Table of Contents
बंगाल ब्रिटिश इंडिया सोसायटीची स्थापना इ.स. 1843 मध्ये करण्यात आली होती. या संस्थेचे ध्येय “ब्रिटिश भारतातील लोकांच्या वास्तविक स्थितीशी संबंधित माहिती गोळा करणे आणि पसरवणे आणि अशा इतर शांततामय आणि कायदेशीर मार्गांचा अवलंब करणे जे सर्व वर्गांना कल्याण साधण्यासाठी, न्याय्य हक्क विस्तारण्यासाठी आणि हितसंबंध वाढवण्यासाठी उपयुक्त दिसतील.” हे होते. लँडहोल्डर्स सोसायटी आणि बंगाल ब्रिटिश इंडिया सोसायटी यांचे विलीनीकरण इ.स. 1851 मध्ये झाले आणि त्यांच्या जागी ब्रिटिश इंडियन असोसिएशनची स्थापना झाली. MPSC परीक्षेच्या तयारीसाठी उपयुक्त ठरणाऱ्या बंगाल ब्रिटिश इंडिया सोसायटीबद्दल या लेखात आपण चर्चा करणार आहोत.
बंगाल ब्रिटिश इंडिया सोसायटी – पार्श्वभूमी
- बंगाल ब्रिटिश इंडिया सोसायटीची स्थापना 1843 मध्ये जॉर्ज थॉम्पसन, द्वारकानाथ टागोर, चंद्रमोहन चॅटर्जी आणि परमानंद मित्र यांच्या संयुक्त प्रयत्नांनी झाली.
- जॉर्ज थॉम्पसनच्या सल्ल्यानुसार याची स्थापना झाली. त्यांना द्वारकानाथ टागोरांनी इंग्लंडमधून भारतात आणले होते.
- जॉर्ज थॉमस हे ब्रिटिश इंडियन सोसायटीचे (मूळ इंग्लंडमधील) सचिव होते.
- हे मुख्यत्वेके जमीनदार यांचे प्रतिनिधित्व करत होते.
- या संस्थेची मुख्य उद्दिष्टे लोकांच्या आरोग्य आणि कल्याणाची माहिती गोळा करणे आणि लोकांपर्यंत पोहोचवणे ही होती.
बंगाल ब्रिटिश इंडिया सोसायटी – उद्दिष्ट
- या संस्थेचे ध्येय ब्रिटिश इंडियातील लोकांची वास्तविक स्थिती याविषयी माहिती गोळा करणे आणि पसरवणे होते.
- आपल्या सह-विषयांच्या सर्व वर्गांचे हित जोपासणे. भारतीय लोकांमध्ये चांगल्या नागरिकत्वाचे गुण रुजवणे.
- सरकारला सार्वजनिक कार्यालयांमध्ये भारतीय लोकांची नियुक्ती वाढवण्यासाठी आणि न्यायिक सुधारणा राबवण्यासाठी आग्रह करणे.
- लोकांना राज्यकारभार आणि त्यांच्या “न्याय्य हक्कांची” स्थिती याबाबत जागरूक करणे.
- इंग्लंडमधील “राजेशाही व्यक्ती आणि सरकार” यांच्या “निष्ठे” बरोबर राहून शांततेत आणि कायदेशीर मार्गाने त्यांच्या प्राप्तीसाठी कार्य करणे.
निष्कर्ष
विसाव्या शतकाच्या सुरुवातीच्या काळात ब्रिटिश साम्राज्यशाहीचा विरोध करण्यासाठी अनेक राजकीय संघटनांची स्थापना झाली. कलकत्ता येथे 1843 मध्ये स्थापन झालेले बंगाल ब्रिटिश इंडिया सोसायटी हे ब्रिटिश भारतात झालेले जमींदारी असोसिएशन (1837) नंतरचे दुसरे राजकीय स्वरूपाचे सार्वजनिक संघटन होते. तथापि, भारतात राजकीय पक्षांच्या विकासात अग्रेसर असूनही, बंगाल ब्रिटिश इंडिया सोसायटी आणि जमींदारी असोसिएशन या दोघांनाही विशेष यश मिळवता आले नाही. 1850 पर्यंत दोन्ही निष्क्रिय झाली होती.
बंगाल ब्रिटिश इंडिया सोसायटी PDF डाउनलोड करा
महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.