Table of Contents
महानगरपालिका: रचना, कार्ये व इतर माहिती
महानगरपालिका: महाराष्ट्र राज्यात 1949 च्या बॉम्बे प्रोव्हिन्शिअल म्युनिसिपल कार्पोरेशन ॲक्ट नुसार 1950 पर्यंत मुंबई महानगरपालिका ही एकमेव महानगरपालिका अस्तित्वात होती. आगामी काळातील अन्न व नागरी पुरवठा भरती 2023 मध्ये राज्यशास्त्र या विषयावर प्रश्न विचारले जाणार आहेत. मोठ्या शहरांच्या दृष्टीने महानगर पालिका हा घटक खूप महत्त्वाचा आहे. या वर हमखास प्रश्न विचारले जातात. या लेखात आपण महानगरपालिका: रचना, कार्ये या बद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
महानगरपालिका: विहंगावलोकन
| महानगर पालिका: विहंगावलोकन | |
| श्रेणी | अभ्यास साहित्य |
| विषय | राज्यशास्त्र |
| उपयोगिता | अन्न व नागरी पुरवठा भरती परीक्षा |
| लेखाचे नाव | महानगरपालिका: रचना, कार्ये व इतर माहिती |
| लेख तुम्हाला काय प्रदान करतो? |
|
महानगरपालिकेची रचना
- ज्या नगरपालिका क्षेत्रांची लोकसंख्या 5 लाखाच्या पुढे जाते, त्या क्षेत्रात महानगरपालिका स्थापन करण्याचा निर्णय शासनाद्वारे घेतला जातो.
- क्षेत्रातील लोकसंख्येच्या प्रमाणानुसार महानगरपालिकेचे चार गटांमध्ये विभाजन केले आहे.
- महानगरपालिकेच्या सदस्यांची संख्या क्षेत्रातील लोकसंख्येनुसार किमान 65 ते कमाल 221 इतकी असते.
- महानगरपालिकेचा कार्यकाल 5 वर्षे इतका असतो. दर 5 वर्षांनी महानगरपालिकेच्या निवडणुका होतात.
- महानगरपालिकेच्या सदस्यांना नगरसेवक असे म्हणतात.
महापौर
- महापौर हे शहराचे प्रथम नागरिक असतात. तसेच ते महानगरपालिकेचे कार्यकारी प्रमुख देखील असतात.
- महापौर व उपमहापौर यांचा कार्यकाल अडीच वर्षे इतका असतो.
- महापौरांना आपला राजीनामा द्यायचा असेल तर तो विभागीय आयुक्त यांना द्यावा लागतो.
महानगरपालिकेची कार्ये:
महानगपालिका आपल्या क्षेत्रात नागरिकांना मुलभूत सुविधा पुरवण्यापासून इतर सर्व कार्ये करत असते. तिच्या कार्यामध्ये खालील बाबींचा समावेश होतो:
सार्वजनिक स्वच्छता, आरोग्य सेवा पुरवणे
सार्वजनिक पाणी पुरवठा करणे
नाले सफाई, रोगराई निर्मुलन करणे
लहान मुलांना प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षणाची सोय उपलब्ध करून देणे
आपल्या क्षेत्रातील लोकांच्या जन्म -मृत्यूची नोंद ठेवणे इ.
महाराष्ट्रातील महानगर पालिकांची यादी
महाराष्ट्रातील महानगर पालिकांची यादी: महाराष्ट्रातील महानगर पालिकेची यादी खालील तक्त्यात दिली आहे.
| अ. क्र. | नाव | जिल्हा | स्थापना |
|---|---|---|---|
| 1 | बृहन्मुंबई महानगरपालिका / BMC | मुंबई शहर जिल्हा, मुंबई उपनगर जिल्हा |
1888 |
| 2 | ठाणे महानगरपालिका / Thane Municipal Corporation | ठाणे | 01ऑक्टोबर 1982 |
| 3 | कल्याण-डोंबिवली महानगरपालिका / Kalyan-Dombivali Municipal Corporation | ठाणे | 01 ऑक्टोबर 1983 |
| 4 | मीरा-भाईंदर महानगरपालिका / Mira Bhayander Municipal Corporation | ठाणे | 28 फेब्रुवारी 2002 |
| 5 | भिवंडी-निजामपूर महानगरपालिका / Bhiwandi-Nizampur Municipal Corporation | ठाणे | 16 डिसेंबर 2001 |
| 6 | नवी मुंबई महानगरपालिका / Navi Mumbai Municipal Corporation | ठाणे | 01 जानेवारी 1992 |
| 7 | उल्हास नगर महानगरपालिका / Ulhas Nagar Municipal Corporation | ठाणे | 1998 |
| 8 | पनवेल महानगरपालिका / Panvel Municipal Corporation | रायगड | 01 ऑक्टोबर 2016 |
| 9 | वसई-विरार महानगरपालिका / Vasai-Virar Municipal Corporation | पालघर | 03 जुलै 2009 |
| 10 | पुणे महानगरपालिका / Pune Municipal Corporation | पुणे | 15 फेब्रुवारी 1950 |
| 11 | पिंपरी -चिंचवड महानगरपालिका / Pimpri-Chinchwad Municipal Corporation | पुणे | 11 ऑक्टोबर 1982 |
| 12 | सोलापूर महानगरपालिका / Solapur Municipal Corporation | सोलापूर | 01 मे 1964 |
| 13 | कोल्हापूर महानगरपालिका / Kolhapur Municipal Corporation | कोल्हापूर | 15 डिसेंबर 1972 |
| 14 | सांगली-मिरज-कुपवाडा महानगरपालिका / Sangli-Miraj-Kupwada Municipal Corporation | सांगली | 09 फेब्रुवारी 1998 |
| 15 | इचलकारंजी महानगरपालिका / Ichalkaranji Municipal Corporation | कोल्हापूर | 05 मे 2022 |
| 16 | नाशिक महानगरपालिका / Nashik Municipal Corporation | नाशिक | 07 नोव्हेंबर 1982 |
| 17 | मालेगाव महानगरपालिका / Malegaon Municipal Corporation | नाशिक | 17 डिसेंबर 2001 |
| 18 | अहमदनगर महानगरपालिका / Ahamednagar Municipal Corporation | अहमदनगर | 30 जून 2003 |
| 19 | धुळे महानगरपालिका / Dhule Municipal Corporation | धुळे | 30 जून 2003 |
| 20 | जळगाव महानगरपालिका / Jalgaon Municipal Corporation | जळगाव | 21 मार्च 2003 |
| 21 | औरंगाबाद महानगरपालिका / Aurangabad Municipal Corporation | औरंगाबाद | 08 डिसेंबर 1982 |
| 22 | परभणी महानगरपालिका / Parbhani Municipal Corporation | परभणी | 01 नोव्हेंबर 2011 |
| 23 | लातूर महानगरपालिका / Latur Municipal Corporation | लातूर | 25 ऑक्टोबर 2011 |
| 24 | नांदेड – वाघाळा महानगरपालिका / Nanded – Waghala Municipal Corporation | नांदेड | 26 मार्च 1997 |
| 25 | अमरावती महानगरपालिका / Amravati Municipal Corporation | अमरावती | 15 ऑगस्ट 1983 |
| 26 | अकोला महानगरपालिका / Akola Municipal Corporation | अकोला | 01 ऑक्टोबर 2001 |
| 27 | नागपूर महानगरपालिका / Nagpur Municipal Corporation | नागपुर | 02 मार्च 1951 |
| 28 | चंद्रपूर महानगरपालिका / Chandrapur Municipal Corporation | चंद्रपुर | 25 ऑक्टोबर 2011 |
Note: महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.
अड्डा 247 मराठीचे युट्युब चॅनल
अड्डा 247 मराठी अँप | अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप
