Table of Contents
भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी
भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी – भारत हा जगातील सातवा सर्वात मोठा देश आहे आणि दुसरा लोकसंख्या असलेला देश आहे. हा दक्षिण आशियात आहे. हा अधिकृतपणे भारतीय प्रजासत्ताक म्हणून ओळखले जातो. येथे सरकारच्या संसदीय स्वरूपाद्वारे नियंत्रित केले जाते. एका मोठ्या देशाचे एका ठिकाणाहून व्यवस्थापन करणे खूप कठीण जाते. त्यामुळे भारतीय राज्यघटना केंद्र सरकारला राज्यांना योग्य वाटण्याचा अधिकार देते. हा लेख भारतीय राज्यांची यादी आणि त्यांच्या राजधान्यांच्या स्थापनेच्या वर्षासह चर्चा करतो.
भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी : विहंगावलोकन
भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी: विहंगावलोकन | |
श्रेणी | अभ्यास साहित्य |
विषय | भारताचा भूगोल |
उपयोगिता | आदिवासी विकास विभाग भरती 2023 आणि इतर सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी |
लेखाचे नाव | भारतातील राज्ये आणि त्यांची राजधानी |
लेख तुम्हाला काय प्रदान करतो? |
|
भारतीय राज्यांची आणि राजधान्यांची यादी
राज्यांचे नाव | राजधानी | स्थापना दिनांक |
---|---|---|
आंध्र प्रदेश | अमरावती | 1 नोव्हेंबर 1956 |
अरुणाचल प्रदेश | इटानगर | 20 फेब्रुवारी 1987 |
आसाम | दिसपूर | 26 जानेवारी 1950 |
बिहार | पटना | 26 जानेवारी 1950 |
छत्तीसगड | रायपूर | 1 नोव्हेंबर 2000 |
गोवा | पणजी | 30 मे 1987 |
गुजरात | गांधीनगर | 1 मे 1960 |
हरयाणा | चंडीगड | 1 नोव्हेंबर1966 |
हिमाचल प्रदेश | शिमला | 25 जानेवारी 1971 |
झारखंड | रांची | 15 नोव्हेंबर2000 |
कर्नाटक | बेंगळुरु | 1 नोव्हेंबर1956 |
केरळ | तिरुवनंतपुरम | 1 नोव्हेंबर1956 |
मध्य प्रदेश | भोपाळ | 1 नोव्हेंबर1956 |
महाराष्ट्र | मुंबई | 1 मे 1960 |
मणिपूर | इम्फाळ | 21 जानेवारी 1972 |
मेघालय | शिलॉन्ग | 21 जानेवारी 1972 |
मिझोरम | आयझॉल | 20 फेब्रुवारी1987 |
नागालँड | कोहिमा | 1 डिसेंबर 1963 |
ओडिशा | भुवनेश्वर | 26 जानेवारी 1950 |
पंजाब | चंडीगड | 1 नोव्हेंबर1956 |
राजस्थान | जयपूर | 1 नोव्हेंबर1956 |
सिक्कीम | गंगटोक | 16 मे 1975 |
तामिळनाडू | चेन्नई | 26 जानेवारी 1950 |
तेलंगणा | हैदराबाद | 2 जून 2014 |
त्रिपुरा | अगरतळा | 21 जानेवारी 1972 |
उत्तर प्रदेश | लखनौ | 26 जानेवारी 1950 |
उत्तराखंड | डेहराडून(हिवाळा) गेयरसैन (उन्हाळा) |
9 नोव्हेंबर2000 |
पश्चिम बंगाल | कोलकाता | 1 नोव्हेंबर1956 |
भारतीय केंद्रशासित प्रदेश आणि राजधानी:
भारतीय केंद्रशासित प्रदेश आणि राजधानी: सध्या भारतात 28 राज्ये आणि 8 केंद्रशासित प्रदेश आहेत. जम्मू -काश्मीरचे पूर्वीचे राज्य जम्मू -काश्मीर आणि लडाख या दोन केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये (यूटी) विभागले गेले आहे. 5-6 ऑगस्ट 2020 रोजी संसदेने पारित केलेल्या पुनर्रचना कायद्याअंतर्गत नव्याने निर्माण झालेल्या केंद्रशासित प्रदेशांची स्थापना करण्यात आली आहे. सध्या भारतात 8 केंद्रशासित प्रदेश आहेत.
केंद्रशासित प्रदेश | राजधानी | स्थापना दिनांक |
---|---|---|
अंदमान आणि निकोबार बेटे | पोर्ट ब्लेअर | 1 नोव्हेंबर, 1956 |
चंदीगड | चंडीगड | 1 नोव्हेंबर, 1966 |
दादरा आणि नगर हवेली व दमण आणि दीव | दमन | 26 जानेवारी, 2020 |
दिल्ली | नवी दिल्ली | 9 मे , 1905 |
जम्मू आणि काश्मीर | श्रीनगर (उन्हाळा)
जम्मू (हिवाळा) |
31 ऑक्टोबर 2019 |
लक्षद्वीप | करवती | 1 नोव्हेंबर, 1956 |
पुदुच्चेरी | पुदुच्चेरी | 1 नोव्हेंबर, 1954 |
लडाख | लेह | 31 ऑक्टोबर 2019 |
नकाशा
नकाशा: तुम्ही भारताचा नवीन राजकीय नकाशा तपासू शकता यात सध्या भारतातील एकूण राज्ये व केंद्रशासित प्रदेश आणि त्यांची राजधानी दाखवली आहे.
राज्य व केंद्रशासित प्रदेश यातील फरक
राज्य व केंद्रशासित प्रदेश यातील फरक: भारतीय राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांची यादी त्यांच्या राजधान्यांसह मिळवल्यानंतर, सर्वप्रथम केंद्रशासित प्रदेशातून राज्य कसे वेगळे करावे हे समजून घेऊया. भारतातील आठ केंद्रशासित प्रदेशांपैकी तीन केंद्रशासित प्रदेशांची स्वतःची कायदेमंडळे आहेत: दिल्ली, पुद्दुचेरी (पूर्वी पाँडिचेरी) आणि जम्मू -काश्मीर. प्रत्येक केंद्रशासित प्रदेश आणि राज्याची स्वतःची राजधानी असते.
State | Union Territories |
राज्याचे स्वतःचे प्रशासकीय युनिट्स आहेत ज्यांचे स्वतःचे निवडलेले सरकार आहे. | केंद्रशासित प्रदेश हे केंद्र सरकारद्वारे नियंत्रित आणि प्रशासित आहेत. |
कार्यकारी प्रमुख राज्यपाल असतात | कार्यकारी प्रमुख हे अध्यक्ष असतात |
केंद्राशी संबंध संघराज्यीय आहेत. | सर्व अधिकार केंद्राच्या हातात आहेत. |
मुख्यमंत्र्यांनी प्रशासित केले आणि लोकांनी निवडून दिले. | प्रशासकाद्वारे प्रशासित केले जाते ज्याची नियुक्ती राष्ट्रपती करतात. (दिल्ली, पुद्दुचेरी आणि जम्मू आणि काश्मीर वगळता) |
मुख्यमंत्री हे खरे प्रमुख आहेत. | लेफ्टनंट हा खरा प्रमुख असतो. |
नवीन घडामोडी
नवीन घडामोडी: केंद्रशासित प्रदेश आणि त्यांच्या राजधान्यांमध्ये जाण्यापूर्वी, आपण प्रथम UT च्या अलीकडील घडामोडीवर एक नजर टाकूया.
- 26 जानेवारी 2020 पासून भारतात 8 केंद्रशासित प्रदेश होते. दमण आणि दीव, दादरा आणि नगर हवेली हे एकच केंद्रशासित प्रदेश बनले आहेत.
- 5 ऑगस्ट रोजी केंद्र सरकारने जम्मू -काश्मीरला अनुच्छेद 370 अन्वये दिलेला विशेष दर्जा रद्द करण्याची आणि त्याचे दोन केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये म्हणजेच जम्मू -काश्मीर आणि लडाखच्या केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये विभाजन करण्याची घोषणा केली होती.
- दमण आणि दीव आणि दादरा आणि नगर हवेलीच्या विलीनीकरणामुळे केंद्रशासित प्रदेशांची संख्या आठवर आली आहे.
Note: महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.