ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వ ప్రణాళిక విభాగం సమర్పించిన AP సామాజిక-ఆర్థిక సర్వే 2024-25, రాష్ట్ర ఆర్థిక మరియు సామాజిక దృశ్యాన్ని లోతుగా విశ్లేషించింది. ఈ నివేదిక కీలకమైన స్థూల ఆర్థిక ధోరణులు, రంగాల పనితీరు మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ అభివృద్ధిని రూపొందించే విధాన చొరవలను కవర్ చేస్తుంది. ఈ సర్వే విధాన రూపకర్తలు, ఆర్థికవేత్తలు మరియు పౌరులకు కీలకమైన పత్రంగా పనిచేస్తుంది, ఆర్థిక వృద్ధి, ప్రజా సంక్షేమం, మౌలిక సదుపాయాలు మరియు ఉపాధి కల్పనపై అంతర్దృష్టులను అందిస్తుంది.
AP సామాజిక-ఆర్థిక సర్వే 2024-25
AP సామాజిక-ఆర్థిక సర్వే 2024-25 అనేది ఆంధ్రప్రదేశ్ ఆర్థిక పురోగతి, రంగాలవారీ పరిణామాలు మరియు విధాన చొరవల వివరణాత్మక విశ్లేషణను అందించే సమగ్ర నివేదిక. ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వ ప్రణాళిక విభాగం విడుదల చేసిన ఈ వార్షిక సర్వే విధాన నిర్ణేతలు, పరిశోధకులు మరియు వాటాదారులకు కీలకమైన సూచన పత్రంగా పనిచేస్తుంది, స్థూల ఆర్థిక ధోరణులు, ప్రభుత్వ ఆర్థిక, వ్యవసాయం, పరిశ్రమ, మౌలిక సదుపాయాలు మరియు సామాజిక సంక్షేమంపై అంతర్దృష్టులను అందిస్తుంది. స్థిరమైన ధరల వద్ద 9.24% అంచనా వేసిన GSDP వృద్ధి రేటుతో, వ్యవసాయం, పరిశ్రమలు మరియు సేవలలో బలమైన పనితీరు ద్వారా ఆంధ్రప్రదేశ్ జాతీయ సగటును అధిగమిస్తూనే ఉంది. స్వర్ణ ఆంధ్ర విజన్ 2047 యొక్క దీర్ఘకాలిక దార్శనికతకు అనుగుణంగా, పేదరికం తగ్గింపు, ఉపాధి కల్పన, డిజిటల్ పాలన మరియు మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి లక్ష్యంగా ప్రధాన ప్రభుత్వ చొరవలను కూడా ఈ నివేదిక హైలైట్ చేస్తుంది. ఈ సర్వే స్థిరమైన మరియు సమ్మిళిత వృద్ధికి రాష్ట్రం యొక్క నిబద్ధతను నొక్కి చెబుతుంది, ఆంధ్రప్రదేశ్‌ను భారతదేశంలో ప్రముఖ ఆర్థిక శక్తి కేంద్రంగా ఉంచుతుంది.
1. ఆంధ్రప్రదేశ్ ఆర్థిక వృద్ధి
రాష్ట్ర GDP మరియు వృద్ధి రేటు
- 2024-25 సంవత్సరానికి స్థిర ధరల వద్ద స్థూల రాష్ట్ర దేశీయ ఉత్పత్తి (GSDP) ₹8.73 లక్షల కోట్లుగా అంచనా వేయబడింది, ఇది గత సంవత్సరం కంటే 9.24% వృద్ధిని సూచిస్తుంది.
- ప్రస్తుత ధరల వద్ద, GSDP ₹16.06 లక్షల కోట్లుగా ఉంది, ఇది 12.94% వృద్ధి రేటును చూపుతుంది.
- 2024-25 సంవత్సరానికి ఆంధ్రప్రదేశ్ తలసరి ఆదాయం ₹2,68,653గా అంచనా వేయబడింది, ఇది జాతీయ సగటు ₹2,00,162 కంటే ఎక్కువ.
- రాష్ట్ర వృద్ధి రేటు జాతీయ GDP వృద్ధి రేటును అధిగమించింది, ఇది స్థిర ధరల వద్ద 6.4% మరియు ప్రస్తుత ధరల వద్ద 9.7%.
రంగాలవారీ వృద్ధికి తోడ్పడటం
వ్యవసాయం & అనుబంధ రంగాలు:
- ఈ రంగం యొక్క స్థూల విలువ ఆధారిత (GVA) ₹2.32 లక్షల కోట్లు, ఇది 10.70% వృద్ధిని ప్రతిబింబిస్తుంది.
- ఫిషింగ్ & ఆక్వాకల్చర్ 11.29%తో వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న ఉప రంగం.
- ఉద్యానవన మరియు పశువుల పెంపకం కూడా వరుసగా 10.04% మరియు 9.53%తో స్థిరమైన వృద్ధిని కనబరిచాయి.
పరిశ్రమ రంగం:
- పారిశ్రామిక రంగం GVA ₹2.23 లక్షల కోట్లు, ఇది 6.58% వృద్ధి రేటు.
- నిర్మాణం 9.55% వృద్ధితో గణనీయమైన వృద్ధిని కనబరిచింది.
సేవల రంగం:
- సేవల రంగం ₹3.29 లక్షల కోట్ల GVAతో, ఇది 8.53%తో అతిపెద్ద సహకారిగా కొనసాగుతోంది.
- బ్యాంకింగ్ & బీమా ఉప రంగం 14.25%తో అత్యధిక వృద్ధిని కనబరిచింది.
- రవాణా & నిల్వ 12.47% విస్తరించగా, వాణిజ్యం, హోటళ్ళు మరియు రెస్టారెంట్లు 9.02% పెరిగాయి.
తలసరి ఆదాయం (PCI)
- 2024-25 సంవత్సరానికి ఆంధ్రప్రదేశ్ తలసరి ఆదాయం ₹2,68,653, ఇది జాతీయ సగటు ₹2,00,162 ను అధిగమించింది, ఇది మెరుగైన జీవన ప్రమాణాలను ప్రతిబింబిస్తుంది.
2. పబ్లిక్ ఫైనాన్స్
- 2024-25 సంవత్సరానికి రాష్ట్ర మొత్తం ఆదాయం ₹1,91,142 కోట్లు, వీటిలో ఇవి ఉన్నాయి:
- సొంత పన్ను ఆదాయం నుండి ₹94,967 కోట్లు.
- పన్నేతర ఆదాయం నుండి ₹7,018 కోట్లు.
- కేంద్ర బదిలీల నుండి ₹89,157 కోట్లు.
- మొత్తం వ్యయం ₹2,49,418 కోట్లుగా అంచనా వేయబడింది, అయితే రాష్ట్ర అప్పు ₹5,62,988 కోట్లకు పెరుగుతుందని అంచనా వేయబడింది.
- 2024-25 సంవత్సరానికి ఆర్థిక లోటు ₹73,362 కోట్లుగా అంచనా వేయబడింది మరియు రెవెన్యూ లోటు ₹51,011 కోట్లు.
3. ధరలు, వేతనాలు మరియు ప్రజా పంపిణీ వ్యవస్థ (PDS)
- ద్రవ్యోల్బణ ధోరణులు పారిశ్రామిక కార్మికులకు వినియోగదారుల ధరల సూచిక (CPI)లో 4.89% పెరుగుదలను మరియు వ్యవసాయ కార్మికులకు 5.93% పెరుగుదలను చూపిస్తున్నాయి.
- పురుష వ్యవసాయ కార్మికుల సగటు రోజువారీ వేతనం 5.65% పెరిగి ₹561కి చేరుకోగా, మహిళా కార్మికులకు 2.58% పెరిగి ₹398కి చేరుకుంది.
- ప్రజా పంపిణీ వ్యవస్థ (PDS) 29,796 సరసమైన ధరల దుకాణాల ద్వారా 1.48 కోట్ల మంది లబ్ధిదారులకు సేవలు అందిస్తోంది.
- నెలవారీ బియ్యం కేటాయింపు 2.35 లక్షల మెట్రిక్ టన్నులకు పెరిగింది.
- దీపం-2 పథకం అర్హత కలిగిన కుటుంబాలకు ఉచిత LPG సిలిండర్లను అందిస్తుంది.
4. వ్యవసాయం మరియు అనుబంధ కార్యకలాపాలు
- జనాభాలో 60% మంది వ్యవసాయంపై ఆధారపడుతున్నారు.
- రాబోయే ఐదు సంవత్సరాలలో ఈ రంగంలో 30% వృద్ధిని ప్రభుత్వం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
- ప్రధాన పథకాలు:
- అన్నదాత సుఖీభవ – రైతులకు ప్రత్యక్ష ఆర్థిక సహాయం.
- జీరో-బడ్జెట్ సహజ వ్యవసాయం (ZBNF) – రసాయన రహిత వ్యవసాయాన్ని ప్రోత్సహించడం.
- కస్టమ్ నియామక కేంద్రాలు – వ్యవసాయ యాంత్రీకరణను సులభతరం చేయడం.
- వర్షపాతం 18.6% పెరిగి, ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తిని 161.86 లక్షల టన్నులకు పెంచింది.
5. పారిశ్రామిక వృద్ధి మరియు పెట్టుబడి విధానాలు
- ఆటోమొబైల్స్, ఎలక్ట్రిక్ వాహనాలు, ఏరోస్పేస్, ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ మరియు బయోటెక్నాలజీ వంటి కీలక రంగాలలో ఇవి ఉన్నాయి.
- ఆంధ్రప్రదేశ్ 2,61,393 MSMEలను ఆకర్షించింది, దీని ద్వారా 27 లక్షల మందికి పైగా ఉపాధి లభించింది.
- ఇండస్ట్రియల్ కారిడార్లు:
- వైజాగ్-చెన్నై ఇండస్ట్రియల్ కారిడార్ (VCIC).
- చెన్నై-బెంగళూరు ఇండస్ట్రియల్ కారిడార్.
- స్వర్ణ ఆంధ్ర@2047 చొరవ ఆంధ్రప్రదేశ్‌ను 2047 నాటికి $2.4 ట్రిలియన్ ఆర్థిక వ్యవస్థగా అంచనా వేసింది.
6. మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి
- నీటిపారుదల: పోలవరం ఆనకట్ట మరియు నాగార్జున సాగర్ వంటి ప్రధాన ప్రాజెక్టులు
- నీటిపారుదలని పెంచడం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి.
- విద్యుత్:
- స్థాపిత సామర్థ్యం: 27,392 మెగావాట్లు.
- పునరుత్పాదక శక్తి (సౌర & పవన విద్యుత్) పై బలమైన దృష్టి.
- రోడ్లు: ఆంధ్రప్రదేశ్ 45,379 కి.మీ. రోడ్ నెట్‌వర్క్‌ను కలిగి ఉంది.
- ఓడరేవులు: కాకినాడ, గంగవరం మరియు కృష్ణపట్నం ఓడరేవుల విస్తరణ.
- విమానాశ్రయాలు: ఆంధ్రప్రదేశ్ మూడు అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయాలతో సహా ఆరు విమానాశ్రయాలను నిర్వహిస్తోంది.
7. సామాజిక మౌలిక సదుపాయాలు
విద్య
- అక్షరాస్యత రేటు 62.07% (2001) నుండి 67.35% (2011) కి పెరిగింది కానీ జాతీయ సగటు 72.98% కంటే తక్కువగా ఉంది.
- ఉన్నత విద్యా సంస్కరణలలో సాంకేతిక నైపుణ్య శిక్షణ మరియు డిజిటల్ విద్యా కార్యక్రమాలు ఉన్నాయి.
ఆరోగ్య సంరక్షణ
- డాక్టర్ ఎన్టీఆర్ వైద్య సేవ తక్కువ ఆదాయ కుటుంబాలకు నగదు రహిత ఆరోగ్య సంరక్షణను అందిస్తుంది.
- జనని సురక్ష యోజన మరియు PMSMA మాతాశిశు ఆరోగ్య సంరక్షణపై దృష్టి సారించాయి.
సంక్షేమ కార్యక్రమాలు
- మహిళలు మరియు శిశు సంక్షేమం కోసం మిషన్ శక్తి మరియు ICDS పథకం.
- అణగారిన వర్గాలకు హాస్టళ్లు, స్కాలర్‌షిప్‌లు మరియు ఆర్థిక మద్దతు.
- మహిళలు, SC/STలు మరియు వికలాంగులకు నైపుణ్య శిక్షణ మరియు ఉపాధి మద్దతు.
8. పేదరికం మరియు ఉపాధి
- పేదరికం రేటు 49.55% (1973-74) నుండి 6.06% (2023)కి తగ్గింది.
- యువత నిరుద్యోగం మరియు లింగ అసమానతలు ప్రధాన సమస్యలుగా ఉండటంతో నిరుద్యోగం ఇప్పటికీ ఆందోళనకరంగా ఉంది.
- APలో కార్మిక శక్తి భాగస్వామ్య రేటు (LFPR) జాతీయ సగటు కంటే ఎక్కువగా ఉంది.
9. స్వర్ణ ఆంధ్ర విజన్ 2047
- ఆంధ్రప్రదేశ్‌ను పేదరికం లేని, స్మార్ట్ పట్టణీకరణ, డిజిటల్ పాలనతో ప్రపంచవ్యాప్తంగా పోటీతత్వ ఆర్థిక వ్యవస్థగా మార్చడం దీని లక్ష్యం.
- 2047 నాటికి కీలక లక్ష్యాలు:
- GSDP $2.4 ట్రిలియన్లకు పైగా.
- తలసరి ఆదాయం $42,000 కంటే ఎక్కువ.
- నిరుద్యోగం 2% కంటే తక్కువ.
- శ్రామిక శక్తిలో 80% మహిళా భాగస్వామ్యం.
- నైపుణ్యం కలిగిన శ్రామిక శక్తి 95%.
10. స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాలు (SDGలు) & KPI పర్యవేక్షణ
- స్వర్ణ ఆంధ్ర KPIs మానిటరింగ్ డాష్‌బోర్డ్ ఆర్థిక, పర్యావరణ మరియు సామాజిక సూచికలపై రియల్-టైమ్ పురోగతిని ట్రాక్ చేస్తుంది.
- డేటా ఆధారిత పాలన పారదర్శకత మరియు జవాబుదారీతనాన్ని పెంచుతుంది..
ముగింపు
AP సామాజిక-ఆర్థిక సర్వే 2024-25 బలమైన ఆర్థిక వృద్ధి, రంగాలవారీ అభివృద్ధి మరియు సామాజిక పురోగతిని హైలైట్ చేస్తుంది. వ్యాపార అనుకూల వాతావరణం, మౌలిక సదుపాయాల పెట్టుబడులు మరియు ప్రగతిశీల విధానాలతో, ఆంధ్రప్రదేశ్ స్థిరమైన మరియు సమ్మిళిత అభివృద్ధి మార్గంలో పయనిస్తోంది. రాష్ట్ర విజన్ 2047 భారతదేశ విక్సిత్ భారత్ 2047తో సమలేఖనం చేయబడింది, ఇది దీర్ఘకాలిక వృద్ధి, పేదరిక తగ్గింపు మరియు దాని పౌరులకు మెరుగైన జీవన నాణ్యతను నిర్ధారిస్తుంది.
AP Socio Economic Survey 2024-25 PDF
