పాలిటి స్టడీ మెటీరీయల్ – భారతదేశ పౌరసత్వం, డౌన్లోడ్ PDF | APPSC, TSPSC గ్రూప్స్

పౌరసత్వం అర్థం

పౌరసత్వం అనేది ఒక స్వతంత్ర రాష్ట్రానికి చట్టపరమైన సభ్యుడిగా లేదా దేశానికి చెందిన వ్యక్తిగా చట్టం ప్రకారం గుర్తించబడిన వ్యక్తి యొక్క స్థాయి. భారత రాజ్యాంగంలో, ఆర్టికల్ 5-11 పౌరసత్వం యొక్క భావనతో వ్యవహరిస్తాయి. పౌరసత్వం అంటే దేశంలో చట్టబద్ధమైన నివాసిగా మారడమే. నిబంధనల ప్రకారం జాతీయ, రాష్ట్ర లేదా స్థానిక ప్రభుత్వానికి సంబంధించిన అన్ని చట్టపరమైన అవసరాలను తీర్చడం ద్వారా దేశ పౌరసత్వాన్ని పొందవచ్చు. ఒక దేశం కొన్ని హక్కులు మరియు అధికారాలను మంజూరు చేస్తుంది మరియు పౌరులు తమ దేశ చట్టాలను అనుసరించాలని మరియు దాని శత్రువుల నుండి దేశాన్ని రక్షించాలని భావిస్తున్నారు. పౌరసత్వం అంటే దేశం మరియు నిర్దిష్ట దేశం యొక్క చట్టాలు మరియు ఆదేశాలను రక్షించినట్లయితే చట్టపరమైన నివాస శక్తిని పొందడం.

APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group

భారతదేశ పౌరసత్వం

భారతదేశ పౌరసత్వం రాజ్యాంగ నిబంధనల ప్రకారం అందించబడింది. ఒక దేశంలో పౌరసత్వం పొందడానికి వ్యక్తి అన్ని అవసరాలను తీర్చాలి. భారత రాజ్యాంగంలో, ప్రభుత్వ నిబంధనల ప్రకారం భారత పౌరసత్వం కోసం ఆర్టికల్స్ రూపొందించబడ్డాయి. చట్టబద్ధంగా దేశంలో పౌరసత్వం పొందడానికి పౌరులు తప్పనిసరిగా ఈ ప్రమాణాలను పాటించాలి. భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 5 నుండి 11 వరకు భారత పౌరసత్వం ప్రస్తావించబడింది.

ఆర్టికల్ 5: రాజ్యాంగం ప్రారంభంలో పౌరసత్వం

ఈ ఆర్టికల్ ప్రకారం, రాజ్యాంగం ఆవిర్భవించిన వ్యక్తులకు పౌరసత్వం, అంటే జనవరి 26, 1950. దీని ప్రకారం, భారత భూభాగంలో నివాసం ఉండే వ్యక్తులకు పౌరసత్వం మంజూరు చేయబడుతుంది మరియు –

1. భారత భూభాగంలో ఎవరు జన్మించారు లేదా
2. ఎవరి తల్లిదండ్రులు లేదా సంరక్షకులు భారత భూభాగంలో జన్మించారు లేదా
3. రాజ్యాంగం ఆవిర్భవించటానికి ముందు 5 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ కాకుండా సాధారణంగా భారతదేశ పౌరుడిగా ఎవరు ఉన్నారు?

ఆర్టికల్ 6 : పాకిస్తాన్ నుండి వలస వచ్చిన వ్యక్తుల పౌరసత్వం

పాకిస్తాన్ నుండి వలస వచ్చిన ఏ వ్యక్తి అయినా రాజ్యాంగం యొక్క భావన సమయంలో భారతదేశ పౌరుడిగా ఉండాలి –

1. అతను/ఆమె లేదా అతని/ఆమె తల్లితండ్రులు లేదా అతని తాతామామలలో ఎవరైనా భారతదేశంలో 1935 భారత ప్రభుత్వ చట్టంలో కేటాయించిన ప్రకారం జన్మించారు; మరియు
2. (ఎ) ఒక వ్యక్తి జూలై 19, 1948కి ముందు వలస వచ్చి, అతను వలస వచ్చినప్పటి నుండి భారతదేశంలో నివసిస్తున్నట్లయితే, లేదా
   (బి) ఒక వ్యక్తి జూలై 19, 1948 తర్వాత వలస వెళ్లి ఉంటే మరియు అతను ప్రభుత్వం ద్వారా భారతదేశానికి చట్టబద్ధమైన పౌరసత్వం పొందినట్లయితే. రాజ్యాంగం ప్రారంభానికి ముందు అటువంటి అధికారికి అతను చేసిన అభ్యర్థనపై భారత డొమినియన్ ప్రభుత్వం తరపున, అతను కనీసం 6 నెలల పాటు భారతదేశంలో నివసిస్తున్నట్లయితే తప్ప, ఏ వ్యక్తిని నమోదు చేయకూడదు.

ఆర్టికల్ 7: పాకిస్తాన్‌కు వలస వచ్చిన కొంతమంది పౌరసత్వం

ఈ కథనం మార్చి 1, 1947 తర్వాత పాకిస్తాన్‌కు వలస వెళ్లి, ఆ తర్వాత భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చిన వ్యక్తుల హక్కులకు సంబంధించినది.

ఆర్టికల్ 8 : భారతదేశం వెలుపల నివసిస్తున్న భారత సంతతికి చెందిన నిర్దిష్ట వ్యక్తుల పౌరసత్వం

ఈ వ్యాసం ఉపాధి, వివాహం మరియు విద్య కోసం భారతదేశం వెలుపల నివసిస్తున్న భారతీయ సంతతికి చెందిన వ్యక్తుల హక్కులతో వ్యవహరిస్తుంది.

ఆర్టికల్ 9

ఈ కథనం భారతదేశ పౌరులు కాని విదేశీ దేశంలో పౌరసత్వాన్ని స్వచ్ఛందంగా స్వీకరించే వ్యక్తులతో వ్యవహరిస్తుంది.

ఆర్టికల్ 10

ఈ భాగంలోని ఏదైనా నిబంధనల ప్రకారం భారతదేశ పౌరుడిగా అంచనా వేయబడిన ఏ వ్యక్తి అయినా పౌరుడిగా కొనసాగుతారు మరియు పార్లమెంటు రూపొందించిన ఏదైనా రాజ్యాంగానికి లోబడి ఉంటారు.

ఆర్టికల్ 11 : చట్టం ద్వారా పౌరసత్వ హక్కును నియంత్రించడానికి పార్లమెంటు

పౌరసత్వం పొందడం మరియు రద్దు చేయడం మరియు పౌరసత్వానికి సంబంధించిన ఏవైనా ఇతర సమస్యల గురించి ఏదైనా నిబంధనలు చేసే హక్కు పార్లమెంటుకు ఉంది.

భారత పౌరసత్వ రాజ్యాంగ నిబంధనలు

• భారతదేశంలో పౌరసత్వం, రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్స్ 5 – 11 (పార్ట్ II) ద్వారా నిర్వహించబడుతుంది.
• పౌరసత్వ చట్టం, 955లో 1 పౌరసత్వానికి సంబంధించిన శాసనం. ఇది పౌరసత్వ (సవరణ) చట్టం 1986, పౌరసత్వ (సవరణ) చట్టం 1992, పౌరసత్వ (సవరణ) చట్టం 2003 మరియు పౌరసత్వ (సవరణ) చట్టం, 2005 ద్వారా సవరించబడింది.
• భారతదేశంలో జాతీయత ఎక్కువగా రక్తపు హక్కు ద్వారా పౌరసత్వాన్ని అనుసరిస్తుంది మరియు జస్ సోలి (భూభాగంలో పుట్టిన హక్కు ద్వారా పౌరసత్వం) కాదు.

పౌరసత్వ చట్టం, 1955

భారతదేశ పౌరసత్వం క్రింది మార్గాల్లో పొందవచ్చు:

1. రాజ్యాంగం యొక్క మూలం వద్ద పౌరసత్వం
2. పుట్టుకతో పౌరసత్వం
3. సంతతి ద్వారా పౌరసత్వం
4. రిజిస్ట్రేషన్ ద్వారా పౌరసత్వం
5. సహజత్వం ద్వారా పౌరసత్వం
6. భూభాగాన్ని విలీనం చేయడం ద్వారా (భారత ప్రభుత్వం ద్వారా)

• 1949 నవంబరు 26న భారతదేశంలో నివాసం ఉండే వ్యక్తులు స్వయంచాలకంగా రాజ్యాంగ మూలంగా పౌరసత్వం ద్వారా భారత పౌరులుగా మారారు.
• 26 జనవరి 1950న లేదా తర్వాత 1987 జూలై 1కి ముందు భారతదేశంలో జన్మించిన వ్యక్తులు లేదా వ్యక్తులు భారతీయ పౌరులు.
• 1987 జులై 1 తర్వాత జన్మించిన వ్యక్తి, తల్లిదండ్రుల్లో ఎవరైనా పుట్టినప్పటి నుండి భారతదేశ పౌరులు అయితే, భారతీయ పౌరుడు.
• 3 డిసెంబర్ 2004 తర్వాత జన్మించిన వ్యక్తులు, తల్లిదండ్రులు ఇద్దరూ భారతీయ పౌరులు అయితే లేదా ఒక తల్లితండ్రులు భారతీయ పౌరులు అయితే మరియు మరొకరు పుట్టిన సమయంలో అక్రమ వలసదారు కానట్లయితే వారు భారతీయ పౌరులు.
• విదేశీ వివేకం గల సిబ్బంది పిల్లలకు మరియు శత్రు విదేశీయుల పిల్లలకు పుట్టుకతో పౌరసత్వం వర్తించదు.

భారతదేశ విదేశీ పౌరసత్వం

ఓవర్సీస్ సిటిజన్‌షిప్ ఆఫ్ ఇండియా (OCI) అనేది భారతీయ మూలం ఉన్న వ్యక్తులు మరియు వారి భర్తలు భారతదేశంలో నిరవధికంగా నివసించడానికి మరియు పని చేయడానికి అనుమతించే శాశ్వత నివాసం. దాని పేరు ఉన్నప్పటికీ, భారతదేశపు విదేశీ పౌరసత్వం పౌరసత్వం కాదు మరియు భారతీయ ఎన్నికలలో ఓటు వేసే హక్కు లేదా పౌర పదవిని కలిగి ఉండదు.

భారతీయ సంతతికి చెందిన ఒక విదేశీ పౌరుడు అనిశ్చిత కాలం పాటు భారతదేశంలో నివసించడానికి మరియు పని చేయడానికి అనుమతినిచ్చే భారతీయ విదేశీ పౌరసత్వానికి ఇమ్మిగ్రేషన్ ప్రాముఖ్యత ఉంది. ద్వంద్వ పౌరసత్వాన్ని కొనసాగించే విదేశాలలో నివసిస్తున్న భారతీయుల డిమాండ్లను నెరవేర్చడానికి OCI కార్డును భారత ప్రభుత్వం ప్రారంభించింది.

భారత విదేశీ పౌరసత్వం: అర్హత

భారతదేశంలో విదేశీ పౌరసత్వం పొందడానికి పౌరులు తప్పనిసరిగా దిగువ జాబితా చేయబడిన అవసరాలను పూర్తి చేయాలి.

• రాజ్యాంగం ఆవిర్భావం సమయంలో లేదా తరువాత భారతీయ పౌరుడిగా ఉన్న విదేశీ దేశ పౌరుడు;
• రాజ్యాంగం యొక్క ఆవిర్భావం సమయంలో భారతీయ పౌరుడిగా మారడానికి అర్హత ఉన్న మరొక దేశ పౌరుడు;
• ఆగస్టు 15, 1947 తర్వాత భారతదేశంలో భాగమైన ఒక ప్రావిన్స్‌తో సంబంధం ఉన్న మరొక దేశ పౌరుడు;
• పైన పేర్కొన్న ముగ్గురు పౌరులలో ఎవరైనా బిడ్డ, మనవడు లేదా మనవడు;
• పైన పేర్కొన్న నలుగురిలో ఎవరైనా మైనర్ పిల్లవాడు;
• తల్లిదండ్రులు ఇద్దరూ భారతీయ పౌరులు అయిన మైనర్ పిల్లవాడు;
• ఒక తల్లితండ్రులు మాత్రమే భారతీయ పౌరుడు అయిన మైనర్ పిల్లవాడు;
• OCI కార్డ్ కోసం దరఖాస్తు చేయడానికి ముందు కనీసం రెండు సంవత్సరాలు వివాహం చేసుకున్న భారతీయ పౌరుడి విదేశీ భార్య;
• సెక్షన్ 7A కింద నమోదు చేసుకున్న OCI కార్డ్ హోల్డర్ యొక్క విదేశీ జీవిత భాగస్వామి, OCI కార్డ్ కోసం దరఖాస్తు చేయడానికి ముందు కనీసం రెండు సంవత్సరాల పాటు వివాహం చేసుకున్నారు.

పౌరసత్వం రద్దు

పౌరసత్వాన్ని రద్దు చేయడం క్రింది మార్గాల్లో చేయవచ్చు:

• త్యజించడం: మరొక దేశపు జాతీయుడైన భారత పౌరుడు నిర్దేశించిన పద్ధతిలో డిక్లరేషన్ ద్వారా తన భారత పౌరసత్వాన్ని తిరస్కరిస్తే, అతను భారతీయ పౌరుడిగా ఉండడాన్ని నిలిపివేస్తాడు. ఒక మగ వ్యక్తి భారత పౌరుడిగా కనిపించకుండా పోయినప్పుడు, అతనిలోని ప్రతి మైనర్ బిడ్డ కూడా భారత పౌరుడిగా ఉండటాన్ని నిలిపివేస్తాడు. అయితే, అటువంటి పిల్లవాడు పూర్తి వయస్సు వచ్చిన తర్వాత ఒక సంవత్సరం లోపు భారత పౌరసత్వాన్ని పునఃప్రారంభించాలనే తన ఉద్దేశాన్ని ప్రకటించడం ద్వారా భారతీయ పౌరుడిగా మారవచ్చు.
• రద్దు: ఒక పౌరుడు స్పృహతో లేదా స్వచ్ఛందంగా ఏదైనా విదేశీ దేశ పౌరసత్వాన్ని పొందినట్లయితే భారత పౌరసత్వం రద్దు చేయబడుతుంది.
• లేమి: భారత ప్రభుత్వం కొన్ని సందర్భాల్లో ఒక వ్యక్తిని అతని పౌరసత్వం నుండి నిరోధించవచ్చు. అయితే ఇది పౌరులందరికీ వర్తించదు. రిజిస్ట్రేషన్, నేచురలైజేషన్ లేదా ఆర్టికల్ 5 క్లాజ్ (సి) ద్వారా మాత్రమే పౌరసత్వం పొందిన పౌరుల విషయంలో మాత్రమే ఇది వర్తిస్తుంది (ఇది భారతదేశంలో నివసించేవారికి పుట్టినప్పుడు పౌరసత్వం మరియు సాధారణంగా భారతదేశంలో నివసించేవారికి తక్కువ కాదు. 5 సంవత్సరాల కంటే వెంటనే రాజ్యాంగం యొక్క మూలం మొదట వస్తుంది).

పౌరసత్వ పోర్టల్

పౌరసత్వ పోర్టల్ అనేది పౌరసత్వం మరియు దాని సంబంధిత సేవలు పౌరులకు అందించబడే ఆన్‌లైన్ ప్లాట్‌ఫారమ్. భారతదేశంలో చట్టబద్ధమైన పౌరసత్వం పొందాలనుకునే పౌరులు పౌరసత్వ పోర్టల్‌లో అన్ని వివరాలు మరియు అవసరాలను పొందవచ్చు.

భారతీయ గ్లోబల్ సిటిజన్‌షిప్ కోసం పౌరసత్వం

గ్లోబల్ పౌరసత్వం అనేది ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న వ్యక్తులు మరియు సంఘాల సామాజిక, రాజకీయ, పర్యావరణ మరియు ఆర్థిక చర్యలకు సంబంధించిన పదం. భారతీయ గ్లోబల్ పౌరసత్వం కోసం పౌరసత్వం పొందడానికి మీరు తప్పనిసరిగా దిగువ పేర్కొన్న ప్రమాణాలను అనుసరించాలి.

1. మీ విశ్వసనీయ ట్రావెలర్ ప్రోగ్రామ్‌ల (TTP) ఖాతాను సృష్టించండి.
2. మీ TTP ఖాతాకు లాగిన్ చేసి, దరఖాస్తు ప్రక్రియను పూర్తి చేయండి
3. మీ దరఖాస్తు మరియు రుసుమును పూర్తి చేసిన తర్వాత, CBP మీ దరఖాస్తును సమీక్షిస్తుంది.

భారతీయ ప్రపంచ పౌరసత్వం యొక్క ప్రయోజనాలు

భారతీయ గ్లోబల్ సిటిజన్‌షిప్ కోసం పౌరసత్వం వల్ల అనేక ప్రయోజనాలు ఉన్నాయి. ప్రయోజనాలు క్రింద ఇవ్వబడ్డాయి.

• ప్రపంచ సంఘటనలపై వారి అవగాహనను పెంపొందించుకోండి.
• వారి విలువలు మరియు వారికి ముఖ్యమైన వాటి గురించి ఆలోచించండి.
• వాస్తవ ప్రపంచంలోకి గ్రహించడాన్ని తీసుకోండి.
• అజ్ఞానం మరియు పక్షపాతాన్ని సవాలు చేయండి.
• వారి స్థానిక, జాతీయ మరియు గ్లోబల్ కమ్యూనిటీలలో నిందితులను పొందండి.
• ఒక ప్రకటనను అభివృద్ధి చేయండి మరియు వారి అభిప్రాయాలను తెలియజేయండి

పౌరసత్వ కాలిక్యులేటర్

పౌరసత్వ కాలిక్యులేటర్ అనేది ఒక దేశంలో పౌరసత్వం పొందడానికి పౌరులు అవసరాలు మరియు అర్హతను సంతృప్తి పరుస్తారో లేదో తనిఖీ చేయడానికి ఉపయోగించే సాధనం. పౌరులు పౌరసత్వం కోసం వారి అర్హతను తనిఖీ చేయడానికి పౌరసత్వ కాలిక్యులేటర్‌ను ఉపయోగించవచ్చు.

భారతదేశ పౌరసత్వం, డౌన్లోడ్ PDF

మరింత చదవండి:

Sharing is caring!