Table of Contents
प्रो-टेम स्पीकर
प्रो-टेम हा लॅटिन शब्द आहे ज्याचा अर्थ “काही काळासाठी” आहे. कलम 95(1) नुसार, सार्वत्रिक निवडणुकांनंतर संसदेच्या कनिष्ठ सभागृहाच्या (लोकसभा) कामकाजाच्या अध्यक्षतेसाठी प्रो-टेम स्पीकरची नियुक्ती अल्प कालावधीसाठी केली जाते. प्रो-टेम स्पीकर हा भारतीय राजकारणाचा महत्त्वाचा विषय आहे जो MPSC अभ्यासक्रमातील महत्त्वाचा विषय आहे.
प्रो-टेम स्पीकर कोण आहे?
• संसदेचा विधान विभाग सार्वत्रिक निवडणुकीनंतर आणि नवीन प्रशासनाच्या स्थापनेनंतर सर्वात अनुभवी लोकसभा सदस्यांची यादी तयार करतो.
• संसदीय कामकाज मंत्र्यांना यादी प्राप्त होते आणि ते राष्ट्रपतींना अंतरिम सभापतीच्या नियुक्तीला मान्यता देण्यास सांगणाऱ्या पत्रासह सादर करतात.
• प्रो-टेम स्पीकर निवडणुकीनंतरच्या पहिल्या बैठकीचे अध्यक्षस्थान करतात ज्या दरम्यान संसदेच्या सदस्यांद्वारे अध्यक्ष आणि उपसभापतीची निवड केली जाते.
• उपसभापती सभापतींच्या अनुपस्थितीत काम करतात आणि त्यांच्या अनुपस्थितीत, सभापतींनी निवडलेली सहा सदस्यांची समिती त्यांच्या ज्येष्ठतेच्या क्रमानुसार सभापती म्हणून कार्यभार स्वीकारेल.
प्रो-टेम स्पीकर नियुक्ती
• राष्ट्रपती/राज्यपाल नव्याने निवडून आलेल्या सभागृहाच्या बैठकांच्या अध्यक्षतेसाठी प्रो-टेम स्पीकरची नियुक्ती करतात.
• घरातील सर्वात ज्येष्ठ सदस्य हा विशेषत: प्रो-टेम स्पीकर असतो.
• सुरळीत संक्रमण आणि नवीन विधान मंडळाची स्थापना सुनिश्चित करण्यात प्रो-टेम स्पीकर्स महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.
• त्यांची तटस्थता आणि अनुभव शिष्टाचार टिकवून ठेवण्यासाठी आणि प्रारंभिक कार्यवाही कार्यक्षमतेने पार पाडण्यासाठी आवश्यक आहे.
प्रो-टेम स्पीकरची भूमिका आणि जबाबदाऱ्या
लोकसभेच्या पहिल्या सत्राचे अध्यक्षपद प्रोटेम स्पीकर घेतात, ते नवनिर्वाचित खासदारांनाही शपथ देतात. प्रोटेम स्पीकरची जबाबदारी स्पीकर आणि डेप्युटी स्पीकरच्या निवडणुकांवर देखरेख ठेवण्याची असते. नवीन सभापतीच्या निवडीसह प्रो टेम स्पीकरचे स्थान रद्द केले जाते. याव्यतिरिक्त, तो मजला चाचणी आयोजित करतो.
• नवनिर्वाचित विधानसभेच्या पहिल्या सत्राचे अध्यक्षपद.
• नवनिर्वाचित सदस्यांना पदाची शपथ देणे.
• कायमस्वरूपी स्पीकरची निवड होईपर्यंत कार्यवाहीचे मार्गदर्शन करणे.
• सुरुवातीच्या सत्रात घरातील सुव्यवस्था आणि सजावट राखणे.
• विधान मंडळाच्या विशिष्ट नियम आणि कार्यपद्धतींवर अवलंबून अतिरिक्त कर्तव्ये असू शकतात.
निष्कर्ष
प्रो-टेम स्पीकर स्पीकरचे सर्व अधिकार आणि विशेषाधिकार सामायिक करतो. त्यामुळे लोकशाहीच्या प्रतिष्ठेला कलंक लागू नये यासाठी प्रो-टेम स्पीकरच्या निवडीबाबत अधिक स्पष्टता असणे आवश्यक आहे, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. तात्पुरत्या आधारावर निवडलेला स्पीकर प्रो टेम स्पीकर म्हणून ओळखला जातो. नवनिर्वाचित सभागृहाच्या पहिल्या बैठकीपूर्वी, लोकसभेचे किंवा विधानसभेचे अध्यक्ष पद सोडतात आणि प्रो-टेम स्पीकरची नियुक्ती करण्यास भाग पाडतात.
प्रो-टेम स्पीकर PDF डाउनलोड करा
महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.
अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप
