Marathi govt jobs   »   Study Materials   »   वातावरणाचे थर : Layers of the...

वातावरणाचे थर : Layers of the Atmosphere : MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 अभ्यास साहित्य

आपले वातावरण पृथ्वीच्या पृष्ठभागापासून पाच थरांमध्ये विभागलेले आहे. हे तपांबर, स्थितांबर, मध्यांबर, दलांबर आणि बाह्यावरण आहेत.

तपांबर: हा थर वातावरणाचा सर्वात महत्वाचा थर आहे. त्याची सरासरी उंची 13 किमी आहे. आपण श्वास घेत असलेली हवा येथे अस्तित्वात आहे. पाऊस, धुके आणि गारपीट यासारख्या जवळजवळ सर्व हवामान घटना या थरात घडतात.

स्थितांबर: तपांबराच्या वर स्थितांबर आहे. ते 50 किमी उंचीपर्यंत विस्तारते. हा थर ढगांपासून आणि संबंधित हवामानाच्या घटनेपासून जवळजवळ मुक्त आहे, ज्यामुळे विमान उड्डाणासाठी सर्वात आदर्श परिस्थिती बनते. स्थितांबरचे एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्यात ओझोन वायूचा थर असतो. सूर्यकिरणांच्या हानिकारक प्रभावापासून ते आपले संरक्षण कसे करते हे आपण नुकतेच शिकलो आहोत.

मध्यांबर: हा वातावरणाचा तिसरा थर आहे. हे स्थितांबराच्या वर स्थित आहे. ते 80 किमी उंचीपर्यंत विस्तारते. अवकाशातून प्रवेश केल्यावर या थरात उल्का जळतात.

दलांबर: दलांबरामध्ये तापमान वाढत्या उंचीसह खूप वेगाने वाढते. आयनांबर हा या थराचा एक भाग आहे. ते 80-400 किमी दरम्यान पसरलेले आहे. हा थर रेडिओ ट्रान्समिशनमध्ये मदत करतो. खरं तर, पृथ्वीवरून प्रसारित होणाऱ्या रेडिओ लहरी या थराने पृथ्वीवर परत परावर्तित होतात.

बाह्यावरण: वातावरणाचा सर्वात वरचा थर बाह्यावरण म्हणून ओळखला जातो. या थरात हवा खूप पातळ असते. येथून हेलियम आणि हायड्रोजनसारखे हलके वायू अवकाशात तरंगतात.

Atmosphere Layers
Atmosphere Layers

वातावरण 

  • पृथ्वीला पूर्णपणे वेढलेल्या हवेच्या आवरणाला वातावरण म्हणतात.
  • वातावरणाच्या एकूण वस्तुमानाच्या 99% वस्तुमान 32 किमीच्या आत आढळते कारण वातावरण पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाच्या ओढीने धारण केले जाते.
  • वातावरण हा हवेचा एक महत्त्वाचा घटक आहे कारण त्यात उष्णता शोषण्याची क्षमता असते ज्यामुळे वातावरण उबदार होते.
  • पाण्याची वाफ हा वातावरणाचा अत्यंत महत्त्वाचा घटक आहे. त्याचे प्रमाण व्यावहारिकदृष्ट्या काहीही नाही ते व्हॉल्यूमनुसार सुमारे 4% पर्यंत बदलते.
  • पाण्याची वाफ हा पाऊस, गारपीट इत्यादींचा स्रोत आहे. पाण्याच्या वाफेमध्ये उष्णता ऊर्जा शोषण्याची क्षमता असते. हे हायड्रोलॉजिकल चक्र देखील नियंत्रित करते.
  • धूळ व्यत्यय आणते आणि इनकमिंग इन्सोलेशन प्रतिबिंबित करते.
  • हवेतील प्रदूषित कण केवळ जास्त प्रमाणात पृथक्करण शोषून घेत नाहीत तर स्थलीय विकिरण देखील मोठ्या प्रमाणात शोषून घेतात.

Atmosphere Layers: Composition of the Atmosphere  | वातावरणाची रचना

Composition of the Atmosphere: वातावरणाची रचना खालील तक्त्यात दिली आहे.

Name of Gas Percentage
Nitrogen 78%
Oxygen 20.95%
 Argon 0.93%
 Carbon dioxide 0.04%
 Neon 0.0018%
 Helium 0.0005%
 Ozone 0.0006%
 Hydrogen 0.00005%
Composition of the Atmosphere
Composition of the Atmosphere

Atmosphere Layers: Troposphere  | तपांबर

Atmosphere Layers: Troposphere: वातारणातील विविध थरांपैकी (Atmosphere Layers) एक तपांबराबद्दल मुद्देसूद माहिती खालीलप्रमाणे आहे.

  • एनसायक्लोपीडिया ब्रिटानिकाच्या मते, ते विषुववृत्तावर 18 आणि ध्रुवावर 8 किमी उंचीपर्यंत पसरलेले आहे.
  • तपांबर मध्ये तापमान उंचीसह कमी होते. हे या वस्तुस्थितीमुळे आहे की हवेची घनता उंचीसह कमी होते आणि त्यामुळे उष्णता कमी होते. त्यात वातावरणातील 90% पेक्षा जास्त वायू असतात.
  • बहुतेक पाण्याची वाफ या थरात ढग बनवतात, त्यामुळे सर्व हवामान बदल ट्रोपोस्फियरमध्ये होतात (‘ट्रोपो’ म्हणजे ‘बदल’).
  • ज्या उंचीवर तापमान कमी होणे थांबते त्याला ट्रोपोपॉज म्हणतात. येथे तापमान – 58 डिग्री सेल्सियस इतके कमी असू शकते.

Atmosphere Layers: Stratosphere |स्थितांबर

Atmosphere Layers: Troposphere: वातारणातील विविध थरांपैकी (Atmosphere Layers) एक स्थितांबर बद्दल मुद्देसूद माहिती खालीलप्रमाणे आहे.

  • हा वातावरणाचा दुसरा थर आहे. ट्रॉपोपॉज आणि स्ट्रॅटोस्फियरमधील अंतर 50 किमी आहे.
  • या थरात असलेल्या ओझोनद्वारे सूर्याच्या अतिनील किरणांचे शोषण झाल्यामुळे तापमान वाढते. तापमान हळूहळू 4 डिग्री सेल्सियस पर्यंत वाढते.
  • हा थर ढग आणि संबंधित हवामानातील घटनांपासून मुक्त आहे. हे मोठ्या जेट विमानांसाठी योग्य उड्डाण परिस्थिती प्रदान करते.
  • तापमान पुन्हा 50 किमीवर घसरण्यास सुरुवात होते. हे स्ट्रॅटोस्फियरच्या शेवटी चिन्हांकित करते. स्ट्रॅटोस्फियरच्या शेवटच्या भागाला स्ट्रॅटोपॉज म्हणतात.

Atmosphere Layers: Mesosphere | मेसोस्फियर

Atmosphere Layers, Mesosphere: वातारणातील विविध थरांपैकी (Atmosphere Layers) एक मेसोस्फियर बद्दल मुद्देसूद माहिती खालीलप्रमाणे आहे.

  • स्ट्रॅटोस्फियरच्या वर मेसोस्फियर आहे.
  • ते 80 किमी उंचीपर्यंत पसरते.
  • तापमान पुन्हा कमी होते – 90 डिग्री सेल्सियस इतके कमी होते.
  • मेसोस्फियरचा शेवट मेसोपॉज म्हणून ओळखला जातो.

Atmosphere Layers: Thermosphere | दलांबर

Atmosphere Layers: Thermosphere: वातारणातील विविध थरांपैकी (Atmosphere Layers) एक दलांबर बद्दल मुद्देसूद माहिती खालीलप्रमाणे आहे.

  • दलांबर मेसोस्फियरच्या वर आहे.
  • नासाच्या म्हणण्यानुसार, थर्मोस्फियर सुमारे 513 किमी उंचीपर्यंत पसरलेला आहे.
  • दलांबरमध्ये तापमान नाटकीयरित्या वाढते, 4500°F किंवा 2482.22°C पर्यंत पोहोचते.
  • तापमानातील ही वाढ या थरातील वायूचे रेणू सूर्याचे एक्स–किरण (X-Ray) आणि अतिनील किरणे (ultraviolet radiation) शोषून घेतात या वस्तुस्थितीमुळे होते.
  • यामुळे गॅस रेणूंचे सकारात्मक आणि नकारात्मक चार्ज कण किंवा आयनमध्ये विभाजन होते. अशा प्रकारे, या लेयरला म्हणून देखील ओळखले जाते
  • दलांबरचे विद्युत चार्ज केलेले वायूचे रेणू पृथ्वीवरील रेडिओ लहरी परत अंतराळात परावर्तित करतात. अशा प्रकारे, हा स्तर लांब पल्ल्याच्या संप्रेषणात देखील मदत करतो.
  • थर्मोस्फियर उल्का आणि अप्रचलित उपग्रहांपासून देखील आपले संरक्षण करते, कारण त्याच्या उच्च तापमानामुळे पृथ्वीकडे येणारा जवळजवळ सर्व मलबा जळून जातो.

Atmosphere Layers: Exosphere | बह्यांबर

Atmosphere Layers, Exosphere: वातारणातील विविध थरांपैकी (Atmosphere Layers) एक बह्यांबर बद्दल मुद्देसूद माहिती खालीलप्रमाणे आहे.

  • हा आपल्या वातावरणाचा सर्वात बाह्य स्तर आहे,
  • बह्यांबर दलांबरच्या वर 960 किमी पर्यंत विस्तारित आहे.
  • ते हळूहळू इंटरप्लॅनेटरी स्पेसमध्ये विलीन होते.
  • या थरातील तापमान 300°C ते 1650°C पर्यंत असते.
  • या थरामध्ये फक्त ऑक्सिजन, नायट्रोजन, आर्गॉन आणि हीलियम सारख्या वायूंचे अंश असतात कारण गुरुत्वाकर्षणाच्या अभावामुळे वायूचे रेणू सहजपणे अवकाशात जाऊ शकतात.

Some important facts about the Layers of the Atmosphere | काही महत्वपूर्ण तथ्य

Some important facts about the Layers of the Atmosphere: वातावरणातील काही महत्वपूर्ण तथ्य खालीलप्रमाणे आहे.

How the Sun Creates Energy | सूर्य ऊर्जा कशी निर्माण करतो

  • हायड्रोजन आणि हेलियम हे मुख्य वायू आहेत जे सूर्य बनवतात . हायड्रोजन ते हीलियमचे प्रमाण 3:1 आहे.
  • सूर्याचा गाभा एका अवाढव्य अणुभट्टीप्रमाणे काम करतो आणि हायड्रोजनच्या प्रचंड प्रमाणात हेलियममध्ये रूपांतरित करतो. न्यूक्लियर फ्यूजनच्या या प्रक्रियेत , सूर्य सर्व दिशांना प्रचंड प्रमाणात ऊर्जा सोडतो.
  • सूर्य सर्व दिशांना ऊर्जा (उष्णता आणि प्रकाश दोन्ही) विकिरण करतो.
  • सूर्याच्या सापेक्ष लहान आकारामुळे, पृथ्वी सूर्याच्या तेजस्वी उर्जेचा फक्त एक छोटासा भाग रोखते.
  • सौर विकिरण हे पृथ्वीवरील उष्णता आणि प्रकाशाचे प्राथमिक स्त्रोत आहेत.

Insolation | इन्सोलेशन

  • येणारे सौर विकिरण (पृथ्वीद्वारे रोखलेली ऊर्जा) इन्सोलेशन म्हणून ओळखली जाते आणि ती लहान लहरींच्या रूपात प्राप्त होते.

Terrestrial Radiation | स्थलीय विकिरण

  • सूर्याची उर्जा पृथ्वीच्या पृष्ठभागाद्वारे शोषली जाते जेव्हा अवकाशात विकिरण होते तेव्हा त्याला स्थलीय विकिरण म्हणतात . हे लांब आहे – पृथ्वी आणि त्याच्या वातावरणातून उद्भवणारे इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक रेडिएशन.
  • हे युरेनियम, थोरियम आणि रेडॉनसह पृथ्वीवरील नैसर्गिकरित्या किरणोत्सर्गी पदार्थांद्वारे उत्सर्जित होणारे विकिरण आहे.

Weather and Climate | हवामान आणि हवामान

  • हवामान म्हणजे एखाद्या विशिष्ट ठिकाणच्या वातावरणातील परिस्थितीचे एका विशिष्ट वेळी अल्प कालावधीसाठी केलेले वर्णन.
  • हवामान हे दीर्घ कालावधीतील हवामानाच्या परिस्थितीचे एकत्रित किंवा एकत्रित चित्र आहे.
  • हवामान डेटा 35 वर्षांच्या कालावधीत रेकॉर्ड केलेल्या डेटाच्या गणना केलेल्या सरासरीवर आधारित आहे. WMO द्वारे परिभाषित केल्यानुसार शास्त्रीय कालावधी 30 वर्षे आहे.

Humidity | आर्द्रता

हे हवेमध्ये असलेल्या पाण्याच्या वाफेच्या सामग्रीचा संदर्भ देते. वातावरणात त्याचे प्रमाण 4% इतके कमी असले तरी ते ठिकाणाचे हवामान आणि हवामान ठरवण्यात खूप महत्त्वाची भूमिका बजावते.

आर्द्रता क्षमता: विशिष्ट तपमानावर जास्तीत जास्त आर्द्रता टिकवून ठेवण्यासाठी विशिष्ट आकारमानाच्या हवेची क्षमता.

संतृप्त हवा: ज्या हवेमध्ये आर्द्रता क्षमतेइतकी आर्द्रता असते.

दवबिंदू: ज्या तापमानाला हवा संतृप्त होते त्याला दवबिंदू म्हणतात.

Atmospheric Pressure | वातावरणाचा दाब

Atmospheric Pressure: वातावरणाचा दाब बद्दल महत्वपूर्ण माहिती खालीलप्रमाणे आहे.

Atmosphere Layers
Atmospheric Pressure
  • वायुमंडलीय दाब म्हणजे पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरील कोणत्याही बिंदूवर त्या बिंदूच्या वर असलेल्या हवेच्या स्तंभाच्या वजनामुळे येणारा दबाव.
  • या स्केलवर मानक समुद्रसपाटीचा दाब 76 सेमी किंवा 29.92 इंच आहे.
  • हवामान तक्ते काढताना मिलि बार (एमबी) देखील हवामानशास्त्रज्ञ वापरतात.
  • एक बार 1000 मिलीबारमध्ये विभागलेला आहे. मिलिबार म्हणून ओळखले जाते.
Pressure Measuring Instruments
1. Mercurial Barometer (or Fortin’s Barometer)
2. Aneroid Barometer
3. Altimeter or Altitude Barometer
4. Barograph (automatic recording Aneroid Barometer)
5. Micro barometer

MPSC परीक्षेसाठी इतर महत्वाचे लेख 

MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 : अभ्यास साहित्य योजना : सामान्य ज्ञान(GS) 
तारीख वेब लिंक  अँप लिंक 
31 डिसेंबर  2023 जालियनवाला बाग हत्याकांड जालियनवाला बाग हत्याकांड
1 जानेवारी  2024 गांधी युग गांधी युग
3 जानेवारी 2024 रक्ताभिसरण संस्था रक्ताभिसरण संस्था
5 जानेवारी 2024 प्राकृतिक महाराष्ट्र – कोकण किनारपट्टी   प्राकृतिक महाराष्ट्र – कोकण किनारपट्टी
  7 जानेवारी  2024 1857 चा उठाव 1857 चा उठाव
9 जानेवारी  2024  प्राण्यांचे वर्गीकरण -असमपृष्ठरज्जू प्राणी  प्राण्यांचे वर्गीकरण -असमपृष्ठरज्जू प्राणी
11 जानेवारी 2024 राज्यघटना निर्मिती राज्यघटना निर्मिती
13 जानेवारी 2024 अर्थसंकल्प अर्थसंकल्प
15 जानेवारी 2024 महाराष्ट्र – स्थान व विस्तार महाराष्ट्र – स्थान व विस्तार
17 जानेवारी 2024 भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसची स्थापना व वाटचाल भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसची स्थापना व वाटचाल
19 जानेवारी 2024 मूलभूत हक्क मूलभूत हक्क
21 जानेवारी 2024 वैदिक काळ वैदिक काळ
23 जानेवारी 2024 सामाजिक व धार्मिक सुधारणा चळवळी सामाजिक व धार्मिक सुधारणा चळवळी
25 जानेवारी 2024 शाश्वत विकास शाश्वत विकास
27 जानेवारी 2024 महर्षी कर्वे व त्यांचे कार्य महर्षी कर्वे व त्यांचे कार्य
29 जानेवारी 2024 1942 छोडो भारत चळवळ 1942 छोडो भारत चळवळ
31 जानेवारी 2024 भारतीय रिझर्व्ह बँक  भारतीय रिझर्व्ह बँक 

 

MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 : अभ्यास साहित्य योजना : सामान्य ज्ञान (GS)
तारीख वेब लिंक  अँप लिंक 
1 फेब्रुवारी 2024 भारतीय राज्यघटनेतील महत्त्वाची कलमे भारतीय राज्यघटनेतील महत्त्वाची कलमे
2 फेब्रुवारी 2024 स्वातंत्र्यापूर्वीची भारतीय अर्थव्यवस्था स्वातंत्र्यापूर्वीची भारतीय अर्थव्यवस्था
3 फेब्रुवारी 2024 रौलेट कायदा 1919 रौलेट कायदा 1919
4 फेब्रुवारी 2024 गारो जमाती गारो जमाती
5 फेब्रुवारी 2024 लाला लजपत राय लाला लजपत राय
6 फेब्रुवारी 2024 भारतीय राज्यघटनेचे कलम 15 भारतीय राज्यघटनेचे कलम 15
7 फेब्रुवारी 2024 भारतातील हरित क्रांती भारतातील हरित क्रांती
8 फेब्रुवारी 2024 मार्गदर्शक तत्वे मार्गदर्शक तत्वे
9 फेब्रुवारी 2024 गौतम बुद्ध : जीवन आणि शिकवण गौतम बुद्ध : जीवन आणि शिकवण
10 फेब्रुवारी 2024 भारतीय नियोजन आयोग आणि NITI आयोग भारतीय नियोजन आयोग आणि NITI आयोग
11 फेब्रुवारी 2024 भारतीय राज्यघटनेची मूलभूत रचना सिद्धांत भारतीय राज्यघटनेची मूलभूत रचना सिद्धांत
12 फेब्रुवारी 2024 महागाईचे प्रकार आणि कारणे महागाईचे प्रकार आणि कारणे
13 फेब्रुवारी 2024 श्वसन संस्था श्वसन संस्था
14 फेब्रुवारी 2024 अलैंगिक प्रजनन  अलैंगिक प्रजनन 
15 फेब्रुवारी 2024 सातवाहन कालखंड सातवाहन कालखंड
16 फेब्रुवारी 2024 बिरसा मुंडा बिरसा मुंडा
17 फेब्रुवारी 2024 पंचायतराज समित्या पंचायतराज समित्या
18 फेब्रुवारी 2024 कोळी,भिल्ल व रामोश्यांचे बंड कोळी,भिल्ल व रामोश्यांचे बंड
19 फेब्रुवारी 2024 1991 च्या आर्थिक सुधारणा 1991 च्या आर्थिक सुधारणा
20 फेब्रुवारी 2024 जगन्नाथ शंकरशेठ जगन्नाथ शंकरशेठ
21 फेब्रुवारी 2024 पंडिता रमाबाई पंडिता रमाबाई
22 फेब्रुवारी 2024 भारतीय राज्यघटनेचे कलम 370 भारतीय राज्यघटनेचे कलम 370
23 फेब्रुवारी 2024 शिक्षणविषयक आयोग व समित्या शिक्षणविषयक आयोग व समित्या
24 फेब्रुवारी 2024 आम्ल पर्जन्य आम्ल पर्जन्य
25 फेब्रुवारी 2024 73 वी घटना दुरुस्ती कायदा 73 वी घटना दुरुस्ती कायदा
26 फेब्रुवारी 2024 संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ
27 फेब्रुवारी 2024 गोदावरी नदी खोरे गोदावरी नदी खोरे
28 फेब्रुवारी 2024 सार्वजनिक वित्त सार्वजनिक वित्त
29 फेब्रुवारी 2024 राज्य लोकसेवा आयोग राज्य लोकसेवा आयोग

 

MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 : अभ्यास साहित्य योजना : सामान्य ज्ञान (GS)
तारीख वेब लिंक  अँप लिंक 
1 मार्च 2024 केंद्र – राज्य संबंध केंद्र – राज्य संबंध
2 मार्च 2024 दिल्ली सल्तनत दिल्ली सल्तनत
3 मार्च 2024 राष्ट्रीय उत्पन्न राष्ट्रीय उत्पन्न
4 मार्च 2024
भाऊ दाजी लाड व बाळशास्त्री जांभेकर भाऊ दाजी लाड व बाळशास्त्री जांभेकर
5 मार्च 2024
भारतातील सहकारी संस्था भारतातील सहकारी संस्था
6 मार्च 2024 बंगालची फाळणी बंगालची फाळणी
7 मार्च 2024 डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
8 मार्च 2024 मोपला बंड मोपला बंड
9 मार्च 2024 42 वी घटना दुरुस्ती कायदा 1976 42 वी घटना दुरुस्ती कायदा 1976
10 मार्च 2024
भारतातील खनिज संसाधने भारतातील खनिज संसाधने
11 मार्च 2024
गोपाळ हरी देशमुख व महादेव गोविंद रानडे गोपाळ हरी देशमुख व महादेव गोविंद रानडे
12 मार्च 2024
मानवी शरीर : अस्थिसंस्था मानवी शरीर : अस्थिसंस्था
13 मार्च 2024 मॉन्टेगु-चेम्सफोर्ड सुधारणा 1919 मॉन्टेगु-चेम्सफोर्ड सुधारणा 1919
14 मार्च 2024 वित्त आयोग वित्त आयोग
15 मार्च 2024
भारतातील राष्ट्रीय आणीबाणी 1975 ते 1977 भारतातील राष्ट्रीय आणीबाणी 1975 ते 1977
16 मार्च 2024 भारतातील प्रमुख उद्योग भारतातील प्रमुख उद्योग
17 मार्च 2024 मुस्लिम लीग (1906) मुस्लिम लीग (1906)
18 मार्च 2024 मानवी मेंदू : रचना व कार्य मानवी मेंदू : रचना व कार्य
19 मार्च 2024 चौरीचौरा घटना 1922 चौरीचौरा घटना 1922
20 मार्च 2024 महाराष्ट्रातील धरणे महाराष्ट्रातील धरणे
21 मार्च 2024 महर्षी वि.रा.शिंदे महर्षी वि.रा.शिंदे
22 मार्च 2024 मानवी दातांचे प्रकार आणि त्यांची कार्ये मानवी दातांचे प्रकार आणि त्यांची कार्ये
23 मार्च 2024 भारत सरकार कायदा 1935 भारत सरकार कायदा 1935
24 मार्च 2024 पेशी : रचना व कार्य पेशी : रचना व कार्य
25 मार्च 2024 विशेष तरतूद कायदा 1991, कलम 371 (A ते J) विशेष तरतूद कायदा 1991, कलम 371 (A ते J)
26 मार्च 2024 पर्यावरणीय पिरॅमिड पर्यावरणीय पिरॅमिड
27 मार्च 2024 वातावरणाचे स्तर आणि त्याची रचना वातावरणाचे स्तर आणि त्याची रचना
28 मार्च 2024 भारताचे नियंत्रक आणि महालेखापरीक्षक भारताचे नियंत्रक आणि महालेखापरीक्षक
29 मार्च 2024 राज्य मानवी हक्क आयोग राज्य मानवी हक्क आयोग
30 मार्च 2024
सनदी कायदे – 1793,1813 आणि 1833 सनदी कायदे – 1793,1813 आणि 1833
31 मार्च 2024 राजा हर्षवर्धन राजा हर्षवर्धन

 

MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 : अभ्यास साहित्य योजना : सामान्य ज्ञान (GS)
तारीख वेब लिंक  अँप लिंक 
1 एप्रिल 2024 इंद्रा साहनी विरुद्ध भारत सरकार खटला इंद्रा साहनी विरुद्ध भारत सरकार खटला
2 एप्रिल 2024   विशेष आर्थिक क्षेत्र (SEZ) विशेष आर्थिक क्षेत्र (SEZ)
3 एप्रिल 2024 जेट स्ट्रीम्स जेट स्ट्रीम्स
4 एप्रिल 2024 क्रयशक्ती समानता सिद्धांत क्रयशक्ती समानता सिद्धांत
5 एप्रिल 2024 पंचसृष्टि वर्गीकरण पंचसृष्टि वर्गीकरण
6 एप्रिल 2024 पश्चिम घाट पश्चिम घाट
7 एप्रिल 2024 राज्य पुनर्रचना – कायदा व आयोग राज्य पुनर्रचना – कायदा व आयोग
8 एप्रिल 2024 धन विधेयक धन विधेयक
9 एप्रिल 2024 सिंग सभा आंदोलन व अकाली चळवळ सिंग सभा आंदोलन व अकाली चळवळ
10 एप्रिल 2024 सरकारिया आयोग सरकारिया आयोग
11 एप्रिल 2024 भारतातील महत्त्वाचे पर्वतीय मार्ग भारतातील महत्त्वाचे पर्वतीय मार्ग
12 एप्रिल 2024 द्विराष्ट्र सिद्धांत द्विराष्ट्र सिद्धांत
13 एप्रिल 2024 किण्वन प्रक्रिया किण्वन प्रक्रिया
14 एप्रिल 2024 पल्लव राजवंश पल्लव राजवंश
15 एप्रिल 2024 वन संवर्धन कायदा 1980 वन संवर्धन कायदा 1980
16 एप्रिल 2024 स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिट्यूट स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिट्यूट
17 एप्रिल 2024 लोकसभेचे प्रो-टेम स्पीकर लोकसभेचे प्रो-टेम स्पीकर
18 एप्रिल 2024 वाळवंटीकरण वाळवंटीकरण
19 एप्रिल 2024 संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (UNDP) संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (UNDP)
20 एप्रिल 2024 भारत सेवक समाज भारत सेवक समाज
22 एप्रिल 2024 वहाबी व अलिगढ चळवळ वहाबी व अलिगढ चळवळ
23 एप्रिल 2024 सरोजिनी नायडू सरोजिनी नायडू
24 एप्रिल 2024 संसदेतील शून्य तास संसदेतील शून्य तास
25 एप्रिल 2024 ब्रिटिश भारतातील शिक्षण प्रणाली ब्रिटिश भारतातील शिक्षण प्रणाली
26 एप्रिल 2024 राष्ट्रीय मागासवर्गीय आयोग राष्ट्रीय मागासवर्गीय आयोग
27 एप्रिल 2024 वुडचा खलिता वुडचा खलिता
28 एप्रिल 2024 वस्तू आणि सेवा कर (GST) वस्तू आणि सेवा कर (GST)
29 एप्रिल 2024 सातपुडा व्याघ्र प्रकल्प सातपुडा व्याघ्र प्रकल्प
30 एप्रिल 2024 शहरी स्थानिक संस्था प्रशासन तुलनात्मक अभ्यास शहरी स्थानिक संस्था प्रशासन तुलनात्मक अभ्यास

 

MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 : अभ्यास साहित्य योजना : सामान्य ज्ञान (GS)
तारीख वेब लिंक  अँप लिंक 
2 मे 2024  पहिले इंग्रज-मराठा युद्ध पहिले इंग्रज-मराठा युद्ध
3 मे 2024 आधुनिक भारताचा इतिहास वनलायनर्स आधुनिक भारताचा इतिहास वनलायनर्स
4 मे 2024 भारताचे सरकारी खाते  भारताचे सरकारी खाते 
6 मे 2024 सिंधू संस्कृती : महत्वाचे वन-लाइनर सिंधू संस्कृती : महत्वाचे वन-लाइनर
7 मे 2024 भारतातील सर्वात उंच आणि सर्वात लांब – वन लाइनर्स भारतातील सर्वात उंच आणि सर्वात लांब – वन लाइनर्
8 मे 2024 भारतीय राष्ट्रीय चळवळीतील प्रसिद्ध घोषणा भारतीय राष्ट्रीय चळवळीतील प्रसिद्ध घोषणा
9 मे 2024 राष्ट्रपती राजवट – कलम 356 राष्ट्रपती राजवट – कलम 356
10 मे 2024 कुतुब-उद्दीन ऐबक कुतुब-उद्दीन ऐबक
11 मे 2024 महाराष्ट्रातील पर्वतरांगा महाराष्ट्रातील पर्वतरांगा
12 मे 2024 नद्या आणि त्यांच्या उपनद्या नद्या आणि त्यांच्या उपनद्या
13 मे 2024 भारतीय राष्ट्रीय चळवळीतील क्रांतिकारी घटना भारतीय राष्ट्रीय चळवळीतील क्रांतिकारी घटना
14 मे 2024 भारतातील मृदा : वर्गीकरण आणि वैशिष्ट्ये भारतातील मृदा : वर्गीकरण आणि वैशिष्ट्ये
15 मे 2024 जमीन महसूल प्रणाली : रयतवारी प्रणाली
जमीन महसूल प्रणाली : रयतवारी प्रणाली
16 मे 2024 भारताच्या क्षेपणास्त्रांची यादी भारताच्या क्षेपणास्त्रांची यादी
17 मे 2024 घटना दुरुस्ती कायद्यांची यादी : एका दृष्टीक्षेपात घटना दुरुस्ती कायद्यांची यादी : एका दृष्टीक्षेपात
18 मे 2024 विविध क्षेत्रांसाठी भारतातील महत्त्वाच्या पुरस्कारांची यादी विविध क्षेत्रांसाठी भारतातील महत्त्वाच्या पुरस्कारांची यादी
20 मे 2024 कोयना धरण 
कोयना धरण 
21 मे 2024 महत्वाचे संप्रेरक आणि त्यांची कार्ये महत्वाचे संप्रेरक आणि त्यांची कार्ये
22 मे 2024 भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या सत्रांची यादी भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या सत्रांची यादी
23 मे 2024 भारतातील अणुऊर्जा प्रकल्प
भारतातील अणुऊर्जा प्रकल्प
24 मे 2024 भारतातील प्रसिद्ध सणांची यादी भारतातील प्रसिद्ध सणांची यादी
25 मे 2024 भारतातील बायोस्फीअर रिझर्व्ह भारतातील बायोस्फीअर रिझर्व्ह
27 मे 2024 103 वी घटना दुरुस्ती कायदा 103 वी घटना दुरुस्ती कायदा
28 मे 2024 देशभरातील भारतीय शहरांची टोपणनावे देशभरातील भारतीय शहरांची टोपणनावे
29 मे 2024 आपला महाराष्ट्र – एका दृष्टीक्षेपात आपला महाराष्ट्र – एका दृष्टीक्षेपात
30 मे 2024 भारताच्या सरन्यायाधीशांची यादी भारताच्या सरन्यायाधीशांची यादी
31 मे 2024 प्राचीन भारतातील प्रसिद्ध पुस्तके आणि लेखकांची यादी प्राचीन भारतातील प्रसिद्ध पुस्तके आणि लेखकांची यादी
1 जून 2024 महाराष्ट्राची भू-शास्त्रीय रचना महाराष्ट्राची भू-शास्त्रीय रचना
3 जून 2024 भारतातील राष्ट्रीय उद्याने भारतातील राष्ट्रीय उद्याने
4 जून 2024 महाराष्ट्र राज्याची पार्श्वभूमी महाराष्ट्र राज्याची पार्श्वभूमी
6 जून 2024 भारतीय इतिहासातील महत्त्वाच्या लढाया भारतीय इतिहासातील महत्त्वाच्या लढाया
7 जून 2024 RBI ची पतनियंत्रणाची साधने RBI ची पतनियंत्रणाची साधने
13 जून 2024 भारताच्या महिला स्वातंत्र्य सैनिक आणि त्यांचे योगदान भारताच्या महिला स्वातंत्र्य सैनिक आणि त्यांचे योगदान
14 जून 2024 भारतातील राज्यांची स्थापना व पुनर्रचना कायदे भारतातील राज्यांची स्थापना व पुनर्रचना कायदे
17 जून 2024 कोकण नदीप्रणाली कोकण नदीप्रणाली
20 जून 2024 नालंदा विद्यापीठ
नालंदा विद्यापीठ
21 जून 2024 जागतिक बँक गट जागतिक बँक गट
22 जून 2024 श्री अरबिंदो घोष श्री अरबिंदो घोष
24 जून 2024 भारताची राज्यघटना: मांडणी, स्रोत, भाग, कलमे आणि परिशिष्टे
26 जून 2024 राजर्षी शाहू महाराज राजर्षी शाहू महाराज
01 जुलेे 2024 राजा राम मोहन रॉय
राजा राम मोहन रॉय
2 जुलेे 2024 हवामान हक्क, पार्श्वभूमी आणि हवामान कायदा हवामान हक्क, पार्श्वभूमी आणि हवामान कायदा
3 जुलेे 2024 जागतिक वायु प्रदूषण अहवाल 2024 जागतिक वायु प्रदूषण अहवाल 2024
6 जुलेे 2024 दख्खनचे पठार दख्खनचे पठार
8 जुलेे 2024 वित्तीय बाजार आणि त्याचे प्रकार वित्तीय बाजार आणि त्याचे प्रकार
10 जुलेे 2024 पद्म पुरस्कार 2024 पद्म पुरस्कार 2024
11 जुलेे 2024 पुलित्झर पारितोषिक विजेते व हुरून ग्लोबल युनिकॉर्न इंडेक्स 2024
12 जुलेे 2024 दादासाहेब फाळके पुरस्कार विजेते व भारतीय नोबेल पारितोषिक विजेते
16 जुलेे 2024 मानवी पचनसंस्था मानवी पचनसंस्था
17 जुलेे 2024 भारतीय कृषी आणि ग्रामीण विकास भारतीय कृषी आणि ग्रामीण विकास
18 जुलेे 2024 रॅमन मॅगसेसे पुरस्कार रॅमन मॅगसेसे पुरस्कार
19 जुलेे 2024 कार्ला लेणी कार्ला लेणी
20 जुलेे 2024 भारतातील दारिद्र्य कारणे व योजना भारतातील दारिद्र्य कारणे व योजना
22 जुलेे 2024 संविधान सभेचे कामकाज संविधान सभेचे कामकाज
23 जुलेे 2024 इंडियन ओशन रिम असोसिएशन (IORA) इंडियन ओशन रिम असोसिएशन (IORA)
24 जुलेे 2024 नरेंद्र मोदी यांना मिळालेल्या पुरस्कार आणि सन्मानांची यादी
नरेंद्र मोदी यांना मिळालेल्या पुरस्कार आणि सन्मानांची यादी
25 जुलेे 2024 सॅडलर कमिशन सॅडलर कमिशन
26 जुलेे 2024 महात्मा गांधी आणि रवींद्रनाथ टागोर यांचे राष्ट्रवादाचे विचार महात्मा गांधी आणि रवींद्रनाथ टागोर यांचे राष्ट्रवादाचे विचार
27 जुलेे 2024 शहरी परिवर्तन धोरणे शहरी परिवर्तन धोरणे
29 जुलेे 2024 संविधानाचे स्रोत संविधानाचे स्रोत
30 जुलेे 2024 मुघल राजवंश – राज्यकर्ते मुघल राजवंश – राज्यकर्ते
31 जुलेे 2024 विविध निर्देशांकांमध्ये भारताची क्रमवारी 2024 विविध निर्देशांकांमध्ये भारताची क्रमवारी 2024
1 ऑगस्ट 2024 आधुनिक भारताच्या इतिहासातील महत्वाच्या घटना आधुनिक भारताच्या इतिहासातील महत्वाच्या घटना
2 ऑगस्ट 2024 महाराष्ट्रातील संरक्षण साहित्य निर्मिती उद्योग महाराष्ट्रातील संरक्षण साहित्य निर्मिती उद्योग
3 ऑगस्ट 2024 ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड ऑपरेशन ब्लॅकबोर्ड
5 ऑगस्ट 2024 पास्कलचा नियम पास्कलचा नियम
6 ऑगस्ट 2024 बांगलादेश मुक्ती युद्ध 1971 बांगलादेश मुक्ती युद्ध 1971
7 ऑगस्ट 2024 राजवंश – संस्थापक आणि महान राजे राजवंश – संस्थापक आणि महान राजे
8 ऑगस्ट 2024 होमरूल चळवळ 1916, भारतातील होमरूल चळवळीचा इतिहास आणि उद्दिष्टे
9 ऑगस्ट 2024 द्वीपकल्पीय प्रदेशांतील पठारे द्वीपकल्पीय प्रदेशांतील पठारे
10 ऑगस्ट 2024 भारतीय स्वातंत्र्य संग्राम- घटना भारतीय स्वातंत्र्य संग्राम- घटना
12 ऑगस्ट 2024 रासायनिक संयुगांची नावे आणि चिन्हे रासायनिक संयुगांची नावे आणि चिन्हे
13 ऑगस्ट 2024
14 ऑगस्ट 2024 1991 च्या वित्तीय क्षेत्रातील सुधारणा 1991 च्या वित्तीय क्षेत्रातील सुधारणा
16 ऑगस्ट 2024 1857 नंतरचे भारतातील व्हॉईसरॉय 1857 नंतरचे भारतातील व्हॉईसरॉय
17 ऑगस्ट 2024 3 गोलमेज परिषदा 3 गोलमेज परिषदा
20 ऑगस्ट 2024 विभाज्यतेच्या कसोट्या विभाज्यतेच्या कसोट्या
21 ऑगस्ट 2024 राष्ट्रीय स्वच्छ गंगा अभियान (NMCG) राष्ट्रीय स्वच्छ गंगा अभियान (NMCG)
22 ऑगस्ट 2024 भारत-मलेशिया संबंध, सहकार्याचे क्षेत्र, महत्त्व भारत-मलेशिया संबंध, सहकार्याचे क्षेत्र, महत्त्व
23 ऑगस्ट 2024 आंतरराष्ट्रीय कामगार संघटना आंतरराष्ट्रीय कामगार संघटना
24 ऑगस्ट 2024 वाहतूक आणि दळणवळण वाहतूक आणि दळणवळण
27 ऑगस्ट 2024 प्राचीन भारतातील शिक्षणाची केंद्रे प्राचीन भारतातील शिक्षणाची केंद्रे
28 ऑगस्ट 2024
पहिली गोलमेज परिषद – ब्रिटीश भारतीय प्रतिनिधी
पहिली गोलमेज परिषद – ब्रिटीश भारतीय प्रतिनिधी

वातावरणाचे थर : Layers of the Atmosphere : MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 अभ्यास साहित्य_6.1   वातावरणाचे थर : Layers of the Atmosphere : MPSC Gazetted Civil Services Exam 2024 अभ्यास साहित्य_7.1

महाराष्ट्रातील सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी ऑनलाईन क्लास, व्हिडिओ कोर्स, टेस्ट सिरीज, पुस्तके आणि इतर अभ्यास साहित्य खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून मिळावा.

महाराष्ट्र अभ्यास साहित्य

अड्डा 247 मराठीचे युट्युब चॅनल

अड्डा 247 मराठी टेलिग्राम ग्रुप

महाराष्ट्र महापॅक

महाराष्ट्र महापॅक

Sharing is caring!