महाराष्ट्राचे प्रशासकीय विभाग
कोकण विभाग : पालघर, ठाणे, मुंबई शहर, मुंबई उपनगर, रत्नागिरी, रायगड, सिंधुदूर्ग
क्षेत्रफळ : 30728 चौ.कि.मी. (10%)
एकूण तालुक्यांची संख्या : 50
सर्वांत मोठा जिल्हा : रत्नागिरी
नाशिक विभाग : नाशिक, अहमदनगर, जळगाव, धुळे, नंदुरबार
क्षेत्रफळ : 57493 चौ.कि.मी. (18.70%)
एकूण तालुक्यांची संख्या : 54
सर्वांत मोठा जिल्हा : अहमदनगर
पुणे विभाग : पुणे, सोलापूर, सातारा, सांगली, कोल्हापूर
क्षेत्रफळ : 57275 चौ.कि.मी. (16.60%)
एकूण तालुक्यांची संख्या : 58
सर्वात मोठा जिल्हा : पुणे
औरंगाबाद विभाग : औरंगाबाद, जालना, बीड, नांदेड, उस्मनाबाद, लातूर, परभणी, हिंगोली
क्षेत्रफळ : 64813 चौ.कि.मी. (21.06%)
एकूण तालुक्यांची संख्या : 76
सर्वांत मोठा जिल्हा : बीड
अमरावती विभाग : अमरावती, बुलढाणा, अकोला,वाशिम, यवतमाळ
क्षेत्रफळ : 46027चौ.कि.मी. (14.95%)
एकूण तालुक्यांची संख्या : 56
सर्वांत मोठा जिल्हा : यवतमाळ
नागपूर विभाग : नागपूर, वर्धा, चंद्रपूर, गोंदिया,भंडारा, गडचिरोली
क्षेत्रफळ : 51377 चौ.कि.मी. (16.69%)
एकूण तालुक्यांची संख्या : 64
सर्वांत मोठा जिल्हा : गडचिरोली
प्रशासकीय विभागाची क्षेत्रफळानुसार क्रमवारी :
- औरंगाबाद 64813 (चौ.कि.मी.)
- नाशिक 57493 (चौ.कि.मी.)
- पुणे 57275 (चौ.कि.मी.)
- नागपूर 51377 (चौ.कि.मी.)
- अमरावती 46027 (चौ.कि.मी.)
- कोकण 30728 (चौ.कि.मी.)
क्षेत्रफळानुसार सर्वात मोठे 05 जिल्हे:-
- अहमदनगर : 17048चौ.कि.मी
- पुणे : 15643 चौ.कि.मी
- नाशिक : 15530 चौ.कि.मी
- सोलापूर : 14895 चौ.कि.मी
- गडचिरोली : 14412 चौ.कि.मी
क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने सर्वात लहान शेवटचे पाच जिल्हे :-
- मुंबई शहर : 157 चौ.कि.मी
- मुंबई उपनगर : 446 चौ.कि.मी
- भंडारा : 3896 चौ.कि.मी
- ठाणे : 4214 चौ.कि.मी
- हिंगोली : 4524 चौ.कि.मी
मूळ जिल्हा |
नविन जिल्हा | निर्मिती |
रत्नागिरी | सिंधूदुर्ग | 1 मे 1981 |
औरंगाबाद | जालना | |
उस्मनाबाद | लातूर | 15 ऑगस्ट 1982 |
चंद्रपूर | गडचिरोली | 26 ऑगस्ट 1982 |
बृहन्मुबई | मुंबई उपनगर | 4 ऑक्टोंबर 1990 |
अकोला | वाशिम | 1 जुलै 1998 |
धुळे | नंदुरबार | |
भंडारा | गोंदिया | 1 मे 1999 |
हिंगोली | परभणी | |
ठाणे | पालघर | 1 ऑगस्ट 2014 |
महाराष्ट्र विविध परीक्षा साहित्य
महाराष्ट्रातील सर्वाधिक तालूक्यांची संख्या असणारे जिल्हे:
नांदेड व यवतमाळ : प्रत्येकी 16 तालुके
नाशिक, जळगाव, चंद्रपुर, रायगड: प्रत्येकी 15 तालुके
पुणे, अहमदनगर, नागपूर : प्रत्येकी 14 तालुके
कोल्हापूर व गडचिरोली : प्रत्येकी 12 तालुके
महाराष्ट्रातील समान नावाचे तालुके असणारे जिल्हे :-
नांदगाव :नाशिक-अमरावती
शिरूर : बीड-पुणे
आष्टी : बीड-वर्धा
खेड : पुणे-रत्नागिरी
कळंब : यवतमाळ-उस्मानाबाद
मालेगाव : नाशिक-वाशिम
कारंजा : वाशिम-वर्धा
कर्जत : अहमदनगर-रायगड
सेलू : परभणी-वर्धा