భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థ
భారతదేశం ఒక గొప్ప సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని కలిగి ఉంది, కానీ అది కొనసాగుతూనే ఉన్న కొన్ని లోతైన పాతుకుపోయిన సామాజిక సమస్యలతో బాధపడుతోంది, అందులో ఒకటి వరకట్న వ్యవస్థ. వరకట్నం అనేది శతాబ్దాలుగా భారతీయ సమాజంలో ప్రబలంగా ఉన్న ఆచారం, ఇందులో వధువు కుటుంబం వివాహ సమయంలో వరుడి కుటుంబానికి గణనీయమైన బహుమతులు, నగదు లేదా ఆస్తిని అందించాలని భావిస్తున్నారు. 1961 నుండి చట్టవిరుద్ధమైనప్పటికీ, వరకట్న వ్యవస్థ ఇప్పటికీ వివిధ రూపాల్లో కొనసాగుతోంది, దేశవ్యాప్తంగా అసంఖ్యాక మహిళల జీవితాలపై ప్రతికూల ప్రభావం చూపుతోంది. ఈ కధనంలో భారతదేశంలోని వరకట్న వ్యవస్థను దాని చారిత్ర, కారణాలు, పరిణామాలు మరియు మరిన్ని వివరాలను అందించాము.
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థ ఒక సాంఘిక దురాచారం
భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థ అనేది ఒక సాంఘిక దురాచారం మరియు దానిని నిర్మూలించాల్సిన అవసరం ఉంది. ఇది స్త్రీలపై అణచివేతను కొనసాగించడమే కాకుండా అనేక సామాజిక సమస్యలకు దోహదం చేస్తుంది. భారతీయ సమాజంలో స్త్రీల పట్ల దృక్పథాన్ని మార్చడానికి మరియు వరకట్న వ్యవస్థ యొక్క ప్రతికూల ప్రభావం గురించి ప్రజలకు అవగాహన కల్పించడానికి కృషి చేయాలి. అప్పుడే స్త్రీలను సమానంగా గౌరవించే సమాజం ఏర్పడుతుంది
భారతీయ సమాజం – మహిళలు మరియు మహిళా సంస్థల పాత్ర
భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థ చరిత్ర
భారతదేశంలో వరకట్న విధానం లోతుగా పాతుకుపోయిన సాంస్కృతిక అభ్యాసం, ఇక్కడ వధువు కుటుంబం వివాహ సమయంలో వరుడు మరియు అతని కుటుంబ సభ్యులకు బహుమతులు లేదా నగదును అందిస్తుంది. ఇది అనేక శతాబ్దాల పాటు సుదీర్ఘమైన మరియు సంక్లిష్టమైన చరిత్రను కలిగి ఉంది మరియు దాని పరిణామం భారతీయ సమాజం మరియు సంస్కృతిలో మార్పులను ప్రతిబింబిస్తుంది.
భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థ యొక్క మూలం
వరకట్నం గురించిన మొట్టమొదటిగా నమోదు చేయబడిన ప్రస్తావన వేదాలు, ప్రాచీన హిందూ గ్రంధాల నాటిది, ఇది వివాహ సమయంలో వధువు కుటుంబానికి బహుమతులు మరియు చెల్లింపులను సూచించింది. తొలినాళ్లలో వరకట్న విధానం అనేది స్త్రీలకు ఆర్థిక భద్రత కల్పించే మార్గంగా పరిగణించబడింది, వారికి వారసత్వంగా ఆస్తి హక్కు లభించదు, ఆసరా కోసం భర్తపై ఆధారపడేవారు.
అయితే, కాలక్రమేణా, వరకట్న వ్యవస్థ మరింత చెడు స్వరాన్ని సంతరించుకుంది. పితృస్వామ్య వ్యవస్థ వేళ్లూనుకోవడంతో, స్త్రీలు వారి కుటుంబాలపై ఆర్థిక భారంగా ఎక్కువగా చూడబడ్డారు మరియు ఈ గ్రహించిన వ్యయాన్ని భర్తీ చేయడానికి కట్నాలు ఒక మార్గంగా మారాయి. కొన్ని సందర్భాల్లో, కట్నం కోసం డిమాండ్ చాలా విపరీతంగా మారింది, వరుడి డిమాండ్లను తీర్చడానికి కుటుంబాలు రుణాలు తీసుకోవడం లేదా ఆస్తులను అమ్మడం వంటివి చేసేవారు.
బ్రిటిష్ వలసవాదం సమయంలో భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థ
- 19వ శతాబ్దంలో, బ్రిటీష్ వలసవాదం వరకట్న వ్యవస్థను మరింత తీవ్రతరం చేసింది.
- బ్రిటీష్ వారు మహిళలకు వారసత్వంగా ఆస్తిని పొందే హక్కులను గుర్తించే చట్టాలను ప్రవేశపెట్టారు మరియు భర్తలు వారి అనుమతి లేకుండా వారి భార్యల ఆస్తిని తీసుకోవడం చట్టవిరుద్ధం.
- అయితే, ఈ చట్టాలు స్త్రీల ఆస్తి హక్కులను వరకట్న చెల్లింపులతో భర్తీ చేయాలనే భావనకు కూడా దారితీశాయి.
- భారత ప్రభుత్వం 1960లు మరియు 70లలో, భారత ప్రభుత్వం వరకట్నం డిమాండ్ చేయడాన్ని చట్టవిరుద్ధం చేసే చట్టాలను ఆమోదించడం ద్వారా సమస్యను పరిష్కరించడానికి ప్రయత్నించింది.
నేడు, వరకట్న వ్యవస్థ భారతదేశంలో వివాదాస్పద సమస్యగా కొనసాగుతోంది. చాలా కుటుంబాలు దీనిని వివాహంలో ముఖ్యమైన భాగంగా చూస్తుండగా, మరికొందరు దీనిని మహిళలపై దోపిడీ మరియు వివక్ష యొక్క రూపంగా చూస్తారు. వరకట్న వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా ప్రచారం జరగుతూనే ఉంది మరియు ఇటీవలి సంవత్సరాలలో పురోగతికి సంబంధించిన కొన్ని సంకేతాలు ఉన్నాయి. ఏది ఏమైనప్పటికీ, వరకట్న వ్యవస్థ భారతీయ సంస్కృతిలో లోతుగా వేళ్ళూనుకొని ఉంది మరియు దానిని మార్చడానికి మొత్తం సమాజం యొక్క సమిష్టి కృషి అవసరం.
భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థపై పోరాటం
- వరకట్న వ్యవస్థను ఎదుర్కోవడానికి, భారతదేశంలో అనేక చట్టాలు అమలులోకి వచ్చాయి. వరకట్న
- నిషేధ చట్టం 1961 ఏ రూపంలోనైనా వరకట్నాన్ని డిమాండ్ చేయడాన్ని చట్టవిరుద్ధం చేస్తుంది.
- అయితే, ఈ చట్టాలు ఉన్నప్పటికీ, ఆచారం విస్తృతంగా కొనసాగుతోంది. సమస్య యొక్క మూలం భారతీయ సమాజంలో మహిళల పట్ల సామాజిక మరియు సాంస్కృతిక వైఖరిలో ఉంది. ఈ వైఖరులు మారనంత వరకు వరకట్న వ్యవస్థ నిర్మూలన కష్టమే.
- వరకట్న సమస్యను పరిష్కరించడంలో విద్య మరియు అవగాహన చాలా కీలకం.
- మహిళలు తమ హక్కుల కోసం నిలబడటానికి విద్యావంతులు కావాలి మరియు సాధికారత కలిగి ఉండాలి.
వరకట్న వ్యవస్థ యొక్క కారణాలు
- పితృస్వామ్య సమాజం: స్త్రీలు సాంప్రదాయకంగా పురుషులకు అధీనంలో ఉన్నట్లు భావించే లోతైన పితృస్వామ్య సమాజంలో వరకట్న వ్యవస్థ దాని మూలాలను కనుగొంటుంది. వరకట్నం అనేది స్త్రీల హీన స్థితిని ధృవీకరిస్తూ, వారి కుటుంబాలపై భారం అనే భావనను బలపరుస్తుంది.
- సామాజిక ఆర్థిక కారకాలు: కొన్ని సందర్భాల్లో, వరకట్న డిమాండ్లు సామాజిక ఆర్థిక కారకాలచే నడపబడతాయి. వరుడు లేదా వారి కుటుంబాలు వారి ఆర్థిక స్థితిని మెరుగుపరచుకోవడానికి లేదా వారి స్వంత ఆర్థిక లోపాలను పరిష్కరించుకోవడానికి కట్నాన్ని డిమాండ్ చేయవచ్చు.
- సరిపోని చట్టపరమైన ముసాయిదా: వరకట్న వ్యవస్థను అరికట్టడానికి చట్టబద్ధమైన చర్యలు తీసుకున్నప్పటికీ, న్యాయ వ్యవస్థలో లొసుగులు మరియు బలహీనమైన అమలు ఈ పద్ధతిని కొనసాగించడానికి అనుమతించాయి. కఠినమైన అమలు మరియు సామాజిక అవగాహన లేకపోవడం వరకట్న వ్యవస్థ కొనసాగడానికి దోహదం చేస్తుంది.
వరకట్న వ్యవస్థ పరిణామాలు
వరకట్న వ్యవస్థ చాలా విస్తృతమైన పరిణామాలను కలిగి ఉంది, ఇది వ్యక్తులు మరియు మొత్తం సమాజాన్ని ప్రతికూలంగా ప్రభావితం చేస్తుంది
- మహిళలపై హింస: వరకట్న సంబంధిత హింస భారతదేశంలో ప్రబలమైన సమస్య. వరకట్నం డిమాండ్లను తీర్చడంలో విఫలమైన వధువులు తరచుగా శారీరక, భావోద్వేగ మరియు మానసిక వేధింపులను ఎదుర్కొంటారు, కొన్నిసార్లు ఇది వరకట్న మరణాలు లేదా వధువు దహనం యొక్క తీవ్రమైన కేసులకు దారి తీస్తుంది.
- ఆర్థిక దోపిడీ: వధువు కుటుంబంపై వరకట్నం విపరీతమైన ఆర్థిక భారాన్ని మోపుతుంది, తరచుగా అప్పులు, దివాలా తీయడం లేదా పేదరికం ఏర్పడుతుంది. ఇది పేదరికం యొక్క చక్రాన్ని శాశ్వతం చేస్తుంది మరియు ఆర్థిక అసమానతలను బలపరుస్తుంది.
- వైవాహిక సామరస్యానికి భంగం: వరకట్న సంబంధిత వివాదాలు వివాహిత జంటలు మరియు వారి కుటుంబాల మధ్య సంబంధాలను దెబ్బతీస్తాయి, ఇది వైవాహిక వైరుధ్యం, గృహ హింస మరియు విడాకులకు దారి తీస్తుంది.
భారత సమాజం యొక్క ముఖ్య లక్షణాలు
భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా చట్టాలు
వరకట్న నిషేధ చట్టం, 1961
భారతదేశంలో, వరకట్న నిషేధ చట్టం 1961 ప్రకారం వరకట్న వ్యవస్థ నిషేధించబడింది. దేశంలో తీవ్రమైన సామాజిక సమస్యగా మారుతున్న వరకట్న ఆచారాన్ని నిరోధించే ఉద్దేశ్యంతో ఈ చట్టం ఆమోదించబడింది. ఈ చట్టం వరకట్నాన్ని ప్రత్యక్షంగా లేదా పరోక్షంగా, వివాహానికి ముందు లేదా తర్వాత వివాహానికి పరిగణనలోకి తీసుకున్న ఏదైనా ఆస్తి లేదా విలువైన వస్తువును వర కట్నంగా నిర్వచిస్తుంది.
ఈ చట్టం వరకట్నం ఇవ్వడం లేదా తీసుకోవడం నేరంగా పరిగణించి శిక్షార్హమైన నేరంగా పరిగణిస్తుంది. కట్నం ఇవ్వడం లేదా తీసుకున్నందుకు శిక్ష ఐదేళ్ల జైలు శిక్ష లేదా రూ. 15,000 జరిమానా లేదా రెండూ విధించవచ్చు. వధువు కుటుంబం ఏదైనా కట్నం కోసం డిమాండ్ చేస్తే వరుడు మరియు అతని కుటుంబ సభ్యులు సమీపంలోని మేజిస్ట్రేట్ లేదా పోలీస్ స్టేషన్‌కు నివేదించడం కూడా ఈ చట్టం తప్పనిసరి చేస్తుంది.
వరకట్నం కోసం వేధింపులకు గురైన మహిళకు కూడా ఈ చట్టం రక్షణ కల్పిస్తుంది. వరకట్నం కోసం వేధింపులకు గురైతే ఆ మహిళ పోలీసులకు లేదా మేజిస్ట్రేట్‌కు ఫిర్యాదు చేయవచ్చు. దీనిపై పోలీసులు విచారణ జరిపి తగు చర్యలు తీసుకోవాలని ఆదేశించారు. వివాహమైన ఏడేళ్లలోపు మహిళ చనిపోతే, మరియు ఆమె వరకట్నం కోసం క్రూరత్వం లేదా వేధింపులకు గురైనట్లు సూచించడానికి ఆధారాలు ఉంటే, అది వరకట్న మరణంగా పరిగణించబడుతుంది మరియు నేరస్థుడికి ఏడు సంవత్సరాలు తక్కువ కాకుండా జైలు శిక్ష విధించబడుతుంది.
గృహ హింస చట్టం 2005
వరకట్న నిషేధ చట్టంతో పాటు, వరకట్న వ్యవస్థ నుండి మహిళలకు రక్షణ కల్పించే ఇతర చట్టాలు ఉన్నాయి. గృహ హింస చట్టం 2005 వరకట్నం కోసం వేధింపులతో సహా గృహ హింసకు గురైన మహిళలకు రక్షణ కల్పిస్తుంది. ఈ చట్టం ఒక మహిళ కోర్టు నుండి రక్షణ పొందేందుకు మరియు ఆమె భర్త లేదా అత్తమామలకు వ్యతిరేకంగా నిలుపుదల ఉత్తర్వును పొందేందుకు అనుమతిస్తుంది.
భారతీయ శిక్షాస్మృతి కూడా వరకట్న వ్యవస్థ నుండి మహిళలకు రక్షణ కల్పిస్తుంది. IPC సెక్షన్ 498A భర్త లేదా అతని కుటుంబ సభ్యుల క్రూరత్వానికి సంబంధించినది. భర్త లేదా అతని కుటుంబ సభ్యులు స్త్రీని క్రూరత్వానికి గురి చేయడం శిక్షార్హమైన నేరంగా పరిగణించబడుతుంది, ఇందులో కట్నం కోసం వేధింపులు కూడా ఉన్నాయి.
భారతీయ సమాజం పూర్తి స్టడీ మెటీరియల్
పరిష్కారాలు మరియు చొరవలు
- చట్టపరమైన సంస్కరణలు: ప్రస్తుతం ఉన్న వరకట్న వ్యతిరేక చట్టాల అమలును బలోపేతం చేయడం మరియు మరింత కఠినమైన చర్యలను ప్రవేశపెట్టడం వరకట్న వ్యవస్థను సమర్థవంతంగా ఎదుర్కోవడంలో సహాయపడుతుంది.
- విద్య మరియు అవగాహన: లింగ సమానత్వాన్ని ప్రోత్సహించడం మరియు వరకట్నం యొక్క ప్రతికూల పరిణామాల గురించి ప్రజలకు అవగాహన కల్పించడం చాలా కీలకం. వరకట్న వ్యవస్థ పై ఆలోచన వైఖరిని మార్చడానికి పాఠశాలలు, కళాశాలలు మరియు కమ్యూనిటీ సెంటర్లలో ప్రచారాలు, వర్క్‌షాప్‌లు మరియు అవగాహన కార్యక్రమాలు నిర్వహించాలి.
- మహిళల సాధికారత: విద్య మరియు నైపుణ్యాభివృద్ధి కార్యక్రమాల ద్వారా మహిళలకు సాధికారత కల్పించడం. ఆర్థిక స్వాతంత్ర్యం స్త్రీలు వరకట్న డిమాండ్లను నిరోధించడానికి సహాయ పడుతుంది.
- సామాజిక వైఖరిని మార్చడం: లోతుగా పాతుకుపోయిన సామాజిక నిబంధనలు మరియు వరకట్నం పట్ల వైఖరిని సవాలు చేయడం చాలా అవసరం. సమాజ నాయకులు, మత సంస్థలు మరియు మీడియా నుండి సమిష్టి ప్రయత్నాలు సామాజిక అవగాహనలు మరియు ప్రవర్తనను మార్చడంలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి.
ఈ చట్టాలు ఉన్నప్పటికీ, భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థ కొనసాగుతోంది. వరకట్నం డిమాండ్ చేసినా, వరకట్నం కోసం వేధించే వారిపై ప్రభుత్వం కఠిన చర్యలు తీసుకోవాలి. సమాజం ఆడంబరమైన వివాహాలను వైభవంగా నిర్వహించడం మానేసి, సాధారణమైన మరియు అర్థవంతమైన వివాహాలను ప్రోత్సహించడం ప్రారంభించాలి. భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థ ఒక నిరంతర సామాజిక రుగ్మతగా మిగిలిపోయింది, ఇది స్త్రీలు మరియు వారి కుటుంబాలపై అపారమైన బాధలను కలిగిస్తుంది. ఈ సమస్యను పరిష్కరించడానికి న్యాయపరమైన సంస్కరణలు, విద్య, సాధికారత మరియు మారుతున్న సామాజిక వైఖరితో కూడిన బహుముఖ విధానం అవసరం. వరకట్న వ్యవస్థను తొలగించడం ద్వారా, భవిష్యత్ తరాలకు మరింత న్యాయమైన మరియు సమగ్రమైన సమాజాన్ని నిర్ధారిస్తూ లింగ సమానత్వం వైపు భారతదేశం గణనీయమైన ప్రగతిని సాధించగలదు.
భారతీయ సమాజం – భారతదేశంలో వరకట్న వ్యవస్థ PDF
మరింత చదవండి:
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
