దక్షిణ భారతదేశపు ప్రాచీన చరిత్ర
దక్షిణ భారతదేశం యొక్క పురాతన చరిత్ర 6వ శతాబ్దం BC నుండి 3వ శతాబ్దం CE వరకు సెట్ చేయబడింది. ఈ ప్రాచీన కాలాన్ని సంగం యుగం అని కూడా అంటారు. సంగమ యుగం ముగిసిన తరువాత, కాలబ్రహాలు దక్షిణాదిని స్వాధీనం చేసుకుని పల్లవుల రాజవంశం ప్రారంభమయ్యే వరకు 250 సంవత్సరాలు పాలించారు. పల్లవులు 10వ శతాబ్దం ADలో ఇంపీరియల్ చోళులచే అంతం అయ్యే వరకు పాలించారు. దక్షిణ భారతదేశం యొక్క చరిత్ర నాలుగు వేల సంవత్సరాలకు పైగా విస్తరించింది, ఈ ప్రాంతంలో అనేక రాజవంశాల పెరుగుదల మరియు పతనాలు జరిగాయి. పురాతన కాలంలో దక్షిణ భారత రాజవంశాలను అర్థం చేసుకోవడానికి ఈ వ్యాసం మీకు సహాయం చేస్తుంది.
APPSC/TSPSC Sure shot Selection Group
దక్షిణ భారతదేశంలోని ముఖ్యమైన రాజవంశాలు
సంగం యుగంలో దక్షిణ భారతదేశంలో ప్రబలంగా ఉన్న మూడు ప్రముఖ రాజవంశాలు పాండ్యన్ రాజవంశం, చోళ రాజవంశం మరియు చేరా రాజవంశం. దక్షిణ భారతదేశపు ప్రాచీన చరిత్ర ప్రకారం, ఈ రాజవంశాలు సమాజం, సంస్కృతి మరియు మత అభివృద్ధికి గణనీయంగా దోహదపడ్డాయి. ఇవి కూడా దక్షిణ భారత చరిత్రలో అత్యంత శక్తివంతమైన రాజవంశాలలో కొన్ని. దక్షిణ భారతదేశపు ప్రాచీన చరిత్ర ప్రారంభం సుమారుగా 1200 BCE నుండి 300 BCE వరకు కొనసాగిన మెగాలిథిక్ యుగంలో గుర్తించవచ్చు. ఆ తరువాత, చోళ, చేర, పాండ్య యొక్క ప్రముఖ రాజవంశాలు స్థాపించబడ్డాయి.
సామాజిక-సాంస్కృతిక సంస్కరణలు మరియు దక్షిణ భారతదేశ రాజకీయాల్లో గణనీయమైన మార్పులను తీసుకువచ్చిన ప్రధాన దక్షిణ భారత రాజ్యాలు చేర, చోళ మరియు పాండ్య. ఇక్కడ, మేము ఈ రాజ్యాల గురించి మరింత సమాచారాన్ని అందించాము.
పాండ్యన్ రాజవంశం
పాండ్యన్ రాజవంశం 400 BC నుండి 300 CE వరకు సంగం సాహిత్యంలో మరియు గ్రీకు మరియు రోమన్ సాహిత్యంలో దాని ప్రస్తావనను కనుగొంది. ఈ రాజవంశం గురించి మరిన్ని వివరాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి –
- రాజవంశం కోర్కై ఓడరేవులో ఉద్భవించింది, అయితే రాజధాని మధురై.
- రాజవంశ చిహ్నం కార్ప్.
- పురాతన పాండ్యుల రాజ్యం ఆధునిక జిల్లాలైన తిరునెల్వేలి, రామ్‌నాడ్ మరియు మదురై అంతటా విస్తరించింది.
- పురాతన చరిత్రలో ప్రముఖ పాండ్యన్ రాజులు నెడుంజెలియన్ I మరియు నెడుంజెలియన్ II.
చోళ రాజవంశం
- పురాతన కాలం నుండి, దక్షిణ భారతదేశాన్ని పాలించిన మూడు ప్రధాన రాజవంశాలలో చోళులు ఒకరు.
- కరికాల చోళుడు (క్రీ.శ. 2వ శతాబ్దపు చివరిలో) రాజవంశం యొక్క ప్రారంభ సంవత్సరాల్లో అత్యంత ప్రసిద్ధ రాజు, పాండ్యులు మరియు చేరలపై నియంత్రణ సాధించాడు. మరోవైపు, చోళ రాజవంశం నాల్గవ శతాబ్దం CEలో క్షీణించడం ప్రారంభించింది.
- ఈ కాలం కలభ్రలు ఉత్తర తమిళ దేశం నుండి క్రిందికి వెళ్లి, స్థాపించబడిన రాజ్యాలను స్థానభ్రంశం చేసి, దాదాపు 300 సంవత్సరాల పాటు దక్షిణ భారతదేశంలోని చాలా ప్రాంతాలను పరిపాలించారు.
- 850 CEలో, విజయాలయ చోళుడు ఇళంగో ముత్తరైయర్‌ను ఓడించిన తర్వాత తంజావూరును జయించి, దానిని తన రాజధానిగా చేసుకుని చోళ రాజవంశాన్ని పునరుత్థానం చేశాడు.
- ఆదిత్య I, అతని కుమారుడు, పల్లవ రాజు అపరాజితుడిని ఓడించి, చోళ భూభాగాన్ని తొండైమండలం వరకు విస్తరించాడు. కంచి (కాంచీపురం) మరియు తంజావూరు చోళ రాజ్యానికి రాజధానులు.
- 985 నుండి 1014 CE వరకు పాలించిన రాజ రాజ చోళుడు, చోళ రాజ్యం యొక్క అత్యంత శక్తివంతమైన పాలకులలో ఒకడు.
- అతని సైన్యం తిరువనంతపురంలోని చేరాస్ నేవీని జయించి, అనురాధపురాన్ని మరియు సిలోన్ ఉత్తర ప్రావిన్స్‌ను స్వాధీనం చేసుకుంది.
- రాజేంద్ర చోళుడు I శ్రీలంకను జయించి, బెంగాల్‌పై దండెత్తాడు మరియు మలయా, బర్మా మరియు సుమత్రా ప్రాంతాలను ఆక్రమించిన భారీ నౌకాదళాన్ని ప్రారంభించాడు.
- చోళ నౌకాదళం ప్రాచీన భారతీయ సముద్ర శక్తికి పరాకాష్ట. చోళ రాజవంశం 13వ శతాబ్దంలో క్షీణించడం ప్రారంభమైంది మరియు పాండ్య పునరుజ్జీవనం ఫలితంగా 1279లో ముగిసింది.
- చోళులు మాస్టర్ బిల్డర్లు, వారు ప్రారంభ ద్రావిడ ఆలయ నిర్మాణానికి సంబంధించిన కొన్ని అద్భుతమైన ఉదాహరణలను మిగిల్చారు.
- తంజావూరులోని బృహదీశ్వర దేవాలయం ఒక ప్రధాన ఉదాహరణ మరియు ఇది ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం.
చేరా రాజవంశం
కేరళలో చేరలు ప్రధానమైన రాజ్యం. ప్రాచీన దక్షిణ భారత రాజ్యాల చేరా రాజవంశం గురించిన మరిన్ని వివరాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి –
- చేరా సామ్రాజ్య రాజధాని వంజి మరియు కరువుర్.
- చేరా చిహ్నం విల్లు.
- క్రీ.పూ.4వ శతాబ్దం నుంచి క్రీ.శ.5వ శతాబ్ది మధ్య చేరులు పాలించారు.
- చేరస్ యొక్క కొన్ని ముఖ్యమైన పాలకులు ఉడియంజెరల్, నెడుంజెరల్ అదాన్, సెంగుట్టువన్ మరియు కుడక్కో ఇలంజెరల్ ఇరుంపొరై.
ఇతర ముఖ్యమైన రాజవంశాలు
పల్లవ రాజవంశం
పల్లవులు 3వ శతాబ్దం CE మధ్య 9వ శతాబ్దం CEలో చివరి క్షీణత వరకు పాలించిన గొప్ప దక్షిణ భారత రాజవంశం. వారి రాజధాని తమిళనాడులోని కాంచీపురం. వాటి మూలాలు స్పష్టంగా తెలియవు. అయితే, వారు యాదవులు అని మరియు వారు బహుశా శాతవాహనుల సామంతులు అని ఊహించబడింది. పల్లవులు తమ పాలనను కృష్ణా నది లోయ నుండి ప్రారంభించారు, దీనిని ఈ రోజు పల్నాడు అని పిలుస్తారు మరియు తరువాత దక్షిణ ఆంధ్రప్రదేశ్ మరియు ఉత్తర తమిళనాడుకు వ్యాపించింది. మహేంద్రవర్మన్ I ఒక ప్రముఖ పల్లవ రాజు, అతను మహాబలిపురంలోని రాక్-కట్ దేవాలయాల పనిని ప్రారంభించాడు. అతని కుమారుడు నరసింహవర్మన్ I 630 CEలో సింహాసనాన్ని అధిష్టించాడు. అతను 632 CE లో చాళుక్య రాజు పులకేశిన్ II ను ఓడించి చాళుక్యుల రాజధాని వాతాపిని తగలబెట్టాడు. 6వ మరియు 9వ శతాబ్దాల మధ్య దక్షిణ భారతదేశంలోని దక్షిణ ప్రాంతాలలో పల్లవులు మరియు పాండ్యులు ఆధిపత్యం వహించారు.
కదంబ రాజవంశం
- కదంబులు దక్షిణ భారతదేశంలోని అత్యంత శక్తివంతమైన రాజ్యాలలో ఒకటి. కదంబులు 345 నుండి 525 CE వరకు పాలించారు.వారి రాజ్యం ప్రస్తుత కర్ణాటక రాష్ట్రాన్ని ఆవరించింది. వారి రాజధాని బనవాసి.
- వారు తమ భూభాగాన్ని గోవా మరియు హనగల్‌లకు విస్తరించారు. మయూర శర్మ 345 CEలో రాజవంశాన్ని స్థాపించాడు.
- వారు బనవాసి, బెల్గాం, హల్సీ మరియు గోవాలలో అందమైన దేవాలయాలను నిర్మించారు.
- పాలకులు కదంబులు అని చూపిస్తుంది.
- బాదామి చాళుక్య రాజవంశం ఆవిర్భావంతో, కదంబులు 525 CE నుండి మరో 500 సంవత్సరాల పాటు వారి సామంతులుగా పాలించారు.
గంగాస్ రాజవంశం
పశ్చిమ గంగా రాజవంశం 350-550 CE సమయంలో దక్షిణ కర్ణాటక ప్రాంతాన్ని పాలించింది. వారు రాష్ట్రకూటులు మరియు చాళుక్యుల సామంతులుగా 10వ శతాబ్దం వరకు పాలన కొనసాగించారు. శాతవాహన సామ్రాజ్యం పతనం తర్వాత వారు ఈ ప్రాంతం నుండి లేచి, గంగావాడి (దక్షిణ కర్ణాటక)లో తమ కోసం ఒక రాజ్యాన్ని సృష్టించుకున్నారు, వారి సమకాలీనులైన కదంబులు ఉత్తర కర్ణాటకలో కూడా అదే చేశారు. వారు నియంత్రించిన ప్రాంతాన్ని గంగావాడి అని పిలుస్తారు, ఇందులో మైసూరు, చామరాజనగర్, తుమకూరు, కోలార్, మాండ్య మరియు బెంగళూరు జిల్లాలు ఉన్నాయి. వారు రాష్ట్రకూటులు మరియు చాళుక్యుల సామంతులుగా 10వ శతాబ్దం వరకు పాలన కొనసాగించారు. మైసూరు సమీపంలోని తలకాడ్‌కు తరలించడానికి ముందు గంగులు మొదట కోలార్‌లో తమ రాజధానిని కలిగి ఉన్నారు. వారు రాజు దుర్వినీత, రాజు శివమార II మరియు చావుందరాయ వంటి ప్రముఖ రచయితలతో కన్నడ సాహిత్యానికి గణనీయమైన కృషి చేశారు. శ్రావణబెళగొళలోని ప్రసిద్ధ జైన స్మారక కట్టడాలను వారు నిర్మించారు.
చాళుక్య రాజవంశం
- చాళుక్య సామ్రాజ్యం 543 నుండి 757 CE వరకు కావేరి నుండి నర్మదా నదుల వరకు విస్తరించి ఉన్న ప్రాంతాన్ని పాలించింది.
- పులకేశి I చాళుక్యుల రాజవంశం యొక్క మొదటి రాజులలో ఒకడు. కర్ణాటకలో, అతను ఇప్పుడు బాగల్‌కోట్‌గా ఉన్న బాదామి నుండి పాలించాడు.
- అతని కుమారుడు పులకేశిన్ II 610 CEలో చాళుక్యుల సామ్రాజ్యానికి రాజు అయ్యాడు మరియు 642 CE వరకు పాలించాడు.
- పులకేశిన్ II 637 CEలో హర్షవర్ధన చక్రవర్తితో పోరాడి ఓడించినందుకు ప్రసిద్ధి చెందాడు. అతను పల్లవుల మొదటి మహేంద్రవర్మను కూడా ఓడించాడు.
- చాళుక్యులు చాళుక్యుల నిర్మాణ శైలిని అభివృద్ధి చేశారు. పట్టడకల్, ఐహోల్, బాదామిలలో అద్భుతమైన కట్టడాలు ఉన్నాయి. ఈ దేవాలయాలు వేసారా నిర్మాణ శైలి యొక్క పరిణామాన్ని సూచిస్తాయి.
- వెంగి చాళుక్యులు, తూర్పు చాళుక్యులు అని కూడా పిలుస్తారు మరియు బాదామి చాళుక్యులకు సంబంధించిన వారు, ప్రస్తుత విజయవాడ చుట్టూ దక్షిణ భారతదేశ తూర్పు తీరం వెంబడి పాలించారు.
- కుబ్జ విష్ణువర్ధన, పులకేశిని II సోదరుడు, తూర్పు చాళుక్య రాజవంశాన్ని స్థాపించాడు.
- తూర్పు చాళుక్యులు 500 సంవత్సరాలకు పైగా పాలించారు మరియు చోళులతో సన్నిహితంగా ఉన్నారు.
- బాదామి చాళుక్య వంశం యొక్క వారసులు పశ్చిమ చాళుక్య సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించారు, ఇది 973 నుండి 1195 CE వరకు పాలించింది.
- వారి రాజధాని కళ్యాణి, దీనిని ఇప్పుడు కర్ణాటకలో బసవకల్యాణ్ అని పిలుస్తారు. రాష్ట్రకూటుల మరణానంతరం వారు అధికారంలోకి వచ్చారు. దక్షిణాన కావేరి నుండి ఉత్తరాన గుజరాత్ వరకు వారు పాలించారు.
రాష్ట్రకూట సామ్రాజ్యం
రాష్ట్రకూట సామ్రాజ్యం 735 CE నుండి 982 CE వరకు గుల్బర్గాలోని మన్యకేత నుండి పాలించింది మరియు దక్షిణ భారతదేశం యొక్క అశోకుడిగా పరిగణించబడే అమోఘవర్ష I (814–878 CE) క్రింద దాని శిఖరానికి చేరుకుంది. బాదామి చాళుక్యుల క్షీణతతో రాష్ట్రకూటులు అధికారంలోకి వచ్చారు మరియు గుజరాత్‌లోని ప్రతిహార మరియు బెంగాల్‌లోని పాలస్‌తో గంగా మైదానాల నియంత్రణ కోసం త్రిముఖ అధికార పోరాటంలో పాల్గొన్నారు. కైలాస దేవాలయంతో సహా ఎల్లోరాలోని కొన్ని అందమైన రాతి ఆలయాలను నిర్మించడానికి రాష్ట్రకూటులు బాధ్యత వహించారు. ఆదికవి పంప, శ్రీ పొన్న మరియు శివకోటియాచార్యుల కాలంలో కన్నడ భాషా సాహిత్యం అభివృద్ధి చెందింది. రాజు అమోఘవర్ష I కన్నడ క్లాసిక్ కవిరాజమార్గాన్ని రచించాడు.
హోయసల రాజవంశం
- క్రమంగా తమ సొంత సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించడానికి ముందు హొయసలులు కళ్యాణి చాళుక్యుల అధీనంలో ఉన్నారు.
- హొయసల రాజవంశం గంగావాడి పశ్చిమ ప్రాంతంలో పాలించిన నృప కామ హోయసలచే స్థాపించబడింది.
- బల్లాల I, అతని తరువాతి వారసుడు, బేలూరులో అతని రాజధాని నుండి పాలించాడు.
- నోలంబ ప్రాంతాన్ని విష్ణువర్ధన హోయసల (1106-1152 CE) స్వాధీనం చేసుకున్నాడు, అతనికి నోలంబవాడి గొండా అనే బిరుదును సంపాదించాడు.
- కర్నాటకలోని హొయసల రాజవంశం అత్యంత అద్భుతమైన దక్షిణ భారతదేశంలోని కొన్ని దేవాలయాలతో ఘనత పొందింది.
- వీరి హయాంలో వేసారా శైలి పతాకస్థాయికి చేరుకుంది. హొయసల కాలం కర్ణాటక చరిత్రలో అత్యంత ప్రకాశవంతమైన కాలాలలో ఒకటిగా గుర్తుండిపోతుంది. సుమారు 1000 నుండి 1342 CE వరకు, వారు మూడు శతాబ్దాల పాటు కర్ణాటకను పాలించారు.
- విష్ణువర్ధన, వీర బల్లాల II, మరియు వీర బల్లాల III అత్యంత ప్రసిద్ధ హోయసల రాజులు. హొయసల కాలంలో జైన మతం అభివృద్ధి చెందింది.
కాకతీయ రాజవంశం
11వ శతాబ్దంలో చాళుక్యుల క్షీణతతో కాకతీయ రాజవంశం ప్రాబల్యం పెరిగింది. గోదావరి మరియు కృష్ణా నదుల మధ్య విస్తరించి ఉన్న వారి రాజ్యం శతాబ్దం చివరి నాటికి బంగాళాఖాతంకి చేరుకుంది. సామ్రాజ్యం యొక్క గొప్ప పాలకుడు గణపతిదేవుడు దానిని పరాకాష్టకు నడిపించాడు. దాని ఉచ్ఛస్థితిలో, సామ్రాజ్యం ఆధునిక ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌తో పాటు ఒడిషా, మహారాష్ట్ర, ఛత్తీస్‌గఢ్ మరియు కర్నాటక ప్రాంతాలలో మెజారిటీని ఆక్రమించింది. గణపతిదేవుని కుమార్తె రుద్రమాంబ అతని తర్వాత రాజ్యం చేసింది. కాకతీయ రాజవంశం మూడు శతాబ్దాలపాటు జపాన్‌ను పాలించింది. వారి రాజధాని వరంగల్.
ప్రాముఖ్యత
దక్షిణ భారతదేశ చరిత్ర 4000 సంవత్సరాలకు పైగా విస్తరించి ఉంది, అనేక రాజవంశాలు అభివృద్ది చెందాయి మరియు పతనమయ్యాయి. క్రీస్తుపూర్వం ఆరవ శతాబ్దం నుండి క్రీస్తుపూర్వం మూడవ శతాబ్దం వరకు కొనసాగిన సంగం యుగం దక్షిణ భారతదేశపు ప్రాచీన చరిత్రగా ప్రసిద్ధి చెందింది. “దక్షిణ భారత రాజవంశాలు” అనే పదం భారత ఉపఖండంలోని దక్షిణ భాగాన్ని పాలించిన వివిధ రాజవంశాలు మరియు రాజ్యాలను సూచిస్తుంది.
దక్షిణ భారతదేశపు ప్రాచీన చరిత్ర, డౌన్లోడ్ PDF
మరింత చదవండి
| తాజా ఉద్యోగ ప్రకటనలు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత స్టడీ మెటీరియల్ (APPSC, TSPSC) | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
| ఉచిత మాక్ టెస్టులు | ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి |
