కోవిడ్-19 బారిన పడకుండా లేదా కోవిడ్-19 కారణంగా తీవ్ర అనారోగ్యానికి గురికాకుండా లేదా మరణించకుండా నిరోధించడానికి COVID-19 వ్యాక్సిన్ ఎంత గానో ఉపయోగపడుతుంది. అయితే ప్రపంచ వ్యాప్తంగా వివిధ రకాల COVID-19 వ్యాక్సిన్లు ఉన్నాయి. ఈ వివిధ రకాల కోవిడ్-19 వ్యాక్సిన్లు ఏమిటి, అవి ఎలా పనిచేస్తాయి? అనే విషయం మేము ఈ కధనంలో వివరంగా ఇచ్చాము.
ప్రతి కోవిడ్-19 వ్యాక్సిన్ మానవునిలో రోగనిరోధక వ్యవస్థ చేసి కోవిడ్-19తో పోరాడటానికి ప్రతిరోధకాలను సృష్టించేలా చేస్తుంది.
డిసెంబర్ 2020 నాటికి, కోవిడ్-19 కోసం 200 మందికి పైగా వ్యాక్సిన్ అభ్యర్థులు అభివృద్ధి చేస్తున్నారు. వీటిలో, కనీసం 52 మంది వ్యాక్సిన్లు మానవ పరీక్షలో ఉన్నాయి. ప్రస్తుతం దశ I/IIలో అనేక ఇతరాలు ఉన్నాయి, ఇవి రాబోయే నెలల్లో దశ IIIలోకి ప్రవేశిస్తాయి.
కోవిడ్-19 వ్యాక్సిన్లు S ప్రోటీన్ అని పిలువబడే కోవిడ్-19 వైరస్ ఉపరితలంపై స్పైక్ వంటి నిర్మాణం యొక్క హానిచేయని వెర్షన్‌ను ఉపయోగిస్తాయి.
ఎందుకు ఇన్ని రకాల వ్యాక్సిన్లు అభివృద్ధిలో ఉన్నాయి?
సాధారణంగా, చాలా మంది టీకా అభ్యర్థులు సురక్షితమైనవి మరియు ప్రభావవంతమైనవిగా గుర్తించబడటానికి ముందు మూల్యాంకనం చేయబడతారు.
ఉదాహరణకు, ప్రయోగశాలలో మరియు జంతువుల మీద అధ్యయనం చేయబడిన అన్ని వ్యాక్సిన్లలో, ప్రతి 100 లో 7 మానవులలో క్లినికల్ ట్రయల్స్‌లోకి వెళ్ళడానికి సరిపోతాయి. క్లినికల్ ట్రయల్స్‌కు వచ్చే వ్యాక్సిన్లలో ప్రతి ఐదింటిలో ఒకటి మాత్రమే విజయవంతమవుతోంది.
అభివృద్ధిలో అనేక రకాల వ్యాక్సిన్లను కలిగి ఉండటం వలన ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ విజయవంతమైన వ్యాక్సిన్లు ఉండే అవకాశాలు పెరుగుతాయి, ఇవి ఉద్దేశించబడిన ప్రాధాన్యత జనాభాకు సురక్షితమైనవి మరియు సమర్థవంతమైనవిగా చూపబడతాయి.
APPSC/TSPSC Sure Shot Selection Group
వివిధ రకాల టీకాలు
వ్యాక్సిన్ రూపకల్పనలో మూడు ప్రధాన విధానాలు ఉన్నాయి.
- వారు మొత్తం వైరస్ లేదా బాక్టీరియాను ఉపయోగిస్తున్నారా అనే దానిపై వారి తేడాలు ఉన్నాయి;
- రోగనిరోధక వ్యవస్థను ప్రేరేపించే సూక్ష్మక్రిమి యొక్క భాగాలు
- నిర్దిష్ట ప్రోటీన్ల తయారు చేయడానికి సూచనలను అందించే జన్యు పదార్ధం మరియు మొత్తం వైరస్ కాదు
మొత్తం సూక్ష్మజీవి విధానం
క్రియారహిత వ్యాక్సిన్
వ్యాక్సిన్ తయారు చేయడానికి మొదటి మార్గం వ్యాధిని మోసే వైరస్ లేదా బాక్టీరియ లేదా దానికి చాలా పోలినదాన్ని తీసుకొని రసాయనాలు, వేడి లేదా రేడియేషన్ ఉపయోగించి దానిని క్రియారహితం చేయడం లేదా చంపడం. ఈ విధానం ప్రజలలో పనిచేస్తుందని నిరూపించబడిన సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని ఉపయోగిస్తుంది – ఫ్లూ మరియు పోలియో వ్యాక్సిన్లు తయారు చేసే విధానం ఇది – మరియు వ్యాక్సిన్లను సహేతుకమైన స్థాయిలో తయారు చేయవచ్చు.
ఏదేమైనా, వైరస్ లేదా బాక్టీరియాను సురక్షితంగా పెంచడానికి ప్రత్యేక ప్రయోగశాల సౌకర్యాలు అవసరం, సాపేక్షంగా ఎక్కువ ఉత్పత్తి సమయాన్ని కలిగి ఉంటాయి మరియు రెండు లేదా మూడు మోతాదులు ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది.
లైవ్ అటెన్యూయేటెడ్ వ్యాక్సిన్
లైవ్-అటెన్యుయేటెడ్ వ్యాక్సిన్ వైరస్ యొక్క సజీవమైన కానీ బలహీనమైన వెర్షన్ లేదా చాలా సారూప్యమైనదాన్ని ఉపయోగిస్తుంది. తట్టు, గవదబిళ్ళలు మరియు రుబెల్లా (MMR) వ్యాక్సిన్ మరియు చికెన్‌పాక్స్ మరియు షింగిల్స్ వ్యాక్సిన్ ఈ రకమైన వ్యాక్సిన్ కు ఉదాహరణలు. ఈ విధానం క్రియారహిత వ్యాక్సిన్ మాదిరిగానే సాంకేతికతను ఉపయోగిస్తుంది మరియు పెద్ద ఎత్తున తయారు చేయవచ్చు. అయినప్పటికీ, రాజీపడే రోగనిరోధక వ్యవస్థ ఉన్నవారికి ఇలాంటి టీకాలు తగినవి కాకపోవచ్చు
వైరల్ వెక్టర్ టీకా
ఈ రకమైన వ్యాక్సిన్ నిర్దిష్ట ఉప-భాగాలను అందించడానికి సురక్షితమైన వైరస్‌ను ఉపయోగిస్తుంది – ప్రోటీన్లు అని పిలుస్తారు – ఆసక్తిగల సూక్ష్మక్రిమిని కలిగి ఉంటుంది, తద్వారా ఇది వ్యాధిని కలిగించకుండా రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను ప్రేరేపిస్తుంది. దీన్ని చేయడానికి, ఆసక్తి ఉన్న వ్యాధికారక యొక్క నిర్దిష్ట భాగాలను తయారు చేయడానికి సూచనలు సురక్షితమైన వైరస్‌లోకి చొప్పించబడతాయి. సురక్షితమైన వైరస్ అప్పుడు ప్రోటీన్‌ను శరీరంలోకి పంపిణీ చేయడానికి వేదిక లేదా వెక్టర్‌గా పనిచేస్తుంది. ప్రోటీన్ రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను ప్రేరేపిస్తుంది. ఎబోలా వ్యాక్సిన్ వైరల్ వెక్టర్ వ్యాక్సిన్ మరియు ఈ రకాన్ని వేగంగా అభివృద్ధి చేయవచ్చు.
టాక్సాయిడ్ వ్యాక్సిన్లు
అవి వ్యాధికి కారణమయ్యే సూక్ష్మక్రిమి ద్వారా తయారైన టాక్సిన్ (హానికరమైన ఉత్పత్తి) ను ఉపయోగిస్తాయి. అవి క్రిమికి బదులుగా వ్యాధికి కారణమయ్యే సూక్ష్మక్రిమి యొక్క భాగాలకు రోగనిరోధక శక్తిని సృష్టిస్తాయి. అంటే రోగనిరోధక ప్రతిస్పందన మొత్తం సూక్ష్మక్రిమికి బదులుగా విషాన్ని లక్ష్యంగా చేసుకుంటుంది.
టాక్సాయిడ్ వ్యాక్సిన్లు రక్షణకు ఉపయోగిస్తారు: డిఫ్తీరియా, టెటనస్.
భారతదేశంలో అందుబాటులో ఉన్న COVID-19 వ్యాక్సిన్లు
కోవిడ్ -19 రోగులకు చికిత్స చేయడానికి రెండు కార్బెవాక్స్ మరియు కోవోవాక్స్, ఒక మాత్ర మోల్నుపిరావిర్ను ఇటీవల భారతదేశం ఆమోదించింది.
కార్బెవాక్స్ – ప్రోటీన్ సబ్యూనిట్ వ్యాక్సిన్ :
- ఇది ప్రోటీన్ సబ్యూనిట్ వ్యాక్సిన్, అంటే మొత్తం వైరస్‌కు బదులుగా, రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను ప్రేరేపించడానికి దాని శకలాలను ఉపయోగిస్తుంది.
- ఈ సందర్భంలో, సబ్యూనిట్ వ్యాక్సిన్ హానిచేయని స్పైక్ (S) ప్రోటీన్‌ను కలిగి ఉంటుంది.
- S ప్రోటీన్ అనేది అత్యంత గ్లైకోసైలేటెడ్ మరియు పెద్ద రకం I ట్రాన్స్‌మెంబ్రేన్ ఫ్యూజన్ ప్రోటీన్, ఇది వైరస్ రకాన్ని బట్టి 1,160 నుండి 1,400 అమైనో ఆమ్లాలతో తయారవుతుంది.
- S ప్రొటీన్ అతిధేయ కణాలను చొచ్చుకుపోవటంలో మరియు సంక్రమణను ప్రారంభించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.
- రోగనిరోధక వ్యవస్థ ప్రోటీన్‌ను గుర్తించిన తర్వాత, అది జరిగినప్పుడు నిజమైన ఇన్‌ఫెక్షన్‌తో పోరాడటానికి ప్రతిరోధకాలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది.
- డెల్టా జాతికి వ్యతిరేకంగా ప్రతిరోధకాలను తటస్థీకరించడం ప్రచురించిన అధ్యయనాల ఆధారంగా రోగలక్షణ అంటువ్యాధుల నివారణకు 80% కంటే ఎక్కువ వ్యాక్సిన్ ప్రభావాన్ని సూచిస్తుంది.
- ఇమ్యునోజెనిక్ ఆధిక్యత యొక్క ముగింపు బిందువుతో నిర్వహించబడిన కీలకమైన మూడవ దశ అధ్యయనంలో, పూర్వీకుల-వుహాన్ డోమినెంట్ మరియు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆధిపత్యంకు వ్యతిరేకంగా న్యూట్రలైజింగ్ యాంటీబాడీ (nAb) జియోమెట్రిక్ మీన్ టైటర్స్ (GMT) కోసం అంచనా వేసినప్పుడు COVISHIELD వ్యాక్సిన్‌తో పోల్చితే ఇది అత్యుత్తమ రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను ప్రదర్శించింది.
కోవావాక్స్ – రీకాంబినెంట్ నానోపార్టికల్ వ్యాక్సిన్ :
- సీరం ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇండియా (SII) తయారు చేసిన ప్రోటీన్ సబ్యూనిట్ వ్యాక్సిన్, అయితే రీకాంబినెంట్ నానోపార్టికల్ టెక్నాలజీ (RNT)ని ఉపయోగిస్తుంది. అమెరికాకు చెందిన నోవావాక్స్ దీనిని అభివృద్ధి చేసింది.
- కోవిడ్-19 వైరస్‌కు వ్యతిరేకంగా రీకాంబినెంట్ ప్రోటీన్ వ్యాక్సిన్ మరొక నిరూపితమైన విధానం. ఈ సాంకేతికత స్పైక్ ప్రోటీన్‌ను ఉపయోగించి వైరస్‌కు వ్యతిరేకంగా రోగనిరోధక శక్తిని ఎలా అభివృద్ధి చేయాలో నేర్పుతుంది.
- స్పైక్ ప్రోటీన్ యొక్క హానిచేయని కాపీలు కీటకాల కణాలలో పెరుగుతాయి; ప్రోటీన్ తర్వాత సంగ్రహించబడుతుంది మరియు వైరస్-వంటి నానోపార్టికల్స్‌లో సమీకరించబడుతుంది.
- నోవావాక్స్ రోగనిరోధక శక్తిని పెంచే సమ్మేళనాన్ని (సహాయకం) ఉపయోగించింది. అదే సాంకేతికత HPV మరియు హెపటైటిస్ B వ్యాక్సిన్‌లో ఉపయోగించబడుతుంది.
- టీకా రెండు దశ 3 ట్రయల్స్‌లో మూల్యాంకనం చేయబడింది: UKలో ఒక ట్రయల్ అసలు వైరస్ జాతికి వ్యతిరేకంగా 96.4%, ఆల్ఫాకు వ్యతిరేకంగా 86.3% మరియు మొత్తంమీద 89.7% సమర్థతను ప్రదర్శించింది.
మోల్నుపిరావిర్ – ఓరల్ యాంటీవైరల్ డ్రగ్:
- వైరస్ యొక్క జన్యు కోడ్‌లో లోపాలను ప్రవేశపెట్టడం ద్వారా ఇది పని చేస్తుంది, ఇది ప్రతిరూపణను నిరోధిస్తుంది.
- మోల్నుపిరవిర్ సురక్షితమైనది, ప్రభావవంతమైనదని UK స్పష్టం చేసింది.
- ఇది ఎముక మరియు మృదులాస్థి పెరుగుదలను ప్రభావితం చేస్తుంది కాబట్టి వరుసగా ఐదు రోజుల కంటే ఎక్కువ లేదా 18 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న రోగులలో ఉపయోగించడానికి US దీనిని అనుమతించలేదు.
- భారతదేశంలో, ఆక్సిజన్ స్థాయి 93% కంటే ఎక్కువ ఉన్న మరియు వ్యాధి పురోగతి చెందే అధిక ప్రమాదం ఉన్న వయోజన కోవిడ్ రోగులకు చికిత్స చేయడానికి సిఫార్సు చేయబడింది మరియు ప్రిస్క్రిప్షన్ కింద మాత్రమే ఔషధాన్ని రిటైల్ ద్వారా విక్రయించాలి.
U.S.లో అందుబాటులో ఉన్న COVID-19 వ్యాక్సిన్లు
ప్రస్తుతం U.S.లో అందుబాటులో ఉన్న లేదా అధ్యయనం చేస్తున్న COVID-19 వ్యాక్సిన్ల యొక్క ప్రధాన రకాలు:
మెసెంజర్ RNA (mRNA) వ్యాక్సిన్
ఈ రకమైన వ్యాక్సిన్ కోవిడ్-19 వైరస్ ఉపరితలంపై కనిపించే S ప్రోటీన్‌ను ఎలా తయారు చేయాలో మీ కణాలకు సూచనలు ఇస్తుంది. వ్యాక్సినేషన్ తర్వాత, మీ కండరాల కణాలు S ప్రోటీన్ ముక్కలను తయారు చేయడం మరియు వాటిని కణ ఉపరితలాలపై ప్రదర్శించడం ప్రారంభిస్తాయి. ఇది మీ శరీరం ప్రతిరోధకాలను సృష్టించడానికి కారణమవుతుంది. తర్వాత మీరు కోవిడ్-19 వైరస్ బారిన పడినట్లయితే, ఈ యాంటీబాడీలు వైరస్‌తో పోరాడుతాయి.
ప్రోటీన్ ముక్కలు చేసిన తర్వాత, కణాలు సూచనలను విచ్ఛిన్నం చేస్తాయి మరియు వాటిని వదిలించుకుంటాయి. టీకాలోని mRNA కణం యొక్క కేంద్రకంలోకి ప్రవేశించదు, ఇక్కడ DNA ఉంచబడుతుంది. ఫైజర్-బయోఎన్టెక్, మోడెర్నా కోవిడ్-19 వ్యాక్సిన్లు రెండూ mRNAను ఉపయోగిస్తాయి.
వెక్టర్ వ్యాక్సిన్
ఈ రకం వ్యాక్సిన్‌లో, కోవిడ్-19 వైరస్ నుండి పదార్థాన్ని వేరే వైరస్ (వైరల్ వెక్టర్) యొక్క సవరించిన వెర్షన్ లో ఉంచుతారు. కోవిడ్-19 S ప్రోటీన్ కాపీలను తయారు చేయడానికి వైరల్ వెక్టర్ మీ కణాలకు సూచనలు ఇస్తుంది. మీ కణాలు వాటి ఉపరితలాలపై S ప్రోటీన్లను ప్రదర్శించిన తర్వాత, మీ రోగనిరోధక వ్యవస్థ ప్రతిరోధకాలు మరియు రక్షణాత్మక తెల్ల రక్త కణాలను సృష్టించడం ద్వారా స్పందిస్తుంది. మీరు తర్వాత COVID-19 వైరస్ బారిన పడినట్లయితే, యాంటీబాడీలు వైరస్‌తో పోరాడుతాయి.
వైరల్ వెక్టర్ వ్యాక్సిన్లు మిమ్మల్ని COVID-19 వైరస్ లేదా వైరల్ వెక్టర్ వైరస్ బారిన పడేలా చేయవు. జాన్సెన్/జాన్సన్ & జాన్సన్ కోవిడ్-19 వ్యాక్సిన్ ఒక వెక్టర్ వ్యాక్సిన్. ఆస్ట్రాజెనెకా మరియు ఆక్స్‌ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయం కూడా వెక్టర్ COVID-19 వ్యాక్సిన్‌ని కలిగి ఉన్నాయి.
ప్రోటీన్ సబ్యూనిట్ వ్యాక్సిన్
సబ్యూనిట్ వ్యాక్సిన్లు మీ రోగనిరోధక వ్యవస్థను ఉత్తమంగా ఉత్తేజపరిచే వైరస్ యొక్క భాగాలను మాత్రమే కలిగి ఉంటాయి. ఈ రకమైన COVID-19 వ్యాక్సిన్ హానిచేయని S ప్రోటీన్లను కలిగి ఉంటుంది. మీ రోగనిరోధక వ్యవస్థ S ప్రోటీన్లను గుర్తించిన తర్వాత, ఇది ప్రతిరోధకాలను మరియు రక్షణాత్మక తెల్ల రక్త కణాలను సృష్టిస్తుంది. మీరు తర్వాత COVID-19 వైరస్ బారిన పడినట్లయితే, యాంటీబాడీలు వైరస్‌తో పోరాడుతాయి.
నోవావాక్స్ కోవిడ్-19 వ్యాక్సిన్ ఒక ప్రొటీన్ సబ్యూనిట్ వ్యాక్సిన్.
| మరింత చదవండి: | |
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
