ప్రముఖ వ్యవసాయ శాస్త్రవేత్త, భారత హరిత విప్లవానికి చోదకశక్తి అయిన మంకుంబు సాంబశివన్ స్వామినాథన్ (98) అనారోగ్యంతో కన్నుమూశారు. ఎంఎస్ స్వామినాథన్ వ్యవసాయ రంగంలో ఒక వెలుగు వెలిగారు, 1960 ల చివరలో మరియు 1970 లలో ఆయన చేసిన అద్భుతమైన కృషి భారతదేశ వ్యవసాయ ముఖచిత్రాన్ని మార్చింది. ఆయన చేసిన కృషి భారతదేశాన్ని ఆహార ఉత్పత్తిలో స్వయం సమృద్ధి సాధించడమే కాకుండా ఆకలిని గణనీయంగా తగ్గించింది.
ఎంఎస్ స్వామినాథన్ వ్యవసాయం, పరిరక్షణకు చేసిన బహుముఖ కృషి భారతదేశ ఆహార భద్రతను మెరుగుపరచడమే కాకుండా సహజ వనరుల సుస్థిర నిర్వహణకు ఆయన అంకితభావానికి నిదర్శనం. నాయకత్వంలో అతని వైవిధ్యమైన పాత్రలు, పంట మెరుగుదలలో అతని మార్గదర్శక కృషి భారతదేశం మరియు ప్రపంచవ్యాప్తంగా వ్యవసాయ పద్ధతులు మరియు పర్యావరణ నిర్వహణను ప్రభావితం చేస్తూనే ఉన్నాయి. ఆధునిక యుగంలో వ్యవసాయం, పరిరక్షణ వంటి సంక్లిష్ట సవాళ్లను పరిష్కరించడానికి కృషి చేస్తున్న వారికి స్వామినాథన్ వారసత్వం స్ఫూర్తిదాయకంగా నిలుస్తుంది.
MS స్వామినాథన్ ప్రారంభ జీవితం మరియు విద్య
కుమారి. స్వామినాథన్ ఆగస్టు 7, 1925న భారతదేశంలోని తమిళనాడులోని కుంభకోణంలో జన్మించారు. అతని విద్యా ప్రయాణం అతన్ని ప్రపంచంలోని అత్యంత ప్రతిష్టాత్మకమైన సంస్థలకు తీసుకువెళ్లింది. అతను 1952లో ప్రసిద్ధ కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి జన్యుశాస్త్రంలో డాక్టరేట్ పొందాడు. విదేశాలలో లాభదాయకమైన అవకాశాలు ఉన్నప్పటికీ, అతను తన దేశానికి సేవ చేయాలనే దృఢ సంకల్పంతో స్వాతంత్య్రానంతర భారతదేశానికి తిరిగి రావాలని ఎంచుకున్నాడు.
వ్యవసాయంలో MS స్వామినాథన్ పాత్ర
వ్యవసాయంలో MS స్వామినాథన్ ప్రభావం చాలా వరకు విస్తరించింది, భారతదేశంలో మరియు అంతర్జాతీయ వేదికపై విభిన్న పాత్రలు మరియు బాధ్యతలను కలిగి ఉంది. అతని ముఖ్యమైన స్థానాలు ఉన్నాయి:
- ఫుడ్ అండ్ అగ్రికల్చరల్ ఆర్గనైజేషన్ కౌన్సిల్ ఇండిపెండెంట్ చైర్మన్ (1981–85): స్వామినాథన్ FAO కౌన్సిల్‌కు స్వతంత్ర ఛైర్మన్‌గా ఉన్న సమయంలో ప్రపంచ వ్యవసాయ విధానాలు మరియు వ్యూహాలకు మార్గనిర్దేశం చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు.
- ఇంటర్నేషనల్ యూనియన్ ఫర్ ది కన్జర్వేషన్ ఆఫ్ నేచర్ అండ్ నేచురల్ రిసోర్సెస్ అధ్యక్షుడు (1984–90): ఈ సామర్థ్యంలో అతని నాయకత్వం జీవవైవిధ్యం మరియు సహజ వనరులను సంరక్షించడంలో ప్రపంచ ప్రయత్నాలకు దోహదపడింది.
- వరల్డ్ వైడ్ ఫండ్ ఫర్ నేచర్ (ఇండియా) అధ్యక్షుడు (1989–96): WWF-ఇండియాలో స్వామినాథన్ నాయకత్వం పర్యావరణ పరిరక్షణ మరియు స్థిరమైన అభివృద్ధికి అతని నిబద్ధతను హైలైట్ చేసింది.
- ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ అగ్రికల్చరల్ రీసెర్చ్ (ICAR) డైరెక్టర్ జనరల్ : ICAR డైరెక్టర్ జనరల్‌గా, స్వామినాథన్ భారతదేశంలోని కీలకమైన వ్యవసాయ పరిశోధన కార్యక్రమాలకు నాయకత్వం వహించారు, ఇది దేశ వ్యవసాయ ముఖచిత్రాన్ని రూపొందించింది.
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
హరిత విప్లవం: పరివర్తన యుగం
ఎం.ఎస్. స్వామినాథన్ మిషన్ యొక్క కేంద్రబిందువు భారతీయ వ్యవసాయ పరివర్తన. అతని దార్శనిక దృక్పథంలో ఇవి ఉన్నాయి:
- అధిక దిగుబడినిచ్చే పంట రకాలు పరిచయం: అధిక దిగుబడినిచ్చే పంటలను, ముఖ్యంగా వరి, గోధుమలను ప్రవేశపెట్టడంలో స్వామినాథన్ కీలక పాత్ర పోషించారు. ఈ రకాలు తెగుళ్ళు మరియు వ్యాధులకు ఎక్కువ నిరోధకతను ప్రదర్శించాయి, ఫలితంగా ఉత్పాదకత పెరిగింది.
- మెరుగైన నీటిపారుదల సౌకర్యాలు: నీటి వనరుల ప్రాముఖ్యతను గుర్తించి, నీటిపారుదల పద్ధతులను మెరుగుపరచాలని, పంటలకు తగినంత నీరు అందేలా చూడాలని సూచించారు.
- ఎరువుల వినియోగాన్ని ప్రోత్సహించడం: స్వామినాథన్ ఎరువులను విచక్షణతో వాడాలని సూచించడం వల్ల భూసారం మెరుగుపడి పంట దిగుబడులు పెరిగాయి.
హరిత విప్లవం ప్రభావం
స్వామినాథన్ నేతృత్వంలోని హరిత విప్లవం ఒక లోతైన పరివర్తనకు దారితీసింది:
- గోధుమ ఉత్పత్తిలో పెరుగుదల: భారతదేశంలో గోధుమ ఉత్పత్తి అసాధారణమైన పెరుగుదలను చూసింది, 1947లో 6 మిలియన్ టన్నుల నుండి 1964 మరియు 1968 మధ్య 17 మిలియన్ టన్నులకు పెరిగింది.
- మెరుగైన ఆహార భద్రత: హరిత విప్లవం భారతదేశ ఆహార భద్రతను బలపరిచింది, ఆహార దిగుమతులపై దేశం ఆధారపడటాన్ని గణనీయంగా తగ్గించింది మరియు ఆకలిని తగ్గించింది.
స్వామినాథన్ మార్గదర్శక సహకారం
హరిత విప్లవానికి ఎం.ఎస్.స్వామినాథన్ చేసిన కృషి చెప్పుకోదగినది:
- పాక్షిక మరుగుజ్జు గోధుమ రకాలు అభివృద్ధి: స్వామినాథన్ పాక్షిక-మరగుజ్జు గోధుమ రకాలను అభివృద్ధి చేయడానికి నాయకత్వం వహించాడు, ఇది బసను తగ్గించింది (ధాన్యం బరువు కింద కాండం వంగడం) మరియు పంట దిగుబడిని పెంచింది.
- నార్మన్ బోర్లాగ్‌తో సహకారం: నోబెల్ గ్రహీత నార్మన్ బోర్లాగ్‌తో అతని సహకారం గోధుమ రకాల్లో మరగుజ్జు జన్యువులను చేర్చడానికి దారితీసింది, ఇది “గోధుమ విప్లవం”గా పిలువబడింది.
- సవాళ్లను పరిష్కరించడం: స్వామినాథన్ దూరదృష్టి మాత్రమే కాదు, వాస్తవికవాది కూడా. స్థానిక పంటల స్థానభ్రంశం, భూసార పరిరక్షణ సమస్యలు మరియు పురుగుమందుల విచక్షణారహిత వినియోగంతో సహా హరిత విప్లవం ద్వారా ఎదురయ్యే సవాళ్లను ఆయన గుర్తించారు. భూగర్భజల వనరులు మితిమీరిపోతున్నాయని ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.
రైతు హక్కుల కోసం పోరాటం
2004 నుంచి 2006 వరకు జాతీయ రైతు కమిషన్ అధిపతిగా ఉన్న సమయంలో ఎం.ఎస్.స్వామినాథన్ రైతుల సంక్షేమం కోసం బలమైన న్యాయవాదిగా ఎదిగారు. భారత రైతాంగ ప్రయోజనాలను పరిరక్షించడానికి ఉద్దేశించిన అనేక కీలక సిఫార్సులను ఆయన సమర్థించారు.
MSP ద్వారా న్యాయమైన పరిహారం
స్వామినాథన్ చేసిన ముఖ్యమైన సిఫార్సులలో ఒకటి వ్యవసాయ ఉత్పత్తులకు కనీస మద్దతు ధర (MSP) ఏర్పాటు చేయడం రైతులకు వారి శ్రమకు మరియు పెట్టుబడికి న్యాయమైన మరియు న్యాయమైన నష్టపరిహారాన్ని హామీ ఇస్తుంది. అసలు ఉత్పత్తి వ్యయం కంటే MSPని కనీసం 50% కంటే ఎక్కువగా నిర్ణయించాలని అతని ప్రతిపాదన ఉద్ఘాటించింది. ఈ కార్యక్రమం రైతులకు వారి వ్యవసాయ ప్రయత్నాలకు తగిన ప్రతిఫలాన్ని అందేలా చేయడం ద్వారా వారికి ఆర్థిక భద్రత కల్పించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
ఈ న్యాయమైన ధరల విధానం కోసం స్వామినాథన్ అలుపెరగని పోరాటం దేశవ్యాప్తంగా రైతులలో ప్రతిధ్వనించింది. వ్యవసాయ రంగం ఎదుర్కొంటున్న ఆర్థిక సవాళ్లను పరిష్కరించడంలో ఆయన నిబద్ధత భారత వ్యవసాయ ఆర్థిక వ్యవస్థకు వెన్నెముకగా ఉన్న రైతుల జీవనోపాధిని మెరుగుపరచడంలో ఆయన అంకితభావాన్ని ప్రదర్శించింది.
జాతీయ రైతు కమిషన్ అధిపతిగా స్వామినాథన్ చేసిన కృషి రైతులకు సాధికారత కల్పించే, వారి ఆర్థిక ఇబ్బందులను తొలగించే విధానాలను ప్రోత్సహించడంలో ఆయన అచంచల నిబద్ధతను నొక్కి చెప్పింది. ఆయన సిఫార్సులు భారతదేశ వ్యవసాయ భూభాగంపై శాశ్వత ప్రభావాన్ని కలిగి ఉన్నాయి, దేశానికి ఆహారం అందించడానికి అవిశ్రాంతంగా శ్రమించే వారికి మరింత సమానమైన మరియు సంపన్నమైన భవిష్యత్తు కోసం సూచిస్తున్నాయి.
గుర్తింపు మరియు అవార్డులు
| వర్గం | అవార్డులు మరియు గౌరవాలు |
| అంతర్జాతీయ గుర్తింపు | – మెండెల్ మెమోరియల్ మెడల్ (1965) |
| – రామన్ మెగసెసే అవార్డు (1971) | |
| – ఆల్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్ వరల్డ్ సైన్స్ అవార్డు (1986) | |
| – వరల్డ్ ఫుడ్ ప్రైజ్ (1987) | |
| – టైలర్ ప్రైజ్ ఫర్ ఎన్విరాన్‌మెంటల్ అచీవ్‌మెంట్ (1991) | |
| – ఫోర్ ఫ్రీడమ్స్ అవార్డ్ (2000) | |
| – ఇంటర్నేషనల్ జియోగ్రాఫికల్ యూనియన్ యొక్క ప్లానెట్ అండ్ హ్యుమానిటీ మెడల్ (2000) | |
| – ఆర్డర్ ఆఫ్ ది గోల్డెన్ హార్ట్ ఆఫ్ ఫిలిప్పీన్స్ | |
| – ఆర్డర్ ఆఫ్ అగ్రికల్చరల్ మెరిట్ ఆఫ్ ఫ్రాన్స్ | |
| – ఆర్డర్ ఆఫ్ ది గోల్డెన్ ఆర్క్ ఆఫ్ ది నెదర్లాండ్స్ | |
| – కంబోడియాకు చెందిన సహమెట్రీ రాయల్ ఆర్డర్ | |
| జాతీయ గుర్తింపు | – శాంతి స్వరూప్ భట్నాగర్ అవార్డు (1961) |
| – పద్మశ్రీ (భారతదేశం యొక్క నాల్గవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం) | |
| – పద్మభూషణ్ (భారతదేశం యొక్క మూడవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం) | |
| – పద్మవిభూషణ్ (భారతదేశంలో రెండవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం) | |
| – హెచ్.కె.ఫిరోడియా అవార్డు | |
| – లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి జాతీయ అవార్డు | |
| – ఇందిరా గాంధీ బహుమతి | |
| అదనపు గౌరవాలు | – 24 అంతర్జాతీయ మరియు 28 జాతీయ గౌరవాలు (2002 నాటికి) |
| – 33 దేశీయ మరియు 32 విదేశీ అవార్డులు (2016 బయోటెక్ ఎక్స్‌ప్రెస్ సంచిక) | |
| వారసత్వం | – 2004లో ఆయన గౌరవార్థం “వ్యవసాయంలో నాయకత్వానికి అవార్డు” స్థాపించబడింది |
| – అంతర్జాతీయ వరి పరిశోధనా సంస్థ (IRRI)లో గుర్తింపు |
ఎంఎస్ స్వామినాథన్ మరణం
ప్రఖ్యాత భారతీయ వ్యవసాయ శాస్త్రవేత్త “భారత హరిత విప్లవ పితామహుడు” అని పిలువబడే ఎం.ఎస్. స్వామినాథన్ సెప్టెంబర్ 28, 2023న చెన్నైలోని తన నివాసంలో 98 ఏళ్ళ వయసులో కన్నుమూశారు. 1987లో, అతను ప్రారంభ ప్రపంచ ఆహార బహుమతిని అందుకున్నాడు మరియు తదనంతరం చెన్నైలోని తారామణిలో MS స్వామినాథన్ రీసెర్చ్ ఫౌండేషన్ (MSSRF)ని స్థాపించాడు.
వారసత్వం మరియు ప్రేరణ
ఆయన మరణానంతరం కూడా ఎంఎస్ స్వామినాథన్ వారసత్వం తరతరాలుగా శాస్త్రవేత్తలు, రైతులు, విధాన నిర్ణేతలకు స్ఫూర్తిదాయకంగా నిలుస్తోంది. ఆహార భద్రతను మెరుగుపరచడంలో ఆయన అంకితభావం, భారతదేశ పురోగతి పట్ల ఆయన అచంచలమైన నిబద్ధత సమకాలీన వ్యవసాయ సవాళ్లను పరిష్కరించడానికి కృషి చేస్తున్న వారికి స్ఫూర్తిదాయకంగా నిలుస్తాయి.
| మరింత చదవండి | |
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| Adda247 తెలుగు APP | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
