పర్యావరణ కాలుష్యం
పర్యావరణ కాలుష్యం నేడు మానవాళి ఎదుర్కొంటున్న అత్యంత ముఖ్యమైన సవాళ్లలో ఒకటి. ఇది సహజ వాతావరణంలోకి హానికరమైన కాలుష్య కారకాలను ప్రవేశపెట్టడాన్ని సూచిస్తుంది, పర్యావరణ వ్యవస్థలకు అంతరాయం కలిగించే ప్రతికూల మార్పులకు కారణమవుతుంది, మానవ ఆరోగ్యానికి హాని కలిగిస్తుంది మరియు అన్ని జీవుల జీవన నాణ్యతను దిగజార్చుతుంది. కాలుష్యం యొక్క మూలాలు రోజు వారి మానవ కార్యకలాపాలు. ఈ కధనంలో పర్యావరణ కాలుష్యం – రకాలు, ప్రభావాలు మరియు నియంత్రణ చర్యలు గురించి చర్చించాము.
కాలుష్యం అంటే ఏమిటి?
కాలుష్య కారకాలు ప్రపంచ వాతావరణంలోకి ప్రవేశించడాన్ని కాలుష్యం అంటారు. చెత్త మరియు అగ్నిపర్వత బూడిద వంటి కాలుష్య కారకాలు మానవులు మరియు ప్రకృతి రెండింటి నుండి రావచ్చు. వాయు కాలుష్యం, నీటి కాలుష్యం మరియు శబ్ద కాలుష్యం వంటి అనేక రూపాల్లో కాలుష్యం వస్తుంది. రోజురోజుకు కాలుష్యం పెరిగిపోయి ప్రజలు తీవ్ర అనారోగ్యాలకు గురవుతున్నారు. అందువల్ల, ప్రతి ఒక్కరూ కాలుష్యం మరియు దాని ప్రభావాల గురించి మరియు దానిని ఎలా విజయవంతంగా తగ్గించవచ్చో తెలుసుకోవాలి.
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
కాలుష్య రకాలు
వివిధ రకాల కాలుష్యం పర్యావరణంలోని వివిధ భాగాలపై వేర్వేరు ప్రభావాలను కలిగి ఉంటుంది. కాలుష్య రకాలు వాయు కాలుష్యం, నీటి కాలుష్యం, శబ్ద కాలుష్యం మరియు నేల కాలుష్యం మరియు అనేక రకమైన కాలుష్యాలు ఉన్నాయి.
గాలి కాలుష్యం
పరిశ్రమల నుండి వచ్చే పొగ మరియు ప్రమాదకర వాయువులు, కార్ల ద్వారా ఉత్పత్తి చేయబడిన CFCలు మరియు ఆక్సైడ్లు, ఘన వ్యర్థాలను కాల్చడం మొదలైనవి వంటి ప్రమాదకరమైన లేదా అధిక మొత్తంలో కాలుష్య కారకాలు పర్యావరణంలోకి విడుదల చేయబడినప్పుడు వాయు కాలుష్యం జరుగుతుంది. వాయు కాలుష్యానికి చక్కని మరియు వాస్తవిక ఉదాహరణ దీపావళి తర్వాత పటాకుల వల్ల కలిగే కాలుష్యం. వాయు కాలుష్యానికి మరో ఉదాహరణ వాహనాల ద్వారా ఉత్పత్తి అయ్యే పొగ.
ప్రభావాలు
గాలి యొక్క పర్యావరణ కాలుష్యం యొక్క ప్రధాన ప్రభావాలు ఏమిటంటే ఇది మానవులలో గుండె జబ్బుల ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది మరియు ఊపిరితిత్తులు మరియు శ్వాసకోశ వ్యవస్థల వ్యాధులకు కారణమవుతుంది. ఇది ఆస్తమా మరియు బ్రాంకైటిస్‌కు కూడా దారి తీస్తుంది. ఇది గ్రీన్‌హౌస్ వాయువులను పెంచడం వల్ల పర్యావరణంపై కూడా ప్రభావం చూపుతుంది.
నియంత్రణ చర్యలు
- గృహాలు మరియు పరిశ్రమలు వాయు కాలుష్యాన్ని తగ్గించడానికి మెరుగైన డిజైన్ పరికరాలు మరియు పొగలేని ఇంధనాలతో పనిచేయాలి.
- పర్యావరణ వ్యవస్థలో సమతుల్యతను కాపాడుకోవడానికి మరియు పెరుగుతున్న గ్రీన్‌హౌస్ వాయువుల వల్ల కలిగే ప్రభావాన్ని నిర్వహించడానికి అడవుల పెంపకం లేదా ఎక్కువ చెట్లను నాటడం ప్రోత్సహించాలి.
శబ్ద కాలుష్యం
బాణాసంచా కాల్చడం, పరిశ్రమల నిర్వహణ, లౌడ్‌స్పీకర్‌ల ద్వారా సంగీతాన్ని ప్లే చేయడం-ముఖ్యంగా పండుగల సమయంలో-ఇవన్నీ శబ్ద కాలుష్యానికి దోహదం చేస్తాయి. ఇది నియంత్రించబడకపోతే, మెదడు పనితీరుపై కూడా ప్రభావం చూపుతుంది. రోడ్డుపై వాహనాలు అధికంగా ఉండడంతో శబ్ధ కాలుష్యం కూడా పెరుగుతోంది. ఇది నగరాల్లో లేదా హైవేలకు సమీపంలో నివసించే వ్యక్తులకు సంబంధించినది ఎందుకంటే ఇది ఆందోళన వంటి ఒత్తిడి సంబంధిత సమస్యలకు దారితీస్తుంది.
శబ్ద కాలుష్యం యొక్క ప్రభావాలు
నిర్మాణం, లౌడ్‌స్పీకర్‌లు మరియు ఇతర మానవ నిర్మిత శబ్దాలు, అలాగే ఉరుములు మరియు జంతువుల శబ్దాలు వంటి సహజ అవాంతరాలు అన్నీ శబ్ద కాలుష్యానికి దోహదం చేస్తాయి. శబ్ద కాలుష్యం వల్ల వచ్చే అత్యంత ప్రబలమైన కొన్ని అనారోగ్యాలు ఈ క్రింది వాటిని కలిగి ఉన్నాయి:
- తలనొప్పులు
- ప్రవర్తనలో మార్పు
- అధిక రక్తపోటు
- వినికిడి లోపం
నియంత్రణ చర్యలు
రోడ్డు పక్కన వాహనాలను సరిగ్గా నిర్వహించడం మరియు ధ్వనించే ప్రదేశాలలో సౌండ్ ప్రూఫ్ పరికరాలను ఉపయోగించడం ద్వారా శబ్ద కాలుష్యాన్ని తగ్గించవచ్చు. రోడ్లపై హారన్లు అతి తక్కువగా వాడాలి. అధిక శబ్దాన్ని నివారించడానికి ఆటోమొబైల్స్ మరియు పారిశ్రామిక పరికరాలు తప్పనిసరిగా సైలెన్సర్‌లను అమర్చాలి.
నీటి కాలుష్యం
నీటి కాలుష్యం ప్రస్తుతం మానవులకు ముఖ్యమైన సమస్య. మురుగు వ్యర్థాలు, పురుగుమందులు, గృహాలు మరియు వ్యవసాయ చెత్త, పారిశ్రామిక లేదా ఫ్యాక్టరీ వ్యర్థాలు మరియు ఇతర వ్యర్థాలతో సహా కాలువలు, నదులు మరియు సముద్రాల వంటి నీటి వనరులలోకి కాలుష్య కారకాలు నేరుగా పడవేయబడతాయి. ఫలితంగా, సముద్ర జీవుల ఆవాసాలు నాశనం చేయబడుతున్నాయి మరియు నీటి వనరులలో డిసాల్వ్ద్ ఆక్సిజన్ పరిమాణం తగ్గడం ప్రారంభమైంది. త్రాగడానికి ఉపయోగపడే నీటి లభ్యత నీటి కాలుష్యం ద్వారా గణనీయంగా ప్రభావితమవుతుంది.
నీటి కాలుష్యం యొక్క ప్రభావాలు
మురుగు వ్యర్థాలు, పురుగుమందులు, గృహ మరియు వ్యవసాయ వ్యర్థాలు, పారిశ్రామిక లేదా ఫ్యాక్టరీ చెత్త మరియు కాలువలు, నదులు మరియు సముద్రాలతో సహా నేరుగా నీటి వనరులలోకి డంప్ చేయబడిన ఇతర కాలుష్య కారకాలు నీటి కాలుష్యానికి ప్రధాన కారణాలు. నీటి కాలుష్యం వల్ల వచ్చే అత్యంత ప్రబలమైన కొన్ని అనారోగ్యాలు ఈ క్రింది వాటిని కలిగి ఉన్నాయి
- టైఫాయిడ్
- పోలియో
- హెపటైటిస్ A
- విరేచనాలు
- డయేరియా
- కలరా
నియంత్రణ చర్యలు
నీటి పర్యావరణ కాలుష్యాన్ని నియంత్రించడంలో ఉన్న వ్యూహాలను సవరించడం ద్వారా నీటి వినియోగాన్ని తగ్గించాలి లేదా తగ్గించాలి. మురుగునీటిని తిరిగి ఉపయోగించేందుకు బాగా శుద్ధి చేయాలి.
ISRO చంద్రయాన్ మిషన్లు – చంద్రయాన్ 1 నుండి చంద్రయాన్ 3 వరకు పూర్తి వివరాలు
నేల కాలుష్యం
భారతీయ జనాభాలో గణనీయమైన భాగం వ్యవసాయంలో పనిచేస్తున్నారు. వ్యవసాయంలో భాగంగా, రైతులు అనేక రకాల ఎరువులు, కలుపు సంహారకాలు, శిలీంద్రనాశకాలు మరియు ఇతర రసాయన పదార్థాలను ఉపయోగిస్తారు. ఇది నేలను మరింత కలుషితం చేస్తుంది, ఇది పంటలను పండించడానికి అనుకూలం కాదు. అదనంగా, అధికారులు గృహ లేదా వాణిజ్య చెత్తను నేలపై పడవేసినప్పుడు నేల కాలుష్యం జరుగుతుంది. ఫలితంగా, దోమల పునరుత్పత్తి ప్రోత్సహించబడుతుంది, ఇది డెంగ్యూ మరియు మలేరియా వంటి వ్యాధుల వ్యాప్తిని ప్రోత్సహిస్తుంది.
నేల కాలుష్యం యొక్క ప్రభావాలు
రసాయనాలు వ్యవసాయం నేల నాణ్యతను క్షీణింపజేస్తుంది మరియు అనేక ప్రమాదకరమైన పదార్థాలు మన శరీరాలతో సంబంధంలోకి వస్తాయి మరియు వివిధ చర్మ వ్యాధులకు కారణమవుతాయి, ఇవి అటువంటి కలుషితమైన నేలపై పండించే ఆహార పంటల రూపంలో అనివార్యం. నేల కాలుష్యం వల్ల కలిగే కొన్ని సాధారణ అనారోగ్యాలు క్రింద ఉన్నాయి.
- లుకేమియా
- కాలేయం మరియు మూత్రపిండాల వైఫల్యం
- సంతానోత్పత్తి నష్టం
నియంత్రణ చర్యలు
పర్యావరణ కాలుష్యాన్ని నియంత్రించాలంటే ప్లాస్టిక్ వాడకాన్ని ఆపాలి. నేల కాలుష్యాన్ని నివారించడానికి ప్లాస్టిక్ వాడకాన్ని తగ్గించాలి మరియు సాగు చేసిన మైదానాల్లో ఎరువుగా వినియోగించే ముందు మురుగునీటిని తగిన విధంగా శుద్ధి చేయాలి.
ఉష్ణ కాలుష్యం
ఉష్ణ కాలుష్యం అనేది ఏదైనా ప్రక్రియ ద్వారా చుట్టుపక్కల నీటి ఉష్ణోగ్రతను ఎదుర్కొనే నీటి నాణ్యత క్షీణత.
ఉష్ణ కాలుష్యం యొక్క ప్రభావాలు
పారిశ్రామిక కర్మాగారాలు మరియు పవర్ ప్లాంట్లు నీటిని శీతలకరణిగా ఉపయోగించినప్పుడు ఈ పర్యావరణ కాలుష్యం ఏర్పడుతుంది. పరిశ్రమల నుండి వచ్చే బాయిలర్లు, బొగ్గు అగ్నిమాపక కేంద్రాలు, ముడి చమురు శుద్ధి కర్మాగారాలు, అణు మరియు విద్యుత్ ప్లాంట్లు మరియు ఉక్కు ద్రవీభవన కర్మాగారాలు ఉష్ణ కాలుష్యానికి కొన్ని కారణాలు.
ఉష్ణ కాలుష్యం యొక్క ప్రభావాలు: నీటిలో డిసాల్వ్ద్ ఆక్సిజన్ పరిమాణాన్ని తగ్గిస్తుంది, అనేక జాతుల అకశేరుకాలు మరియు చేపలను చంపడంతోపాటు నీటి వనరులలో ఉంచిన వాటి గుడ్లను నాశనం చేస్తుంది.
నియంత్రణ చర్యలు
చెరువులు లేదా భవనాలను చల్లబరచడం మరియు కృత్రిమ సరస్సులను నిర్మించడం వంటి కొన్ని శాస్త్రీయ విధానాలను ఉపయోగించి ఉష్ణ పర్యావరణ కాలుష్యాన్ని నిరోధించవచ్చు. ఈ సరస్సులు మానవ నిర్మిత నీటి వనరులు, ఇవి శీతలీకరణ విద్యుత్ ప్లాంట్లకు ప్రత్యామ్నాయాన్ని అందిస్తాయి.
పర్యావరణ కాలుష్యానికి కారణాలు
- పారిశ్రామిక కార్యకలాపాలు: పారిశ్రామిక ప్రక్రియలు గాలి, నీరు మరియు మట్టిలోకి గణనీయమైన మొత్తంలో కాలుష్య కారకాలను విడుదల చేస్తాయి. ఫ్యాక్టరీలు, పవర్ ప్లాంట్లు మరియు తయారీ యూనిట్ల నుండి విడుదలయ్యే టాక్సిక్ కెమికల్స్, పర్టిక్యులేట్ మ్యాటర్ మరియు గ్రీన్ హౌస్ వాయువులు వీటిలో ఉన్నాయి.
- రవాణా: మోటారు వాహనాలు మరియు విమానాల వేగవంతమైన పెరుగుదల కార్బన్ మోనాక్సైడ్, నైట్రోజన్ ఆక్సైడ్లు మరియు హైడ్రోకార్బన్‌ల ఉద్గారాల పెరుగుదలకు దారితీసింది, ఇది వాయు కాలుష్యం మరియు వాతావరణ మార్పులకు దోహదం చేస్తుంది.
- వ్యవసాయ పద్ధతులు: వ్యవసాయంలో రసాయనిక ఎరువులు, పురుగుమందులు మరియు హెర్బిసైడ్ల వాడకం నేల మరియు నీటి వనరులను కలుషితం చేస్తుంది, ఇది భూమి క్షీణత మరియు నీటి కాలుష్యానికి దారితీస్తుంది.
- అటవీ నిర్మూలన: చెట్లు మరియు అడవుల తొలగింపు ఫలితంగా కార్బన్ సీక్వెస్ట్రేషన్ తగ్గుతుంది, ఇది వాతావరణ కార్బన్ డయాక్సైడ్ యొక్క అధిక స్థాయికి దారితీస్తుంది మరియు గ్లోబల్ వార్మింగ్‌కు దోహదం చేస్తుంది.
- వ్యర్థాలను పారవేయడం: చెత్తను వేయడం మరియు ప్రమాదకర వ్యర్థాలను సరిగ్గా పారవేయడం వంటి అసమర్థ వ్యర్థాల నిర్వహణ, నేల, జలమార్గాలు మరియు సముద్ర పర్యావరణ వ్యవస్థలను కలుషితం చేస్తుంది.
- మైనింగ్ మరియు వెలికితీత: వెలికితీసే పరిశ్రమలు పర్యావరణంలోకి హానికరమైన పదార్ధాలను విడుదల చేస్తాయి, ఇది నీటి కాలుష్యం మరియు నివాస విధ్వంసానికి దారితీస్తుంది.
ఆవర్తన పట్టిక – మూలకాలు, గుర్తులు మరియు పరమాణు ద్రవ్యరాశి
పర్యావరణ కాలుష్యం యొక్క ప్రభావాలు
- వాయు కాలుష్యం: కలుషితమైన గాలిని పీల్చడం వల్ల మానవులకు శ్వాసకోశ సమస్యలు, గుండె జబ్బులు మరియు ఇతర ఆరోగ్య సమస్యలు వస్తాయి. ఇది జంతువులు మరియు మొక్కలను కూడా హాని చేస్తుంది, దీనివల్ల జీవవైవిధ్యం తగ్గుతుంది మరియు పర్యావరణ వ్యవస్థలకు అంతరాయం కలిగిస్తుంది.
- నీటి కాలుష్యం: కలుషితమైన నీటి వనరులు నీటి ద్వారా సంక్రమించే వ్యాధులకు దారి తీయవచ్చు, జల జీవులకు హాని కలిగిస్తాయి మరియు సముద్ర పర్యావరణ వ్యవస్థలను దెబ్బతీస్తాయి. ఇది కమ్యూనిటీలకు స్వచ్ఛమైన తాగునీటిని కూడా ప్రభావితం చేస్తుంది.
- నేల కాలుష్యం: భారీ లోహాలు, పురుగుమందులు లేదా ఇతర విషపదార్ధాలతో కలుషితమైన నేల భూమిని వ్యవసాయానికి అనువుగా చేస్తుంది, ఆహార భద్రత మరియు మానవ ఆరోగ్యానికి ముప్పు కలిగిస్తుంది.
- వాతావరణ మార్పు: గ్రీన్‌హౌస్ వాయు ఉద్గారాలు గ్లోబల్ వార్మింగ్‌కు దోహదం చేస్తాయి, సముద్ర మట్టాలు పెరగడం, విపరీతమైన వాతావరణ సంఘటనలు మరియు వాతావరణ నమూనాలలో అంతరాయాలకు దారితీస్తాయి.
- జీవవైవిధ్య నష్టం: కాలుష్యం, నివాస విధ్వంసం మరియు వాతావరణ మార్పు అనేక వృక్ష మరియు జంతు జాతులను బెదిరిస్తుంది, ఫలితంగా జీవవైవిధ్యం క్షీణిస్తుంది.
- ఆరోగ్య ప్రభావాలు: పర్యావరణ కాలుష్య కారకాలకు గురికావడం వల్ల శ్వాసకోశ వ్యాధులు, క్యాన్సర్, నరాల సంబంధిత రుగ్మతలు మరియు పునరుత్పత్తి సమస్యలతో సహా వివిధ ఆరోగ్య సమస్యలకు దారితీయవచ్చు.
పర్యావరణ కాలుష్యానికి పరిష్కారాలు
- పునరుత్పాదక శక్తి వనరులు: సౌర, గాలి మరియు జలవిద్యుత్ శక్తి వంటి పునరుత్పాదక శక్తికి మారడం శిలాజ ఇంధనాలపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గిస్తుంది మరియు గ్రీన్‌హౌస్ వాయు ఉద్గారాలను తగ్గిస్తుంది.
- మెరుగైన రవాణా: ప్రజా రవాణా, ఎలక్ట్రిక్ వాహనాలు మరియు సైక్లింగ్‌ను ప్రోత్సహించడం వలన ఆటోమొబైల్స్ నుండి వాయు కాలుష్యాన్ని తగ్గించవచ్చు.
- వ్యర్ధాల నిర్వహణ : సరైన వ్యర్థాల తొలగింపు మరియు రీసైక్లింగ్ వ్యవస్థలను అమలు చేయడం వల్ల భూమి మరియు నీటి వనరుల కాలుష్యాన్ని నిరోధించవచ్చు.
- సుస్థిర వ్యవసాయం: సేంద్రియ వ్యవసాయం మరియు స్థిరమైన వ్యవసాయ పద్ధతులను ప్రోత్సహించడం వల్ల హానికరమైన రసాయనాల వాడకాన్ని తగ్గించవచ్చు మరియు నేల నాణ్యతను సంరక్షించవచ్చు.
- అటవీ సంరక్షణ : చెట్లను నాటడం మరియు క్షీణించిన అడవులను పునరుద్ధరించడం కార్బన్ డయాక్సైడ్‌ను వేరు చేయడంలో సహాయపడుతుంది మరియు అటవీ నిర్మూలనను ప్రతిఘటిస్తుంది.
- పర్యావరణ నిబంధనలు: పారిశ్రామిక ఉద్గారాలు మరియు ఇతర కాలుష్య వనరులను నియంత్రించడానికి ప్రభుత్వాలు కఠినమైన పర్యావరణ నిబంధనలను అమలు చేయాలి.
- విద్య మరియు అవగాహన: కాలుష్యం యొక్క పరిణామాలు మరియు స్థిరమైన అభ్యాసాల యొక్క ప్రాముఖ్యత గురించి ప్రజల్లో అవగాహన పెంచడం వ్యక్తులు చర్య తీసుకునేలా ప్రోత్సహిస్తుంది.
మరింత చదవండి:
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
