21 मे 2021 चे दैनिक चालू घडामोडी पुढील आहेतः दैनिक चालू घडामोडी महत्त्वपूर्ण बातम्या एकत्रित केली जातात ज्यामुळे स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी चालू घडामोडी हा मुख्य भाग बनला आहे. दैनिक चालू घडामोडी अपडेट ही संपूर्ण दिवसभरातील महत्वाच्या बातम्यांची संपूर्ण बॅग आहे. चालूघडामोडींची माहिती ही MPSC State Service, MPSC Group B, MPSC Group C, Saral Seva Bharati, Talathi, UPSC, SSC, RRB आणि बाकी सर्व महाराष्ट्र राज्यातील परीक्षांसाठी उपयोग होतो. त्यामुळे चालू घडामोडीचा भाग तयार करण्यास मदत करण्यासाठी 21 मे 2021 चे दैनिक चालू घडामोडी अपडेट येथे आहे.
आंतरराष्ट्रीय बातम्या
- मार्था कोमे केनियाची प्रथम महिला सरन्यायाधीश ठरली
- मार्था करंबू कोमे केनियाची प्रथम महिला सरन्यायाधीश आहेत. सरकारच्या तीनही शाखांपैकी कोणत्याही शाखेत काम करणारी ती पहिली महिला आहे.
- 61 वर्षीय कोमे एक शांत आणि कट्टर महिला हक्कांच्या समर्थक असून पुढील वर्षीच्या सार्वत्रिक निवडणुकांपूर्वी न्यायपालिकेची सूत्रे हाती घेतील आणि निवडणुकीच्या कोणत्याही वाद विवादात निर्णय घेण्यास निर्णायक भूमिका बजावतील.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:
- केनिया राजधानी: नैरोबी;
- केनिया चलन: केनिया शिलिंग;
- केनिया अध्यक्ष: उहुरु केन्याट्टा
राष्ट्रीय बातम्या
2. भारताच्या युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या संभाव्य यादीमध्ये सहा हेरिटेज साइट जोडल्या गेल्या
- केंद्रीय सांस्कृतिक मंत्री प्रह्लादसिंग पटेल यांनी अलीकडेच घोषणा केली की युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांमध्ये सुमारे सहा सांस्कृतिक वारसा स्थळांची भर पडली आहे. यासह, युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या संभाव्य यादीतील एकूण साइटची संख्या 48 झाली आहे.
- पुढील सहा ठिकाणी युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या तात्पुरत्या यादीमध्ये यशस्वीरित्या प्रवेश केला आहे. वाराणसीचा गंगा घाट, तामिळनाडूमधील कांचीपुरमची मंदिरे, मध्य प्रदेशातील सातपुडा व्याघ्र प्रकल्प, महाराष्ट्र सैन्य आर्किटेक्चर हिरे बेंकल मेगालिथिक साइट, मध्य प्रदेशातील नर्मदा खोऱ्यातील भेडाघाट लमेटाघाट.
राज्य बातम्या
3. झारखंडने हॉस्पिटलच्या बेडच्या ऑनलाइन बुकिंगसाठी ‘अमृत वाहिनी’ अ‍ॅप लाँच केले
- झारखंडने हॉस्पिटलच्या बेडच्या ऑनलाइन बुकिंगसाठी ‘अमृत वाहिनी अ‍ॅप‘ सुरू केला आहे. सीएम हेमंत सोरेन यांनी सुरू केलेल्या ‘अमृत वाहिनी’ अ‍ॅपद्वारे झारखंडमधील कोरोना रूग्ण रूग्णालयाचे बेड ऑनलाईन बुक करू शकतात
- ‘अमृत वाहिनी’ अ‍ॅपद्वारे राज्य सरकार कोरोनाव्हायरस संक्रमित लोकांसाठी चांगल्या सुविधा देऊ शकेल. ‘अमृत वाहिनी’ अ‍ॅप किंवा वेबसाइटवर एखाद्याला इस्पितळातील बेडच्या उपलब्धतेविषयी सर्व माहिती मिळू शकते आणि ऑनलाइन स्वतःसाठी किंवा इतर कोणासाठीही बुक केले जाऊ शकते. त्या व्यक्तीने बुक केलेले पलंग पुढील दोन तास त्याच्यासाठी राखून ठेवला जाईल.
4. पिनाराय विजयन यांनी केरळच्या मुख्यमंत्रिपदाची शपथ घेतली
- राज्यात कोविड -19 संकटाच्या छायेत पिनाराय विजयन यांनी दुसऱ्यांदा केरळच्या मुख्यमंत्रीपदाची शपथ घेतली. तिरुअनंतपुरम येथील सेंट्रल स्टेडियमवर कोविड प्रोटोकॉलसह शपथविधी पार पडला. राज्यपाल आरिफ मोहम्मद खान यांनी 76 वर्षीय विजयन यांना पदाची शपथ दिली. मुख्य कार्यालयात मार्क्सवादी ज्येष्ठांचा ही दुसरी वेळ आहे.
- नवीन डाव्या लोकशाही आघाडीने (एलडीएफ) सरकारचा कल वाढला, कारण केरळमध्ये सहसा डाव्या आणि कॉंग्रेस सरकारमध्ये बदल होत होता. 6 एप्रिलच्या विधानसभा निवडणुकीत विजय नोंदविला गेला. एलडीएफने 140 पैकी 99 जागा जिंकल्या.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:
केरळचे राज्यपाल: आरिफ मोहम्मद खान
रॅक्स आणि अहवाल बातम्या
5. आयुष्मान भारत कार्यक्रमाच्या अंमलबजावणीत कर्नाटक प्रथम क्रमांकावर
- ग्रामीण भागात व्यापक प्राथमिक आरोग्य सेवा पुरविण्यासाठी आयुष्मान भारत कार्यक्रमांतर्गत आरोग्य आणि निरोगीता केंद्रांची स्थापना करण्यात कर्नाटक प्रथम क्रमांकावर आहे.
- सन 2020 -2021 मध्ये हा प्रकल्प राबविण्यात कर्नाटक आघाडीवर आहे. केंद्राने 2263 केंद्रे स्थापन करण्याचे लक्ष्य ठेवले होते, तर राज्याने 31 मार्चपर्यंत 3300 केंद्रे उन्नत केली आहेत. सन 2020-2021 या प्रकल्पाची अंमलबजावणी करताना राज्यात 95 पैकी 90 गुणांची नोंद करण्यात आली आहे.
- आरोग्य व कुटुंब कल्याण विभागानुसार आयुष्मान भारत – आरोग्य कर्नाटक योजनेंतर्गत सर्वांना दर्जेदार आरोग्य सेवा पुरविण्याच्या उद्देशाने राष्ट्रीय आरोग्य अभियानांतर्गत सर्व पीएचसी सुधारित केल्या जात आहेत.
- राज्यात 11,595 केंद्रे एचडब्ल्यूसी म्हणून श्रेणीसुधारित करण्याचे लक्ष्य आहे. प्रौढांसाठी समुपदेशन सत्रे, सार्वजनिक योग शिबिरे, ईएनटी काळजी, आणीबाणीच्या वेळी प्रथमोपचार आणि तृतीयक रुग्णालयांना संदर्भित करणे या काही सेवा या केंद्रांमध्ये दिल्या जात आहेत.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:
- कर्नाटक राजधानी: बेंगळुरू;
- कर्नाटकचे राज्यपाल: वजुभाई वाला;
- कर्नाटकचे मुख्यमंत्री: बी. एस. येडियुरप्पा.
6. स्मार्ट सिटी मिशन योजनांच्या अंमलबजावणीमध्ये झारखंडचा पहिला क्रमांक
- स्मार्ट सिटी प्रकल्पांच्या अंमलबजावणीच्या प्रगतीच्या आधारे झारखंडने भारताच्या 36 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये पहिले स्थान मिळविले असून राजस्थान क्रमवारीत दुसर्‍या क्रमांकावर आहे. गृहनिर्माण व शहरी व्यवहार मंत्रालयाने (एमओएचयूए) रँकिंग जाहीर केली.
- त्याचबरोबर झारखंडची राजधानी रांची 100 शहरांमध्ये सुरू असलेल्या मिशन योजनांच्या प्रगतीच्या दृष्टीने 12 व्या स्थानावर गेली आहे. दुसरीकडे, राज्ये व केंद्रशासित प्रदेशांच्या यादीमध्ये दिल्ली 11 व्या स्थानावर आहे आणि बिहार 27 व्या स्थानावर आहे आणि नवी दिल्ली महानगरपालिका 41 व्या स्थानावर आहे आणि शहरांच्या यादीत बिहार राजधानी पटना 68 व्या स्थानावर आहे.
- यापूर्वी स्मार्ट सिटी मिशनद्वारे एक महिना, पंधरवड्या, आठवड्यात रँकिंग देण्याची एक प्रणाली होती. परंतु, आता या क्रमवारी ऑनलाइन प्रक्रियेद्वारे वारंवार अद्ययावत केले जातात. या क्रमवारीत, स्मार्ट सिटी मिशनद्वारे राबविल्या जाणार्‍या योजनांची अंमलबजावणी आणि प्रगती हा आधार आहे आणि विविध कामांसाठीचे मुद्दे निश्चित केले जातात.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:
- झारखंडचे मुख्यमंत्री: हेमंत सोरेन;
- राज्यपाल: श्रीमती द्रौपदी मुर्मू.
पुरस्कार बातम्या
7. वार्षिक ‘वर्ल्ड कोरिओग्राफी अवॉर्ड 2020’ जिंकणारा सुरेश मुकुंद पहिला भारतीय
- एम्मी पुरस्काराने नामांकित भारतीय नृत्यदिग्दर्शक सुरेश मुकुंद यांनी दहावा वार्षिक ‘जागतिक नृत्य दिग्दर्शन 2020’ जिंकला आहे, (हा कोरेओ अवॉर्ड्स म्हणूनही ओळखला जातो), हा प्रतिष्ठित सन्मान जिंकणारा पहिला भारतीय ठरला आहे.
- हिट अमेरिकन टीव्ही रिअ‍ॅलिटी शो ‘वर्ल्ड ऑफ डान्स’ यातील कामगिरीबद्दल त्यांना ‘टीव्ही रिअलिटी शो / स्पर्धा’ प्रकारात हा पुरस्कार मिळाला.
- मुकुंद हा भारतीय नृत्य गट ‘द किंग्ज’ चे दिग्दर्शक आणि नृत्यदिग्दर्शक आहे, ज्याने वर्ल्ड ऑफ डान्सच्या 2019 चा हंगाम जिंकला.
- दरवर्षी लॉस एंजेल्समध्ये पार पडणारा “नृत्यांचा ऑस्कर” म्हणून ओळखला जाणारा जागतिक नृत्यदिग्दर्शक पुरस्कार हा दूरचित्रवाणी, चित्रपट, जाहिराती, डिजिटल सामग्री आणि संगीतातील व्हिडिओ यामध्ये जगातील सर्वोत्कृष्ट नृत्यदिग्दर्शकांकडून करण्यात आलेल्या सर्वात अभिनव आणि मूळ कामगिरीसाठी देण्यात येतो.
व्यवसाय बातम्या
8. सिटी युनियन बँकेसह अन्य 3 बँकांना आरबीआयने दंड आकारला
- केंद्रीय बँकेने जारी केलेल्या काही निर्देशांचे उल्लंघन केल्याबद्दल आरबीआयने सिटी युनियन बँक, तामिळनाद मर्केंटाईल बँक आणि अन्य दोन बँकांना आर्थिक दंड आकारला आहे.
- आरबीआय (एमएसएमई क्षेत्राला कर्ज) दिशानिर्देश, 2017 मधील काही तरतुदींचे आणि शैक्षणिक कर्ज योजनेवरील परिपत्रके आणि कृषी पतपुरवठा – कृषी कर्ज – मार्जिन माफ / सुरक्षा आवश्यकता तरतुदींचे उल्लंघन / पालन न केल्याबद्दल सिटी युनियन बँक लिमिटेडला 1 कोटी रुपयांचा दंड ठोठावला.
- बँकांनी सायबर सिक्युरिटी फ्रेमवर्कवर दिलेल्या निर्देशांच्या काही तरतुदींचे पालन न केल्याने तामिळनाद मर्केंटाईल बँकेला 1 कोटी रुपयांचा दंड ठोठावण्यात आला असल्याचे आरबीआयने म्हटले आहे.
- भारतीय रिझर्व बँकेने नूतन नागरी सहकारी बँक, अहमदाबाद यांना ठेवींवरील व्याज दर, आपला ग्राहक जाणून घ्या (केवायसी) आणि फसवणूक मॉनिटरींग आणि रिपोर्टिंग यंत्रणेचे परिपत्रक या निर्देशांचे पालन न केल्याबद्दल 90 लाख रुपयांचा दंड ठोठावला.
- ‘रिझर्व्ह बँक कमर्शियल पेपर दिशानिर्देश 2017’ आणि ‘बिगर-बँकिंग’ फायनान्शिअल कंपनी – सिस्टीमली महत्वाची नॉन-डिपॉझिट घेणारी कंपनी आणि डिपॉझिट घेणारी कंपनी (रिझर्व्ह बँक) निर्देश,2016 ” मधील आरबीआयने दिलेल्या निर्देशांच्या काही तरतुदींचे पालन न केल्याबद्दल सर्वोच्च बँकेने डेमलर फायनान्शियल सर्व्हिसेस इंडिया प्रायव्हेट लिमिटेड, पुणे यांना 10 लाख रुपयांचा आर्थिक दंडही लादला आहे.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:
- आरबीआय 25 वा गव्हर्नर: शक्तीकांत दास;
- मुख्यालय: मुंबई;
- स्थापना: 1 एप्रिल 1935, कोलकाता
विज्ञान आणि तंत्रज्ञान बातम्या
9. ऑक्सिजनची कमतरता दूर करण्यासाठी भारतीय नौदलाने ऑक्सिजन पुनर्चक्रण यंत्रणेची रचना केली
- विद्यमान ऑक्सिजनची कमतरता दूर करण्यासाठी भारतीय नौदलाने ऑक्सिजन पुनर्चक्रण यंत्रणा (ओआरएस) तयार केली आहे. भारतीय नौदलाच्या दक्षिणी नौदल कमांडच्या डायव्हिंग स्कूलने या यंत्रणेची कल्पना आणि रचना केली आहे. त्यांचे या क्षेत्रात कौशल्य आहे कारण शाळेद्वारे वापरल्या जाणार्‍या काही डायव्हिंग सेटमध्ये मूलभूत संकल्पना वापरली जाते.
- ओआरएस अस्तित्त्वात असलेल्या वैद्यकीय ऑक्सिजन सिलिंडर्सचे आयुष्य दोन ते चार वेळा वाढवतो, याचा अर्थ असा होतो की एखाद्या पेशंटद्वारे श्वास घेतल्या जाणार्‍या केवळ काही प्रमाणात ऑक्सिजन वास्तविकपणे फुफ्फुसांद्वारे शोषले जातात, तर उर्वरित कार्बन डाय ऑक्साईडसह शरीर उच्छवासातून बाहेर टाकते.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:
- नेव्ही स्टाफ चीफ: अ‍ॅडमिरल करंबीर सिंह.
- भारतीय नौदलाची स्थापनाः 26 जानेवारी 1950
संरक्षण बातम्या
10. आयएनएस राजपूत 21 मे रोजी सेवामुक्त करण्यात येणार आहे
- भारतीय नौदलाची पहिली विनाशिका आयएनएस राजपूत 21 मे रोजी सेवामुक्त केली जाईल. ते 4 मे 1980 रोजी सुरू करण्यात आले. 41 वर्षे सेवा दिल्यानंतर, विशाखापट्टणमच्या नेव्हल डॉकयार्डमध्ये ती सेवामुक्त केली जाईल. आयएनएस राजपूत हे रशियाने 61 कम्युनार्ड्स शिपयार्डमध्ये बनवले होते. त्याचे मूळ रशियन नाव होते ‘नाडेझनी’.
- आयएनएस राजपूत ने वेस्टर्न आणि ईस्टर्न फ्लीट्ससाठी काम केले आणि त्याचे पहिले कमांडिंग ऑफिसर कॅप्टन गुलाब मोहनलाल हिरानंदानी होते. भारतीय सैन्याच्या राजपूत रेजिमेंटशी संबंधित असलेले हे पहिले भारतीय नौदल जहाज आहे. यात ऑपरेशन अमन, ऑपरेशन पवन, ऑपरेशन कॅक्टस इत्यादींसह अनेक ऑपरेशन्समध्ये भाग घेतला.
महत्वाचे दिवस
11. राष्ट्रीय दहशतवाद विरोधी दिवस: 21 मे
- भारतामध्ये राष्ट्रीय दहशतवादविरोधी दिन 21 मे रोजी भारताचे माजी पंतप्रधान राजीव गांधी यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त साजरा केला जातो. शांतता, सुसंवाद आणि मानवजातीचा संदेश देण्यासाठी आणि लोकांमध्ये ऐक्य वाढविण्यासाठी हा दिवस साजरा केला जातो.
- राजीव गांधी हे भारताचे सर्वात तरुण पंतप्रधान होते. देशाचे सहावे पंतप्रधान म्हणून त्यांची नेमणूक झाली आणि 1984 ते 1989 पर्यंत त्यांनी देशाची सेवा केली.
- श्री. गांधी यांची 21 मे 1991 रोजी मानवी बॉम्बने हत्या केली होती. तामिळनाडूमध्ये एका दहशतवाद्यांच्या मोहिमेमध्ये त्यांचा मृत्यू झाला होता.
- त्यानंतर व्ही.पी.सिंह सरकार अंतर्गत, केंद्र सरकारने 21 मे रोजी दहशतवादविरोधी दिन म्हणून पाळण्याचा निर्णय घेतला.
12. वाद आणि विकासासाठी सांस्कृतिक विविधतेसाठी जागतिक दिवस
- संवाद आणि विकास यासाठी सांस्कृतिक विविधतेसाठी जागतिक दिवस दरवर्षी 21 मे रोजी जागतिक स्तरावर साजरा केला जातो. दिवसाचा हेतू जगातील संस्कृतींच्या समृद्धी साजरा करणे आणि शांतता आणि टिकाऊ विकास साधण्यासाठी सकारात्मक बदलांचा समावेश म्हणून आणि त्याच्या परिवर्तनाचा एजंट म्हणून त्याच्या विविधतेचे महत्त्व अधोरेखित करणे हे आहे.
- 2001 मध्ये अफगाणिस्तानात बामियानच्या बुद्ध पुतळ्यांचा नाश झाल्यामुळे संयुक्त राष्ट्रांच्या शैक्षणिक, वैज्ञानिक आणि सांस्कृतिक संघटनेने (युनेस्को) ‘सांस्कृतिक विविधतेवरील सार्वत्रिक घोषणा’ स्वीकारली.
- त्यानंतर डिसेंबर 2002 मध्ये यू.एन. जनरल असेंब्लीने (युएनजीए) ठराव 57/249 मध्ये 21 मे रोजी संवाद आणि विकास या सांस्कृतिक विविधतेसाठी जागतिक दिवस म्हणून घोषित केला.
सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:
- युनेस्कोचे महासंचालक: ऑड्रे अझोले.
- युनेस्कोची स्थापना: 4 नोव्हेंबर 1946.
- युनेस्कोचे मुख्यालय: पॅरिस, फ्रान्स.
13. आंतरराष्ट्रीय चहा दिवस 21 मे रोजी जागतिक स्तरावर साजरा करण्यात आला
- भारताच्या सूचनेनुसार आंतरराष्ट्रीय चहा दिन 21 मे रोजी जागतिक स्तरावर साजरा केला जातो. आंतरराष्ट्रीय चहा दिनाचा उद्देश चहा उत्पादक आणि चहा कामगारांची परिस्थिती सुधारण्याचा प्रयत्न करणे हा आहे.
- जगभरातील चहाच्या सखोल सांस्कृतिक आणि आर्थिक महत्त्व याविषयी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि उपासमार आणि दारिद्र्य विरूद्ध लढा देण्यासाठी त्याचे महत्त्व वाढविण्यासाठी संयुक्त राष्ट्र संघाच्या अन्न व कृषी संघटनेने (एफएओ) आंतरराष्ट्रीय चहा दिन मान्य केला.
- ऑक्टोबर 2015 मध्ये चहा विषयी एफएओ इंटर-गव्हर्नल ग्रुप (आयजीजी) येथे भारताने केलेल्या प्रस्तावावर आधारित संयुक्त राष्ट्राच्या जनरल असेंब्लीने 21 मे ला आंतरराष्ट्रीय चहा दिवस म्हणून नामित केला आहे.
- 2019 पूर्वी, चहा उत्पादक देशांमध्ये जसे की बांगलादेश, श्रीलंका, नेपाळ, व्हिएतनाम, इंडोनेशिया, केनिया, मलावी, मलेशिया, युगांडा, भारत आणि टांझानिया 15 डिसेंबर हा दिवस आंतरराष्ट्रीय चहा दिवस म्हणून साजरा केला जात असे.
निधन बातम्या
14. राजस्थानचे माजी मुख्यमंत्री जगन्नाथ पहाडिया यांचे निधन
- कोव्हीड-19 मुळे कॉंग्रेसचे ज्येष्ठ नेते आणि राजस्थानचे माजी मुख्यमंत्री जगन्नाथ पहाडिया यांचे निधन झाले आहे.
- 6 जून 1980 ते 14 जुलै 1981 पर्यंत त्यांनी राजस्थानचे मुख्यमंत्री म्हणून काम केले. याशिवाय ते हरियाणा आणि बिहारचे माजी राज्यपाल देखील होते.
15. 26/11 काउंटर-टेरर ऑप्सचे नेतृत्व केलेले माजी एनएसजी चीफ जे के दत्त यांचे निधन
- 26/11 च्या मुंबई दहशतवादी हल्ल्यात सैन्य प्रमुख असलेले राष्ट्रीय सुरक्षा रक्षक (एनएसजी) चे माजी महासंचालक जे. के.दत्त यांचे कोविड -19 आजारामुळे निधन झाले. जे के दत्त यांनी 26/11 च्या मुंबई दहशतवादी हल्ल्यात ब्लॅक टॉरनाडो कारवाई दरम्यान दहशतवाद हल्ल्याविरुद्ध कृती आणि बचावकार्य पाहिले.
- ऑगस्ट 2006 ते फेब्रुवारी 2009 या कालावधीत एनएसजी ला सेवा देणाऱ्या पश्चिम बंगाल केडरच्या 1971 च्या तुकडीच्या आयपीएस अधिकाऱ्याच्या निधनाबद्दल एनएसजीने शोक व्यक्त केला. सीबीआय आणि केंद्रीय औद्योगिक सुरक्षा दलाच्या विविध पदांवरही त्यांनी काम केले.
