ఆర్.బి.ఐ ద్రవ్య విధానం 2021పై ఆర్.బి.ఐ గవర్నర్ ప్రసంగించారు
ఆర్.బి.ఐ గవర్నర్ శక్తికాంత దాస్ నేతృత్వంలోని రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా యొక్క ఆరుగురు సభ్యుల ద్రవ్య విధాన కమిటీ, జూన్ 2 నుండి 4, 2021 మధ్య జరిగిన జూన్ 2021 విధాన సమీక్షా సమావేశంలో, వరుసగా ఆరవసారి కీలక రుణ రేట్లను మార్చకుండా ఉంచాలని నిర్ణయించింది. కోవిడ్-19 ప్రభావాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకొని అవసరమైనంత వరకు సర్దుబాటు వైఖరిని కొనసాగించాలని ఆర్.బి.ఐ ద్రవ్య విధాన కమిటీ (MPC) నిర్ణయించింది. MPC తదుపరి సమావేశం ఆగస్టు 4 నుండి 6, 2021 వరకు జరగనుంది.
మార్జినల్ స్టాండింగ్ ఫెసిలిటీ (MSF) రేటు మరియు బ్యాంకు రేట్లు మారలేదు:
- పాలసీ రెపో రేటు: 4.00%
- రివర్స్ రెపో రేటు: 3.35%
- మార్జినల్ స్టాండింగ్ ఫెసిలిటీ రేటు: 4.25%
- బ్యాంక్ రేటు: 4.25%
- సి.ఆర్.ఆర్: 4%
- ఎస్.ఎల్.ఆర్: 18.00%
ఆర్.బి.ఐ మానిటరరీ పాలసీ ముఖ్యాంశాలు మరియు కీలక నిర్ణయాలు:
- గతంలో 10.5 శాతంతో పోలిస్తే FY22 కోసం జిడిపి వృద్ధి అంచనాను 9.5 శాతానికి ఆర్.బి.ఐ తగ్గించింది.
- మరోవైపు, స్థూల దేశీయ ఉత్పత్తి (జిడిపి) FY21 లో 7.3 శాతం తగ్గింది.
- ఇటీవల, ఎస్.బి.ఐ ఆర్థికవేత్తలు తమ FY22 జిడిపి వృద్ధి అంచనాలను ఇంతకు ముందు ఉన్న 4 శాతం నుండి 7.9 శాతానికి తగ్గించారు.
- రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా గవర్నర్ శక్తికాంత దాస్ వినియోగదారుల ధరల సూచిక (CPI) ద్రవ్యోల్బణం కోసం 2021-22 ఆర్థిక సంవత్సరానికి 1 శాతం అంచనాను ప్రకటించారు.
- 2 లక్షల కోట్ల విలువైన G-SAP 2.0 మార్కెట్కు మద్దతు ఇవ్వడానికి FY22 రెండవ త్రైమాసికంలో తీసుకోబడుతుంది.
- రూపాయి తన మూడు రోజుల ఓటమి పరంపరను ఛేదించింది మరియు యు.ఎస్ డాలర్ తో పోలిస్తే 18 పైసలు పెరిగి 91వద్ద ముగిసింది.
ద్రవ్య విధాన కమిటీ యొక్క కూర్పు ఈ క్రింది విధంగా ఉంటుంది
- రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా గవర్నర్ – చైర్ పర్సన్, ఎక్స్ అఫీషియో: శ్రీ శక్తికాంత దాస్.
- రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా డిప్యూటీ గవర్నర్, మానిటరీ పాలసీ ఇన్ ఛార్జ్- సభ్యుడు, ఎక్స్ అఫీసియో: డాక్టర్ మైఖేల్ దేబబ్రత పాత్రా.
- రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా యొక్క ఒక అధికారిని, సెంట్రల్ బోర్డు – సభ్యుడు, ఎక్స్ అఫీసియో: డాక్టర్ మృదుల్ కె. సగ్గర్ చే ఎంపిక చేయబడాలి.
- ముంబైకి చెందిన ఇందిరా గాంధీ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ డెవలప్ మెంటల్ రీసెర్చ్ లో ప్రొఫెసర్: ప్రొఫెసర్ ఆషిమా గోయల్.
- అహ్మదాబాద్ లోని ఇండియన్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ మేనేజ్ మెంట్ లో ఫైనాన్స్ ప్రొఫెసర్: ప్రొఫెసర్ జయంత్ ఆర్ వర్మ.
- వ్యవసాయ ఆర్థికవేత్త మరియు న్యూఢిల్లీలోని నేషనల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ అప్లైడ్ ఎకనామిక్ రీసెర్చ్ లో సీనియర్ సలహాదారు: డాక్టర్ శశాంక భిడే.
ద్రవ్య విధానం యొక్క కొన్ని ముఖ్యమైన సాధనాలు :
ఆర్.బీ.ఐ యొక్క ద్రవ్య విధానంలో ద్రవ్య విధానాన్ని అమలు చేయడానికి ఉపయోగించే అనేక ప్రత్యక్ష మరియు పరోక్ష సాధనాలు ఉన్నాయి. ద్రవ్య విధానం యొక్క కొన్ని ముఖ్యమైన సాధనాలు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
1.రేపో రేటు
ఆర్.బీ.ఐ వద్ద వాణిజ్య బ్యాంకులు రుణాలు తీసుకుంటాయి,అలా తీసుకున్నపుడు వసూలు చేసే రేటును రేపో రేటు అంటారు. దీనిని స్వల్పకాలిక వడ్డీ రేటు అని కూడా అంటారు. స్వల్ప కాలికంగా దేశంలో ఆర్ధిక పరిస్ధితి ఎలా ఉంటుందన్న విషయాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకుని ఈ రేపో రేటును నిర్ణయిస్తారు. రేపో రేటును తగ్గిస్తే వాణిజ్య బ్యాంకులకు తక్కువకే రుణాలు వస్తాయి. ఈ ప్రభావంతో కంపెనీలకు, వ్యక్తులకు రుణాల వడ్డీ రేటును వాణిజ్య బ్యాంకులు తగ్గించే అవకాశం ఉంటుంది. ఒక్కోసారి రేపో రేటు తగ్గించినా దానిని సామాన్యులకు బదలాయించేందుకు బ్యాంకులు ఆసక్తి చూపకపోవచ్చు. ఇందుకు బదులుగా ఆదాయం పెంచుకోవాలని చూస్తాయి.
2.రివర్స్ రేపో రేటు:
బ్యాంకులు తమ వద్ద డబ్బు ఎక్కువగా ఉంది అనుకుంటే దానిని రిజర్వ్ బ్యాంకుకు రుణాలుగా ఇవ్వొచ్చు. అలా వాణిజ్య బ్యాంకుల వద్ద రుణాలుగా తీసుకున్న మొత్తానికి ఆర్.బీ.ఐ కి చెల్లించే వడ్డీ రేటునే రివర్స్ రేపో రేటు అంటారు. ఇది రెపో రేటు కన్నా తక్కువగా ఉంటుంది.
మార్కెట్లో స్థిరత్వం లేనప్పుడు బ్యాంకులు తమ అదనపు డబ్బును ఆర్.బీ.ఐ వద్ద ఉంచి తక్కువైనా సరే స్థిర వడ్డీ ఆదాయాన్ని పొందేందుకు ఆసక్తి చూపిస్తాయి.
రివర్స్ రెపో రేటు శాతాన్ని గతంలో రెపో రేటు వడ్డీ శాతానికి సంబంధం లేకుండా నిర్ణయించేవారు. 2011 నుంచి దీంట్లో మార్పులు తీసుకొచ్చారు. అప్పట్లో ఆర్.బీ.ఐ దీనిని రెపో రేటుతో అనుసంధానం చేసింది. రెపో రేటు మారినప్పుడల్లా రివర్స్ రెపో రేటును దానికంటే 1 శాతం తక్కువ ఉండేలా నిర్ణయించారు.
3.నగదు నిల్వల నిష్పత్తి (CRR)
ప్రతి వాణిజ్య బ్యాంకు కూడా తాను ప్రజల నుండి వసూలు చేసే డిపాజిట్లలో కొంత భాగాన్ని రిజర్వ్ బ్యాంకు వద్ద జమ చేయాలి. అలా ఆర్బీఐ వద్ద వాణిజ్య బ్యాంకులు రిజర్వ్ చేయాల్సిన నగదునే నగదు నిల్వల నిష్పత్తి(సీఆర్ఆర్)గా పరిగణిస్తారు. డిపాజిటర్ల రక్షణ కోసం ఈ చర్య తీసుకున్నారు. సీఆర్ఆర్ను తగ్గిస్తే మరిన్ని నిధులు బ్యాంకులకు అందుబాటులోకి వస్తాయి. దీని ద్వారా వివిధ కంపెనీలకు, వ్యక్తులకు రుణాలు ఇవ్వడానికి బ్యాంకులకు అవకాశం వస్తుంది. అదే సీఆర్ఆర్ను పెంచితే బ్యాంకుల వద్ద అందుబాటులో ఉండే నిధులు తగ్గిపోతాయి. దీని ప్రభావంతో రుణాలను తక్కువగా జారీ చేసే అవకాశముంది. ప్రస్తుతం సీఆర్ఆర్ 4శాతంగా ఉంది. దీనిపై ఆర్బీఐ బ్యాంకులకు ఎటువంటి వడ్డీ చెల్లించదు.
4.చట్టబద్ధ ద్రవ్య నిష్పత్తి(SLR)
వాణిజ్య బ్యాంకులు తాము సేకరించిన డిపాజిట్లలో నిర్దిష్ట మొత్తాన్ని బంగారం తదితర విలువైన లోహాలు ఇంకా… ప్రభుత్వ బాండ్ల రూపంలో ఉంచాలి. ఇవి గరిష్టంగా 40 శాతం వరకు పెంచుకునే వెసులుబాటు ఉంది. ఎస్ఎల్ఆర్ ప్రస్తుతానికి 19.5 శాతం ఉంది. చట్టబద్ధ ద్రవ్య నిష్పత్తి (Statutory Liquidity Ratio) ద్వారా డిపాజిటర్ల సొమ్ముకు ఆర్బీఐ భద్రతనిస్తుంది.
5.ద్రవ్య సర్దుబాటు సదుపాయం(LAF)
లిక్విడిటీ అడ్జస్ట్మెంట్ ఫెసిలిటీ (ఎల్.ఎ.ఎఫ్) అనేది ద్రవ్య విధానంలో ఉపయోగించే ఒక సాధనం, ప్రధానంగా రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (ఆర్బిఐ), బ్యాంకులు తిరిగి కొనుగోలు ఒప్పందాల (రెపోలు) ద్వారా రుణాలు తీసుకోవడానికి లేదా రివర్స్ రెపో ద్వారా ఆర్బిఐకి రుణాలు ఇవ్వడానికి బ్యాంకులకు అనుమతిస్తుంది.ఈ అమరిక ద్రవ్య ఒత్తిళ్లను నిర్వహిస్తుంది మరియు ఆర్థిక మార్కెట్లలో ప్రాథమిక స్థిరత్వానికి భరోసా ఇస్తుంది. యునైటెడ్ స్టేట్స్లో, ఫెడరల్ రిజర్వ్ దాని బహిరంగ మార్కెట్ కార్యకలాపాల క్రింద రెపోలు మరియు రివర్స్ రెపోలను లావాదేవీలు చేస్తుంది.
6.పరిమిత స్థాయీ సౌకర్యం(MSF)
నూతన ద్రవ్య విధానం మార్జినల్ స్టాండింగ్ ఫెసిలిటీ (MSF)ని ద్రవ్య విధాన సమీక్ష ముగిసిన అనంతరం 2011-12 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ప్రవేశపెట్టడం జరిగింది. ఈ ఎంఎస్ఎఫ్ విధానం బ్యాంకులు ఒడిదుడులకు గురికాకుండా నియంత్రించేందుకు ఉపయోగపడుతుంది. కేంద్ర బ్యాంకు నుంచి ఒక్క రాత్రిలో తమ వద్ద ఉన్న మూలధనంలో 1శాతం మేర అప్పును మార్జినల్ స్టాండింగ్ ఫెసిలిటీ విధానం ద్వారా షెడ్యూల్డ్ వాణిజ్య బ్యాంకులు పొందవచ్చు. ఎంఎస్ఎఫ్ విధానం ద్వారా బ్యాంకులు స్టాచుటరీ లిక్విడిటీ రేషియో(ఎస్ఎల్ఆర్)కు కొంత మొత్తం మేర అదనంగా కూడా పొందవచ్చు. ఎంఎస్ఎఫ్ రేట్ల ప్రకారం బ్యాంకులు తమకు అవసరం ఉన్నప్పుడు రిజర్వు బ్యాంకు నుంచి రుణాలు తీసుకునే అవకాశం ఉంటుంది.
ఎంఎస్ఎఫ్ విధానం ద్వారా బ్యాంకులు తమ అవసరాలకు అనుగుణంగా ద్రవ్యాన్ని సేకరించుకునే వెసులుబాటు ఉంటుంది. ఉదాహరణకు రిజర్వు బ్యాంకు నుంచి కేంద్ర ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీల మద్దతుతో ఇతర బ్యాంకులు రుణం పొందినట్లయితే ఆ మొత్తంపై 5శాతం మార్జిన్తో వడ్డీని చెల్లించాల్సి ఉంటుంది. ఒకవేళ రాష్ట్ర అభివృద్ధి కోసం అప్పు తీసుకున్నట్లయితే ప్రత్యామ్నాయంగా 10శాతం మార్జిన్తో చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.
అన్ని పోటీ పరీక్షలకు ముఖ్యమైన అంశాలు:
- ఆర్.బి.ఐ 25వ గవర్నర్: శక్తికాంత్ దాస్;
- ప్రధాన కార్యాలయం: ముంబై;
- స్థాపించబడింది: 1 ఏప్రిల్ 1935, కోల్ కతా.
కొన్ని ముఖ్యమైన లింకులు
- adda247 APP ను డౌన్లోడ్ చేసుకోడానికి ఇక్కడ క్లిక్ చెయ్యండి
- Andhra Pradesh State GK PDF డౌన్లోడ్ చేసుకొనుటకు ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి
- Telangana State GK PDF డౌన్లోడ్ చేసుకోవడానికి ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి
- ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జాగ్రఫీ కి సంబంధించిన ముఖ్యమైన ప్రశ్నల కొరకు ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి
- 3 జూన్ 2021 యొక్క కరెంటు అఫైర్స్ కొరకు ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి
- monthly కరెంటు అఫైర్స్ pdf డౌన్లోడ్ చేసుకొనుటకు ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి
- weekly కరెంటు అఫైర్స్ pdf డౌన్లోడ్ చేసుకొనుటకు ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి
