైన కొలమానం అనే లక్ష్యంతో 1990లో హెచ్‌డిఐ మొదటిసారిగా ప్రచురించబడింది. ఈ సూచిక మానవ అభివృద్ధి యొక్క మూడు కోణాలను కలిగి ఉంటుంది అవి: సుదీర్ఘమైన మరియు ఆరోగ్యకరమైన జీవితం, జ్ఞానం మరియు మంచి జీవన ప్రమాణాలు. ఒక్కో డైమెన్షన్‌లో దేశాలు ఎలా పని చేస్తున్నాయో లెక్కించేందుకు వివిధ సూచికలు ఉపయోగించబడతాయి.
హెచ్‌డిఐని లెక్కించడానికి ఉపయోగించే డేటా ఎక్కువగా ఐక్యరాజ్యసమితి ఏజెన్సీలు మరియు యునైటెడ్ నేషన్స్ ఎడ్యుకేషనల్, సైంటిఫిక్ అండ్ కల్చరల్ ఆర్గనైజేషన్ (యునెస్కో), యునైటెడ్ నేషన్స్ డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ ఎకనామిక్ అండ్ సోషల్ అఫైర్స్, వరల్డ్ బ్యాంక్, ఇంటర్నేషనల్ మానిటరీ ఫండ్ మరియు ఆర్గనైజేషన్ ఫర్ ఎకనామిక్ వంటి అంతర్జాతీయ సంస్థల నుండి వస్తుంది. అరుదుగా, సూచికలలో ఒకటి లేనప్పుడు, క్రాస్-కంట్రీ రిగ్రెషన్ నమూనాలు ఉపయోగించబడతాయి. మెరుగైన డేటా మరియు మెథడాలజీ అప్‌డేట్‌ల కారణంగా, మానవ అభివృద్ధి నివేదికలలో HDI విలువలు పోల్చదగినవి కావు; బదులుగా, ప్రతి నివేదిక కొన్ని మునుపటి సంవత్సరాల్లో HDIని తిరిగి గణిస్తుంది.
Human Development Index Origins
ఐక్యరాజ్యసమితి అభివృద్ధి కార్యక్రమం (UNDP) యొక్క మానవ అభివృద్ధి నివేదిక కార్యాలయం రూపొందించిన వార్షిక మానవ అభివృద్ధి నివేదికలలో HDI యొక్క మూలాలు కనుగొనబడ్డాయి. వీటిని 1990లో పాకిస్తానీ ఆర్థికవేత్త మహబూబ్ ఉల్ హక్ రూపొందించారు మరియు ప్రారంభించారు మరియు “అభివృద్ధి ఆర్థికశాస్త్రం యొక్క దృష్టిని జాతీయ ఆదాయ అకౌంటింగ్ నుండి ప్రజల-కేంద్రీకృత విధానాలకు మార్చడం” అనే స్పష్టమైన ఉద్దేశ్యాన్ని కలిగి ఉంది. ప్రజలు, విద్యావేత్తలు మరియు రాజకీయ నాయకులు కేవలం ఆర్థిక పురోగతి ద్వారా మాత్రమే అభివృద్ధిని అంచనా వేయగలరని మరియు మానవ శ్రేయస్సులో మెరుగుదలలను అంచనా వేయగలరని ఒప్పించేందుకు మానవ అభివృద్ధి యొక్క సాధారణ మిశ్రమ కొలత అవసరమని హక్ విశ్వసించారు.
Human Development Index List of Countries
- మానవ అభివృద్ధి నివేదికలో మొత్తం 193 ఐక్యరాజ్యసమితి సభ్యదేశాలు, అలాగే పాలస్తీనా రాష్ట్రం మరియు హాంకాంగ్ SAR ఉన్నాయి. అయితే మానవ అభివృద్ధి సూచిక 6 UN సభ్య దేశాలకు గణించబడలేదు, అవి DPR కొరియా (ఉత్తర కొరియా), మొనాకో, నౌరు, శాన్ మారినో, సోమాలియా మరియు తువాలు. అయితే ఈ దేశాల కోసం ఇండెక్స్‌లోని కొన్ని భాగాలు లెక్కించబడవచ్చు. మూడు సభ్యులు కాని రాష్ట్రాలు, అవి హోలీ సీ (వాటికన్ సిటీ), కుక్ దీవులు మరియు నియు, అలాగే యూరోపియన్ యూనియన్, నివేదికలో చేర్చబడలేదు. మొత్తంగా, HDI 189 దేశాలు/ప్రాంతాలకు అందుబాటులో ఉంది.
- గ్లోబల్ డేటా ల్యాబ్ సోమాలియా యొక్క HDIపై డేటాను కూడా అందిస్తుంది, ఇది 0.361 వద్ద ఉంది, ఇది ప్రపంచంలోనే అత్యల్పమైనది, అయినప్పటికీ సిరియాకు సంబంధించిన డేటా అందుబాటులో లేదు.
Human Development Index 2019
2019 సంవత్సరంలో 1 నుండి 66 వరకు ఉన్న దేశాలు చాలా ఎక్కువ హెచ్‌డిఐగా పరిగణించబడతాయి, 67 నుండి 119 ర్యాంక్‌లు అధిక హెచ్‌డిఐగా పరిగణించబడతాయి, 120 నుండి 156 ర్యాంక్ మీడియం హెచ్‌డిఐగా పరిగణించబడతాయి మరియు 157 నుండి 189 ర్యాంక్‌లు పరిగణించబడతాయి. తక్కువ HDIని కలిగి ఉండాలి.
అత్యధిక మానవ అభివృద్ధి సూచిక (HDI) ఉన్న టాప్ 10 దేశాలు – 2019
- నార్వే
- ఐర్లాండ్
- స్విట్జర్లాండ్
- హాంకాంగ్ (చైనా)
- ఐస్లాండ్
- జర్మనీ
- స్వీడన్
- ఆస్ట్రేలియా
- నెదర్లాండ్స్
- డెన్మార్క్
చాలా అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు 0.8 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ HDI స్కోర్‌ను కలిగి ఉన్నాయి (అత్యధిక మానవ అభివృద్ధి శ్రేణిలో). ఈ దేశాలు స్థిరమైన ప్రభుత్వాలు, విస్తృత విద్య, ఆరోగ్య సంరక్షణ, అధిక జీవన కాలపు అంచనాలు మరియు అభివృద్ధి చెందుతున్న, శక్తివంతమైన ఆర్థిక వ్యవస్థలను కలిగి ఉన్నాయి. దీనికి విరుద్ధంగా ప్రపంచంలోని అతి తక్కువ అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు (LDCలు), ఇవి “తక్కువ మానవ అభివృద్ధి” విభాగంలో 0.55 కంటే తక్కువ HDI స్కోర్‌లను కలిగి ఉంటాయి. LDCలు అస్థిర ప్రభుత్వాలను, విస్తృతమైన పేదరికాన్ని, ఆరోగ్య సంరక్షణకు అందుబాటులో లేకపోవడం మరియు పేద విద్యను ఎదుర్కొంటున్నాయి. అదనంగా, ఈ దేశాలు తక్కువ ఆదాయం మరియు తక్కువ ఆయుర్దాయం, అధిక జననాల రేటును కలిగి ఉన్నాయి. ఇది హెచ్‌డిఐ యొక్క ప్రాథమిక ప్రయోజనాన్ని వివరిస్తుంది.
అత్యల్ప మానవ అభివృద్ధి సూచిక (HDI) ఉన్న టాప్ 5 దేశాలు – 2019
- నైజర్ – .394
- సెంట్రల్ ఆఫ్రికన్ రిపబ్లిక్ – .397
- చాడ్ – .398
- బురుండి – .433 (టై)
- దక్షిణ సూడాన్ – .433 (టై)
మానవాభివృద్ధి సూచికలో భారతదేశం 131వ స్థానంలో ఉంది
ఐక్యరాజ్యసమితి అభివృద్ధి కార్యక్రమం (UNDP) విడుదల చేసిన నివేదిక ప్రకారం, 2019 మానవ అభివృద్ధి సూచికలో 189 దేశాలలో భారతదేశం రెండు స్థానాలు దిగజారి 131కి చేరుకుంది.
*******************************************************************************************
మరింత చదవండి:
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
********************************************************************************************
Adda247 App for APPSC, TSPSC, SSC and Railways
