Table of Contents
Important Revolutions in India is an important topic for competitive exams. After the independence of India, radical changes took place in the field of agriculture. 60% of the Indian population is still dependent on agriculture. New technologies have revolutionized agriculture. These revolutions in India are very important. In this article, you will get detailed information about Important Revolutions in India with the father of that revolution.
| Important Revolutions in India | |
| Category | Study Material |
| Subject | Static General Awareness |
| Useful for | All Competitive Exams |
| Article Name | Important Revolutions in India |
Important Revolutions in India
Important Revolutions in India: भारतात स्वातंत्र्यप्राप्तीनंतर कृषी क्षेत्रात अमुलाग्र बदल झाले. 60% भारतीय लोकसंख्या अजूनही कृषी क्षेत्रावर अवलंबून आहेत. नवीन तंत्रज्ञानामुळे यामध्ये शेतीत अमुलाग्र बदल झाले. भारतात झालेल्या ह्या क्रांती (Important Revolutions in India) फार महत्वाच्या आहेत. यासाठी भारताने विशेष प्रयत्न केले. MPSC राज्यसेवा परीक्षा, MPSC गट ब व MPSC गट क च्या परीक्षा, तसेच इतर सरळ सेवा स्पर्धा परीक्षांच्या दृष्टीने हा घटक महत्वाचा आहे. स्पर्धा परीक्षेत कोणती क्रांती कशाशी संबंधित आहे यावर बऱ्याचदा प्रश्न विचारल्या जातात. आज या लेखात आपण Important Revolutions in India याबद्दल सविस्तर माहिती पाहणार आहे. सोबतच भारतातील महत्वाच्या क्रांती कधी घडून आल्या व त्याचे जनक कोण आहे याबद्दल देखील माहिती दिली आहे.
Important Revolutions in India | भारतातील महत्वाच्या क्रांती
Important Revolutions in India: खालील तक्त्यात भारतातील महत्वाच्या क्रांती (Important Revolutions in India) बद्दल माहिती दिली आहे.
| S.No | Revolution (क्रांती) | Field / Product (क्षेत्र) | Period( कालावधी) |
| 1 | Green Revolution / हरित क्रांती | Agriculture / शेती | 1966 – 1967 |
| 2 | White Revolution or Operation flood / पांढरी क्रांती | Milk/Dairy products / दुध किवा दुग्ध पदार्थ | 1970 – 1996 |
| 3 | Blue Revolution / निळी क्रांती | Fish & Aqua / मासे | 1973-2002 |
| 4 | Golden Revolution / सोनेरी क्रांती | Fruits, Honey, Horticulture / फळे, मध फलोत्पादन | 1991- 2003 |
| 5 | Silver Revolution / सिल्व्हर क्रांती | Eggs / अंडे | 2000’s (2000 चे दशक) |
| 6 | Yellow Revolution / पिवळी क्रांती | Oil Seeds / तेलबिया | 1986 – 1990 |
| 7 | Pink Revolution / गुलाबी क्रांती | Pharmaceuticals, Prawns, Onion / कोळंबी किंवा कांदा उत्पादन | 1970’s (1970 चे दशक) |
| 8 | Brown Revolution / तपकिरी क्रांती | Leather, Coco / लेदर/कोको उत्पादन | – |
| 9 | Red Revolution / लाल क्रांती | Meat, Tomato | 1980’s (1980 चे दशक) |
| 10 | Golden Fibre Revolution / गोल्डन फायबर क्रांती | Jute / ताग उत्पादन | 1990’s (1990 चे दशक) |
| 11 | Evergreen Revolution / सदाबहार क्रांती | Overall Production of Agriculture / शेतीचा सर्वांगीण विकास | 2014 – 2022 |
| 12 | Black Revolution / काळी क्रांती | Petroleum / पेट्रोलियम उत्पादन | – |
| 13 | Silver Fiber Revolution / सिल्व्हर फायबर क्रांती | Cotton / कापूस | 2000’s |
| 14 | Round Revolution / गोल क्रांती | Potato / बटाटा | 1965- 2005 |
| 15 | Protein Revolution / प्रथिने क्रांती | Agriculture(Higher Production) / शेती | 2014 – 2020 |
| 16 | Grey Revolution / | Fertilizers | 1960 -1970 |
Election Commission of India (ECI)
Important Revolutions in India: Father | भारतातील महत्वाच्या क्रांतीचे जनक
Important Revolutions in India: Father: भारतातील महत्वाच्या क्रांतीचे (Important Revolutions in India) जनक खालील तक्त्यात दिले आहे.
| S.No | Revolution | Field / Product | Father of Revolutions |
| 1 | Green Revolution / हरित क्रांती | Agriculture / शेती | Mr. M.S.Swaminathan / एम. एस. स्वामिनाथन |
| 2 | White Revolution or Operation flood / पांढरी क्रांती | Milk/Dairy products / दुध किवा दुग्ध पदार्थ | Mr. Verghese Kurien / वर्गीस कुरियन |
| 3 | Blue Revolution / निळी क्रांती | Fish & Aqua / मासे | Mr. Dr.Arun Krishnan / डॉ. अरुण कृष्णन |
| 4 | Golden Revolution / सोनेरी क्रांती | Fruits, Honey, Horticulture / फळे, मध फलोत्पादन | Mr. Nirpakh Tutej / निरपाख तुतेज |
| 5 | Silver Revolution / सिल्व्हर क्रांती | Eggs / अंडे | Mrs. Indira Gandhi / श्रीमती इंतीरा गांधी |
| 6 | Yellow Revolution / पिवळी क्रांती | Oil Seeds / तेलबिया | Mr. Sam Pitroda / सॅम पित्रोदा |
| 7 | Pink Revolution / गुलाबी क्रांती | Pharmaceuticals, Prawns, Onion / कोळंबी किंवा कांदा उत्पादन | Mr. Durgesh Patel / दुर्गेश पटेल |
| 8 | Brown Revolution / तपकिरी क्रांती | Leather, Coco / लेदर/कोको उत्पादन | Mr. Hiralal Chaudri / हरीलाल चौधरी |
| 9 | Red Revolution / लाल क्रांती | Meat, Tomato | Mr. Vishal Tewari |
| 11 | Evergreen Revolution / सदाबहार क्रांती | Overall Production of Agriculture / शेतीचा सर्वांगीण विकास | M.S.Swaminathan / एम. एस. स्वामिनाथन |
| 15 | Protein Revolution / प्रथिने क्रांती | Agriculture(Higher Production) / शेती | Coined by Mr. Narendra Modi / नरेंद्र मोदी यांची संकल्पना |
Governor General Of British India Before 1857
Important Revolutions in India: Important Points | भारतातील महत्वाच्या क्रांती: महत्वाचे मुद्दे
Important Revolutions in India: Important Points: भारतातील महत्वाच्या क्रांतीचे काही महत्वाचे मुद्दे खालीलप्रमाणे आहेत.
हरित क्रांती
- तंत्रज्ञान आणि कृषी संशोधनाच्या वापराने विकसनशील देशांमध्ये कृषी उत्पादकता वाढवणे हे हरित क्रांतीचे मुख्य उद्दिष्ट होते.
- उच्च उत्पादन देणारे (HYV) बियाणे, यांत्रिक शेती साधने, सिंचन सुविधा, कीटकनाशके आणि खते यासारख्या तंत्रज्ञानाचा अवलंब करून भारताचे आधुनिक औद्योगिक व्यवस्थेत रूपांतर करण्यावर मुख्य लक्ष केंद्रित करण्यात आले.
गोल क्रांती
- बटाटा क्रांतीचा उद्देश बटाट्याचे उत्पादन एकरकमी वार्षिक वाढीऐवजी दुप्पट किंवा तिप्पट करणे हा आहे.
गुलाबी क्रांती
- गुलाबी क्रांती पोल्ट्री आणि मांस प्रक्रिया क्षेत्रातील तांत्रिक क्रांती दर्शवते.
- क्रांतीमध्ये मांस चाचणी सुविधा निर्माण करणे, वाढीसाठी कोल्ड स्टोरेज आणि इतर पायाभूत सुविधांचा समावेश आहे.
पांढरी क्रांती
- देशातील दुग्धोत्पादनात तीव्र वाढीशी संबंधित.
- श्वेतक्रांतीचा काळ भारताला दूध उत्पादनात स्वावलंबी राष्ट्र बनवण्याचा उद्देश होता.
निळी क्रांती
- देशातील मत्स्यपालनाच्या पूर्ण क्षमतेच्या एकात्मिक विकासासाठी सक्षम वातावरण निर्माण करणे हे निळ्या क्रांतीचे उद्दिष्ट आहे.
- शाश्वतता, जैव-सुरक्षा आणि पर्यावरणविषयक चिंता लक्षात घेऊन मच्छीमार आणि मत्स्यपालकांच्या उत्पन्नाच्या स्थितीत लक्षणीय सुधारणा करणे हे निळ्या क्रांतीचे उद्दिष्ट आहे.
Parliament Of India: Rajya Sabha
पिवळी क्रांती
- पिवळ्या क्रांतीमुळे भारत तेलबियांचा निव्वळ आयात करणारा देश बनला.
- 1990 च्या दशकाच्या सुरुवातीस, वार्षिक तेलबिया कापणीतून 25 दशलक्ष टन तेलबियांचे सर्वकालीन उच्च उत्पादन झाले.
प्रथिने क्रांती
- प्रथिने क्रांती ही दुसरी हरित क्रांतीवर चालणारे तंत्रज्ञान आहे.
- शेतकर्‍यांना अस्थिरतेचा सामना करण्यास मदत करण्यासाठी 500 कोटी रुपयांच्या निधीसह किंमत स्थिरीकरण निधीची स्थापना करण्यात आली.
- नवीन तंत्रे, जलसंधारण आणि सेंद्रिय शेतीची वास्तविक-वेळ माहिती देण्यासाठी किसान टीव्ही देखील सुरू करण्यात आले.
काळी क्रांती
- भारत सरकारने इथेनॉलच्या उत्पादनाला गती देण्याची आणि बायोडिझेल तयार करण्यासाठी ते पेट्रोलमध्ये मिसळण्याची योजना आखली.
- वाहतूक इंधनासह इथेनॉलच्या मिश्रणामुळे शेतकऱ्यांना चांगला परतावा मिळणे, टंचाईची पूर्तता आणि पर्यावरणास अनुकूल हायड्रोकार्बन संसाधने मिळतील अशी अपेक्षा आहे.
Study Material for All MPSC Exams | MPSC च्या सर्व परीक्षांसाठी अभ्यास साहित्य
Study Material for All MPSC Exams: MPSC च्या परीक्षा पास व्हायला मुलांना बरेच वर्ष लागतात कारण MPSC चा अभ्यासक्रम खूप आहे आणि प्रश्न नेमके कशातून येतात हे समजायला वेळ लागतो. तुमच्या अभ्यासाच्या तयारीला गती देण्यासाठी Adda247 मराठी सर्व विषयातील महत्वाचे टॉपिक कव्हर करणार आहे. त्याच्या सर्व लिंक तुम्ही खालील तक्त्यात पाहू शकता आणि दररोज यात भर पडणार आहे. त्यामुळे तुम्ही Adda 247 मराठी च्या अधिकृत वेबसाईट ला भेट द्या. यामुळे तुम्हाला MPSC राज्यसेवा पुर्व परीक्षा 2021 व तसेच आगामी MPSC च्या सर्व स्पर्धा परीक्षेत जास्त गुण मिळवण्यास मदत होईल.
FAQs Important Revolutions in India
Q1. निळी क्रांती कशाशी संबंधित आहे?
Ans. निळी क्रांती मासे यांच्याशी संबंधित आहेत.
Q2. हरित क्रांतीचे उद्दिष्ठ काय होते?
Ans. तंत्रज्ञान आणि कृषी संशोधनाच्या वापराने विकसनशील देशांमध्ये कृषी उत्पादकता वाढवणे हे हरित क्रांतीचे मुख्य उद्दिष्ट होते.
Q3. पिवळ्या क्रांतीचे जनक कोणास म्हणतात?
Ans. सॅम पित्रोदा यांना पिवळ्या क्रांतीचे जनक म्हणतात.
Q4. सिल्व्हर फायबर क्रांती कशाशी संबंधित आहे?
Ans. सिल्व्हर फायबर क्रांती कापूस पिकाशी संबंधित आहे.
YouTube channel- Adda247 Marathi
Adda247 मराठी App | Add247Marathi Telegram group
Job Alerts