International Day for Disarmament and Non-Proliferation Awareness 2024 | निःशस्त्रीकरण आणि अप्रसार जागरूकता 2024 साठी आंतरराष्ट्रीय दिवस

युनायटेड नेशन्स जनरल असेंब्ली (UNGA) द्वारे परिभाषित केल्यानुसार निःशस्त्रीकरणामध्ये सशस्त्र सेना आणि पारंपारिक शस्त्रास्त्रांची संतुलित घट सोबतच मोठ्या प्रमाणावर विनाशाची शस्त्रे (WMD) नष्ट करणे समाविष्ट आहे. यात सहभागी सर्व पक्षांची सुरक्षा सुनिश्चित करताना खालच्या लष्करी स्तरावर स्थिरता वाढवणे हे उद्दिष्ट आहे. अप्रसार हे अण्वस्त्र किंवा रासायनिक शस्त्रांचे उत्पादन आणि प्रसार गैर-राज्य अभिनेते आणि बदमाश राज्यांपर्यंत प्रतिबंधित करून पूरक आहे.

निःशस्त्रीकरण आणि अप्रसारासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवसाचा इतिहास

7 डिसेंबर 2022 रोजी UNGA च्या ठरावानुसार, 5 मार्च 2023 रोजी निःशस्त्रीकरण आणि अप्रसार जागरुकतेसाठी उद्घाटनाचा आंतरराष्ट्रीय दिवस साजरा करण्यात आला. हा वार्षिक कार्यक्रम निशस्त्रीकरणाच्या महत्त्वाविषयी, विशेषत: तरुणांमध्ये जनजागृती करण्याचा प्रयत्न करतो.

दिवसाची उद्दिष्टे:

• WMD चे धोके आणि निःशस्त्रीकरण आणि अप्रसाराचे महत्त्व याबद्दल जागरुकता वाढवणे.
• संबंधित समस्यांबद्दल व्यक्तींना शिक्षित करणे.
• शस्त्रांचा धोका कमी करणे आणि शांतता आणि सुरक्षितता वाढवणे या उद्देशाने केलेल्या कृतींना प्रोत्साहन देणे.

सामूहिक विनाशाच्या शस्त्रांचा विकास:

औद्योगिक क्रांतीपासून, आधुनिक शस्त्रास्त्रांच्या परिचयाने युद्धामध्ये लक्षणीय विकास झाला आहे. पहिल्या महायुद्धात रासायनिक अस्त्रांचा वापर आणि दुसऱ्या महायुद्धातील अणुबॉम्बचा विनाशकारी परिणाम यामुळे नि:शस्त्रीकरणाची निकडीची गरज अधोरेखित झाली. त्यानंतरच्या शीतयुद्धाने शस्त्रास्त्रांची शर्यत अधिक तीव्र केली, ज्यामुळे अधिक शक्तिशाली आण्विक शस्त्रास्त्रांचा विकास झाला.

21 व्या शतकातील निःशस्त्रीकरण:

आजच्या बहु-ध्रुवीय जगात, आधुनिक शस्त्रास्त्रे आणि भू-राजकीय प्रतिस्पर्ध्यांमुळे सशस्त्र संघर्ष कायम आहेत. जागतिक लष्करी खर्चात वाढ होत असूनही, आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मान्य केलेल्या नि:शस्त्रीकरणाच्या जबाबदाऱ्या अपूर्ण राहिल्या आहेत. 12,700 अण्वस्त्रांच्या अस्तित्वाला धोका निर्माण झाला आहे.

नि:शस्त्रीकरणासाठी आव्हाने

सध्या सुरू असलेली शस्त्रांची शर्यत आणि वाढता लष्करी खर्च यामुळे जागतिक तणाव वाढतो. आण्विक शस्त्रास्त्रे कमी करण्याच्या प्रयत्नांना न जुमानता, अण्वस्त्रप्रसार करारातील भेदभाव करणारे नियम कायम आहेत, ज्यामुळे अण्वस्त्रमुक्त जगाच्या प्रगतीमध्ये अडथळा निर्माण होतो.

अप्रसार प्रगती:

आण्विक शस्त्रास्त्रे कमी करण्यामध्ये लक्षणीय प्रगती झाली असली तरी आव्हाने अजूनही आहेत. काही आण्विक शक्तींचे वर्चस्व नि:शस्त्रीकरणासाठी अधिक समावेशक आणि न्याय्य दृष्टिकोनाची गरज अधोरेखित करते.

द वे फॉरवर्ड

निःशस्त्रीकरण आणि शस्त्र नियंत्रण हे जागतिक शांतता आणि सुरक्षिततेसाठी सर्वोपरि आहेत. शांततापूर्ण संघर्ष निराकरणाला प्राधान्य देणे आणि येणाऱ्या पिढ्यांचे भविष्य सुरक्षित करणे हे जागतिक शक्तींवर कर्तव्य आहे.

शिक्षण, जागरूकता आणि एकत्रित कृतीद्वारे, निःशस्त्रीकरण आणि अप्रसारासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस सुरक्षित आणि अधिक शांततापूर्ण जगाचा पाठपुरावा करण्याच्या आमच्या सामूहिक जबाबदारीची आठवण करून देतो.

महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.

महाराष्ट्र अभ्यास साहित्य

अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप

Sharing is caring!